ΤΟΥ ΠΑΥΛΟΥ ΞΑΝΘΟΥΛΗ, ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ

ΛΥΣΗ του Κυπριακού εντός του 2009 βλέπει ο Επίτροπος για τη διεύρυνση Όλι Ρεν, ο οποίος σύμφωνα με πληροφορίες του «Φ» ενημέρωσε το Κολέγιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την ανάγκη εμπλοκής της Κομισιόν τόσο σε «τεχνικό, όσο και σε πολιτικό επίπεδο» προκειμένου να υποστηριχθεί η διαδικασία που τελεί υπό την αιγίδα του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών. Οι ίδιες πληροφορίες αναφέρουν ότι ο Φινλανδός Επίτροπος διασύνδεσε την επίλυση του Κυπριακού με την ενταξιακή πορεία της Τουρκίας υπογραμμίζοντας ότι η οριστική διευθέτηση του πολιτικού προβλήματος στην Κύπρο θα προσδώσει θετική ενέργεια στην ευρωπαϊκή προοπτική της Άγκυρας. «Ελπίζω αυτή τη φορά» να υπάρξει λύση στην Κύπρο υπογράμμισε χαρακτηριστικά ο Όλι Ρεν, ο οποίος όπως ωστόσο πληροφορούμαστε προβληματίζεται για το ενδεχόμενο μιας νέας αποτυχίας. Όχι μόνο γιατί θα δημιουργηθούν σοβαρές επιπλοκές στην Κύπρο, αλλά κυρίως γιατί στα τέλη του 2009 η Ευρωπαϊκή Ένωση θα κληθεί να αξιολογήσει τις ανεκπλήρωτες υποχρεώσεις της Τουρκίας (Πρωτόκολλο και εξομάλυνση σχέσεων με την Κυπριακή Δημοκρατία), κάτι που ενδέχεται να δημιουργήσει συνθήκες παράλυσης των ενταξιακών διαπραγματεύσεων Ε.Ε-Άγκυρας. Δεν είναι άλλωστε μυστικό ότι ο κ. Ρεν επιδιώκει την αναζωογόνηση και επιτάχυνση της ενταξιακής πορείας της Τουρκίας, η οποία αποτελεί τον καλύτερό του «πελάτη».

 Σε αυτό το πλαίσιο υπέδειξε στη διάρκεια της ενημέρωσης του Κολεγίου ότι η επίλυση του Κυπριακού θα επιδράσει θετικά στις ευρωπαϊκές φιλοδοξίες της Άγκυρας. Μεταξύ άλλων, θα ξεπαγώσει αυτόματα τα 8 κεφάλαια που τοποθετήθηκαν στο ψυγείο από τον Δεκέμβριο του 2006 λόγω της άρνησης της Τουρκίας να εφαρμόσει χωρίς διακρίσεις τις υποχρεώσεις που απορρέουν από το Πρωτόκολλο (άνοιγμα λιμανιών-αεροδρομίων στο κυπριακό εμπόριο). Κυρίως όμως, οι Βρυξέλλες εκτιμούν ότι μια ενδεχόμενη λύση θα κόψει την όρεξη σε όσους προσδοκούν να αξιοποιήσουν το Κυπριακό ως τροχοπέδη στην ευρωπαϊκή διαδρομή της Τουρκίας. Η συζήτηση στο Κολέγιο έλαβε χώρα την περασμένη Τρίτη και όπως πληροφορούμαστε προσέλαβε διαστάσεις καθώς η Κύπρια Επίτροπος Ανδρούλα Βασιλείου κλήθηκε να καταθέσει τη δική της θέση αναφορικά με τις εξελίξεις στο Κυπριακό. Η κ. Βασιλείου προέβη σε μια διεξοδική ενημέρωση του Σώματος στέλνοντας τέσσερα βασικά μηνύματα: 1. Η αισιοδοξία για τις προοπτικές επίλυσης του Κυπριακού εξακολουθεί να υφίσταται αν και όλοι πλέον είναι κάπως περισσότερο συγκρατημένοι, δεδομένου του βέτο που άσκησε ο τουρκικός στρατός αναφορικά με το οδόφραγμα του Λιμνίτη και το προσκύνημα στον Άγιο Μάμα. 2. Η θετική στάση που επέδειξε ο Πρόεδρος Χριστόφιας για τη μετάβαση Τ/κ στα Κόκκινα δεν εμπόδισε τον τουρκικό στρατό να κλείσει την πόρτα στους Ε/κ προσκυνητές, λίγες μάλιστα μέρες πριν την έναρξη των απευθείας συνομιλιών. 