Το ερώτημα αναφορικά με την εσωτερική κατάσταση στην Τουρκία δεν είναι εάν θα γίνει πραξικόπημα, αλλά ποια μορφή θα πάρει. Θα έχει τη μορφή του μεταμοντέρνου πραξικοπήματος όπως ήταν αυτά του 1997 και το 2007 ή θα πάμε πίσω στα πραξικοπήματα της ψυχρο-πολεμικής περιόδου όπως αυτά του 1960, 1971 ή 1980;
Η δική μου εκτίμηση είναι, ότι το έκτο κατά σειρά πραξικόπημα στην Τουρκία θα παραμείνει μεταμοντέρνο. Θα αποδεχθούν, δηλαδή, τα 11 μέλη του Συνταγματικού Δικαστηρίου το κατηγορητήριο του Εισαγγελέα για το κλείσιμο του κυβερνώντος κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) του Ερντογάν. Το πιο πιθανό σενάριο είναι ότι το ΑΚΡ θα διαλυθεί, η περιουσία του θα δημευθεί και ο Ερντογάν θα έχει την τύχη του πνευματικού του πατέρα του Ερμπακάν. Ο τελευταίος βρίσκεται σε κατ' οίκον περιορισμό από το 1997, όταν εξαναγκάσθηκε σε παραίτηση με το μεταμοντέρνο πραξικόπημα του ίδιου έτους στερώντας του επίσης του πολιτικά του δικαιώματα.
Για τον Ερντογάν και πολλούς από τους συνεργάτες του προβλέπεται από το κατηγορητήριο πεντάχρονη, τουλάχιστον, στέρηση πολιτικών δικαιωμάτων. Το μήνυμα από τους στρατιωτικούς είναι ξεκάθαρο: ή θα αποδεχθείτε μίας ήπιας μορφής πραξικόπημα (δικαστικού τύπου) ή θα λειτουργήσει ο παραδοσιακός «βούρδουλας» του στρατιωτικού πραξικοπήματος. Η απειλή αυτή, ότι δηλαδή οι πασάδες δεν θα διστάσουν να καταλήξουν και στη χρήση των τάνκς, φαίνεται να λειτουργεί καταλυτικά στο στρατόπεδο των Ισλαμιστών του Ερντογάν.
Υπάρχουν μία σειρά από ενδείξεις που συνηγορούν στα παραπάνω. Η πιο σημαντική είναι ότι το κόμμα του Ερντογάν έχει ήδη αρχίσει να θέτει σε εφαρμογή έναν εναλλακτικό κομματικό μηχανισμό με τις ίδιες ή παρόμοιες θέσεις και αντιλήψεις. Ο μηχανισμός αυτός θα έχει καινούργια νομική υπόσταση και, βέβαια, καινούργιο όνομα. Εδώ οι Ισλαμιστές δεν πρωτοτυπούν αλλά ακολουθούν την πεπατημένη. Μετά από κάθε πραξικόπημα στην Τουρκία, αρχίζοντας από το 1960, επαναλαμβάνεται το ίδιο σενάριο. Προγράφονται κόμματα και παλιοί πολιτικοί. Επανεμφανίζονται οι ίδιοι ιδεολογικοί μηχανισμοί με καινούργια ονόματα και πρόσωπα, ή με τα παλιά πρόσωπα μετά από κάποια χρονική στέρηση των πολιτικών τους δικαιωμάτων. Υπενθυμίζεται, ότι πολιτικοί όπως οι Ετσεβίτ και Ντεμιρέλ έχασαν τα πολιτικά τους δικαιώματα και τα κόμματά τους με το πραξικόπημα του 1980, αλλά επανήλθαν με διαφορετικά κόμματα επί πρωθυπουργίας Οζάλ το 1984.
Μία άλλη ένδειξη για το επερχόμενο δικαστικό πραξικόπημα είναι η εσωτερική καμπάνια των φιλοκυβερνητικών μέσων να δημιουργήσουν πανικό, όχι τόσο για τις πολιτικές συνέπειες ενός πραξικοπήματος αλλά για τις οικονομικές. Το κόστος της εκπαραθύρωσης του Ερντογάν για την τουρκική οικονομία τοποθετείται στα 25 δις δολάρια. Είναι ένα μήνυμα που ελπίζουν ότι θα έχει επιχειρηματικές και λαϊκές αντιδράσεις.
Τέλος, με εξαίρεση μίας μερίδας νεοσυντηρητικών στις ΗΠΑ, η διεθνής κριτική εναντίον των πασάδων και των κεμαλιστών γίνεται εντονότερη κάθε μέρα. Οι κεμαλιστές κατηγορούνται ως αυταρχικοί, αντιδραστικοί, αντιδημοκρατικοί κλπ, ενώ πλέκεται, ταυτόχρονα, το εγκώμιο του Ερντογάν και του κόμματός του ως υπόδειγμα δημοκρατικής συμπεριφοράς σε μία μουσουλμανική χώρα.
Εδώ, βέβαια τα πράγματα είναι τελείως εξωπραγματικά. Διότι όσο αυταρχικοί και αντιδημοκρατικοί είναι οι κεμαλιστές άλλο τόσο είναι ο Ερντογάν και το σινάφι του. Ο κοινός παρονομαστής και των δύο είναι ο κρατισμός και ο τουρκικός εθνικισμός, όπως αυτός εκφράζεται μέσω του σουνιτικού Ισλάμ. Από τη μία έχουμε τους κεμαλιστές να υποστηρίζουν με φανατισμό έναν «κοσμικό αυταρχισμό». Από την άλλη έχουμε τους ισλαμιστές να υποστηρίζουν, εξίσου φανατικά, την άλλη όψη του ίδιου νομίσματος που είναι η «ισλαμοδημοκρατία».
Σε τελική ανάλυση, ο εσωτερικός καυγάς μεταξύ τους είναι για το πάπλωμα. Ναι μεν οι ισλαμιστές, έχοντας γευθεί την εξουσία και το χρήμα δεν είναι διατεθειμένοι να σταματήσουν να τα νέμονται, οι κεμαλιστές όμως αρνούνται να τα μοιραστούν. Αναφορικά δε με την εξωτερική πολιτική, οι διαφορές προγραμματικού χαρακτήρα είναι αμελητέες και σε κάθε περίπτωση δεν αλλοιώνουν τις βασικές παραμέτρους του εξωτερικού προσανατολισμού της Τουρκίας και των επεκτατικών της επιδιώξεων.
