Τάσος Μάνεσης : δεν είμαστε ενωμένοι! Αν είμαστε ενωμένοι οι έλληνες της Αμερικής θα είχαμε κάνει πολλά!
Μιλήσαμε μαζί του λίγο μετά τις εκλογές τον Ιούνιο του 2006 και καθόσον εξελίσσοταν τα θλιβερά γεγονότα μεταξύ της μιας και της άλλης παρατάξεως που διεκδικούσαν τον προεδρικό θώκο για την Ομοσπονδία Ελληνικών Σωματείων Μείζονος Νέας Υόρκης .
Εκ των παλαιοτέρων αξιωματούχων του ιστορικού θεσμού. Τα όσα μας είπε τον Ιούνιο του 2006 είναι επίκαιρα και σήμερα. Τα ίδια προβήματα.Οι ίδιοι άνθρωποι. Η ίδια νοοτροπία. Ο Τάσσος Μάνεσης θεωρείται από τις πλέον σοβαρές προσωπικότητες που ομολογουμένως εχουν προσφέρει στην Ομογένεια μέσα από όποιες θέσεις και αν υπηρέτησε. Σήμερα λίγο πριν εκπνεύσει το 2007 αξίζει – το πλεον ταραγμένο έτος των τελευταίων ετών της Ομογένειας των ΗΠΑ- είναι χρήσιμο να ακούσμε τις απόψεις ενός ανθρώπου οσβαρού. Μελετημένου. Σεμνού. Ιδιαίτερα προσεχτικού. Και κυριως έναν άνρθωπο που όμως μας δήλωσε και το αποκαλύπτει για πρώτη φορά μετά από δεκαετίες, είναι ίσως ο μόνος "ανεπιθύμητος" στη γειτονική Τουρκία λόγω της δράσης του μετά τα γεγονότα της Κύπρου. Οι θέσεις και οι απόψεις του είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες. Μιλά ελεύθερα και θίγει τα καίρια προβλήματα του Ελληνισμού της Αμερικής
Κατάγομαι από ένα νησάκι έξω από την Κέρκυρα, κοντά στην Αλβανία και κοντά στην Ιταλία. Μεγάλωσα μέχρι 11 χρονών και μετά πήγαμε στην Αθήνα. Ο πατέρας μου ήταν στην Αμερική κατά τη διάρκεια του πολέμου και η υπόλοιπη οικογένεια στην Ελλάδα. Στην Αμερική ήρθα στα τέλη του '50 ο πατέρας μου ήταν εγκατεστημένος εδώ είχε εστιατόριο. Δεν αντιμετωπίσαμε τα προβλήματα που περνάνε οι οικογένειες που ερχόντουσαν εδώ γιατί ο πατέρας μου ήταν ήδη τακτοποιημένος. Εγώ τελείωσα Γυμνάσιο εδώ. Στο Γυμνάσιο μου επιβάλλανε να πάρω ξένη γλώσσα επειδή τους είπα ότι ήθελα να πάω στο Πανεπιστήμιο. Τους είπα ότι εγώ ξέρω ελληνικά, αλλά μου είπανε ότι τα ελληνικά δεν αναγνωρίζονται και έτσι διάλεξα και πήρα Ισπανικά. Μόλις τελείωσα το Γυμνάσιο εδώ πήγα στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης και πήρα εμπορικές επιστήμες. Τελείωσα το Πανεπιστήμιο και μου είπανε να γίνω παραγωγός στην τηλεόραση και στο θέατρο. Έτσι πήγα στο Κολούμπια για να πάρω Μάστερ σε αυτό τον κλάδο. Κάθησα ένα χρόνο και μετά ανακατεύτηκα σε κάτι πήγα στο […] από εδώ απο εκεί. Αλλά τι έκανα; Έδωσα στον εαυτό μου 5 χρόνια για να δω που θα φτάσω. Γιατί είδα κάτι απογοητευτικά παραδείγματα. Ήταν άνθρωποι που είχαν θυσιάσει όλη τους τη ζωή και λέω εγώ θα αφιερώσω πέντε χρόνια για να δω σε ποιό επίπεδο θα φτάσω. Μετά από πέντε χρόνια είδα ότι η υπόθεση δεν πήγαινε πουθενά γιατί δεν είχαμε την υποστήριξη. Τότε ήταν πρόεδρος του 20th Fox ο Σπύρος ο Σκούρας
-Για ποιά χρονολογία μιλάτε τώρα;
Μιλάω για το '59-‘60. Ο οποίος δεν είχε καμία διάθεση να βοηθήσει και κανείς άλλος από τους έλληνες που είχαν θέσεις εκεί δεν βοηθούσαν. Οι έλληνες είχαν τεράστιες θέσεις την εποχή εκείνη. Ήταν ο Πανταζής, που είχε πολλά movie theaters όπως και ο Σκούρας και μερικοί άλλοι αλλά δεν βοηθούσαν Έλληνες. Αν είχαμε την υποστήριξή τους τότε, οι Έλληνες θα κατείχαμε τα movies όπως τώρα κατέχουμε τα εστιατόρια στη Νέα Υόρκη.
