ΑΞΙΑ  ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ

Δέσποινα Συριοπούλου

Νέα Υόρκη

ΣΕΛ.49

Κάτι λιγότερο από δέκα μέρες απομένουν μέχρι την ημέρα των αμερικανικών εκλογών της 4ης Νοεμβρίου πρόεδρο των Ηνωμένων πολιτειών. Οι επιλογές δυο, εξίσου δυο και οι πρωτιές. Από την μια, ο πρώτος αφρο-αμερικανός πρόεδρος στην ιστορία των ΗΠΑ, από την άλλη ο πρώτος μεγαλύτερος σε ηλικία. Ο Μπάρακ Ομπάμα και ο Τζον ΜακΚέιν την μεθεπόμενη Τρίτη θα έχουν την τελευταία και καθοριστική μεταξύ τους αναμέτρηση. Τα μέχρι τώρα δεδομένα δείχνουν ότι ο έγχρωμος γερουσιαστής έχει το διαβατήριο που θα τον οδηγήσει στο ύπατο αξίωμα της χώρας του. Οι δημοσκοπήσεις των τελευταίων ημερών τον αναδεικνύουν τον επικρατέστερο, φέρνοντάς τον ένα βήμα πριν από το Οβάλ γραφείο. Εκτός και αν την τελευταία στιγμή…κάτι συμβεί. Τι είναι αυτό, κανείς δεν το προσδιορίζει. Ωστόσο όλοι όσοι ασχολούνται με τις εκλογές, το επισημαίνουν. Πέρα όμως από αυτό, το εκλογικό σώμα είναι αυτό που θα αναδείξει τον μεγάλο νικητή ίσως στην πιο ενδιαφέρουσα προεκλογική περίοδο της νεότερης αμερικανικής ιστορίας. Εδώ και ενάμιση περίπου χρόνο, η πορεία προς τις εκλογές της 4ης Νοεμβρίου του 2008 φάνταζε ένα στοίχημα για πολλούς φιλόδοξους και επίδοξους εραστές της εξουσίας. Νοεμβρίου, μια ημέρα που αν μη τι άλλο θα συγκεντρώσει παγκόσμιο ενδιαφέρον για το αποτέλεσμα που θα φέρει, αναδεικνύοντας τον 44

Το ίδιο για δημοκρατικούς και ρεπουμπλικάνους. Μια γυναίκα, πρώην πρώτη κυρία, ένας έγχρωμος, ένας πρώην δήμαρχος, ένας βετεράνος, ένας ηθοποιός στο πρότυπο του Ρόναλντ Ρήγκαν, ένας μορμόνος, μαζί με άλλους πρωταγωνιστές (ή έστω και δευτεραγωνιστές) της πολιτικής σκηνής των Ηνωμένων Πολιτειών  βρέθηκαν να διεκδικούν την πρωτιά, αρχικά στο κόμμα τους, και μετά στις προτιμήσεις του αμερικανικού λαού ή και το αντίστροφο. Η εσωκομματική μάχη για τα δυο κόμματα δεν είχε τα ίδια χαρακτηριστικά. Για τους μεν ρεπουμπλικάνους, η ανάδειξη του Τζον ΜακΚέιν ως επικρατέστερου για το χρίσμα έγινε πολύ νωρίς. Από τα μέσα σχεδόν της διαδικασίας των προκριματικών, ο γερουσιαστής από την Αριζόνα επρόκειτο να είναι αυτός που θα διεκδικήσει την προεδρία για το κόμμα που ήδη βρίσκεται για δυο θητείες στην εξουσία. Αναμφισβήτητα όμως το μεγαλύτερο ενδιαφέρον για πολλούς λόγους παρουσιάστηκε στο στρατόπεδο των δημοκρατικών, ίδιως όταν στο προσκήνιο βρέθηκαν να αναμετρώνται ενώπιος- ενωπίω η Χίλαρι Κλίντον και ο Μπάρακ Ομπάμα.  

