KLIK ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ
By IVAN GORSKY
Κάποτε ήταν ο Τσάρος. Τώρα…
Η δραστηριότητα στα γραφεία της KGB , στο Ανατολικό Βερολίνο, εκείνη τη βραδιά του 1989, ήταν περισσότερο από πυρετώδης. Οι ιαχές από το τείχος, όπου είχαν σκαρφαλώσει, οι πολίτες της Ανατολικής Γερμανίας, με αξίνες, σφυριά και ότι άλλο έβρισκαν στα χέρια τους, μπορούσαν να ακουστούν σχεδόν σε όλη την πρωτεύουσα, καθώς ενώνονταν, με τη βοή του πλήθους από τους δρόμους που από κάθε μεριά της πόλης, έσπευδαν προς το σημείο, όπου γραφόταν το πιο σημαντικό κεφάλαιο της σύγχρονης εποχής.. Το απίθανο είχε συμβεί. Το Τείχος, που συμβολικά χώριζε τον κόσμο στα δύο, στην Ανατολή και στη Δύση, έπεφτε. Και αυτή τη φορά κανείς δεν μπορούσε να σταματήσει την πορεία των γεγονότων.
Οι φρουροί που σε άλλες περιπτώσεις, θα πυροβολούσαν χωρίς δισταγμό, όποιον απλώς έφτανε μέχρι το Τείχος δεν ήταν πια στη θέση τους. Είχαν κι αυτοί ενωθεί με το πλήθος, που γκρέμιζε και τη τελευταία πέτρα, αυτού του τελευταίου εμπόδιου για την ελευθερία. ΄Όταν η μάζα ξεσπάσει, κανείς δεν μπορεί να την σταματήσει. Οι πράκτορες της KGB, που ήταν αποσπασμένοι από την Σοβιετική κυβέρνηση, στην πρωτεύουσα της πιο κοντινής συμμάχου της, δεν είχαν ψευδαισθήσεις. Εξ άλλου είχαν και τις οδηγίες από τα κεντρικά. ΄Όταν το πλήθος θα τέλειωνε με το Τείχος, οι πιο έμπειροι από αυτούς, θα οδηγούσαν μέρη της μάζας, στα σημεία της πόλης, όπου θα γκρέμιζαν ότι συμβόλιζε το προηγούμενο καθεστώς. Και ένα από αυτά τα σημεία ήταν τα γραφεία της KGB. Γι αυτό και πριν το πλήθος φτάσει εκεί, έπρεπε να καταστραφεί κάθε στοιχείο, που θα μπορούσε να πιστοποιήσει τις ταυτότητες και τη δράση των πρακτόρων της Σοβιετικής ΄Ενωσης, στην Ανατολική Γερμανία.
Αυτό που συνέβαινε στα γραφεία της KGB στο Βερολίνο, συνέβαινε και σε κάθε άλλο γραφείο, της περιβόητης Σοβιετικής μυστικής υπηρεσίας στην Ανατολική Γερμανία. Οι φάκελοι με τα ονόματα και τη δράση των πρακτόρων, πετάγονταν ολόκληροι μέσα στους καυστήρες για να αποτεφρωθούν, σβήνοντας κάθε ίχνος της ταυτότητας και της δράσης τους. Ήταν τέτοιο το πλήθος των στοιχείων, που μερικοί από τους καυστήρες εξερράγησαν. Ανάμεσα στους άνδρες της KGB που κατέστρεφαν κάθε στοιχείο της δράσης τους, ήταν και ένας άνδρας 37 ετών, με ανάστημα λίγο πάρα πάνω από το 1,70, με κοντά ξανθά καλοχτενισμένα μαλλιά και γκρίζα μάτια. Το όνομά του Βλαντιμίρ Πούτιν. Αν κάτι τον ξεχώριζε εκείνη τη δραματική στιγμή, από τους συνεργάτες του, ήταν η μεθοδικότητα και η ψυχραιμία με την οποία έκανε τη δουλειά του. ΄Αλλωστε τόσα χρόνια ενασχόλησης με το «σάμπο», μία ρωσικής έμπνευσης μίξη του τζούντο με την πάλη, του είχαν μάθει να διατηρεί την ψυχραιμία του και στις πιο δύσκολες καταστάσεις. Αλλά είναι, να το έχεις και στον χαρακτήρα σου. ΄Όταν ο Πούτιν τέλειωσε τη δουλειά, όπως και οι υπόλοιποι πράκτορες, κατέβηκε στο δρόμο. Οι περισσότεροι προτίμησαν να εξαφανιστούν στο σκοτάδι της νύχτας, αλλά ο Πούτιν έμεινε εκεί. Λίγη ώρα αργότερα, το αγριεμένο πλήθος έφτασε στα γραφεία της KGB, κατέστρεψε ότι έβρισκε μπροστά του και τελικά ολόκληρο το κτίριο παραδόθηκε στις φλόγες. Κανένας δεν έδωσε σημασία, στον ξανθό άνδρα με τα ατσάλινα που στεκόταν ανάμεσά τους παρακολουθώντας το θέαμα. Τον άνδρα που λίγα χρόνια αργότερα, από μια άλλη θέση, θα άλλαζα τον ρου της ιστορίας της πατρίδας του και σε κάποιο μέτρο και του κόσμου.
