ΑΞΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ
Της Δέσποινας Συριοπούλου
Νέα Υόρκη
ΣΕΛ 9
Αν και πριν από λίγο καιρό αυτά τα δυο(δανειολήπτες και καταθέτες) ήταν αλληλένδετα, σήμερα αγωνίζονται να καταλάβουν την αξία των μετοχών τους, έχοντας παράλληλα σημειώσει μεγάλες απώλειες. Από την άλλη πλευρά εταιρείες εξακολουθούν να παραμένουν διστακτικές σε διαδικασίες δανειοληπτικές και δανειοδοτικές και σε πελάτες, μια υπόθεση που αναλυτές είναι ακόμη πολύ μακριά από τα σημάνουν την λήξη τους. Όσο για το χρυσό είναι ο μόνος που δεν έχει επηρεαστεί από την κρίση. Τουναντίον έχει ευνοηθεί αρκετά, σημειώνοντας πρόσφατα μια αύξηση της τάξεως των 29 δολαρίων, φτάνοντας την τιμή των 911 δολ. η ουγκιά. Προτιμούν να αγοράζουν χρυσό-σίγουρη και διαχρονική επένδυση. Δεν είναι τυχαίο ότι τα τελευταία 24ωρα η τιμή του ανεβαίνει διαρκώς.
Ο Nouriel Roubini, καθηγητής οικονομικών στο πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης (NYU) ήταν αυτός που το 2006 προειδοποιούσε για το πρόβλημα που θα υπάρξει στην αγορά ακινήτων, κάνοντας λόγο για μια καταστροφική αποτυχία του οικονομικού συστήματος. Τότε τον αποκαλούσαν τρελό, σήμερα αποδεικνύεται το πόσο δίκιο είχε.
Σε συνέντευξή του στο Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων ο αμερικανός οικονομολόγος θεωρεί ότι τα 700 δισεκατομμύρια που ενέκρινε το Κογκρέσο είναι απίθανο να δώσουν ένα τέλος στην κρίση εμπιστοσύνης στις οικονομικές αγορές. Το εν λόγω σχέδιο, όπως αναφέρει, σε πολλά σημεία του έχει λάθη. Παρόλα αυτά, ο Ν. Roubini θεωρεί ότι υπάρχει μεγάλυτερο πρόβλημα που επείγει, αναφερόμενος στην μικρή αξιοπιστία που παρέχει ο τραπεζικός τομέας, το θεωρητικό σύστημα, αλλά και ο τομέας των επιχειρήσεων.
Η λύση για την τόνωση του συστήματος, για τον αμερικανό καθηγητή, δεν είναι μόνο η συντονισμένη μείωση των επιτοκίων, αλλά μια πιο ριζοσπαστική λύση που περιλαμβάνει η εγγύση εκ μέρους της Ομοσπονδιακής κυβέρνησης για όλες τις καταθέσεις σε μόνιμη βάση, γεγονός που θα διασφαλίζει την ρευστότητα. Από την στιγμή όμως που κάτι τέτοιο δεν είναι νομοσχέδιο, η κυβέρνηση οφείλει να παρέχει την αναγκαία ρευστότητα σε κάθε τράπεζα που την χρειάζεται. Το δεύτερο που προτείνει ο Ν. Roubini αφορά στην προμήθεια ρευστότητας εκ μέρους της κυβέρνησης σε μη τραπεζικούς φορείς που κρίνονται σημαντικοί για το σύστημα. Αλλά όπως σημειώνει ο αμερικανός οικονομολόγος,τα χρήματα που δίνει η κυβέρνηση στις τράπεζες και σε επιχειρηματίες δεν δανείζονται εκ νέου σε άλλους οικονομικούς θεσμούς στην σκιά του τραπεζικού συστήματος. Κατά συνέπεια η διακίνηση της νομισματικής πολιτικής παραμένει κλειδωμένη. Για να αλλάξει αυτό, απαιτείται από την κυβέρνηση να να προμηθεύσει ρευστότητα και στον μη-τραπεζικό τομέα, καθώς επίσης και σε άλλους οικονομικούς οργανισμούς (πχ εταιρείες leasing) που θα δανείσουν άμεσα στον επιχειρηματικό τομέα. Και στην περίπτωση που δεν δουλέψει κανένας από τις παραπάνω δυο προτάσεις, ο Ν. Roubini επισημαίνει ότι η κυβέρνηση μπορεί να αναγκαστεί να παρέξει ρευστό στον επιχειρηματικό τομέα, ουσιαστικά αγοράζοντας «το εμπορικό χαρτί» δηλαδή εμπιστοσύνη δίνοντας χρήματα(των μεγάλων καταθετών).
Για τον αμερικανό οικονομολόγο, οι προτάσεις του είναι ριζοσπαστικές, αλλά κρίνει ότι έστω ένας συνδυασμός των τριών προς εφαρμογή είναι απαραίτητος. Όπως αναφέρει, η έγκριση των 700 δις δεν στάθηκε ικανή όχι μόνο να κάνει τα χρηματιστήρια να αντιδράσουν θετικά, αλλά δεν παίζει κανένα ουσιαστικό ρόλο στην αποκατάσταση της εμπιστοσύνης και στην ρευστότητα στις τράπεζες και χρηματοπιστωτικές αγορές.