-Είδατε ότι δεν μπορούσατε δεν σας βοηθούσαν.
Εγώ όλη την περίοδο που πήγαινα εκεί, εργαζόμουν και στο εστιατόριο του πατέρα μου. Μετά από 5-6 χρόνια αποφάσισα να μην ξανασχοληθώ με αυτά και ασχολήθηκα με τα εστιατόρια.
-Πόσα παιδιά έχετε;
Ένα γιο και μια κόρη. Η κόρη μου είναι παραγωγός στην τηλεόραση βραβευμένη με Emmy και ο γαμπρός μου είναι επίσης και αυτός βραβευμένος με Emmy για την καλύτερη κάλυψη της 9.11.2001
-Σε ποιό σταθμό; Που δουλεύουνε;
Ο γαμπρός μου είναι ακόμα εκεί. Η κόρη μου έχει εργαστεί και στο channel 2. Μετά έκανε την παραγωγή στο Good Morning America στο channel 7. Τώρα είναι παραγωγός στο Extra στο channel 4.
-Τελικά δεν μπήκατε εσείς αλλά μπήκανε τα παιδιά στο χώρο αυτό.
Ναι η κόρη.
-Ο γιός;
Ο γιος είχε πάει στο πανεπιστήμιο για να γίνει δικηγόρος αλλά κατέληξε και αυτός στο εστιατόριο.
-Πόσα χρόνια είστε εδώ;
Από τα τέλη του '50. 56 χρόνια δηλαδή.
-Πάτε στην Ελλάδα;
Πηγαίνω αλλά όχι συχνά γιατί οι περισσότεροι φίλοι και συγγενείς βρίσκονται εδώ.
-Αγωνίζεστε όμως για την Ελλάδα.
Βέβαια αγωνίζομαι.
-Τι έχετε αποκομίσει; Τι έχετε να πείτε στους νεότερους, τι έχετε να δώσετε από την εμπειρία σας;
Όλοι σου υπόσχονται τα πάντα μέχρι τη στιγμή που είναι να σου προσφέρουν κάτι. Τότε αλλάζουν.
-Οι Έλληνες που έρχονται εδώ τι πρέπει να κάνουν;
Να είναι τίμιοι, να εργάζονται να διαλέξουν τον κλάδο που θέλουν να απασχοληθούν και προπαντώς σκληρή δουλειά.
-Υπάρχει μεταναστευτικό κύμα τώρα;
Γενικά ναι, αλλά σους έλληνες δεν υπάρχει.
-Αυτό τι επιπτώσεις έχει στον ελληνισμό; Παραμένουν οι ίδιοι άνθρωποι…
Παραμένουν οι ίδιοι άνθρωποι στον οργανωμένο ελληνισμό αλλά
-Καταρχήν υπάρχει οργανωμένος ελληνισμός;
-Υπάρχει.
-Τι υποτίθεται ότι κάνει και τι θα έπρεπε να κάνει στην πραγματικότητα;
-Ξέρετε εδώ ο ελληνισμός είναι συγκεντρωμένος γύρω από την εκκλησία. Μετά από πολλά πολλά χρόνια δεν θα υπάρχει ο ελληνισμός όπως τον ξέρουμε σήμερα. Θα είναι συγκεντρωμένοι όλοι στην εκκλησία, αυτός θα είναι ο πυρήνας ο μεγάλος του ελληνισμού. Και εκείνο που θα μας ενώνει περισσότερο, το φοβάμαι αυτό, δεν θα είναι η ελληνικότητα αλλά η θρησκεία.
