Μιλά στο Greek American News Agency ο Καθηγητής του τμήματος Φυσικής στο Α.Π.Θ., Αλκιβιάδης Μπάης ο οποίος βραβεύτηκε με το δίπλωμα συμμετοχής στο Νόμπελ Ειρήνης 2007
Συνέντευξη στον Αποστόλη Ζώη
Με το δίπλωμα συμμετοχής στο Νόμπελ Ειρήνης 2007 το οποίο είχε απονεμηθεί στον τ. Αντιπρόεδρο των ΗΠΑ, Al Gore και στη Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική αλλαγή (IPCC), όργανο του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, βραβεύτηκαν ο Καθηγητής του τμήματος Φυσικής στο Α.Π.Θ., Αλκιβιάδης Μπάης και ο Ακαδημαϊκός, Πρόεδρος του Εθνικού Αστεροσκοπείου και ιδρυτής του Εργαστηρίου Φυσικής της Ατμόσφαιρας του Τμήματος Φυσικής του Α.Π.Θ., Χρήστος Ζερεφός. Ο καθηγητής Αλκιβιάδης Μπάης πρόσφατα εξελέγη Καθηγητής στο Τμήμα Φυσικής από το 1998, και Διευθυντής του Εργαστηρίου Φυσικής της Ατμόσφαιρας (ΕΦΑ) στο Τμήμα Φυσικής του Α.Π.Θ. από το 2002. Από το 1987 διδάσκει στο προπτυχιακό πρόγραμμα του Τμήματος Φυσικής μαθήματα σχετικά με την Ατμοσφαιρική Φυσική και από το 1993 στο Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών Φυσικής Περιβάλλοντος, το οποίο διευθύνει από 2002. Ασχολείται με την επιστημονική έρευνα για περισσότερο από 25χρόνια.
Οι ερευνητικές του δραστηριότητες εστιάζονται στην έρευνα της υπεριώδους ακτινοβολίας και του όζοντος, την παγκόσμια αλλαγή και τη φυσική του περιβάλλοντος. Το Πρόγραμμα Περιβάλλοντος του ΟΗΕ τον συμπεριέλαβε στο μικρό αριθμό επιστημόνων οι οποίοι κατεξοχήν συνέβαλλαν με τις επιστημονικές τους εργασίες στην απονομή της ύψιστης διάκρισης του Βραβείου Nobel Ειρήνης 2007 στη Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC) απονέμοντάς του και το σχετικό Δίπλωμα. Σήμερα μιλά στην «Ε» όπου μεταξύ άλλων τονίζει:
«θα πρέπει να αναμένουμε στις επόμενες λίγες δεκαετίες συνέχιση της αύξησης της μέσης θερμοκρασίας του αέρα κοντά στο έδαφος κατά περίπου 0.2°C ανά δεκαετία, περαιτέρω έξαρση των ακραίων καιρικών φαινομένων (καύσωνες , ισχυρές βροχοπτώσεις), αύξηση της ξηρασίας με επακόλουθα την ένταση της λειψυδρίας και της ερημοποίησης, πιθανή αύξηση της μέσης στάθμης της θάλασσας με ανάλογες επιπτώσεις στις παράκτιες περιοχές, μεταβολές στη σύσταση της τροπόσφαιρας με αύξηση των οξειδωτικών συστατικών της και διάφορες άλλες μεταβολές καιρικών φαινομένων που θα έχουν περισσότερο τοπικό χαρακτήρα».
Το Πρόγραμμα Περιβάλλοντος του ΟΗΕ σας συμπεριέλαβε- μαζί με το Χρήστο Ζερεφό- στους επιστήμονες εκείνους οι οποίοι συνέβαλαν με τις επιστημονικές τους εργασίες στην απονομή του Nobel Ειρήνης 2007 στη Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC). Τι σημαίνει αυτό για σας; Σε ποιους τομείς εστιάζεται η επιστημονική σας δραστηριότητα;
«Η απονομή του εν λόγω διπλώματος αποτελεί εξαιρετική τιμή και αναγνώριση των ερευνητικών μου δραστηριοτήτων κατά τα τελευταία 15 περίπου χρόνια. Η επιστημονική μου δραστηριότητα εστιάζεται στην έρευνα της φυσικής του στρώματος του όζοντος και της ηλιακής ακτινοβολίας και των επιδράσεων τους στην ατμόσφαιρα. Τα δύο αυτά πεδία είναι στενά και αμφίδρομα συνδεδεμένα με τις κλιματικές μεταβολές οι οποίες αποτελούν την αιχμή της περιβαλλοντικής έρευνας κατά τις τελευταίες δύο δεκαετίες».