3. Η Τουρκία δεν διαδραματίζει θετικό ρόλο, κάτι που οφείλει να πράξει προκειμένου να δημιουργηθούν προϋποθέσεις για θετική κατάληξη των απευθείας συνομιλιών και οριστική διευθέτηση του πολιτικού προβλήματος στην Κύπρο. 4. Η Κομισιόν οφείλει να ασκήσει την επιρροή της και να επιχειρήσει να νουθετήσει την Τουρκία, ούτως ώστε να επιδείξει την απαραίτητη πολιτική βούληση και να στηρίξει τις ανανεωμένες προσπάθειες για την επίλυση του Κυπριακού. Πάντως σε κάθε περίπτωση η Κομισιόν βρίσκεται ακόμη σε αναζήτηση ρόλου στο Κυπριακό. Συγκλίνουσες πληροφορίες αναφέρουν ότι ο Επίτροπος για τη διεύρυνση Όλι Ρεν διατηρεί «ανοικτή γραμμή» με τα Ηνωμένα Έθνη και προσδοκά ότι η Κομισιόν θα διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στα μείζονα ζητήματα της ασφάλειας και των περιουσιών, κάτι που εκτιμάται ότι θα αγγίξει εκ των πραγμάτων και θέματα μεταβατικών περιόδων για την εφαρμογή του κεκτημένου σε όλη την κυπριακή επικράτεια. Όπως έχει αποκαλύψει ο «Φ», η Άγκυρα έχει ήδη ζητήσει από τις Βρυξέλλες την υιοθέτηση μακρών μεταβατικών περιόδων για την εφαρμογή του κοινοτικού κεκτημένου οι οποίες προσομοιάζουν με μόνιμες παρεκκλίσεις, κυρίως σε θέματα που άπτονται της αποχώρησης των στρατευμάτων κατοχής και της επανεγκατάστασης προσφύγων. Οι τουρκικές κινήσεις και η εμφανής προσπάθεια εκμετάλλευσης της εμπλοκής της Ε.Ε. σε θέματα εφαρμογής του κεκτημένου αποτελούν το βασικό λόγο για τον οποίο η Λευκωσία έχει ξεκαθαρίσει προς την Ε.Ε. ότι η συμβολή των εμπειρογνωμόνων της θα ζητείται «εάν και εφόσον χρειάζεται». Αυτό ήταν άλλωστε το μήνυμα που έδωσε από τον περασμένο Απρίλιο ο Επίτροπος Γιώργος Ιακώβου στην αντιπροσωπεία της διεύθυνσης διεύρυνσης, υπό τους Άντριου Ράσμπας (Andrew Rasbash) και Γκέοργκ Ζίγκλερ (Georg Ziegler). Οι δύο υπηρεσιακοί είχαν επισκεφθεί την Κύπρο και βολιδοσκόπησαν τις δύο πλευρές για τα επίπεδα εμπλοκής της Κομισιόν, ως αποτέλεσμα επιστολής που είχε αποστείλει ο Βοηθός Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Λιν Πάσκοε προς τον Επίτροπο Ρεν, ζητώντας από την Ε.Ε. να συνδράμει τις προσπάθειες λύσης μέσω αποστολής εμπειρογνωμόνων. Δύο όροι από την Άγκυρα προς Ε.