Μερικά χρόνια αργότερα σε μια αίθουσα που δεν είχε τίποτα το αξιοσημείωτο, πέρα από το ότι εξασφάλιζε απόλυτα την διακριτικότητα, ένας αρκετά σεβαστός αριθμός πρώην πρακτόρων της KGB, που εν τω μεταξύ είχε μετονομαστεί σε FSB, είχε συγκεντρωθεί για άλλη μια φορά . Το θέμα της συζήτησης , ήταν το ίδιο με τις προηγούμενες φορές. Η κατάσταση με τον Γέλτσιν, είχε ξεφύγει από κάθε έλεγχο. Η γνωστή αδυναμία του στο ποτό και η ευάλωτη υγεία του, είχαν αποδείξει ότι δεν μπορούσε να χειριστεί το δύσκολο έργο , που είχε αναλάβει. Να φέρει δηλαδή τη Ρωσία στη σύγχρονη εποχή. Η Μαφία που είχε δημιουργηθεί, αλλά και η καινούργια οικονομική ολιγαρχία, δεν είχαν τα πλεονεκτήματα που φέρνει η πείρα. Και , έτσι όπως γίνεται συχνά σε τέτοιες περιπτώσεις, το μέγεθος που είχε αρχίσει να ξεχωρίζει, ήταν η Απληστία. Αν τα πράγματα συνεχίζονταν έτσι η Ρωσία θα έφτανε στην καταστροφή. Παρά το κακό όνομα , που έχουν βγάλει οι πράκτορες και οι κατάσκοποι σε παγκόσμια κλίμακα, είναι αρκετοί αυτοί που μπορούν να κατανοήσουν, πως ένα από τα βασικά στοιχεία της δομής ενός πράκτορα, είναι ο πατριωτισμός, με την καλή έννοια. Πόσοι από αυτούς που κάνουν κριτική, από την άνεση του καναπέ τους, θα ήταν πρόθυμοι να σκοτώσουν ή να σκοτωθούν για την πατρίδα τους; Όλοι αυτοί που βρίσκονταν σε εκείνη την αίθουσα γνώριζαν επίσης, πως η ξαφνική άνοδος του Γέλτσιν στην εξουσία, δεν οφειλόταν, παρά σε μια καλά «χορογραφημένη» παράσταση. Οι στρατιωτικοί, που εύκολα παρασύρθηκαν, στο να κάνουν εκείνο το ερασιτεχνικό πραξικόπημα, τα τανκς μπροστά στο Κοινοβούλιο και το σκαρφάλωμα του Γέλτσιν επάνω τους, το πιο συμβολικό σημείο της «παράστασης», δεν ήταν παρά ένα, καλό και αποτελεσματικό «σώου». Το μόνο λάθος εκείνης της υπόθεσης ήταν πως ο Γέλτσιν, είχε αποδειχτεί στην πράξη, πολύ αδύναμος γι αυτό το ρόλο. Το μόνο που χρειαζόταν λοιπόν ήταν να αλλάξει ο «πρωταγωνιστής». Και αυτή τη φορά δεν χρειαζόταν να γίνει καμία παράσταση για τα μάτια του κόσμου και της παγκόσμιας κοινής γνώμης. Τα επιχειρήματα εξ άλλου που είχαν όσοι βρίσκονταν σε εκείνη την αίθουσα ήταν ακλόνητα. «It's an offer, you can not refuse", όπως θα έλεγε και ο Βίτο Κορλεόνε. Και αφού το πρόσωπο είχε ξεχωρίσει, το μόνο που έμενε να ρυθμιστεί, ήταν οι λεπτομέρειες.
Τον Φεβρουάριο του 2000, στη δεξίωση που έδωσε ο Πατριάρχης Μόσχας Αλέξιος για τα γενέθλιά του, το πρώτο πράγμα που έκανε εντύπωση, στους πολλούς και υψηλούς καλεσμένους του, βρισκόταν έξω από την αίθουσα της δεξίωσης. Ο καινούργιος ναός της μεγαλόπρεπης εκκλησίας, που βρισκόταν ακριβώς δίπλα, με τους χρυσούς και πράσινους τρούλους, δείγμα κι αυτό της καινούργιας τάξης πραγμάτων, που έκανε την εμφάνισή της στη Ρωσία, μετά την πτώση και τη διάλυση της Σοβιετικής ΄Ενωσης. Το δεύτερο «αξιοπερίεργο» βρισκόταν μέσα στην αίθουσα. Κάπου κοντά στο σημείο που βρισκόταν ο Πατριάρχης Αλέξιος , ένας άλλος μικρός κύκλος ανθρώπων περιτριγύριζε το πρόσωπο της εποχής. Τον Βλαντιμίρ Πούτιν, που μόλις ενάμιση μήνα πιο πριν , την τελευταία μέρα του 1999, είχε αναλάβει την ηγεσία της Ρωσίας, μια θέση που με κάθε δυνατή