Ο ποιμενάρχης της Εκκλησίας των Αγίων Τόπων δηλώνει αποφασιστικά στο «Βήμα»:

"Δεν θα είμαι ο τελευταίος έλληνας Πατριάρχης"

Εν μέσω διασταυρούμενων πυρών βρίσκεται τα τελευταία εικοσιτετράωρα ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων κ. Θεόφιλος. Λίγες ημέρες μόνο πριν από την τελετή της αφής του Αγίου Φωτός ο κ. Θεόφιλος διαμηνύει μέσω του «Βήματος» ότι «το ιερό προνόμιο της αφής ανήκει στον ελληνορθόδοξο Πατριάρχη και δεν παραχωρείται σε κανέναν». Ακόμη χαρακτηρίζει προκλητική τη στάση της κυβέρνησης του Ισραήλ, η οποία δεν αναγνωρίζει την εκλογή του στον Πατριαρχικό Θρόνο, και στηλιτεύει την «πεισματική άρνηση της κυβέρνησης και ειδικότερα του υπουργείου Εσωτερικών για την ανανέωση θεωρήσεων και αδειών διαμονής των κληρικών όχι μόνο του δικού του Πατριαρχείου αλλά και των άλλων εκκλησιαστικών καθιδρυμάτων με την επίκληση του σαθρού επιχειρήματος περί δήθεν λόγων εθνικής ασφαλείας». Παράλληλα ο κ. Θεόφιλος δηλώνει ότι όσοι υποστηρίζουν πως θα είναι ο τελευταίος ή προτελευταίος έλληνας Πατριάρχης εκφράζουν τις επιθυμίες «πολλών και διαφόρων παραγόντων που δεν μπορούν να ανεχθούν την πνευματική παρουσία του Πατριαρχείου». Ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων όμως απαντά και στον κ. Ειρηναίο, ο οποίος εκτιμά ότι θα επιστρέψει στον Πατριαρχικό Θρόνο των Ιεροσολύμων. Ταυτόχρονα ο κ. Θεόφιλος μιλάει και για τις επικρίσεις που δέχεται από εκπροσώπους των ορθόδοξων κοινοτήτων, όπως αυτή της Ναζαρέτ, που αποτελεί την πολυπληθέστερη ορθόδοξη κοινότητα του Ισραήλ και έχει διακόψει την επικοινωνία με τον κ. Θεόφιλο και έχει προσχωρήσει στην πλευρά του κ. Ειρηναίου.

– Πολλοί φοβούνται τη δημιουργία επεισοδίων κατά τη διάρκεια της τελετής αφής του Αγίου Φωτός. Η πλευρά του κ. Ειρηναίου σάς κατηγορεί ότι εκχωρείτε δικαιώματα στους Αρμενίους.

«Δεν θα υπάρξουν προβλήματα. Είμαι βέβαιος ότι όλοι θα σεβαστούν την ιερότητα της υψίστης αυτής θρησκευτικής τελετής. Αλλωστε έχουν ληφθεί όλα τα μέτρα ώστε, εφόσον εμφανιστούν τυχόν ασεβείς ιερόσυλοι, να απομονωθούν. Είναι παράλογος και ύποπτος ο ισχυρισμός για δήθεν παραχωρήσεις προς τρίτους. Το ιερό προνόμιο της αφής του Αγίου Φωτός ανήκει στον ελληνορθόδοξο Πατριάρχη Ιεροσολύμων και δεν παραχωρείται σε κανέναν. Οι Αρμένιοι κατά καιρούς εκφράζουν δικές τους διεκδικήσεις, οι οποίες όμως δεν συνάδουν προς την παράδοση και εμείς τις απορρίπτουμε. Το Αγιο Φως θα ανάψει στον Ναό της Αναστάσεως από τον ορθόδοξο Πατριάρχη Ιεροσολύμων, όπως γίνεται πάντοτε, και το χαρμόσυνο μήνυμα θα σταλεί σε κάθε σημείο του πλανήτη. Πληροφορούμαι δε ότι στον ναό θα υπάρξει η παρουσία εκπροσώπων κυβερνήσεων που οι χώρες τους είναι ορθόδοξες».

– Ορισμένες κοινότητες όπως της Ναζαρέτ διατυπώνουν έντονες επικρίσεις εναντίον σας.

