Δόθηκε στη δημοσιότητα από το Στέητ Ντηπάρτμεντ η πέμπτη ετήσια έκθεση προς το Κογκρέσο. Στην έκθεση εκτός των άλλων σοβαρών στοιχείων που επισημαίνει αναφέρεται και στα νομοθετικά προγράμματα της αμερικανικής κυβέρνησης για την ενθάρρυνση του σεβασμού προς τα ανθρώπινα δικαιώματα και τη δημοκρατία διεθνώς. Η έκθεση (άνω των 260 σελίδων σε ηλεκτρονική μορφή) συμπληρώνει εκθέσεις στον τομέα αυτό για επιμέρους χώρες (Country Reports) και αναφέρεται όχι σε όλες, αλλά σε επιλεγμένες χώρες – εκείνες, δηλαδή, που αντιμετωπίζουν «τις σημαντικότερες προκλήσεις», κατά της εκτιμήσεις της αμερικανικής κυβέρνησης, ως προς το σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιαζει το κεφάλαιο της έκθεσης για «Ευρώπη και Ευρασία» (σελ. 108 – 147) περιλαμβάνει τμήματα για τις εξής χώρες: Αζερμπαϊτζάν, Αρμενία, Βοσνία, Γεωργία Λευκορωσία, Μολδαβία, Ουκρανία, Ρωσία, Σερβία (με ιδιαίτερο τμήμα για Κόσοβο) και Τουρκία.
Η έκθεση εισαγωγικά προβάλλει τρεις νέες σχετικές πρωτοβουλίες των ΗΠΑ: τη δημιουργία Ταμείου Υπερασπιστών Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (με αρχικό κεφάλαιο 1,5 εκ δολ) με δυνατότητα άμεσης στήριξης ατόμων που διώκονται, τη διατύπωση «δεκαλόγου» αρχών λειτουργίας μη κυβερνητικών οργανώσεων (και συναφών υποχρεώσεων από πλευράς κυβερνήσεων) και τη θεσμοθέτηση δύο ετησίων «Βραβείων Ελευθερίας» — εντός για εκτός ΗΠΑ άτομα ή φορείς που υπερασπίζονται την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και ενός για αμερικανούς πρέσβεις που με τη μεγαλύτερη επιτυχία στηρίζουν ανάλογα εγχειρήματα.
Τουρκία
Ειδικότερα για την Τουρκία, η έκθεση μεταξύ άλλων τονίζει τις «μεγάλες προκλήσεις» αυξημένου ελέγχου από τη δικαιοσύνη κυβερνητικών δυνάμεων ασφαλείας, μείωσης των περιορισμών της ελευθερίας του λόγου και εκσυγχρονισμού κοινωνικών αντιλήψεων σε σχέση με πρακτικές όπως τα λεγόμενα «εγκλήματα τιμής» εναντίον γυναικών.
Επισημαίνει πως συγκριτικά προς τον αριθμό δολοφονιών από δυνάμεις ασφαλείας, παραμένει πολύ μικρός ο αριθμός συλλήψεων και διώξεων μελών των δυνάμεων ασφαλείας στην Τουρκία, ενώ συνεχίζονται βασανιστήρια, ξυλοδαρμοί και κακοποιήσεις. Προβληματικές είναι επίσης η κατάσταση στις φυλακές, η πρόσβαση των συλληφθέντων σε δικηγόρους και η ανεξαρτησία της δικαιοσύνης.
Συνταγματικές προβλέψεις και πολλοί νόμοι – περιλαμβανομένων άρθρων του Ποινικού Κώδικα που απαγορεύουν την προσβολή της κυβέρνησης, του κράτους, της «τουρκικής ταυτότητας» ή του θεσμού και των συμβόλων της τουρκικής δημοκρατίας – περιορίζουν την ελευθερία της έκφρασης.
Μη μουσουλμανικές θρησκευτικές ομάδες και Αλεβίτες συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν περιορισμούς στην άσκηση των θρησκευτικών καθηκόντων τους, σε θέματα ιδιοκτησίας και στην εκπαίδευση θρησκευτικών ηγετών τους.
Σημαντικά προβλήματα αποτελούν η βία εναντίον γυναικών, οι παιδικοί γάμοι και η διευκόλυνση της παράνομης διακίνησης ανθρώπων λόγω διαφθοράς της αστυνομίας.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες, συνεχίζει η έκθεση, στην προσπάθεια να στηρίξουν τα ανθρώπινα δικαιώματα στην Τουρκία ενθαρρύνουν μεταρρυθμίσεις σε κατεύθυνση υπεράσπισής τους και συναντώνται συστηματικά με εκπροσώπους πολιτικών, θρησκευτικών, κοινωνικών, πολιτιστικών και εθνοτικών ομάδων, καθώς και με εκπροσώπους των αρχών, ενώ επίσης υλοποιούν προγράμματα διεθνών επισκεπτών στις ΗΠΑ στα οποία συμμετέχουν εκπρόσωποι μη κυβερνητικών οργανώσεων, δήμαρχοι, δημοσιογράφοι και άλλοι.
Αναφορικά με θέματα που άπτονται της ελεύθερης θρησκευτικής έκφρασης γίνεται αναφορά σε Προτεστάντες, Μάρτυρες του Ιεχωβά και λάτρεις Μπαχάι, που δεν αναγνωρίζονται νομικά στην Τουρκία.
Σε ότι αφορά το Οικουμενικό Πατριαρχείο γίνεται εκτενής αναφορά και επισημαίνεται ότι: «Οι Ηνωμένες Πολιτείες συνέχισαν να παροτρύνουν υψηλά ιστάμενους κυβερνητικούς παράγοντες να φτάσουν σε συμφωνία με το Οικουμενικό Πατριαρχείο για την επαναλειτουργία της σχολής της Χάλκης …, να αναγνωρίσουν τον οικουμενικό χαρακτήρα του Πατριαρχείου και να διασφαλίσουν το δικαίωμα μη τούρκων υπηκόων να υπηρετούν ως κληρικοί. Αμερικανοί αξιωματούχοι συμμετείχαν σε συστηματικό διάλογο περί θρησκευτικής ελευθερίας με [τούρκους] κυβερνητικούς αξιωματούχους.»
ΟΛΟΚΛΗΡΗ Η ΕΚΘΕΣΗ