-Αυτό είναι καλό ή κακό για τη συνέχεια του έθνους και της φυλής εδώ;
-Κοιτάχτε έχουν πει πολλοί ότι έλληνας είναι διαφορετικός και δεύτερη και τρίτη και τέταρτη γενιά. Αισθάνονται ακόμη έλληνες ενώ όλοι οι άλλοι αφομοιώνονται.
-Ποιά είναι τα βασικότερα προβλήματα του ελληνισμού;
Δεν θα ήθελα να μιλήσω για τα προβλήματα. Θα υπάρχουν πάντα και εξάρταται πώς τα βλέπει ο καθένας. Δεν βλέπω τεράστια διαιρετικά προβλήματα. Όλοι οι ελληνοαμερικανοί εδώ είναι γενναιόδωροι, αγαπούνε την καταγωγή των γονιών τους και αισθάνονται ελληνοαμερικανοί.
-Η πορεία του ελληνισμού τη βλέπετε να προχωράει θετικά;
Όταν λέτε ελληνισμό τι εννοείτε;
-Εννοώ ότι οι έλληνες έχουν ξεχωρίσει εδώ γιατί είναι μια οικονομικά εύρωστη κοινότητα. Αλλά μόνο αυτό. Δεν είναι ούτε ενωμένοι, ούτε κρατάνε στα χέρια τους δύναμη και ψυχή όπως το εβραϊκό στοιχείο. Θα μπορούσαν να είχαν μέντια.
-Αυτό επιδιώξανε από την αρχή. Να γίνουν οικονομικώς ισχυροί και μετά να προωθήσουν τα άλλα. Και θεωρώ ότι είναι σωστή επιλογή.
-Από εκεί και πέρα όμως; Είμαστε σε μία φάση που δεν φτάνει απλώς να έχεις δύναμη πρέπει να είναι και ενωμένο το ελληνικό στοιχείο. Είναι; Υπάρχει οργανωμένη έκφραση ή άλλα λέει ο ένας σύλλογος και άλλα ο άλλος;
-Ο ελληνισμός της Νέας Υόρκης είναι αντιπροσωπευτικός του ελληνισμού όλης της Αμερικής. Είμαστε εδώ διαφορετικά. Είμαστε πιο κοντά στην Ελλάδα, έχουμε τις περισσότερες επαφές με αυτούς της Ελλάδας και κυβερνήσεις. Υπάρχει μια διαφορά.
-Δηλαδή σε άλλα μέρη που ο ελληνισμός δεν είναι μαζικός πώς την βλέπετε την κατάσταση;
-Εγώ θα ήθελα να σου πω δύο εμπειρίες που είχα με τον ελληνισμό εκτός Νέας Υόρκης και αυτό ήταν κατά τη διάρκεια της προεκλογικής θητείας του Δουκάκη. Ταξίδεψα σε πολλά μέρη της Αμερικής για να έρθω σε επαφή με ελληνοαμερικάνους για να υποστηρίξουν το Δουκάκη. Στην Αιόβα στην εκκλησία μιας απομακρυσμένης κοινότητας συνάντησα δύο πολύ πετυχημένους ελληνοαμερικανούς. Ο ένας ήταν Πρόεδρος του πανεπιστημιακού συγκροτήματος της Άιβα, σαν τα CUNNY εδώ, κρητικής καταγωγής και ο άλλος ήταν από τους πλουσιότερους έλληνες του Άιβα. Αυτός είχε τελειώσει πολιτικός μηχανικός στην Ελλάδα και πήγαινε στην Καλιφόρνια που είχε κάτι συγγενείς. Πέρασε από το Άιβα που είχε κάτι άλλους συγγενείς και αποφάσισε να μείνει και να μην πάει Καλιφόρνια. Και έγινε ο μεγαλύτερος εργολάβος λεωφοριόδρομων και γεφύρων στην Άιβα, βαθύπλουτος. Είναι άνθρωποι που δεν θα τους γνώριζα ποτέ αν δεν υπήρχε η εκκλησία. Και είναι άνθρωποι που βοηθάνε πολλοί, αλλά δεν τους ξέρεις εσύ.