προθυμία του είχε παραχωρήσει ο ως τότε προκάτοχός του, ο Μπόρις Γιέλτσιν. Από μια απόσταση τριών – τεσσάρων μέτρων μπορούσε κανείς να διακρίνει καλά τα χαρακτηριστικά, αυτού του μάλλον ανέκφραστου νέου ηγέτη. Σε μια από τις πρώτες τότε δημόσιες εμφανίσεις του, ο Βλάντιμίρ Πούτιν, έδειχνε να φοράει τον καινούργιο ρόλο του ηγέτη, με μια ελαφριά αμηχανία, καθώς μετά από μια ζωή στους μυστικούς διαδρόμους που διαμορφώνονται τα δεδομένα της εξουσίας, είχε βρεθεί στο προσκήνιο. Αλλά ακόμη και αυτή η αμηχανία δεν έδειχνε αρκετή για να επισκιάσει το ατσάλινο βλέμμα του. ΄Οσοι έχουν γνωρίσει από κοντά τον Πούτιν, ακόμη και τώρα που έχει συνηθίσει το ρόλο του, έχουν παρατηρήσει αναμφίβολα, μια και είναι αυτό που ξεχωρίζει επάνω του, το γκρίζο χρώμα των ματιών του, που δίνει στο βλέμμα του αυτή την ιδιότυπη «ατσάλινη» χροιά , που γίνεται πιο εμφανής από το γεγονόες ότι ο Πούτιν σπάνια ανοιγοκλείνει τα μάτια του. Ο Βλαντιμίρ Πούτιν γελάει σπάνια και αυτό πιθανόν και μόνο όταν βρίσκεται με τους πολύ οικείους του. Σε οποιαδήποτε δημόσια εμφάνιση, το πολύ που μπορεί να τον έχει δει κανείς, είναι το να χαμογελάει ελαφρά και αυτό μοιάζει πολύ συχνά να μην το εννοεί. Πολλοί λένε πως θα μπορούσε να είχε παίξει πολύ πειστικά τον ρόλο του αντιπάλου του Τζέημς Μποντ, εξ άλλου δεν θα χρειαζόταν να κάνει και ιδιαίτερη εκπαίδευση γι αυτό το ρόλο μια και τον είχε μάθει πολύ καλά στο παρελθόν, ιδιαίτερα την εποχή που υπηρετούσε στο κλιμάκιο της KGB, στη Δρέσδη. ΄Αλλοι λένε πως το πρόσωπο του βιονικού ανθρώπου, που πρωταγωνιστεί στην προπέρσινη διαφήμιση της φίρμας Johny Walker είναι εμπνευσμένο από το πρόσωπο και τις εκφράσεις του Πούτιν. Και η πραγματικότητα είναι πως για να μπορέσει κάποιος να κουμαντάρει τις τύχες της αχανούς ρωσικής επικράτειας, την εποχή που τις τύχες της ανέλαβε ο Πούτιν, θα έπρεπε να έχει πραγματικά «βιονικές» ικανότητες. Από τον πρώτο κιόλας χρόνο του στη διακυβέρνηση της Ρωσίας, ο Πούτιν θα αποδείκνυε, πως διέθετε τη στόφα που απαιτούσε ο ρόλος του. Τόσο οι κεφαλαιοκράτες που είχαν δημιουργηθεί στην εποχή του Γιέλτσιν, όσο και τα αφεντικά της πολύ σκληρής ρωσικής Μαφίας, όσο και οι αντάρτες της Τσετσενίας κατάλαβαν γρήγορα και με τον κατάλληλο τρόπο, πως είχαν να κάνουν με κάτι πολύ διαφορετικό, απέναντι στο οποίο δεν έμενε άλλη διέξοδος από το να δείξουν τον απαιτούμενο σεβασμό. Πολύ γρήγορα άρχισαν να κυκλοφορούν τα σχετικά ανέκδοτα, ο συνηθισμένος τρόπος με τον οποίο οι Ρώσοι αποδίδουν σε εκείνους που τον κυβερνούν, τα δέοντα. Σε ένα από αυτά τα ανέκδοτα που έχει κάνει πια και το γύρο του κόσμου, το φάντασμα του Στάλιν εμφανίζεται κάποια στιγμή σε ένα όνειρο του Πούτιν και ο Πούτιν ζητάει από τον Στάλιν να του δώσει τη συμβουλή του για να κυβερνήσει τη Ρωσία. Ο Στάλιν σκέφτεται λίγο και μετά του απαντά. «Πρέπει να κάνεις δύο πράγματα. Πρώτον να μαζέψεις όλους τους αντιπάλους σου σε ένα δωμάτιο και να τους εκτελέσεις. Δεύτερον να βάψεις όλους τους τοίχους του Κρεμλίνου μπλέ». «Γιατί μπλέ;» ρωτάει ο Πούτιν. «Χα» γελάει ο Στάλιν «το ήξερα πως δεν θα με ρωτούσες για το πρώτο».