«Είναι μια γνωστή ομάδα ανθρώπων οι οποίοι πάντοτε ήταν πολέμιοι του Πατριαρχείου και όποια διεκδίκηση και αν τους ικανοποιούσε το Πατριαρχείο αυτοί θα εξακολουθούσαν να το πολεμάνε. Στη Ναζαρέτ το Πατριαρχείο έχει ένα οικόπεδο – λέγεται το Μέγαρο του Δεσπότη – και εκεί σώζεται μια μικρή κατεστραμμένη εκκλησία που είναι σε έναν λόφο και επί Πατριάρχου Διοδώρου, σε συνεννόηση και ύστερα από διαπραγματεύσεις με μια εταιρεία, αποφασίστηκε η ανάπτυξη του χώρου και η ανέγερση εκκλησίας και σχολείου. Ορισμένοι όμως εκ μέρους της κοινότητας της Ναζαρέτ διεκδικούν το οικόπεδο λέγοντας ότι είναι περιουσία της κοινότητας και όχι του Πατριαρχείου. Καταφύγαμε στα δικαστήρια και η απόφαση του δικαστηρίου είναι τελεσίδικη και είναι υπέρ του Πατριαρχείου. Οταν εξελέγην Πατριάρχης απαίτησαν – κατά αφελή τρόπο – να ακυρώσω τις αποφάσεις των δικαστηρίων. Υπάρχουν συμφέροντα οικονομικά και προσωπικά. Είναι γνωστά τα πρόσωπα που κατηγορούν το Πατριαρχείο. Δεν πρόκειται περί πιστών αλλά για ενεργούμενα που υπηρετούν οικονομικά συμφέροντα. Εχω το θάρρος να το πω διότι, όταν έγιναν τα δικαστήρια από τον Πατριάρχη Διόδωρο, μαζί με άλλους αδελφούς κατέθεσα στο δικαστήριο και θυμάμαι τη συμπεριφορά τους αλλά και τον χυδαιότατο τρόπο με τον οποίο μιλούσαν για τον θεσμό, για τον Πατριάρχη και εναντίον κληρικών του Πατριαρχείου. Σε κάποια φάση θυμάμαι ότι ο δικαστής εξεμάνη και είπε: "Μα δεν ντρεπόσαστε να μιλάτε κατ' αυτόν τον τρόπο για τους πνευματικούς σας αρχηγούς και τους θεσμούς σας. Τι χριστιανοί είστε εσείς;"».

– Τι προβλήματα προκαλεί η μη αναγνώριση της εκλογής σας από το κράτος του Ισραήλ;

«Πιστεύω ότι η σημερινή κυβέρνηση του Ισραήλ κάνει μεγάλο λάθος που αρνείται, με σαθρές προφάσεις, την αναγνώριση του νομίμου Πατριάρχη και ταυτόχρονα παρανομεί. Είναι αδιανόητο να θέλει να προσδιορίσει μια κυβέρνηση – του Ισραήλ στη συγκεκριμένη περίπτωση – ποιος θα είναι ο ελληνορθόδοξος Πατριάρχης Ιεροσολύμων. Αυτό είναι θέμα της Εκκλησίας, η οποία τηρεί το κανονικό δίκαιο της ορθόδοξης χριστιανικής ομολογίας και του Πατριαρχείου. Δεν είναι τυχαίο ότι ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων έχει αναγνωρισθεί από τους εκπροσώπους όλων των χωρών, όλων των χριστιανικών ομολογιών αλλά και όλων των θρησκειών. Μοναδική εξαίρεση αποτελεί το Ισραήλ. Η στάση αυτή της κυβέρνησης είναι προκλητική και δημιουργεί έδαφος για ερμηνείες καθόλου τιμητικές για όσους μετέχουν σε αυτές τις μεθοδεύσεις αλλά και για την ίδια την κυβέρνηση, η οποία παραβιάζει κατάφωρα τα θρησκευτικά δικαιώματα του Πατριαρχείου».