Ε. Αδιαπραγμάτευτο δίπτυχο η «παρθενογένεση» και οι τουρκικές εγγυήσεις στην Κύπρο Πληροφορίες του «Φ», οι οποίες δεν επιδέχονται αμφισβήτησης, αναφέρουν ότι η Άγκυρα θέτει δύο κυρίως όρους προς τις Βρυξέλλες προκειμένου να επιδείξει «ετοιμότητα» και να συναινέσει σε διευθέτηση του Κυπριακού. Αφενός ότι η λύση θα είναι προϊόν «παρθενογένεσης» και αφετέρου ότι οι «τουρκικές εγγυήσεις» θα διατηρηθούν στο «νέο» υπό σύσταση κράτος. Οι ίδιες πληροφορίες αναφέρουν ότι οι θέσεις της Τουρκίας διαβιβάσθηκαν πρόσφατα τόσο προς την Κομισιόν, τόσο σε πολιτικό όσο και σε υπηρεσιακό επίπεδο, ενώ ενήμερος είναι και ο Επίτροπος για τη διεύρυνση Όλι Ρεν. Ζητήθηκε μάλιστα η «κατανόηση» των Βρυξελλών και η ικανοποίηση των δύο όρων, προκειμένου η Άγκυρα να ανάψει πράσινο για την επίλυση του Κυπριακού. Έγκυρη ξένη πηγή μάς ανέφερε ότι η τουρκική πλευρά χαρακτήρισε τους δύο όρους «ζωτικής σημασίας», επικαλούμενη το σχέδιο Ανάν και υποστηρίζοντας μάλιστα ότι «αποτελούν κεκτημένα του Τουρκοκυπριακού "λαού"». Ο Επίτροπος Ρεν απέφυγε πάντως να ενημερώσει το Κολέγιο για τις προϋποθέσεις που θέτει η Άγκυρα ώστε να προσυπογράψει λύση του Κυπριακού. Άλλωστε, οι ίδιοι εν πολλοίς «αδιαπραγμάτευτοι όροι» είχαν γνωστοποιηθεί προς τον Φινλανδό Επίτροπο και πριν από μερικούς μήνες, στο πλαίσιο της διήμερης επίσκεψης Μπαρόσο και Ρεν στην Τουρκία (10-12 Απριλίου) και ενόψει της έναρξης των απευθείας διαπραγματεύσεων. Όπως είχε αποκαλύψει ο «Φ», ο κ. Ρεν είχε αισθανθεί τότε την ανάγκη να ενημερώσει το Κολέγιο των Επιτρόπων ότι η Τουρκία έχει μεν δεσμευθεί για λύση του Κυπριακού, αλλά θέτει ως όρο την «παρθενογένεση». Αφού σερβίρισε τον τουρκικό όρο στο τραπέζι της Κομισιόν, ο κ. Ρεν είχε επιχειρήσει να εξηγήσει στους ομολόγους του χωρίς πολλές λεπτομέρειες το περιεχόμενο της έννοιας της παρθενογένεσης σε μια ενδεχόμενη λύση στην Κύπρο. Τουρκικές πηγές διέδιδαν ότι η Κομισιόν έχει διαβεβαιώσει την Άγκυρα «αρμοδίως» ότι οι Βρυξέλλες είναι σε θέση να υιοθετήσουν οποιαδήποτε λύση συμφωνηθεί μεταξύ των δύο πλευρών στην Κύπρο, νοουμένου ότι η νήσος θα διαθέτει μια διεθνή εκπροσώπηση και ως εκ τούτου θα μπορεί να συμμετέχει στη λήψη αποφάσεων εντός της Ε.Ε. χωρίς να προκαλεί προβλήματα. Θετική απόφαση για το κόμμα Ερντογάν Αφορμή για τη συζήτηση που έγινε ενώπιον του Κολεγίου των Επιτρόπων αναφορικά με το Κυπριακό, έδωσε η ενημέρωση για την κατάσταση που επικρατεί στην Τουρκία, την οποία έκανε ο Επίτροπος για τη διεύρυνση Όλι Ρεν. Ο Φινλανδός Επίτροπος χαρακτήρισε ως θετική την απόφαση που έλαβε στα τέλη Ιουλίου το Συνταγματικό Δικαστήριο της Τουρκίας, το οποίο ως γνωστό δεν έθεσε εκτός νόμου το Κυβερνών Κόμμα του Ταγίπ Ερντογάν. Ο κ. Ρεν διατύπωσε μάλιστα τη θέση ότι η απόφαση που λήφθηκε ήταν προϊόν συμφωνίας μεταξύ των αντιμαχόμενων πλευρών στην Τουρκία, αποφεύγοντας ωστόσο να γίνει περισσότερο διευκρινιστικός. Φιλελεύθερος,7/9/2008