ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΑΝΑΚΗΡΥΞΗ ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑΣ ΤΟΥ ΚΟΣΣΟΒΟΥ
ΤΟ ΚΟΥΤΙ ΤΗΣ ΠΑΝΔΩΡΑΣ ΑΝΟΙΓΕΙ ΤΟ ΚΟΣΣΟΒΟ
ΑΝΑΚΑΤΑΤΑΞΕΙΣ ΣΤΑ ΒΑΛΚΑΝΙΑ
ΑΝΟΙΓΕΙ ΤΥΧΟΝ ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑ ΤΟΥ ΚΟΣΣΥΦΟΠΕΔΙΟΥ!
ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΚΑΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ!!!
ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΑ ΓΙΑ ΤΟ ΝΟΙΑΖΟΜΑΙ
Ουάσιγκτων, του Λάμπρου Παπαντωνίου
Συνάμα με τον αμερικανικό Τύπο και ο Γαλλικός καταπιάνεται-και δη διεξοδικά- με την τυχόν ανεξαρτησία του Κοσσυφοπεδίου και τις επιπτώσεις που θα έχει, ακόμη και για την Ελλάδα. Χαρακτηριστικό ήταν δισέλιδο μάλιστα άρθρο της εφημερίδας «ΛΕ ΜΟΝΤ» στην προπερασμένη Κυριακάτικη έκδοση της 6 Ιανουαρίου 2008, γραμμένο από τον Jean-Arnault Derens, – αρχισυντάκτη του ιστοτόπου Le Courrier des Balkans και συγγραφέα (μαζί με τον Laurent Geslin) του βιβλίου «Comprendre les Balkans. Histoire, sociétés, perspectives» (εκδόσεις Non lieu, 2007)- , υπό τον τίτλο «La boite de Pandore des frontières balkaniques. Effet domino de l’éventuelle indépendance du Kosovo», το οποίο αναφέρεται στις επιπτώσεις ενδεχόμενης ανεξαρτητοποίησης του Κοσσυφοπεδίου στην ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων. Σύμφωνα με τον αρθρογράφο η ανεξαρτητοποίηση του Κοσσυφοπεδίου θα μπορούσε να οδηγήσει στην αναθέρμανση μιας σειράς εδαφικών διεκδικήσεων στα Βαλκάνια και ίσως και σε περιφερειακές συγκρούσεις για αναπροσαρμογές των συνόρων. Σε αυτές τις ενδεχόμενες, αλυσιδωτές επιπτώσεις, ο αρθρογράφος εντάσσει και την Ελλάδα: Το καθεστώς του Κοσσυφοπεδίου, το πολιτικό αδιέξοδο στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, όλα τα στοιχεία δείχνουν ότι οδεύουμε προς μια νέα περιφερειακή κρίση, η οποία προέρχεται από την αποτυχία των πολιτικών που άσκησε στην περιοχή, τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια, η «διεθνής κοινότητα». Μέσα σε αυτό το καταστροφικό πλαίσιο, η παλαιά ιδέα επανακαθορισμού των βαλκανικών συνόρων έρχεται εκ νέου στην επιφάνεια. Λαοί, μειονότητες και εδαφικές διεκδικήσεις, δημιουργούν ένα εκρηκτικό μίγμα, που θα μπορούσε να βυθίσει ολόκληρη την περιοχή στο χάος. Η ενδεχόμενη ανεξαρτητοποίηση του Κοσσυφοπεδίου θα μπορούσε να λειτουργήσει ως προηγούμενο για τους Σέρβους της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, οι οποίοι διεκδικούν με τη σειρά τους την απόσχισή τους από ένα κράτος, το οποίο στην πραγματικότητα δεν λειτούργησε ποτέ. Θα μπορούσε επίσης να προκαλέσει μία ευρεία αποσταθεροποίηση, κυρίως στην ΠΓΔΜ και στο Μαυροβούνιο, θέτοντας υπό αίρεση όλα τα σύνορα των Βαλκανίων. Όπως επισημαίνεται στο άρθρο, οι βαλκανικοί πόλεμοι της δεκαετίας του ’90 έγιναν στο όνομα των «μεγάλων» κρατών, της «Μεγάλης Σερβίας», της «Μεγάλης Κροατίας», ενώ πίσω από την διεκδίκηση της ανεξαρτητοποίησης του