– Φοβάστε ότι ορισμένοι δεν επιθυμούν τη χριστιανική παρουσία στην περιοχή;

«Είναι ένα σοβαρό ερώτημα. Εκείνο που θα μπορούσε να πει κανείς είναι ότι η σημερινή κυβέρνηση δεν ενθαρρύνει τη χριστιανική παρουσία εδώ αλλά αντίθετα δημιουργεί προσκόμματα στη λειτουργία των ιερών καθιδρυμάτων. Δεν είναι τυχαία η πεισματική άρνηση της κυβέρνησης και ειδικότερα του υπουργείου Εσωτερικών για ανανέωση θεωρήσεων των αδειών διαμονής των κληρικών όχι μόνο του δικού μας Πατριαρχείου αλλά και των άλλων εκκλησιαστικών καθιδρυμάτων με την επίκληση του σαθρού επιχειρήματος περί δήθεν λόγων εθνικής ασφαλείας. Και όταν επικαλούνται λόγους ασφαλείας καταλαβαίνετε ότι διασκεδάζονται οι οποιεσδήποτε ερμηνείες ή εξηγήσεις. Κάποιοι θα ήθελαν να αλλάξει το στάτους της Ιερουσαλήμ και μέσα σε αυτή την προσπάθεια εντάσσεται και η πολεμική εναντίον του Πατριαρχείου μας».

– Ορισμένοι εκτιμούν ότι θα είσαστε ο τελευταίος ή ο προτελευταίος έλληνας Πατριάρχης Ιεροσολύμων.

«Πρόκειται για γνωστά, θλιβερά σενάρια που επαναλαμβάνονται εδώ και αρκετά χρόνια. Στην ουσία είναι επιθυμίες πολλών και διαφόρων παραγόντων που δεν μπορούν να ανεχθούν την πνευματική παρουσία του Πατριαρχείου, το σημαντικό κοινωνικό έργο του και την επίδραση που έχουν οι αρχές και οι αξίες της ορθόδοξης Ρωμιοσύνης».

– Η πλευρά του κ. Ειρηναίου διατυπώνει επικρίσεις εναντίον σας και οι στενοί συνεργάτες του εκτιμούν ότι θα επιστρέψει στον Θρόνο του.

«Ενα μεγάλο δώρο που μας έδωσε ο Θεός, έλεγε ένας καθηγητής μου στο Πανεπιστήμιο, είναι η φαντασία. Ο καθένας μέσα στο πλαίσιο της φαντασίας που του έδωσε ο Θεός μπορεί να αντιλαμβάνεται, να ενεργεί, να λειτουργεί και να φαντάζεται όπως αυτός νομίζει».

Ενταση στην Αγιοταφική Αδελφότητα

Τεταμένη χαρακτηρίζεται από πολλές πλευρές η κατάσταση που επικρατεί στο Πατριαρχείο Ιεροσολύμων και στην Αγιοταφική Αδελφότητα. Ο σημερινός Πατριάρχης Ιεροσολύμων κ. Θεόφιλος εξελέγη στις 22 Αυγούστου 2005 και από τότε ως σήμερα δεν αναγνωρίζεται από το κράτος του Ισραήλ. Η εκλογή του κ. Θεοφίλου πραγματοποιήθηκε μετά την απομάκρυνση του κ. Ειρηναίου από τον Πατριαρχικό θρόνο σύμφωνα με απόφαση της Πανορθοδόξου Συνάξεως που συγκλήθηκε στο Φανάρι εξαιτίας των καταγγελιών για τον ρόλο που διαδραμάτισαν στο Πατριαρχείο Ιεροσολύμων ο Α. Βαβύλης και ο Ν. Παπαδήμας, αλλά και λόγω της γενικότερης κατάστασης που επικρατούσε στην Αγιοταφική Αδελφότητα.

Ο κ. Ειρηναίος, ο οποίος μέχρι και σήμερα διαμένει εντός του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων και σε κοντινή απόσταση από το γραφείο του κ. Θεοφίλου, θεωρεί ότι είναι ο νόμιμος και κανονικός Πατριάρχης. Κοντά στον κ. Ειρηναίο βρίσκονται στενοί συνεργάτες του, και το τελευταίο χρονικό διάστημα με επιστολές που απευθύνει προς τα μέλη της Αγιοταφικής Αδελφότητας εξαπολύει μύδρους εναντίον του κ. Θεοφίλου τον οποίο κατηγορεί ότι διαιρεί τους μοναχούς και προχωρεί στην εκποίηση της περιουσίας του Πατριαρχείου. Ακόμη ο Πατριάρχης πρώην Ιεροσολύμων έχει επαφές και επικοινωνία με μέλη των ορθόδοξων κοινοτήτων και συχνά λειτουργεί σε ναούς στη Ραμάλα, στη Ναζαρέτ και στα χωριά της Βηθλεέμ. Ακόμη εκτιμά ότι σύντομα πλησιάζει η ώρα της αποκατάστασής του.