Ο Βλαντιμίρ Βλαντιμίριεβιτς Πούτιν γεννήθηκε στις 6 Οκτωβρίου 1952, στην Αγία Πετρούπολη, που τότε λεγόταν Λένινγκραντ, από φτωχή οικογένεια. Ο πατέρας του, που είχε πολεμήσει στον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, δούλευε σε ένα εργοστάσιο που συναρμολογούσε βαγόνια για τρένα και αργότερα έγινε εργοστάσιο αυτοκινήτων, ενώ η μητέρα του έκανε αυτό που θα λέγαμε δουλειές του ποδαριού. Ο Πούτιν μεγάλωσε στον πέμπτο όροφο μιας πολυκατοικίας χωρίς ασανσέρ και για να βγει στο δρόμο έπρεπε συνήθως να περάσει πάνω από τα πολυάριθμα ποντίκια που συνωστίζονταν στην είσοδο της πολυκατοικίας. Το πιο κοντινό που υπήρχε προς την εξουσία ήταν ο παππούς από τον πατέρα του, που είχε δουλέψει σαν μάγειρας τόσο του Λένιν, όσο και του Στάλιν. ΄Ισως κατά ένα συμβολικό τρόπο, ο Πούτιν να απέκτησε από τα γονίδια του παππού του, την τόσο χρήσιμη αργότερα ικανότητά του στα «μαγειρεία» της εξουσίας. Για την εφηβική του ηλικία, όμως τα πράγματα ήταν ακόμη δύσκολα. Στις αρχές της γυμνασιακής του εκπαίδευσης, το μικρό σχετικά του ανάστημα έδινε την ευκαιρία στους συμμαθητές του-και είναι γνωστό ότι τα παιδιά είναι πολύ σκληρά- για χλευαστικά σχόλια. Για να αντιμετωπίσει αυτή την κατάσταση ο Πούτιν στράφηκε στο «σάμπο» και αργότερα προς το τζούντο, στο οποίο είναι και κάτοχος μαύρης ζώνης. Αυτή η ενασχόλησή του με τις πολεμικές τέχνες, όχι μόνο τον βοήθησε να ξεπεράσει τα σχόλια των συμμαθητών του-ήταν οι πρώτοι που έμαθαν έμπρακτα τι σήμαινε το ατσάλινο βλέμμα του Πούτιν και έτσι να πάψουν να ασχολούνται μαζί του-αλλά και τον βοήθησε να αποκτήσει μια αξιοθαύμαστη εμπιστοσύνη στον εαυτό του και την παροιμιώδη ψυχραιμία του. Του έμαθε επίσης, ότι τα μειονεκτήματα μπορούν να ξεπεραστούν και να σε βοηθήσουν να επικρατήσεις πάνω σε φαινομενικά δυνατότερους αντιπάλους. ΄Ηταν τότε που άρχισε να του μπαίνει στο μυαλό, η ιδέα του να γίνει κατάσκοπος, δηλαδή πράκτορας της KGB. Είχε άλλωστε και όλα τα απαιτούμενα προσόντα και κυρίως την επιθυμία να κάνει αυτή τη δουλειά. Το πώς προσελήφθη στην μυστική σοβιετική υπηρεσία παραμένει ολίγον ομιχλώδες, όπως και πολλά άλλα στοιχεία της καριέρας του στην υπηρεσία. Ο ίδιος στα απομνημονεύματά του λέει πως κάποια στιγμή ενώ ήταν φοιτητής στο Πανεπιστήμιο του Λένινγκραντ τον πλησίασε κάποιος άγνωστος και του είπε πως ήθελε να του μιλήσει για κάποια εντυπωσιακή στροφή της καριέρας του. Λίγο αργότερα ο Πούτιν ήταν και επίσημα μέλος της KGB. Η εκπαίδευσή του συμπεριλάμβανε τα πάντα και έτσι ο Πούτιν εκτός από την εμπειρία τους στις πολεμικές τέχνες, απέκτησε και μια αξιοσημείωτη εμπειρία σε κάθε τι που περιλαμβάνει ο μυστικός πόλεμος των κατασκόπων. Αν και λίγα είναι γνωστά για τις αποστολές του, είναι σίγουρο πως η εμπειρία του στην KGB , όχι μόνο τον δυνάμωσε και σωματικά και ψυχικά, αλλά του επέτρεψε να κάνει και κάποιες φιλίες που θα αποδεικνύονταν καθοριστικές στις μελλοντικές στροφές της ζωής του. Και μάλλον σ΄ αυτό το σημείο θα έπρεπε κανείς να εντοπίσει ένα μεγάλο μέρος των δυνάμεων που τον έσπρωξαν στην εξουσία και του επέτρεψαν να την ασκήσει με τόσο μεθοδικό και απόλυτο τρόπο. Το μόνο που είναι ωστόσο ουσιαστικά γνωστό είναι η τοποθέτησή του στα μέσα της δεκαετίας του ΄80, στα γραφεία της KGB , στην Δρέσδη της Ανατολικής Γερμανίας, όπου και έμεινε μέχρι και την πτώση του Τείχους.