Η σύγκρουση των δυο ήταν σκληρή, με την πρώην πρώτη κυρία να επιδίδεται σε δρυμεία κριτική εναντίον του αντιπάλου της, δεδομένης της προτίμησης των αμερικανών στον Μ. Ομπάμα,  και τον γερουσιαστή από το Ιλλινόις να εμπνέει τα πλήθη με τον μεσσιανικό του λόγο, με το όραμα της αλλαγής, που όσο και αν επι της ουσίας δεν έδινε απαντήσεις στα καίρια και βασικά ζητήματα, εντούντοις ήταν αυτό που κέρδισε στις προτιμήσεις του εκλογικού σώματος, τον ανέδειξε νικητή και του έδωσε το χρίσμα. Τα συνέδρια και των δυο κομμάτων, τον Αύγουστο και τον Σεπτέμβριο αντίστοιχα γύρισαν ανάποδα την κλεψύδρα και έδωσαν το σύνθημα για την αντίστροφη μέτρηση για τον Τζον ΜακΚέιν και τον Μπάρακ Ομπάμα μέχρι την πρώτη Τρίτη του Νοεμβρίου. Οι δυο υποψήφιοι κλήθηκαν να απαντήσουν στα μεγάλα θέματα που απασχολούν την χώρα, με πρώτο αυτό της οικονομίας, δεδομένης της μεγάλης χρηματοπιστωτικής κρίσης που έχει επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό την αμερικανική καθημερινότητα, προοιωνίζοντας ακόμα χειρότερες μέρες. Η οικονομία έγινε το επίκεντρο της αντιπαράθεσης των δυο υποψηφίων, με νικητή τον Μπάρακ Ομπάμα και την πρότασή του για την εφαρμογή μιας ευέλικτης πολιτικής ανάκαμψης. Το χαρτί της αλλαγής που έπαιξε ο έγχρωμος γερουσιαστής επικεντρώνοντας όχι στο πώς θα εξοντώσει τον ρεπουμπλικάνο αντίπαλό του, αλλά στον τρόπο με τον οποίο θα πείσει τους αμερικανούς ψηφοφόρους φαίνεται πως του απέδωσε τα μέγιστα, σε αντίθεση με τον Τζον ΜακΚέιν που περισσότερο στόχευσε στην άσκηση κριτικής παρά στην ανάπτυξη των θέσεων και τους προγράμματός του. Το εκλογικό σώμα ωστόσο, που θα έχει και τον τελευταίο λόγο έχει αποφανθεί από πολύ νωρίς, από τότε που η Χίλαρι Κλίντον ασκούσε κριτική στον Μ. Ομπάμα. Η κριτική και μάλιστα αυτή που πολλές φορές χάνει το μέτρο και ξεπερνά τα όρια με χτυπήματα κάτω από την μέση δεν δείχνει να έχει αποτέλεσμα ικανό να ανατρέψει τα μέχρι τώρα δεδομένα.