-Το θέμα της γλώσσας πώς το βλέπετε; Οι δεύτερης και τρίτης γενιάς δεν μιλάνε πολύ τα ελληνικά.
-Έθιξες ένα θέμα πολύ ευαίσθητο σε μένα. Σου είπα ότι στο Γυμνάσιο με βάλανε να μάθω άλλη ξένη γλώσσα, εκτός της ελληνικής, επειδή δεν αναγνωριζόταν. Τότε ένιωσα πολύ άσχημα και πάντα το σκεφτόμουνα αυτό. Είχα ρωτήσει τους πάντες όλα τα χρόνια. Γιατί το κάνανε; Κανένας δεν είχε καταλάβει γιατί η ελληνική γλώσσα δεν ήταν αναγνωρισμένη. Εγώ την εποχή εκείνη είχα δημιουργήσει με το μαγαζί αυτό κάποιες επαφές. Ήταν ένας αρχιδικαστής κάθε δεύτερη μέρα στο εστιατόριο και πάντα τον ενοχλούσα με αυτό το θέμα. Θα σου κλείσω ένα ραντεβού, μου είπε, με τον αντιπρόεδρο του ανωτάτου εκπαιδευτικού συμβουλίου της Νέας Υόρκης που είναι φίλος μου. Πήγα στο γραφείο του, αλλά αυτός δεν ήταν εκεί, κάτι του συνέβη. Ήταν εκεί ο εκτελεστικός του Διευθυντής. Συζητήσαμε για το θέμα και τον ρώτησα τι χρειάζεται για να αναγνωριστεί η ελληνική γλώσσα. Αυτός, ένα καταπληκτικό παιδί, μου λέει πρώτα πρέπει να δημιουργήσεις ζήτηση. Του απαντάω ότι υπάρχει ζήτηση. Μου λέει, όχι, πρέπει να δημιουργήσεις εσωτερική ζήτηση, από τους μαθητές, όχι από την κοινότητα. Εάν δημιουργήσεις ζήτηση εμείς δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα άλλο από το να αναγνωρίσουμε την ελληνική γλώσσα και να διδάσκεται.
-Αυτό ήταν;
-Ναι. Τότε ήμουν αντιπρόεδρος της Ομοσπονδίας, αλλά το έκανε προσωπικά, μόνος μου. Πήγα λοιπόν στο Γκραντ Λύκειο της Αστόρια και συνάντησα τη διευθύντρια του γλωσσικού προγράμματος. Μου είπε ότι αυτοί έχουν προσπαθήσει αλλά δεν υπάρχει ενδιαφέρον. Πώς το ξέρεις της λέω; Μπορείτε να μου πείτε τι έχετε κάνει για να μην κάνω και εγώ τα ίδια και αποτύχω; Το έχουμε βάλει στην εφημερίδα και στο Public Address System του σχολείου και μόνο 5-10 παιδιά ενδιαφερθήκανε. Της είπα ότι ήμουν επισταλμένος του Εκπαιδευτικού Συμβουλίου και ότι σχεδίαζα να κάνω τις δικές μου ενέργειες. Πήγα έφτιαξα ένα flyer το Φεβρουάριο του ‘72 που έλεγε ότι θα διδάσκονται ελληνικά την τάδε ελληνικά. Τα έδωσα σε μερικά παιδιά στο Λύκειο που ενδιαφερόντουσαν και αυτά τα διακινήσανε. Μέσα σε πέντε μέρες είχαμε γράψει 150 παιδιά. Μετά τα πράγματα πήραν το δρόμο τους και οργανώθηκε το πρόγραμμα. Έτσι καθιερώθηκε η ελληνική.