H διάλυση της Σοβιετικής ΄Ενωσης δημιούργησε μια καινούργια εποχή και στην καινούργια Ρωσία, δεν ήταν και πολύ σοφό να ανήκει στην KGB. O Βλαντιμίρ Πούτιν , όπως και οι περισσότεροι συνάδελφοί, εξαφανίστηκαν από το προσκήνιο. Ο κοντινός όμως κύκλος πρακτόρων στον οποίο ανήκε και ο Πούτιν δεν έχασε ποτέ πραγματικά τη συνοχή του. Μπήκαν απλώς στις σκιές και περίμεναν. Η ίδια η KGB διαλύθηκε επίσης εκείνη την εποχή και έτσι μαζί της χάθηκαν και όλες οι ενοχές του παρελθόντος. Στη θέση της δημιουργήθηκε η FSB και είναι αφελές κανείς να πιστεύει ότι τα μέλη της παλιάς σοβιετικής μυστικής υπηρεσίας δεν θα είχαν θέση στην καινούργια ρωσική μυστική υπηρεσία. Σε ένα κράτος σαν τη Ρωσία, οι μελλοντικοί ηγέτες «επωάζονται» πολύ καιρό, πριν βρεθούν στις υψηλές θέσεις της εξουσίας. Τα προσόντα του Πούτιν ήταν ήδη γνωστά σε όσους σχεδίαζαν το μέλλον της Ρωσίας. Και ήταν ένα από τα πολλά «μωρά», όπως τους αποκαλούσαν κάποιοι, που είχε αποφασιστεί να «εμφυτευτούν» σε πολλά σημεία της κρατικής μηχανής, ώστε να αποκτήσουν εμπειρία στην πολιτική διαχείριση. Ο Πούτιν μέχρι τότε δεν ήταν παρά ένας από τους πολλούς υποψήφιους, ακόμη και για το υψηλότερο αξίωμα. Γύρω στο 1993 ο Πούτιν βρέθηκε να υπηρετεί σαν υψηλόβαθμο στέλεχος στο επιτελείο του Δημάρχου της Αγίας Πετρούπολης Ανατόλι Σόμπτσακ και ήταν εκείνος που προετοίμασε την υποδοχή του τότε Προέδρου των ΗΠΑ, Μπιλ Κλίντον, στην Πετρούπολη. Και ήταν η πρώτη φορά που ο Πούτιν θα συναντούσε από κοντά έναν «πλανητάρχη». Κανείς δεν θα μπορούσε να υποθέσει πως κάποια στιγμή θα γινόταν ισόβαθμός του. Και λιγότερο από όλους ο ίδιος ο Πούτιν. Τα πράγματα όμως δεν πάνε πάντα σύμφωνα με το πρόγραμμα. Το 1996, ο Σόμπτσακ, εξ αιτίας υπονοιών για διαφθορά, έχασε την επανεκλογή του και ο Πούτιν έμεινε θεωρητικά χωρίς δουλειά. Είχε όμως εν τω μεταξύ μάθει κάτι πάρα πολύ χρήσιμο. Τον τρόπο που η επιχειρηματική διαφθορά τυλίγει τους κρατικούς λειτουργούς. Μια εμπειρία που θα του ήταν πολύ χρήσιμη στο μέλλον. Ο Πούτιν έμεινε για πολύ μικρό διάστημα χωρίς απασχόληση. ΄Ηταν και η στιγμή που πολλοί έκριναν, πως έπρεπε να προωθηθεί, πιο κοντά στην εξουσία. Σαν να έπεσε από τον ουρανό ο Πούτιν βρέθηκε μέσα στο 1996 να υπηρετεί στην θέση του υποδιευθυντή στο τμήμα γενικών υποθέσεων του Προέδρου Γιέλτσιν, στη Μόσχα. Ο ίδιος ο Πούτιν, στα απομνημονεύματά του, λέει πως δεν ξέρει πως βρέθηκε σ' αυτή τη θέση. Αλλά τι θα μπορούσε να πει; Πως με έβαλαν εκεί αυτοί που πραγματικά κυβερνούσαν τη Ρωσία. Ο ίδιος ο Γιέλτσιν είχε εν τω μεταξύ αποδειχτεί μια πολύ κακή «επένδυση». Σε κάποια επίσκεψή του στις ΗΠΑ και στην εμφάνισή του μπροστά στους εκπροσώπους του Τύπου, στον λευκό Οίκο, ο Κλίντον κρατούσε την κοιλιά του από τα γέλια, καθώς ο Γιέλτσιν είχε κάνει μια από τις συνηθισμένες «τρέλες» του μπροστά στα μικρόφωνα. Κάποιοι μπορεί να είχαν βρει το περιστατικό απλώς αστείο. Κάποιοι άλλοι όμως είχαν αισθανθεί πολύ άσχημα βλέποντας τον Πρόεδρο της άλλοτε κραταιάς Ρωσίας, να γίνεται περίγελος στα μάτια της διεθνούς κοινής γνώμης, κάτι σαν κλόουν της παγκόσμιας σκηνής. Στο εσωτερικό της Ρωσίας τα πράγματα ήταν πολύ χειρότερα. Η Μαφία γινόταν ολοένα και ισχυρότερη αψηφώντας φανερά πια το κράτος , ενώ οι καινούργιοι κεφαλαιοκράτες, που χρωστούσαν την άνοδό τους στον Γιέλτσιν, κόντευαν πια να «αγοράσουν» ολόκληρο το κράτος. ΄Ηταν πια ώρα για δράση. Η Ρωσία κινδύνευε. Ξαφνικά σαν από το πουθενά πάλι ο Πούτιν βρέθηκε επικεφαλής της FSB. Ο κατάλληλος άνθρωπος στην κατάλληλη θέση.