Και τα δεδομένα που απορρέουν από τους αριθμούς που δίνουν οι δημοσκοπήσεις φέρνουν τον δημοκρατικό υποψήφιο να προηγείται. Σε παναμερικανικό επίπεδο, ο γερουσιαστής του Ιλλινόις προηγείται με μέσο όρο 7% (49,9%-42,9%). Οι δημοσκοπήσεις που διενεργήθηκαν από τα μεγαλύτερα ειδησεογραφικά δίκτυα ή εταιρείες την τελευταία εβδομάδα τον παρουσιάζουν να βρίσκεται μπροστά από μια ποσοστιαία μονάδα (Associated Press) μέχρι και έντεκα (ABC/Washington Post). Γεγονός μεγάλης σημασίας αναδείχτηκε επίσης την εβδομάδα που πέρασε η ανακοίνωση του πρώην υπουργού των εξωτερικών της πρώτης θητείας της κυβέρνησης Μπους, Κόλιν Πάουελ υπέρ του έχρωμου γερουσιαστή. Ο μετριοπαθής ρεπουμπλικάνος πολιτικός σε εκπομπή του NBC, ο πρώην αξιωματούχος, δήλωσε ότι αν και σέβεται τον Τ. ΜακΚέιν, εντούτοις η «αβέβαιες» απάντησεις του στο θέμα της οικονομικής κρίσης και πολύ γενική προσέγγισή του στα θέματα που απασχολούν την χώρα, αλλά και η επιλογή της Σάρα Πέιλιν για την θέση του αντιπροέδρου, την οποία δεν θεωρεί έτοιμη, τον απογοήτευσαν, σε αντίθεση με την σταθερότητα, την βαθιά γνώση  που παρουσιάζει ο Μπάρακ Ομπάμα, ο οποίος, όπως χαρακτηριστικά είπε ο πρώην υπουργός, ηλεκτρίζει την χώρα και όλον τον κόσμο, ξεπερνά τις εθνικές και φυλετικές γραμμές, ενώ παράλληλα επιδοκίμασε την επιλογή του Τζο Μπάιντεν ως υποψήφιου αντιπροέδρου. Για τον Κόλιν Πάουελ η στήριξη του στον Μπάρακ Ομπάμα δεν προέκυψε από το γεγονός ότι είναι έγχρωμος, χωρίς ωστόσο να αρνηθεί ότι θα είναι ένα ιστορικό γεγονός η εκλογή ενός αφρο-αμερικανού στην προεδρία των Ηνωμένων Πολιτείων. Όσο για το αν ενδιαφέρεται για μια θέση στην νέα κυβέρνηση, μπορεί να απάντησε αρνητικά, επισημαίνοντας ωστόσο ότι θα το σκεφτόταν αν του γινόταν κάποια πρόταση από τον νέο πρόεδρο. Μια τέτοια ανακοίνωση και μάλιστα από έναν πολιτικό που έχει κερδίσει τον σεβασμό εντός και εκτός των συνόρων των Ηνωμένων Πολιτειών ως πραγματιστής στην εξωτερική πολιτική, δεν ήταν καθόλου ευχάριστη για τον υποψήφιο των ρεπουμπλικάνων, ο οποίος αν και είπε ότι δεν αποτέλεσε έκπληξη η επιλογή του Πάουελ, εντούντοις διαφωνεί με την θέση του ότι ο Ομπάμα είναι έτοιμος να ηγηθεί. Η ανακοίνωση του Κόλιν Πάουελ, όπως παρουσίασε η εφημερίδα Washington Post, δείχνει ότι το 19% των ψηφοφόρων είναι πιθανό να ψηφίσουν τον Μ. Ομπάμα εξαιτίας της στήριξης που του παρέχει ο πρώην υπουργός των εξωτερικών.

Η εμφάνιση του επίσης αφρο-αμερικανού Κόλιν Πάουελ δεν ήταν δυνατό να μην θίξει για πολλοστή φορά το θέμα των φυλετικών καταβολών, με το «χρώμα της πολιτικής» να οδεύει προς μια μεγάλη αλλαγή. Σύμφωνα με πρόσφατες δημοσκοπήσεις, 91% των αμερικανών δεν ενοχλούνται καθόλου από την ιδέα ενός έγχρωμου προέδρου, σε αντίθεση με το 50% που δηλώνει ότι δεν έχει πρόβλημα να έχει πρόεδρο έναν 72χρονο. Για τους αναλυτές αυτή η αντίθεση εξηγείται από το γεγονός ότι η ψηφοφόροι έχουν στρέψει την προσοχή και το ενδιαφέρον τους στην οικονομία, έχοντας αφήσει κατά μέρος το φυλετικό ζήτημα. Για την Μελίσα Χάρις-Λέισγουελ, καθηγήτρια πολιτικών επιστημών και αφρο-αμερικανικών σπουδών στο πανεπιστήμιο Πρίνστον, σύμφωνα με τα όσα αναφέρει στο Christian Science Monitor «είναι εκλπηκτικό και ταυτόχρονα θαυμάσιο πως ένα τόσο μεγάλο ποσοστό αμερικανών βρίσκει κοινό έδαφος. Θα μπορούσε να είναι μια στιγμή ιστορικής σημασίας για το φυλετικό ζήτημα, αλλά η εκλογή του Μπάρακ Ομπάμα στην προεδρία δεν μεταφράζεται ως το τέλος των φυλετικών στερεότυπων και της φυλετικής ανισότητας». Ειδικοί σε θέματα φυλετικών διακρίσεων, υποστηρίζουν ότι μπορεί να παρατηρούνται τέτοιου είδους φαινόμενα, εντούτοις δεν είναι τόσο έντονα, όπως ήταν δεκαετίες πριν. «Άνθρωποι με ρατσιστικές απόψεις», όπως παρατηρεί ο Ντέιβιντ Μποζίτις, ερευνητής στο κέντρο οικονομικών και πολιτικών σπουδών την Ουάσιγκτον, «αποτελούν ξεκάθαρα μια μειονότητα».