Η Ομιλία του ΥΦΥΠΕΞ, κ. Γ. Βαληνάκη για τον « ρόλο της Ελλάδας στην Σύγχρονη Ευρώπη» έγινε στο πλαίσιο του 47ου Συνεδρίου της 2470 Περιφέρειας του Διεθνούς Ρόταρυ στη Ρόδο την Παρασκευή 13 Απριλίου 2007.
«Ο ρόλος της Ελλάδας στην Σύγχρονη Ευρώπη»
Φέτος, συμπληρώνονται 50 χρόνια από την υπογραφή της Συνθήκης της Ρώμης με την οποία ιδρύθηκε η Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα και τέθηκαν οι πολιτικές βάσεις πάνω στις οποίες στηρίζεται μέχρι και σήμερα το οικοδόμημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το 1957, όμως, η διεθνής συγκυρία και οι πολιτικές συνθήκες ήταν διαφορετικές. Η ανάγκη για ειρήνη και ασφάλεια στον ευρωπαϊκό χώρο ήταν επιτακτική καθώς οι μνήμες από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο στοίχειωναν ακόμα τους λαούς ενώ οι εντάσεις του Ψυχρού Πολέμου όξυναν το αίσθημα ανασφάλειας των ευρωπαίων πολιτών. Οι πρωτεργάτες της ευρωπαϊκής ιδέας διείδαν τότε την ευκαιρία που παρουσιαζόταν μέσω της οικονομικής συνεργασίας και της τελωνειακής ένωσης, προκειμένου να προωθήσουν την πολιτική ενοποίηση και ως εκ τούτου την ειρήνη και την ευημερία στην Ευρώπη.
Από το 1957, όμως, έως σήμερα άλλαξαν πολλά. Η ΕΟΚ των 6 έχει γίνει Ευρωπαϊκή Ένωση των 27. Η οικονομική ολοκλήρωση αποτελεί πραγματικότητα και η ειρήνη στη Γηραιά Ήπειρο φαίνεται όσο ποτέ προστατευμένη. Οι λαοί της Ευρώπης έρχονται αντιμέτωποι με νέες προκλήσεις ενώ και οι προοπτικές που διανοίγονται είναι άμεσα συνυφασμένες με την διαδικασία της παγκοσμιοποίησης που εξελίσσεται ραγδαία σε διεθνές και περιφερειακό επίπεδο.
Οι ανάγκες είναι πλέον περισσότερες και τα ερωτήματα τίθενται πιεστικά, απαιτώντας άμεσες, πειστικές και ξεκάθαρες απαντήσεις. Στην όλη προβληματική, η Ελλάδα διαδραματίζει κεντρικό πρωταγωνιστικό ρόλο.
Η Ελλάδα υπήρξε ήδη από τα πρώτα βήματα της Ενωμένης Ευρώπης θιασώτης και ένθερμος υποστηρικτής του ενωσιακού εγχειρήματος. Το όραμα και η ηγετική φυσιογνωμία του Κωνσταντίνου Καραμανλή εξασφάλισαν διαχρονικά την προσήλωση του ελληνικού κράτους και του ελληνικού λαού στην ιδέα της ευρωπαϊκή ολοκλήρωσης. Η επίσημη ένταξη της χώρας στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα τον Ιανουάριο του 1981 υπήρξε αναμφίβολα ο πρώτος σημαντικός σταθμός. Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής θεώρησε την Κοινότητα ως το πλαίσιο μέσα στο οποίο θα μπορούσε να σταθεροποιήσει το δημοκρατικό πολιτικό σύστημα και τους θεσμούς της χώρας, καθώς και τον ισχυρό παράγοντα που θα συνέβαλε στην ανάπτυξη και τον εκσυγχρονισμό της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας. Παράλληλα, επεδίωξε μέσω της ένταξης, την ενίσχυση της ανεξαρτησίας και της θέσης της Ελλάδας στο περιφερειακό και το διεθνές σύστημα καθώς και της «διαπραγματευτικής της δύναμης».
Πράγματι, η Ελλάδα ευνοήθηκε σε εξαιρετικό βαθμό από την ένταξη και τη συμμετοχή της στις ευρωπαϊκές κοινότητες, τόσο σε πολιτικό όσο και σε οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο. Η ενίσχυση των δημοκρατικών θεσμών, η οικονομική ανάπτυξη, η κοινωνική πρόοδος αποτελούν τους αδιάψευστους μάρτυρες της συμβολής αυτής.