Κοσσυφοπεδίου, επικρέμεται πάντα η ιδέα της «Μεγάλης Αλβανίας». Η παλιά αντίληψη μιας «δικαιότερης» αναπροσαρμογής των βαλκανικών συνόρων, που θα λαμβάνει υπόψη την αντιστοιχία του φυλετικού και εθνικού στοιχείου με το γεωγραφικό επανέρχεται στο βαλκανικό χώρο! Το 2001, κατά τη διάρκεια της κρίσης στην ΠΓΔΜ, ο αρθρογράφος Alexandre Andler, πρότεινε τη χρήση μιας χειρουργικής, από μια ομοιοπαθητική λύση, προκρίνοντας τον διαμελισμό της δημοκρατίας αυτής σε μια «αλβανική» και μια «μακεδονική» περιοχή. Τον ίδιο χρόνο, ο David Owen, τέως πρόεδρος της διεθνούς διάσκεψης για την πρώην Γιουγκοσλαβία, είχε διατυπώσει το σχέδιό του για τον επαναπροσδιορισμό των βαλκανικών συνόρων. Ως αντιφώνηση σε αυτές τις απόψεις, ο Arben Xhaferi, ιστορική προσωπικότητα του αλβανικού εθνικισμού στην ΠΓΔΜ, διεκδικούσε τη δημιουργία «εθνικών» κρατών. Μία υποθετική διεθνής διάσκεψη, που θα είχε ως στόχο τον αναπροσδιορισμό των βαλκανικών συνόρων, με ειρηνικό τρόπο και με βάση τον εθνοφυλετικό στοιχείο, θα μπορούσε να οδηγήσει στην ενοποίηση όλων των περιοχών, όπου πλειοψηφούν οι Αλβανοί, δηλαδή της Αλβανίας, της ΒΔ ΠΓΔΜ, της κοιλάδας του Presevo της Σερβίας, αλλά και τις δυτικές περιοχές του Μαυροβουνίου. Βάναυσα ακρωτηριασμένη, η ΠΓΔΜ θα μπορούσε επίσης να υποκύψει στις φιλοβουλγαρικές τάσεις και να ενσωματωθεί στον ανατολικό γείτονά της. Το θέμα των μειονοτήτων στην Αλβανία θα μπορούσε με τη σειρά του να τεθεί: οι Έλληνες, στις νότιες περιοχές της χώρας, θα μπορούσαν να διεκδικήσουν την προσάρτησή τους στην Ελλάδα, ενώ οι Αλβανοί, που εκδιώχθηκαν μετά το 1945 από την ελληνική βόρεια Ήπειρο –περιοχή που οι Αλβανοί αποκαλούν «Τσαμουριά»- θα υπενθύμιζαν τα καταστρατηγημέ-να δικαιώματά τους. Το Μαυροβούνιο θα μπορούσε επίσης να ζητήσει επίσης, ως αντιστάθμισμα την περιοχή Shkodra, όπου κατοικούν σερβο-μαυροβουνιακές μειονότητες, ενώ η ΠΓΔΜ θα διεκδικούσε την προσάρτηση των σλαβικών χωριών που βρίσκονται γύρω από τις λίμνες της Οχρίδας και των Πρεσπών. Φυσικά οι Σέρβοι της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης θα ενσωματώνονταν στη μητέρα πατρίδα, γεγονός που θα είχε οδυνηρές συνέπειες για τη Βοσνία, καθώς οι Κροάτες της δυτικής Ερζεγοβίνης, της κεντρικής Βοσνίας και της Posanska Posavina, θα ενώνονταν με την Κροατία. Η Βοσνία από την άλλη πλευρά θα υπεραμύνονταν της περιοχής του Gorazde, ενώ θα ζητούσε την προσάρτηση του Sandjak του Novi Pazar, το οποίο σήμερα είναι μοιρασμένο μεταξύ της Σερβίας και του Μαυροβουνίου. Ως συνέπεια αυτών το Μαυροβούνιο δεν θα διέθετε πλέον τα ίδια σύνορα. Πέραν της απόσχισης των αλβανικών και βοσνιακών περιοχών, θα καλούνταν να αντιμετωπίσει αποσχιστικές τάσεις και των σερβικών περιοχών. Δεδομένου όμως ότι στις περιοχές αυτές διαβιούν ανάμικτοι σερβικοί και βοσνιακοί πληθυσμοί δεν αποκλείεται η διενέργεια ενός πολεμικού επεισοδίου, που θα οδηγούσε στις αναγκαίες, για την διαμόρφωση συνόρων, μετακινήσεις