The Guardian-kathimerini
Την περασμένη εβδομάδα τραγούδησα πολλά τραγούδια στα λόγια των οποίων δεν πιστεύω καθόλου. Αυτές τις μέρες εκατοντάδες εκατομμύρια άνθρωποι θα τραγουδήσουν λόγια που δεν πιστεύουν ή στα οποία πιστεύουν κατά το ήμισυ. Σύμφωνα με πρόσφατη δημοσκόπηση μόλις ένας στους τρεις Βρετανούς δηλώνουν «πιστοί».
Στη Γαλλία λιγότεροι από αυτό και στην Ιταλία λιγότεροι από τα δύο τρίτα. Μόνο στις ΗΠΑ το ποσοστό υπερβαίνει τα τρία τέταρτα. Αυτήν την εκτεταμένη γιορτινή περίοδο για όλες τις θρησκείες αναρωτιέμαι τι σημαίνει ο σεβασμός της θρησκείας των άλλων σε μια πολυεθνική κοινωνία. Νομίζω ότι το μεγαλύτερο πρόβλημα πολλών μετά-Χριστιανών με τους μουσουλμάνους, δεν είναι η διαφορετική θρησκεία, αλλά ότι είναι πιστοί κάποιας θρησκείας. Αυτό προκαλεί αμηχανία στη μειοψηφία των Ευρωπαίων με το μεγαλύτερο διανοητικό βάρος, τους πιστούς άθεους, οι οποίοι προσηλυτίζουν τους πιστούς στις αλήθειες της επιστήμης.
Το θέμα δεν είναι κάποια συγκεκριμένη θρησκευτική δεισιδαιμονία, αλλά το ίδιο το γεγονός της δεισιδαιμονίας. Τι καλύτερα που θα ήταν τα πράγματα αν οι μουσουλμάνοι δεν έπαιρναν το Ισλάμ τόσο στα σοβαρά! Και αν οι Αμερικανοί δεν έπαιρναν τον χριστιανισμό τους τόσο στα σοβαρά! Κανείς βέβαια δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι ο κόσμος θα ήταν καλύτερος αν όλοι πίστευαν στις αθεϊστικές αλήθειες των φυσικών επιστημών ή τουλάχιστον αν αντιμετώπιζαν με μεγαλύτερη ελαφρότητα τη θρησκεία, όπως κάνουν οι περισσότεροι Ευρωπαίοι μισό-Χριστιανοί. Αυτό δεν μπορεί να αποτελεί προϋπόθεση για τη θέσπιση μιας πολυπολιτισμικής κοινωνίας.
Φράχτης το νομοθετικό σύστημα
Αντίθετα στις ελεύθερες κοινωνίες πρέπει να επιτρέπονται όλες οι θρησκείες, αλλά και να μπορούν να αμφισβητούνται θεμελιωδώς, ανοικτά, ακόμα και επιθετικά, χωρίς μέτρο, χωρίς να υπάρχει φόβος αντεκδίκησης. Η ελευθερία της θρησκείας και η ελευθερία της έκφρασης αποτελούν τις δύο πλευρές του ίδιου νομίσματος.
Ο φράχτης που εγγυάται την ασφάλεια αυτού του χώρου είναι το νομοθετικό σύστημα της εκάστοτε χώρας. Υπάρχει άραγε σεβασμός που να ξεπερνά το στοιχειώδες επίπεδο του νόμου-φράχτη, του ζήσε και άσε τους άλλους να ζήσουν, αλλά ταυτόχρονα να μην φτάνει στην υποκρισία του διανοητικού σεβασμού των πεποιθήσεων των άλλων ή στον απόλυτο σχετικισμό. Πιστεύω ότι υπάρχει. Ζούμε και εργαζόμαστε καθημερινά με ανθρώπους που τρέφουν βαθιά μέσα τους πιστεύω, τα οποία θεωρούμε πιστοποιημένες παλαβομάρες.
Εάν είναι καλοί συνεργάτες, συνάδελφοι και φίλοι, τους σεβόμαστε, χωρίς να λογαριάζουμε τα βαθύτερα πιστεύω τους. Εάν είναι κοντινοί μας άνθρωποι, μπορεί και να τους αγαπάμε, ενώ ταυτόχρονα πιστεύουμε ότι σε κάποια γωνιά του μυαλού τους εξακολουθούν να πιστεύουν σε ένα σωρό ανοησίες.
Καθημερινά, σχεδόν ενστικτωδώς διακρίνουμε τους πιστούς από τους άπιστους. Εν ολίγοις η συμπεριφορά των πιστών μπορεί να επηρεάσει τον τρόπο που κρίνουμε την πίστη τους, ασχέτως του επιστημονικά αληθούς περιεχομένου της. Η διαφωνία μου με τη σχολή Ντόκινς των αθεϊστών δεν αφορά τα όσα λένε για τη μη ύπαρξη του Θεού, αλλά τα όσα λένε για την ιστορία του χριστιανισμού. Πολλά από αυτά είναι αληθή, αλλά αφήνουν απέξω τη θετική πλευρά της ιστορίας. Ο σημερινός ευρωπαϊκός πολιτισμός θα ήταν αδιανόητος χωρίς την κληρονομιά του χριστιανισμού, του ιουδαϊσμού και σε μικρότερο ποσοστό του Ισλάμ, η οποία μας οδήγησε στον Διαφωτισμό.