Είναι πλέον αδιαμφισβήτητο ότι το κλίμα έχει αλλάξει και θα συνεχίζει να αλλάζει στο μέλλον. Μία σειρά από επιστημονικά άρθρα τεκμηριώνουν τις σημαντικές αλλαγές στους παγετώνες της Ευρώπης, της Αμερικής της Ανταρκτικής ακόμη και του Κιλιμάντζαρο. Ταυτόχρονα η χλωρίδα και η πανίδα προσπαθούν να προσαρμοστούν στις νέες κλιματικές συνθήκες. Όλες οι επιστημονικές εκτιμήσεις συγκλίνουν στο συμπέρασμα ότι έστω και αν μειώσουμε από σήμερα σημαντικά τις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου, η θερμοκρασία θα συνεχίζει να αυξάνεται για δεκαετίες. Ποιες είναι οι δικές σας επιστημονικές εκτιμήσεις;
«Τα αποτελέσματα της διεθνούς έρευνας πάνω στις κλιματικές μεταβολές πράγματι υποδεικνύουν ότι η μέση θερμοκρασία του πλανήτη θα συνεχίσει να αυξάνεται κατά τον επόμενο αιώνα ακόμη και αν οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου σταματούσαν να αυξάνουν. Όμως οι εκπομπές των αερίων αυτών είναι σχεδόν αδύνατον να καθηλωθούν στα επίπεδα παρελθόντων ετών (π.χ. του 1990) διότι η παγκόσμια κατανάλωση ενέργειας (που αποτελεί την κύρια πηγή τους) αυξάνεται συνεχώς σαν αποτέλεσμα α) της αύξησης του πληθυσμού της Γης με μεγάλους ρυθμούς, β) της επιδίωξης υψηλότερου βιοτικού επιπέδου από όλους τους λαούς και γ) της ραγδαίας τεχνολογικής και βιομηχανική ανάπτυξης. Έτσι το μέλλον εμφανίζεται δυσοίωνο, πράγμα το οποίο κάνει επιτακτική την ανάγκη λήψης μέτρων για την μείωση της παγκόσμιας παραγωγής ενέργειας και την αντικατάσταση -όπου είναι δυνατόν- της των συμβατικών πηγών ενέργειας που χρησιμοποιούν καύσιμα υλικά με ανανεώσιμες».
Ήδη η τελευταία εικοσαετία υπήρξε αρκετά διαταραγμένη από πλευρά κλίματος. Η τελευταία δεκαετία ήταν η θερμότερη της χιλιετίας, ενώ τα ακραία καιρικά φαινόμενα σε πολλές χώρες έδειξαν τάση αύξησης της συχνότητας εμφάνισής τους. Τι πρέπει να περιμένουμε στο εγγύς μέλλον;
«Σύμφωνα με τα σενάρια για τις μελλοντικές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, θα πρέπει να αναμένουμε στις επόμενες λίγες δεκαετίες συνέχιση της αύξησης της μέσης θερμοκρασίας του αέρα κοντά στο έδαφος κατά περίπου 0.2°C ανά δεκαετία, περαιτέρω έξαρση των ακραίων καιρικών φαινομένων (καύσωνες , ισχυρές βροχοπτώσεις), αύξηση της ξηρασίας με επακόλουθα την ένταση της λειψυδρίας και της ερημοποίησης, πιθανή αύξηση της μέσης στάθμης της θάλασσας με ανάλογες επιπτώσεις στις παράκτιες περιοχές, μεταβολές στη σύσταση της τροπόσφαιρας με αύξηση των οξειδωτικών συστατικών της και διάφορες άλλες μεταβολές καιρικών φαινομένων που θα έχουν περισσότερο τοπικό χαρακτήρα. Επακόλουθα των μεταβολών αυτών μπορεί να είναι επιπτώσεις στο οικοσύστημα αλλά και επιπτώσεις κοινωνικού και οικονομικού χαρακτήρα».
Η έναρξη της εφαρμογής του πρωτοκόλλου του Κιότο στις 16-2-2005 αποτελεί ένα ακόμα ορόσημο για τη σταθεροποίηση των αλλαγών στο κλίμα, κατά το μέρος τους που οφείλονται στις ανθρωπογενείς εκπομπές. Εκτιμάτε πώς είναι μακρύς ο δρόμος μετά την εντυπωσιακή βιομηχανική είσοδο και της Κίνας;
«Το πρωτόκολλο του Κιότο δεν φαίνεται να έχει επιτύχει στους στόχους του εφόσον πολλές χώρες δεν κατόρθωσαν να επιτύχουν τους στόχους του, οι οποίοι ήταν ήδη πολύ άτολμοι. Προσωπική μου άποψη είναι ότι απαιτείται μεγαλύτερη τόλμη με πιο υψηλούς στόχους, ως προς την μείωση των εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Θα πρέπει όλα τα κράτη να δεχθούν και να εφαρμόσουν πιο δραστικές μειώσεις ακόμη κα αν αυτό οδηγήσει σε δράσεις που θα δυσαρεστήσουν του πολίτες τους. Η βιομηχανική ανάπτυξη της Κίνας είναι ένα μείζον ζήτημα και θα πρέπει να αντιμετωπιστεί με διεθνή συνεννόηση και συνδρομή, ώστε οι επιπτώσεις στο παγκόσμιο κλιματικό σύστημα να ελαχιστοποιηθούν».
Σε ποιους τομείς θα συνεχιστεί η έρευνά σας το επόμενο χρονικό διάστημα; Πώς βλέπετε τις κλιματικές συνθήκες στη χώρα μας τις επόμενες δεκαετίες;
«Η έρευνα μου εμπίπτει στο γενικότερο ερευνητικό σχεδιασμό του Εργαστηρίου Φυσικής της Ατμόσφαιρας, ο οποίος προβλέπει τη συνέχιση της έρευνας του στρώματος του όζοντος και της υπεριώδους ακτινοβολίας και τη διασύνδεσή της με τις κλιματικές μεταβολές, τη μελέτη των ατμοσφαιρικών αιωρημάτων σε τοπικό και διεθνές επίπεδο, τη δορυφορική τηλεπισκόπηση, και την συνέχιση και περαιτέρω ανάπτυξη των δραστηριοτήτων μας στην τεχνολογία ατμοσφαιρικών μετρήσεων. ΟΙ κλιματικές συνθήκες για την Ελλάδα ακολουθούν τις εκτιμήσεις που έχουν γίνει για την λεκάνη της Μεσογείου, που χαρακτηρίζονται κυρίως από αύξηση της θερμοκρασίας και της ξηρασίας, πιο συχνή εμφάνιση καυσώνων, και ελάττωση των βροχοπτώσεων με ταυτόχρονη αύξηση της ραγδαιότητάς τους».