πληθυσμών. Η Κροατία θα αποκτούσε το στόμιο του Κοτόρ, το οποίο περιήλθε στο Μαυροβούνιο μόλις το 1918. Εν συντομία το Μαυροβούνιο θα οδηγούνταν στα σύνορα που είχε τον 19ο αιώνα. Η Σερβία, που θα δημιουργούνταν από αυτές τις ανακατατάξεις, θα αντιμετώπιζε με τη σειρά της πρόβλημα στην περιοχή της Βοϊβοδίνας, όπου οι μειονότητες, με κυριαρχούσα την ουγγρική, αποτελούν το 50% του πληθυσμού. Η προσάρτηση των περιοχών της Subotica, Senta και Kanjiza, στην Ουγγαρία πρέπει να θεωρείται δεδομένη. Αφού από τις συνοριακές αναπροσαρμογές δεν θα εξαιρούνταν τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το θέμα των μειονοτήτων στην Ελλάδα δεν θα περιορίζονταν μόνο στους Αλβανούς, συνεχίζει το γαλλικό άρθρο. Οι μουσουλμάνοι –«Τούρκοι» και Πομάκοι- της δυτικής Θράκης θα διεκδικούσαν την προσάρτησή τους, αντιστοίχως, στην Τουρκία και τη Βουλγαρία, ακυρώνοντας τη Συνθήκη της Λωζάνης του 1923. Το θέμα των «Σλάβων» της ελληνικής «Μακεδονίας», το οποίο αποτελεί ταμπού για το ελληνικό κράτος, θα μπορούσε επίσης να τεθεί. (!!!) Όσον αφορά στη Σλοβενία, θα μπορούσε να επιλύσει, προς όφελός της, τις εδαφικές μικροδιαφορές της με την Κροατία, αλλά και να διεκδικήσει την ακύρωση των δημοψηφισμάτων του 1918, διεκδικώντας τις αυστριακές περιοχές όπου συνεχίζουν να διαβιούν σλοβενικοί πληθυσμοί. Λόγω επίσης της εποικοδομητικής της στάσης στην επίλυση των περιφερειακών διενέξεων η Λουμπλιάνα θα μπορούσε να λάβει ένα μέρος από την περιοχή Φριούλι της Ιταλίας, ίσως και την πόλη της Τεργέστης. Η ανακατανομή αυτή των συνόρων θα άφηνε στο περιθώριο κάποιες μειονότητες, τη γκορανική του Κοσσυφοπεδίου, την ρουτινική της κροατικής ανατολικής Σλαβονίας και τη ρουμανοβλαχική της ΠΓΔΜ, της Αλβανίας και της Ελλάδας. Τα τρία με τέσσερα εκ. επίσης των Ρωμ θα συνέχιζαν να ζουν, χωρίς κράτος, στα δυτικά Βαλκάνια. Είναι απίθανη η υλοποίηση όλων αυτών των συνοριακών αναπροσαρμογών, χωρίς την ανάκυψη αμφισβητήσεων, καθώς θα προκαλούσαν, μεσαίας κλίμακας, πολεμικές αναμετρήσεις. Ευρωπαϊκά στρατεύματα θα μπορούσαν να κλιθούν για την αποκατάσταση της ειρήνης. Αντίθετα, οι μετακινήσεις πληθυσμών δεν θα θεωρούνταν ως παράπλευρη απώλεια, αλλά ως ο κεντρικός άξονας της όλης διαδικασίας. Οι μετακινήσεις αυτές θα τελούνταν υπό της Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, με τη συνδρομή πολυάριθμων μη-κυβερνητικών οργανώσεων. Το σενάριο αυτό μπορεί να φαίνεται ακραίο, αλλά διάφορα μέρη του έχουν ήδη κάνει την εμφάνισή τους, είτε αναφορικά με το μέλλον της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, είτε με το «εθνικό θέμα της Αλβανίας». Οι υποστηρικτές της ανεξαρτητοποίησης του Κοσσυφοπεδίου υπογραμμίζουν ότι αυτή δεν μπορεί να εκληφθεί ως προηγούμενο. Πρόκειται όμως για ευσεβείς πόθους: Η λύση που θα δοθεί σε αυτό το θέμα θα μπορεί να λειτουργήσει «ως προηγούμενο», εάν οι φορείς άλλων εθνικών διεκδικήσεων την εκλάβουν ως τέτοια. Ο Γάλλος