Σήμερα επιδιώκουμε την περαιτέρω ενίσχυση της θέσης μας στον πυρήνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Με ξεκάθαρο όραμα, πολιτική βούληση και ακριβείς στόχους είμαστε παρόντες εκεί που λαμβάνονται οι αποφάσεις. Ταυτόχρονα προωθούμε αλλαγές και μεταρρυθμίσεις σε θεσμικό, πολιτικό, οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο ώστε η Ελλάδα να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά της προκλήσεις της νέας εποχής.
Συγκεκριμένα, στον οικονομικό τομέα, η Κυβέρνηση προβαίνει την εξυγίανση και τον εξορθολογισμό των δημοσίων οικονομικών προκειμένου να τηρηθούν οι κανόνες και τα κριτήρια που αποφασίσαμε στην Ένωση για τις οικονομίες μας. Σε ένα δεύτερο επίπεδο, προωθούνται οι αναγκαίες αλλαγές και μεταρρυθμίσεις με στόχο την περαιτέρω ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας, την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητάς και του εξωστρεφούς χαρακτήρα της, στα πλαίσια πάντα της δυναμικής που αναπτύσσεται εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι μεταρρυθμίσεις στην παιδεία, την απασχόληση, την δημόσια διοίκηση αποσκοπούν αναμφισβήτητα στην εναρμόνιση της Ελλάδας με τα ευρωπαϊκά πρότυπα και την ενίσχυση της οικονομικής θέσης της χώρας έναντι των υπολοίπων εταίρων.
Εξάλλου, η συμβολή της Ελλάδας στη διαδικασία της ευρωπαϊκής ενοποίησης οφείλει να είναι πρωταγωνιστική και σε πολιτικό επίπεδο. Η προσπάθεια αυτή είναι αναμφίβολα πολυεπίπεδη, σύνθετη και απαιτεί συστηματική δουλειά, στόχους και μέθοδο. Με άλλα λόγια, οφείλουμε να αναρωτηθούμε ποια Ευρώπη θέλουμε να χτίσουμε, ποια Ευρώπη ονειρευόμαστε να κληροδοτήσουμε στις επόμενες γενιές και, κυρίως, με ποια μέσα θα επιτύχουμε τους στόχους αυτούς όσο φιλόδοξοι και αν είναι.
Τα ερωτήματα πολλά και οι απαντήσεις δεν φαντάζουν πάντα αυτονόητες! Η Ελλάδα όπως και στο παρελθόν, έτσι και σήμερα, επιθυμεί μία Ευρώπη δυνατή και πραγματικά ενωμένη. Μία Ευρώπη που θα αγκαλιάζει τους πολίτες της, προσφέροντάς τους ασφάλεια, ειρήνη, ευημερία, δημοκρατία, πρόοδο. Μία Ευρώπη – πρωταγωνιστή των διεθνών εξελίξεων, ανταγωνιστικό οικονομικό παίκτη στις συνθήκες της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας, μία Ευρώπη – σύμβολο ανάπτυξης, συνύπαρξης λαών και δημοκρατικής διακυβέρνησης.
Οι προκλήσεις εμφανίζονται μπροστά μας. Τα προβλήματα είναι γνωστά και οι λύσεις βρίσκονται στα χέρια μας. Στο δίλημμα διεύρυνση ή εμβάθυνση της Ένωσης εμείς απαντούμε, χωρίς δεύτερες σκέψεις και ενδοιασμούς, και τα δύο. Για εμάς οι στόχοι είναι συμπληρωματικοί και όχι αντίθετοι. Την πίστη μας αυτή την αποδεικνύουμε καθημερινά.
Αφ' ενός, η Ελλάδα απετέλεσε ένα από τα πρώτα Κράτη – μέλη που επικύρωσαν (με συντριπτική πλειοψηφία μάλιστα των Ελλήνων Βουλευτών) την Ευρωπαϊκή Συνταγματική Συνθήκη. Παράλληλα η συνεχής και αδιάλειπτη υποστήριξη του ελληνικού λαού προς την ιδέα της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης μας γεμίζει αισιοδοξία και μας καλεί να διαδραματίσουμε δυναμικό ρόλο στη συζήτηση που λαμβάνει χώρα σε όλη την ευρωπαϊκή ήπειρο σχετικά με το μέλλον του ευρωσυντάγματος. Στα πλαίσια αυτά σχεδιάζουμε μεθοδικά και προωθούμε τον δημόσιο και ανοιχτό διάλογο με τους πολίτες με σκοπό να εκφραστούν ελεύθερα και αυθεντικά, απόψεις και τις προτάσεις του για την ταυτότητα και το μέλλον της Ευρώπης.