Ο Πούτιν ήταν πια έτοιμος να αναλάβει το ρόλο του. Τον Αύγουστο του 1999 και αφού ένα χρόνο νωρίτερα το ρούβλι είχε υποτιμηθεί, δημιουργώντας μια επικίνδυνη οικονομική κρίση στη Ρωσία, ο Πούτιν έγινε Πρωθυπουργός της Ρωσίας και στο τέλος του ίδιου χρόνου ήταν πια ο Πρόεδρος της Ρωσίας. Τον Φεβρουάριο του 2000, όταν ο Πούτιν έκανε την εμφάνισή του, στην δεξίωση για τα γενέθλια του Πατριάρχη Αλέξιου, ελάχιστοι, πέρα από την CIA και τις βρετανικές μυστικές υπηρεσίας, γνώριζαν πολλά πράγματα γι αυτόν, τον κοντόσωμο σοβαρό άντρα με τα ατσάλινο βλέμμα. Σύντομα στο εσωτερικό της Ρωσίας πολλοί θα μάθαιναν περισσότερα γι αυτό το βλέμμα. ΄Οσοι αρχηγοί της Μαφίας δεν μπόρεσαν να κατανοήσουν πως τα πράγματα είχαν αλλάξει, έχασαν ξαφνικά το έδαφος κάτω από τα πόδια τους. Το ίδιο και οι κεφαλαιοκράτες της οικονομικής ολιγαρχίας, Μέσα σ' ένα χρόνο είχαν όλοι καταλάβει, ότι ο πλούτος τους οφειλόταν στη μητέρα Ρωσία. Και όσοι είχαν την κακή ιδέα να προσπαθήσουν να μετατρέψουν την οικονομική τους επιφάνεια σε πολιτική ισχύ, έπαψαν απλώς να είναι κεφαλαιοκράτες. ΄Αλλοι πάλι έπαψαν να είναι ζωντανοί. Τα προβλήματα αυτά λύθηκαν σχετικά γρήγορα και εύκολα. Είναι δύσκολο εξ άλλου να πάει κανείς κόντρα στο κράτος, όταν επί κεφαλής του βρίσκεται ένας δυνατός άνδρας με ισχυρή θέληση. Δυσκολότερο ήταν το πρόβλημα της Τσετσενίας με τις αποσχιστικές τάσεις. Αν κάτι τέτοιο συνέβαινε, το διακύβευμα ήταν πια η διάλυση της ίδιας της Ρωσίας. Και ήταν το σημείο που ο Πούτιν τράβηξε την κόκκινη γραμμή. ΄Ένα περίπου χρόνο μετά την εκλογή του, ο Πούτιν αψηφώντας τις διεθνείς επικρίσεις, διέταξε το ρωσικό στρατό να επιτεθεί στο Γκρόζνι, την πρωτεύουσα της Τσετσενίας, ισοπεδώνοντας ένα μέρος του. Και παρ' όλο που αυτό οδήγησε σε πολλές τρομοκρατικές επιθέσεις, όπως η επιχείρηση στο σχολείο του Μπεσλάν το 2004 με την τραγική κατάληξη, η Τσετσενία δεν αποτελεί σήμερα το πρόβλημα που αποτελούσε κάποτε. Τον Ιανουάριο του 2007, το αμερικανικό περιοδικό Time ανακήρυξε τον Πούτιν άνθρωπο της χρονιάς με υπότιτλο «ένας Τσάρος γεννιέται». Την άνοιξη της φετινής χρονιάς, 8 χρόνια μετά την ανάληψη της εξουσίας, ο Πούτιν εγκατέλειψε την Προεδρία, μια και σύμφωνα με το Σύνταγμα, επιτρέπονται μόνο δύο προεδρικές θητείες, τοποθετώντας στη θέση του Προέδρου τον σχετικά άγνωστο Ντμίτρι Μεντβέντεφ, για να αναλάβει την πρωθυπουργία της Ρωσίας, έναν μόνο φαινομενικά υποδεέστερο ρόλο, μια και παραμένει ο ουσιαστικός κυρίαρχος του παιχνιδιού. Οι Ρώσοι, που εξακολουθούν να μην έχουν ψευδαισθήσεις, απάντησαν στην εκλογή του Μεντβέντεφ με ένα ακόμη ανέκδοτο. Ο Πούτιν κι ο Μεντβέντφ λοιπόν πάνε σε ένα εστιατόριο για να φάνε. Κοιτάζουν τον κατάλογο και μετά έρχεται ο σερβιτόρος. «Εγώ θα πάρω ένα φιλέτο καλοψημένο» λέει ο Πούτιν. «Για λαχανικά τι λέτε;» ρωτά ο σερβιτόρος. «Το λαχανικό θα πάρει κι αυτό ένα φιλέτο» λέει ο Πούτιν. Το «λαχανικό» είναι φυσικά ο Μεντβέντεφ. Κανείς δεν θα τολμούσε ούτε και να υποθέσει ότι ο Πούτιν θα μπορούσε να θεωρηθεί «λαχανικό». Μια δυο μέρες πριν από της εκλογές, ο Πούτιν έκανε μια σύντομη εμφάνιση στην τηλεόραση, καταλήγοντας στη φράση «σας συνιστώ να ψηφίσετε το κόμμα μου» κοιτάζοντας κατάματα τους τηλεθεατές με εκείνο το αδιευκρίνιστο βλέμμα του. ΄Ηταν μια σοβαρή στιγμή, αλλά κανένας έξυπνος άνθρωπος δεν θα μπορούσε να παραβλέψει και το χιούμορ που συμπεριλάμβανε η συνολική εικόνα.