αρθρογράφος υποστηρίζει ότι η όλη αντίληψη στη διαμόρφωση των βαλκανικών συνόρων μετά τη διάλυση της οθωμανικής αυτοκρατορίας, στηρίχθηκε στη θέσπιση εθνοκεντρικών κρατών. Η Ελλάδα και η Σερβία, στις αρχές του 19ου αιώνα, δημιουργήθηκαν μέσω μιας «εθνοκάθαρσης», που στηρίχθηκε στην απέλαση ή στην αφομοίωση των πληθυσμών που θεωρούνταν αλλογενείς, κυρίως λόγω της θρησκείας τους: οι «Τούρκοι» (δηλαδή οι μουσουλμάνοι, τόσο οι Σλάβοι, και οι Αλβανοί, όσο και οι τουρκόφωνοι) εκδιώχθηκαν από τα νεοσύστατα κράτη. Στη συνέχεια ο αρθρογράφος αναφέρεται στη διαμόρφωση των βαλκανικών κρατών, υπό την επιρροή των μεγάλων δυνάμεων, κατά τη διάρκεια του 19ου και 20ου αιώνα, για να καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η επίλυση των βαλκανικών θεμάτων με διαμελισμούς και ανακατατάξεις συνόρων, αποτελεί ένα επικίνδυνο και απρόβλεπτο παιχνίδι. Η ανεξαρτητοποίηση του Κοσσυφοπεδίου δεν είναι παρά ένα ακόμη μέτωπο στην αναμέτρηση των ΗΠΑ με τη Ρωσία. Σε ξεχωριστό πλαίσιο γίνεται αναφορά στη διαμόρφωση της αλβανικής συνείδησης και στη σύσταση του αλβανικού κράτους. Όπως επισημαίνεται, μολονότι ο Βίσμαρκ είχε υποστηρίξει το 1878, ότι η Αλβανία δεν αποτελεί παρά έναν γεωγραφικό χώρο, η Αυστρο-ουγγαρία τάσσεται λίγο αργότερα στο πλευρό των αλβανικών διεκδικήσεων, ως αντιστάθμισμα στην υποστήριξη των Γάλλων, Βρετανών και Ρώσων προς τη Σερβία και την Ελλάδα. Μεταξύ άλλων επισημαίνεται επίσης ότι τα εδάφη της Αλβανία καθορίσθηκαν μέσα από το συσχετισμό δυνάμεων με τα γειτονικά της κράτη (το Μαυροβούνιο, τη Σερβία και την Ελλάδα) και από τους ισχυρούς τους προστάτες, χωρίς να εξαιρείται η Ιταλία. Το άρθρο της MONTE DIPLOMATIQUE πλαισιώνεται από διάφορους χάρτες των Βαλκανίων, με εξειδικευμένες αναφορές. Στον πρώτο χάρτη παρουσιάζονται τα κράτη της βαλκανικής χερσονήσου, με τα υπάρχοντα σύνορα, αλλά και οι διαμφισβητούμενες περιοχές. Σημειώνονται επίσης σε κάθε κράτος οι περιοχές που υπάρχουν εθνικές μειονότητες ή όπου πλειοψηφούν οι εθνικές μειονότητες. Στο χάρτη της Ελλάδας εμφανίζεται συγκέντρωση τουρκικού πληθυσμού στη «δυτική Θράκη», όπως αναφέρεται, ενώ σημειώνεται η ύπαρξη «Ρουμανοβλαχων» στην Ήπειρο και τη Μακεδονία, «Σλάβων» στη Μακεδονία μας και «Αλβανών» στην Ήπειρό μας. Στα εδάφη της Βόρειας Ηπείρου, στην Αλβανία, φαίνεται να πλειοψηφεί ο ελληνικός πληθυσμός. Σε άλλο χάρτη απεικονίζονται οι ιστορικές, μεγαλοϊδεατικές διεκδικήσεις κρατών της βαλκανικής. Οι διεκδικήσεις της Ελλάδας, υπό τον προσδιορισμό «Μεγάλη Ελλάδα», φαίνεται να καλύπτουν, πέραν των ισχυόντων συνόρων, την Κύπρο, την αν. Θράκη, καθώς και μέρος της Βουλγαρίας, της ΠΓΔΜ και της Αλβανίας. Απεικονίζονται επίσης οι μεγάλες ιδέες και άλλων κρατών, όπως της «Μεγάλης Μακεδονίας», που περιλαμβάνει ολόκληρη τη γεωγραφική περιοχή της ελληνικής Μακεδονίας, αλλά και της «Μεγάλης Βουλγαρίας», που περιλαμβάνει ολόκληρη την ΠΓΔΜ και μέρος της Θράκης και της Μακεδονίας.