Αφ' ετέρου, ενισχύουμε την προοπτική της παραπέρα διεύρυνσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης με την είσοδο των χωρών των δυτικών Βαλκανίων και της φυσικά της Τουρκίας. Για εμάς η προώθηση των αλλαγών, μεταρρυθμίσεων και τρόπων συμπεριφοράς που απαιτούνται για ένταξη αποτελούν μία ιστορική πρόκληση από την οποία μπορούμε να αποκομίσουμε μόνο σημαντικά οφέλη.
Η επέκταση του κοινοτικού κεκτημένου στις πολύπαθες χώρες της βαλκανικής γειτονιάς μας θα συμβάλει αποφασιστικά στην εμπέδωση της ειρήνης και της σταθερότητας στην περιοχή, δημιουργώντας τις απαιτούμενες συνθήκες ασφάλειας προκειμένου να επιτευχθεί η οικονομική πρόοδος και η κοινωνική ανάπτυξη.
Η Ελλάδα αξιοποιώντας την γεωπολιτική της θέση και την παρουσία της στον πυρήνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα πρωταγωνιστήσει στην ευρωπαϊκή πορεία της γειτονιάς, στο μέτρο βεβαίως που η κάθε υποψήφια χώρα θα συμπληρώνει πραγματικά, όλα τα προβλεπόμενα κριτήρια και προαπαιτούμενα.
Όσον αφορά δε την ενταξιακή πορεία της Τουρκίας οι θέσεις μας ήταν και παραμένουν ξεκάθαρες. Συμφέρον της Ελλάδας είναι μία Τουρκία εξευρωπαϊσμένη, δυναμική οικονομικά, δημοκρατική και δεσμευμένη από τους κανόνες τους διεθνούς δικαίου. Με αυτή τη λογική θα υποστηρίξουμε κάθε σοβαρή προσπάθεια που θα καταβάλει η χώρα αυτή προκειμένου να γίνει μέλος της ευρωπαϊκής οικογένειας. Εντούτοις, όπως γίνεται αντιληπτό η πορεία αυτή δεν είναι στρωμένη με ροδοπέταλα.
Η Τουρκία οφείλει να ανταποκριθεί στους όρους και τις προϋποθέσεις που η Ευρωπαϊκή Ένωση της έχει θέσει. Η προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των μειονοτήτων, η θρησκευτική ελευθερία, ο σεβασμός της οικουμενικότητας του Πατριαρχείου, ο σεβασμός του διεθνούς δικαίου και των κανόνων περί ειρηνικής επίλυσης των διαφορών καθώς και η λύση του κυπριακού προβλήματος, αποτελούν αναγκαίες προϋποθέσεις στις οποίες η Τουρκία οφείλει να ανταποκριθεί προκειμένου να αποδείξει την προσήλωση της στην ευρωπαϊκή ιδέα. Σε αυτό το δύσκολο έργο θα μας βρει συμπαραστάτες αλλά και ακριβοδίκαιους κριτές όπως άλλωστε και όλα τα υπόλοιπα κράτη – μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Για εμάς, κυρίαρχο ρόλο στην τελική μας κρίση έχει και η δέσμευση των υποψήφιων κρατών στις σχέσεις καλής γειτονίας καθώς και η έμπρακτη πιστή τήρηση των δεσμεύσεων που έχουν αναλάβει. Αποτελούν παράγοντες που είναι κατοχυρωμένοι στις Ευρωπαϊκές αρχές και στο πνεύμα της περιφερειακής συνεργασίας και παράλληλα κατευθυντήριες συνθήκες για τη συμπεριφορά χωρών, όπως αυτές της Ν.Α Ευρώπης.
Αυτή ενδεχομένως μπορεί να είναι μια δύσκολη και χρονοβόρα διαδικασία στη διάρκεια της οποίας οι χώρες αυτές θα χρειασθούν και θα πρέπει να έχουν τη διαρκή παρότρυνσή μας. Έτσι θα βοηθήσουμε να μειωθούν τα σημεία τριβής και να επιταχυνθούν οι αναγκαίες μεταρρυθμιστικές διαδικασίες. Πρέπει λοιπόν ο χρόνος να είναι ωφέλιμος. Η μεν Ε.Ε να προετοιμαστεί για την πλήρη ενσωμάτωσή τους, οι δε υποψήφιες χώρες να είναι έτοιμες να ανταποκριθούν με την πλήρη συμμόρφωσή τους σε όλα τα κριτήρια και προαπαιτούμενα, όπως αυτά έχουν καταγραφεί στα σχετικά κοινοτικά κείμενα.
Φίλες και Φίλοι,
Νομίζω ότι κατέστησα σαφές ότι πως ο κεντρικός άξονας της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής είναι η πολύπλευρη προώθηση του ευρωπαϊκού εγχειρήματος και η παράλληλη ενίσχυση της θέσης της Ελλάδας μέσα σε αυτό.