-O ελληνισμός εδώ πέρα έχει μια σχετική αυτονομία. Συνεργάζεται όσο πρέπει με την Ελλάδα; Υπάρχει συντονισμός για την προώθηση των εθνικών θεμάτων; Υπάρχει οργανωμένο λόμπι και αποτελεσματικό;
-Υπάρχει προσπάθεια στη Ουάσινγκτον. Αλλά και εκεί δεν είμαστε ενωμένοι. Είναι ο Άθενς, ο Κρίστοφερ που έχουν φέρει σχετικά κάποια αποτελέσματα. Υπάρχει και το Hellenic American Institute που κάνει και αυτό εξαιρετική δουλειά. Αλλά φαντάσου όλες αυτές οι προσπάθειες να ήταν ενωμένες και συντονισμένες. Θα είχαμε καλύτερα αποτέλεσματα. Για να φέρουμε αποτέλεσματα εδώ, να επηρεάσουμε την αμερικάνικη πολιτική πρέπει να το κάνουμε ως αμερικανοί πολίτες όχι σαν «πράκτορες μια άλλης χώρας». Η Τουρκία έχει καταλάβει για να φέρει αποτελέσματα πρέπει να κάνει λόμπι και το έχει μάθει χρόνια τώρα. Από το '50.
-Επομένως δεν είναι αποτελεσματικό το λόμπι εκτός αυτών των προσπαθειών.
Όχι δεν μπορώ να πω ότι δεν είναι αποτελεσματικό.
-Απλά δεν είμαστε ενωμένοι;
-Στα σοβαρά θέματα όπως το Κυπριακό υπάρχουν συντονισμένες προσπάθειες. Αν οι δύο προσπάθειες στην Ουάσινγκτον ήταν ενωμένες θα ήταν καλύτερα τα πράγματα.
Ένα άλλο που θέλω να σου πω είναι ότι είμαι ο πρώτος ελληνοαμερικανός στη μαύρη λίστα των Τούρκων. Μετά από 10-15 χρόνια βάλανε και τον Κρίστοφερ, ως Κύπριο. Έπαιξα μεγάλο ρόλο στις πορείες στην Ουάσινγκτον, έκανα δηλώσεις στον τύπο, στην τηλεόραση. Το '75 ήμουν πρόεδρος της τεράστιας παρελάσεως, πρώτης μετά την τουρκική εισβολή στην οποία είχαμε φέρει και 10 προσφυγόπουλα από την κύπρο και είχε γίνει μεγάλος ντόρος. Μετά από αυτό το Κογκρέσο έκανε εμπάργκο όπλων στην Τουρκία, αφού εμείς είχαμε τονίσει ότι τα όπλα τα αμερικάνικα χρησιμοποιήθηκαν στην εισβολή. Μετά από όλα αυτά με βάλανε στη λίστα ανεπιθύμητων. Black list.
-Τι συνέπειες έχει αυτό;
-Τυγχάνει να είμαι μέγας άρχων του Οικουμενικού Πατριαρχείου και δεν μπορώ να το επισκεφθώ. Να πάω να δω την Αγια Σοφιά. Δεν μπορώ να πάω στην Τουρκία.
-Είστε άρχοντας του πατριαρχείου και δεν μπορείτε να πάτε να προσκυνήσετε στο Πατριαρχείο. Πώς αισθάνεστε;
Δεν είναι ευχάριστο για μένα. Έχει και παράπονο ο Πατριάρχης που δεν έχω πάει. Μου λένε ότι έχουν περάσει 25 χρόνια και το έχουν ξεχάσει. Δεν μπορώ όμως να πάρω τέτοιο ρίσκο για μένα και την οικογένειά μου, γιατί οι Τούρκοι δεν ξεχνάνε ποτέ. Αυτό που φοβάμαι είναι ότι πηγαίνοντας στην Τουρκία ή στο αεροδρόμιο ή στο δωμάτιο μου θα μου βάλουν ναρκωτικά και θα με συλλάβουν για εμπορία.
-Τι κάνει ο θεσμός αυτός, οι Άρχοντες του Πατριαρχείου; Γιατί ο κόσμος δεν γνωρίζει τι έργο επιτελείται. Ποιό είναι το έργο του;
Ο λόγος που υπάρχουν οι άρχοντες είναι ένας: η στήριξη του Οικουμενικού Πατριαρχείου.
-Πώς γίνεται αυτό;
-Με επαφές πχ. Όπως το '85 που κάναμε προσπάθειες να ξαναχτιστεί μετά από χρόνια το Πατριαρχείο μετά τη φωτιά. Όταν επισκέφτηκε ο Κάρτερ την Τουρκία παρακάλεσε τον Τούρκο Πρωθυπουργό να αφήσει να αρχίσουν οι εργασίες και έτσι έγινε. Και οικονομική ενίσχυση.