Ο Ν. Roubini, σχολιάζοντας το γεγονός ότι η παρούσα κρίση φαίνεται να επηρεάζει την παγκόσμια αγορά, θεωρεί ότι έχει ξεκινήσει η ύφεση και στην Ευρωζώνη, αναμένοντας περαιτέρω επιδείνωση της κατάστασης. Πέρα από το γεγονός ότι υπήρχαν «φούσκιες» στην αγορά ακινήτων στην Μεγάλη Βρετανία, Ιρλανδία, Ιταλία, Πορτογαλία και Γαλλία, ο αμερικανός υποστηρίζει ότι οι ευρωπαϊκές τράπεζες , ο αμερικανός οικονομολόγος διαπιστώνει ότι η κρίση στις Ηνωμένες Πολιτείες επηρεάζει αρνητικά και την κατάσταση ρευστότητας στην Ευρώπη. Πέρα από αυτό, ευρωπαϊκές τράπεζες είναι εκτεθειμένες στην τράπεζες της Ανατολικής Ευρώπης, οι σκανδιναβικές τράπεζες στην Ισλανδία, Λιθουανία και Εσθονία, ενώ οι γερμανικές και αυστριακές τράπεζες σε χώρες της Νότιας Ευρώπης, (Βουλγαρία, Τσεχία, Ρουμανία, Βουλγαρία και Τουρκία). Η παρατεινόμενη κρίση στην αμερικανική αγορά συμπρασύρει καταρακώνοντας και την εμπιστοσύνη στις ευρωπαϊκές τράπεζες, δεδομένου ότι κάποιες στην Γερμανία, Μεγάλη Βρετανία και Ισλανδία ήδη έχουν μεγάλο πρόβλημα και χρειάζονται άμεση επέμβαση από το κράτος να σωθούν. Για το μέλλον, ο Ν. Roubini δεν είναι καθόλου αισιόδοξος, προβλέποντας ότι τα πράγματα θα γίνουν πιο σοβαρα.
Με τα μηνύματα από όλες τις πλευρές να είναι δυσοίωνα, η βελτίωση της αμερικανικής και μαζί της παγκόσμιας οικονομίας φαντάζει να είναι πολύ μακριά ακόμα. Πολλοί αναλυτές αναφέρουν ότι το λιγότερο για τους επόμενους έξι μήνες, ίσως και για τον επόμενο έναν χρόνο, είναι πολύ δύσκολο έως αδύνατο να υπάρξει ανακάμψει η οικονομία. Εκείνο πάντως που φοβούνται όλοι είναι η κρίση αυτή να μην αγγίξει -γεγονός εκ των πραγμάτων αναπόφευκτο- την μεσαία τάξη, ένας φόβος που πλησιάζει ολοένα και περισσότερο όσο περνάει ο καιρός!
Κάθε λεπτό που περνά το χρηματοπιστωτικό σύστημα της Αμερικής δέχεται και ένα πλήγμα από τον πιο «ασήμαντο» μέχρι χθες παράγοντα της αμερικανικής οικονομίας. Τον μικροκαταθέτη. Τον δανειολήπτη. Αυτόν που το σύστημα έχει μετατρέψει σε απρόσωπο αριθμό. Social Security. Το πρόβλημα στο βάθος του δεν είναι οικονομικό αλλά πολιτικό, κοινωνικό και ίσως φιλοσοφικό. Από τότε που ο Άνθρωπος έπαψε να είναι Πρόσωπο με την έννοια του face to face συναλλαγής του τραπεζίτη με τον μικρό ή μεγαλοκαταθέτη, και έγινε ένα νούμερο. Παραγωγική μονάδα. Από τότε -αρχές του 20ου αιώνα με την βιομηχανική επανάσταση- άρχισαν να ευημερούν οι αριθμοί αλλά ο άνθρωπος χάθηκε μέσα στο σύστημα. Έγινε νούμερο παραγωγική μονάδα. Και αυτό είναι που θα επιφέρει την κοινωνική έκρηξη.
Τυχόν επιβεβαίωση αυτού του κινδύνου που μόνο ως εφιάλτης φαντάζει στους αμερικανούς τεχνοκράτες με μαθηματική ακρίβεια θα επιφέρει κοινωνική αναταραχή. Το ενδεχόμενο και μόνο αυτό-της εσωτερικής κοινωνικής αναταραχής- φαντάζει ως πρώτος μεγαλύτερος κίνδυνος του 21ου αιώνα για την άτρωτη και αλλαζονική μέχρι σήμερα υπερδύναμη. Αυτός ο μεγάλος κίνδυνος που φαίνεται να χτυπά την πόρτα της άλλοτε κραταιάς αυτοκρατορικού ύφους και ήθους χώρας είναι ίσως η μοναδική βραδυφλεγής βόμβα που θα σκορπίσει μεγαλύτερο φόβο -αν όχι τρόμο- από όσο το χτύπημα της 11ης Σεπτεμβρίου του 2001.
Τότε τα θύματα ήταν μετρήσιμος αριθμός με αρχή και τέλος (στους δίδυμους), σήμερα ο -οικονομικός-πόλεμος που έχει ξεκινήσει ήδη δεν φαίνεται να έχει τέλος για το άμεσο ορατό και δυστυχώς προιωνίζει δυσοίωνο τέλος με τα θύματα αυτή τη φορά να μετριούνται όχι σε χιλιάδες -υπολογίζοντας και τους χαμένους από τις δυο πλευρές- αλλά σε εκατομμύρια …
Το πρώτο θύμα όμως, και αυτού του ιδιότυπου μεγάλου πολέμου που έχει ήδη ξεκινήσει παραμένει για άλλη μια φορά ο άνθρωπος. Ανεξαρτήτως από χρώμα, φυλή, πολιτισμικής ή εθνικής και θρησκευτικής ταυτότητας. Ο Άνθρωπος. Δηλαδή ΕΣΥ και ΕΓΩ. Όλοι μας.