Ο απολογισμός των πρώτων οκτώ χρόνων του Πούτιν στην εξουσία είναι σίγουρα θετικός. Οι Μαφιόζοι εξακολουθούν να υπάρχουν, υπό τον έλεγχο φυσικά της κεντρικής εξουσίας, μια και το «μαύρο» χρήμα είναι συχνά απαραίτητο και για κρατικές δουλειές. Ο κεφαλαιοκράτες γνωρίζουν ότι για να εξακολουθούν να υπάρχουν, πρέπει να έχουν τις ευλογίες του Πούτιν, αλλιώς στην καλύτερη περίπτωση, θα έχουν την τύχη του Χοντορκόφσκι, κάποτε πλουσιότερου άνθρωπου της Ρωσίας, που είχε την κακή έμπνευση να πάει κόντρα στον Πούτιν. Και είναι μάλλον αφελές να πιστεύει κανείς, πως ο πιο γνωστός Ρώσος κεφαλαιοκράτης της εποχής, ο μεταξύ άλλων ιδιοκτήτης και της Τσέλσι , Ρόμαν Αμπράμοβιτς, είναι αυτόφωτος. Στην Ρωσία της εποχής του Πούτιν, το να είσαι κεφαλαιοκράτης και αυτόφωτος , είναι μάλλον δύσκολο. Με το πρόβλημα της Τσετσενίας σε ύφεση, το μόνο που είχε να αντιμετωπίσει ο Πούτιν, ήταν η φτώχια που ταλαιπωρούσε εκατομμύρια Ρώσους, την εποχή που ανέλαβε την εξουσία. Τα τελευταία χρόνια, οι μισθοί στη Ρωσία έχουν αυξηθεί κατά 100% και σ΄ αυτό βοήθησε βέβαια πολύ και η αύξηση των τιμών του πετρελαίου. Η φετινή αύξηση των τιμών του πετρελαίου, θα ενισχύσει τη Ρωσία με αμύθητα ποσά. Το θέμα είναι αν ο Πούτιν κάνει καλή διαχείριση αυτών των μεγάλων κεφαλαίων, όπως έκανε και στην πρώτη οκταετία του, αν δηλαδή ενισχύσει το εισόδημα των λαϊκών μαζών, που παραμένουν το ουσιαστικό στήριγμα της κάθε εξουσίας.
Η καθολική επικράτηση του Πούτιν δεν ήταν χωρίς τίμημα. Και το τίμημα ήταν η ελευθερία. Τηλεοπτικοί σταθμοί και εφημερίδες έχουν κλείσει, επιχειρηματίες και πολιτικοί αντίπαλοι έχουν πάει φυλακή, οι αντιπολιτευτικές φωνές έχουν εξαφανιστεί και πολλοί άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή τους. Στη διάρκεια της τελευταίας οκταετίας τρεις δημοσιογράφοι της ανεξάρτητης μοσχοβίτικης εφημερίδας Novaya Gazeta έχασαν τη ζωή τους, μια και η κύρια δημοσιογραφική ενασχόλησή τους ήταν έρευνες για σκάνδαλα και διαφθορά στο ρωσικό κατεστημένο. Η δολοφονία όμως που έκανε το γύρο του κόσμου ήταν της δημοσιογράφου της ίδιας εφημερίδας, Άννας Πολιτκόσκαγια που βρέθηκε νεκρή με τέσσερις σφαίρες στο κεφάλι, στο ασανσέρ της πολυκατοικίας της, την ημέρα των γενεθλίων του Πούτιν. Η Πολιτκόσκαγια είχε ήδη γίνει διάσημη για την αυστηρή κριτική της στο καθεστώς του Πούτιν πριν δολοφονηθεί. Την επόμενη της δολοφονίας της ο πρώην πράκτορας της FSB , Αλεξάντερ Λιτβινένκο που ζούσε στο Λονδίνο κατηγόρησε τον Πούτιν για την δολοφονία της Πολιτκόσκαγια. Λίγες εβδομάδες αργότερα και ο ίδιος ο Λιτβινένκο θα ήταν νεκρός δηλητηριασμένος με μυστηριώδη τρόπο με ραδιενεργό Πολώνιο 210. Οι εικόνες του από νοσοκομείο που νοσηλευόταν λίγο πριν πεθάνει, έκαναν τον γύρο του κόσμου, ενώ ο Λιτβινένκο κατηγορούσε τον Πούτιν και για τη δική του δολοφονία. Λίγο μετά την εμφάνιση της Κάρλας Μπρούνι στο πλευρό του Νικολά Σαρκοζί, κάποια ρωσική εφημερίδα, δημοσίευσε την είδηση πως και ο Πούτιν ήταν έτοιμος να χωρίσει τη γυναίκα του, για χάρη μιας εκρηκτικής Ρωσίδας καλλονής 24 ετών που είχε υπάρξει και Ολυμπιονίκης. Λίγες μέρες μετά, ο ιδιοκτήτης της εφημερίδας προτίμησε να κλείσει μόνος του την εφημερίδα του, προφανώς για να γλιτώσει τα χειρότερα. ΄Όλα αυτά δεν ταιριάζουν απόλυτα βέβαια, με την ιδέα που έχουν οι δυτικές κοινωνίες για τη Δημοκρατία. Αλλά αυτό είναι ένα άλλο θέμα.