Επιθυμούμε να αλλάξουμε την Ελλάδα, προσβλέπουμε στην μεταμόρφωση της γειτονιάς μας, της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Επιθυμούμε να ζήσουμε μαζί με τους γείτονές μας σε μια περιοχή ειρήνης και ευημερίας. Είμαστε πεπεισμένοι ότι είναι ο καλύτερος τρόπος προκειμένου να κατοχυρώσουμε την ειρήνη και τη σταθερότητα ως πυλώνες ανάπτυξης και ευημερίας. Εξέλιξη που ασφαλώς θα έχει θετικά πολλαπλασιαστικά οφέλη για τη χώρα μας και ιδιαίτερα για τις περιφέρειες εκείνες που συνορεύουν με τις υπό ένταξη χώρες. Μιλάμε απόψε στη εδώ στη Ρόδο, στη Δωδεκάνησο.
Είναι από τις περιοχές για τις οποίες προσπαθούμε με την πολιτική μας να άρουμε τον χαρακτήρα της ακριτικής απομόνωσης. Εκ των πραγμάτων καλούνται να πρωταγωνιστήσουν ως γέφυρες συνεργασίας, να αναπτύξουν συνέργιες, να εξάγουν καινοτομία, να μεταφέρουν τεχνογνωσία, να προωθήσουν νέα επενδυτικά πρότυπα, να δικτυώσουν υπό ενιαίες ευρωπαϊκές προδιαγραφές διασυνοριακά έργα.
Γίνεται έτσι αντιληπτό ότι δημιουργούνται ρεαλιστικές προϋποθέσεις ευκαιριών που θα ενισχύσουν την απασχόληση, θα αυξήσουν το εισόδημα και θα παρέχουν τη σιγουριά ενός καλύτερου Αύριο για τους τοπικούς πληθυσμούς, ιδιαίτερα δε για τη νεολαία μας.
Εργαζόμαστε λοιπόν συστηματικά για να κατοχυρώσουμε αυτή την προοπτική όπως εργαζόμαστε και για την καθολική ολοκλήρωση της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Οι στόχοι αυτοί είναι φιλόδοξοι αλλά και ρεαλιστικοί. Οφείλουμε να αδράξουμε τις ευκαιρίες που μας παρουσιάζονται, να εργαστούμε με μέθοδο, πρόγραμμα και όραμα. Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα αποτελέσει το όχημα που θα οδηγήσει τους λαούς μας στον 21ο αιώνα με ασφάλεια, αυτοπεποίθηση, αισιοδοξία και δυναμισμό. Η Ελλάδα δεν έχει μόνο να κερδίσει πολλά από την Ευρώπη αλλά έχει τις δυνάμεις και τη θέληση να προσφέρει ακόμα περισσότερα. Προσφορά πολιτική, οικονομική, θεσμική, πολιτιστική. Προσφορά ειρήνης, δημοκρατίας, σεβασμού στον άνθρωπο και τις δυνατότητές του.
Όραμα, θέληση, προσπάθεια και δουλειά. Είναι τα όπλα μας για να κατακτήσουμε το Αύριο που μας αξίζει. Κυβέρνηση, φορείς, πολίτες, η κοινωνία στο σύνολό της διαθέτουμε όλα αυτά τα γνωρίσματα. Μένει να συνεχίσουμε στον ίδιο δρόμο, να αγωνιστούμε και να πετύχουμε.
Οι εποχές των χαμένων ευκαιριών έχουν παρέλθει ανεπιστρεπτί. Έχουμε πλέον κατανοήσει ότι δεν έχουμε την πολυτέλεια να σπαταλούμε πολύτιμες δυνάμεις και αναγκαίο πολιτικό κεφάλαιο. Έχουμε συνείδηση της σημασίας της ιστορικής συγκυρίας. Κάτι νέο, πρωτοποριακό κυοφορείται στην Ευρώπη. Οι όποιες δυσκολίες δεν είναι τίποτε άλλο από τις οδύνες του τοκετού. Σε αυτήν τη νέα γέννηση της ευρωπαϊκής ηπείρου , σε αυτήν την νέα πορεία, θέλουμε να είμαστε παρόντες, πρωταγωνιστές, συνδιαμορφωτές των εξελίξεων και όχι απλοί θεατές.
Είναι βέβαιο ότι κάθε βήμα της Ευρώπης προς τα εμπρός, κάθε βήμα προς το μέλλον μεταφράζεται σε απτά οφέλη για τη χώρα μας. Από τη μεριά μας, οφείλουμε να μείνουμε πιστοί στο ραντεβού μας με το στοίχημα του μέλλοντος, να συμμετάσχουμε δυναμικά και να το κερδίσουμε.