-Να περάσουμε σε ένα άλλο θέμα. Πώς βλέπετε τις εξελίξεις τώρα τελευταία στην Ομοσπονδία{σ.σ. τα επεισόδια με τις εκλογές της 4ης Ιουνίου 2006}; Έχετε διατελέσει και πρόεδρός της. Ιστορικός οργανισμός η Ομοσπονδία Ελληνικών Σωματείων, έχει δώσει πολλά, αλλά τα τελευταία χρόνια περνά μεγάλη κρίση και έχει περάσει στην πλήρη απαξίωση. Τον τελευταίο χρόνο δε μια μεγάλη κρίση. Τι έχετε να πείτε σε όλες τις πλευρές;
-Κοιτάξτε να πάρουμε τα πράγματα ως έχουν. Υπήρχε τόσο μεγάλη διαίρεση στο τελευταίο συμβούλιο(σ.σ.2004-2006 επί προεδρίας) Διαμαντίδη… Υπάρχει εγωισμός και πάθος για προβολή και αυτό δυστυχώς τους τυφλώνει και δεν εργάζονται όπως έπρεπε. Αυτό που μας ενδιαφέρει περισσότερο δεν είναι τι θα κάνουν τι θα προσφέρουν τι πολιτικές επαφές θα έχουν με την Ελλάδα. Επιδιώκεται επί πολλά χρόνια η φωτογραφία με τους εν Ελλάδι πολιτικούς για να δείχνουμε στο χωριό μας ότι είμαστε μεγάλοι στην Αμερική. Υπάρχει μεγάλο πρόβλημα στην ομοσπονδία με τους λεγόμενους σφραγιδοφόρους. Αυτοί που κρατάνε σφραγίδες στην τσέπη τους από διάφορες οργανώσεις. Όποιος έχει τις περισσότερες σφραγίδες επιβάλλεται να παίρνει και αξιώματα στην Ομοσπονδία. Έτσι είναι δυστυχώς. Αυτό που πρέπει να γίνει είναι να βγουν οι σφραγίδες από την Ομοσπονδία. Ένα άλλο που συζητείται για πολλά χρόνια είναι ότι πρέπει να αλλάξει το σύστημα ψηφοφορίας. Δεν πρέπει να ψηφίζουν μόνο οι δύο αντιπρόσωποι του εκάστοτε συλλόγου. Το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι η αντιπροσώπευση. Εκείνο που νομίζω ότι πρέπει να γίνει είναι να ψηφίζουν όλα τα μέλη των συλλόγων.
-Είναι πολύ σημαντικό αυτό που λέτε, γιατί έτσι αντιπροσωπεύεται η ομογένεια.
-Ναι πρέπει να αλλάξει το σύστημα.
-Είναι πολύ ριζοσπαστικό αυτό που λέτε και 100% δημοκρατικό, αλλά πώς θα γίνει να αποκλειστούν οι σφραγιδοφόροι;
-Αυτό πρέπει να συζητηθεί. Όπως και το γεγονός ότι πολλοί ανήκουν σε παραπάνω από ένα σύλλογο. Ένας είναι στο σύλλογο του χωριού του, στο νομό κτλ. Κάπως πρέπει να οργανωθεί το θέμα. Δεν πρέπει να γίνουν άλλες εκλογές με αυτό το σύστημα.
-Αν είχατε μπροστά σας τον Έλληνα Πρωθυπουργό τι θα του λέγατε;
Ο Πρωθυπουργός γνωρίζει πάρα πολύ καλά τον Ελληνισμό στην Αμερική. Έχει μείνει πολλά χρόνια εδώ, σπούδασε. Ξέρει τις ανάγκες του. Θα του έλεγα να συνεχίσει να αγαπά τον ελληνισμό της Αμερικής. Να προσπαθήσει το ελληνικό κράτος να κάνει πανεπιστημιακές έδρες. Να βοηθήσει την παιδεία. Υπάρχουν οικονομικά προβλήματα, η Ελλάδα πρέπει να βοηθήσει τους δασκάλους που είναι εδώ. Οι κοινότητες δεν μπορούν να αναλάβουν όλα τα έξοδα.