Οι Ρώσοι πολίτες ωστόσο δεν προβληματίζονται από κάτι τέτοια περιστατικά. Εξ άλλου δεν είναι και πολύ μακριά ο καιρός, που οποιοσδήποτε διαφωνών, θα είχε παρόμοια τύχη. ΄Ετσι τα ποσοστά δημοφιλίας του Πούτιν εξακολουθούν να παραμένουν σταθερά, σ' ένα ποσοστό που ξεπερνάει το 70%. Είναι προφανές, πως η άτυπη συμφωνία που έχει κάνει ο Πούτιν με τους Ρώσους πολίτες, που προτίμησαν να ανταλλάξουν κάποια «μερίδια» ελευθερίας με αντίστοιχες «ποσότητες» ασφάλειας και ευημερίας, εξακολουθεί να ισχύει. Και κανείς μπορεί να είναι σίγουρος πως όσο το εισόδημα των Ρώσων πολιτών εξακολουθεί να αυξάνεται, το καθεστώς του Πούτιν δεν πρόκειται να δοκιμάσει σοβαρά προβλήματα. Αυτό το τελευταίο είναι και κάπως δύσκολο γενικά. Ο Πούτιν δεν είναι μόνος του στο ρόλο που ανέλαβε. Από την αρχή της ανάληψης της Προεδρίας της Ρωσίας, όλες οι θέσεις κλειδιά, έχουν καλυφθεί, από έμπιστους πρώην συναδέλφους του στη FSB και εξ ίσου έμπιστα στελέχη από το στράτευμα. Η τοποθέτηση του Μεντβέντεφ στην Προεδρία, για την ώρα δεν είναι άξια σχολιασμού. Για την ώρα πρόκειται για ενέργεια διακοσμητική και εξαρτάται από τον Πούτιν, το αν ο Μεντβέντεφ αποκτήσει κάποια στιγμή και κάποιες αρμοδιότητες.
Δέκα εννέα χρόνια μετά την πτώση της Σοβιετικής ΄Ενωσης και οκτώ χρόνια μετά την ανάληψη της εξουσίας από τον Βλαντιμίρ Πούτιν, η Ρωσία επιστρέφει στο διεθνές προσκήνιο σαν ένας μεγάλος παίκτης, πράγμα που επιτρέπει στους Ρώσους πολίτες να ξαναβρούν ένα μεγάλο μέρος από την χαμένη τους αυτοπεποίθηση και περηφάνια. Αν και κάποιοι φοβούνται μια αναβίωση του κλίματος της εποχής του ψυχρού πολέμου, κάτι που εύχονται κάποιοι άλλοι, εν τούτοις η εποχή δεν επιτρέπει κάτι τέτοιο. Δεν είναι εποχή των ιδεολογιών. Είναι εποχή της οικονομίας. Οι Ρώσοι επιχειρηματίες έχουν ξεφύγει πια από την παραδοσιακή εσωστρέφεια , επενδύοντας όπου βρίσκουν κατάλληλες ευκαιρίες. Η περίεργη πολιτική της Ουάσινγκτον στα Βαλκάνια επίσης, οδήγησε στην ακόμη χαλαρή δημιουργία ενός ορθόδοξου τόξου που ξεκινάει από τη Μόσχα, περνάει από τη Σερβία και καταλήγει στην Αθήνα, που για πρώτη φορά αποτόλμησε κάποιες παλιότερα αδιανόητες κόντρες με τις ΗΠΑ, στο θέμα των Σκοπίων και στον αγωγό Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολης. ΟΙ στρατηγικές οικονομικές συμφωνίες της Μόσχας ξεκινάνε από την Κίνα και φτάνουν μέχρι τη Βραζιλία. Το λεγόμενο BRIC, δηλαδή η Βραζιλία, η Ρωσία, η Ινδία και η Κίνα, με τις ραγδαία αναπτυσσόμενες οικονομίες, που κάποτε αποτελούσε μια θεωρία για το μέλλον, αποτελεί σήμερα μια πραγματικότητα, που δημιουργεί έναν καινούργιο κόσμο. Το μέλλον της Ρωσίας, αλλά και του ίδιου του Πούτιν βρίσκονται αυτή τη στιγμή στα δικά του χέρια. Από το πώς θα χειριστεί αυτή την ευκαιρία, θα εξαρτηθεί και το πώς θα τον καταγράψει η Ιστορία.
Και ας τελειώσουμε με ένα ακόμη ρωσικό ανέκδοτο, που δείχνει τον τρόπο με τον οποίο οι Ρώσοι αποτιμούν τη σημερινή παντοδυναμία του Πούτιν. Ο Πούτιν λοιπόν και ο Μπούς πήγαν μια μέρα βαρκάδα στο Βόλγα μέσα στο καλοκαίρι, αλλά τα κουνούπια που εμφανίστηκαν τσιμπούσαν μόνο τον Μπούς. Κανένα δεν τσιμπούσε τον Πούτιν. «Βρε Βλαδιμίρ» είπε σε κάποια στιγμή ο Μπούς «πως γίνεται τα κουνούπια να τσιμπάνε μόνο εμένα και εσένα ούτε καν σε πλησιάζουν». Ο Πουτιν κοίταξε τον Μπούς με το ατσάλινο βλέμμα του και είπε «δεν με πλησιάζουν γιατί ξέρουν τι τα περιμένει».
