ΑΞΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ
Της Δέσποινας Συριοπούλου
Νέα Υόρκη
Οι εκλογές για τον 44ο πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών τελείωσαν. Οι πανηγυρισμοί για την ιστορική, όπως πλέον χαρακτηρίστηκε, νίκη του Μπάρακ Ομπάμα καταλάγιαζουν και πλέον τα φώτα πέφτουν -μεταξύ άλλων και- στην μεταβατική περίοδο μέχρι την 20 Ιανουαρίου, όπου θα γίνει η ορκωμοσία του νέου προέδρου, προκειμένου να συσταθεί όλο το επιτελείο του-με την στενή και ευρεία έννοια-. Η εγκατάσταση του Μπάρακ Ομπάμα στον Λευκό Οίκο αναμένεται και επίσημα να σημάνει την αλλαγή τουλάχιστον ή κατ' ελάχιστο προσέγγισης των μεγάλων προβλημάτων των Ηνωμένων Πολιτειών, η αντιμετώπισή τους ωστόσο και το κατά πόσο θα είναι αποτελεσματική ή όχι μπορεί να κριθεί μόνο εκ του αποτελέσματος. Όπως επισημαίνεται από αναλυτές και σχολιαστές, πέρα από την εσωτερική κατάσταση της χώρας στο θέμα της οικονομίας, ο Μπάρακ Ομπάμα βρίσκεται αντιμέτωπος με τα περισσότερα αλλά και δυσκολότερα θέματα σε επίπεδο της εξωτερικής πολιτικής που είχε ποτέ να αντιμετωπίσει Αμερικάνικη κυβέρνηση.
Ο νέος πρόεδρος καλείται να ασχοληθεί με την παγκόσμια οικονομική κρίση, του δυο πολέμους στο Ιράκ και στο Αγφανιστάν, το πυρηνικό πρόγραμμα της Βόρεια Κορέας και του Ιράν, παράλληλα με το θέμα της τρομοκρατίας, και φυσικά την επανεμφάνιση ως νέα αναδυόμενη υπερδύναμη, την Ρωσία των Πούτιν και Μεντβέντεφ.
Κατά την μεταβατική περίοδο των 11 εβδομάδων από τις εκλογές μέχρι την 20η Ιανουαρίου, όπως σημειώνεται, είναι ένα διάστημα όπου πρέπει να τεθούν οι προτεραιότητες της νέας κυβέρνησης καθώς και η πολιτική που θα εφαρμοστεί.
Μέχρι τώρα, ο νεοεκλεγείς πρόεδρος έχει δώσει έμφαση, στοχεύοντας πάντα στην προώθηση των αμερικανικών συμφερόντων, σε ένα σύστημα που καταργεί την μονοπολικότητα με την κυριαρχία των Ηνωμένων Πολιτειών στην παγκόσμια πολιτική σκηνή, κάτι που ήθελε να εφαρμόσει ή να επιβάλει η κυβέρνηση Μπους-Τσένεϊ, καθώς και να «αναβαθμίσει» την χρήση της διπλωματικής οδού, εν αντιθέσει με την προληπτική τακτική, εν είδει αξιωματικού στρατιωτικού αμυντικού και πολιτικού δόγματος που εσκεμμένα ή όχι χρησιμοποίησε η κυβέρνηση Μπους. Ανάμεσα στις υποσχέσεις που έχει δώσει προεκλογικά – Μπάρακ Ομπάμα-, έχει αναφερθεί στην λήψη μέτρων προκειμένου να λήξει ο πόλεμος στο Ιράκ, εστιάζοντας στρατιωτικά στις προσπάθειες εναντίον της Αλ Κάιντα στο Αφγανιστάν και το Πακιστάν, στην διαπραγμάτευση με χώρες «εχθρικές» προς τις Ηνωμένες Πολιτείες, όπως το Ιράν και η Κούβα, να επαναπροσδιορίσει την αμερικανική προσέγγιση στο ελεύθερο εμπόριο, με όρους που θα ενισχύσουν την εργασία και την προστασία του περιβάλλοντος.
Η διαφορετική προσέγγιση της νέας Αμερικανικής πολιτικής Ομπάμα, με την διπλωματία να παίζει το βασικό και κυρίαρχο ρόλο -πάντα σε σύγκριση με την κυβέρνηση Μπους- έχει τεθεί πολλές φορές από τον νεοεκλεγέντα πρόεδρο κατά την διάρκεια της προεκλογικής του εκστρατείας λέγοντας χαρακτηριστικά ότι «είναι σημαντικό για τις Ηνωμένες Πολιτείες να συνομιλούν όχι μόνο με τους φίλους, αλλά και με τους εχθρούς τους». Σύμφωνα με τα όσα αναφέρει ο Ντέρεκ Σόλετ, συνεργάτης στο Κέντρο για την Νέα Αμερικανική Ασφάλεια, και σύμβουλος του Τζον Έντουαρντς στην περίοδο που ήταν υποψήφιος για το χρίσμα των δημοκρατικών, ο Μπάρακ Ομπάμα καθόλη την διάρκεια της εκστρατείας του είχε κάνει σαφές πως η διπλωματία έχει υποβαθμιστεί τα τελευταία χρόνια, επισημαίνοντας παράλληλα ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν πρέπει να φοβούνται να διαπραγματευτούν. Κατά την εκτίμηση του ίδιου αμερικανού αναλυτή, «η εξωτερική πολιτική και η οικονομική αντζέντα του νέου προέδρου θα είναι τελειώς διαφορετική από αυτή που έχουμε συνηθίσει τα τελευταία οκτώ χρόνια, βλέποντας σημαντικές αλλαγές».
Μέχρι σήμερα ο Μπάρακ Ομπάμα έχει προσελκύσει πολλούς από τους συμβούλους σε θέματα εξωτερικής πολιτικής που υπηρέτησαν δίπλα στον πρώην πρόεδρο Κλίντον. Την περασμένη Πέμπτη ανακοίνωσε τους επικεφαλής της μεταβατικής ομάδας τόσο για το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, όσο και για το Πεντάγνωνο. Ο Τομ Ντόνιλον και η Γουέντι Σέρμαν αναλαμβάνουν για το Στέιτ Ντιπάρτμεντ και αντίστοιχα ο Τζον Γουάιτ και η Μισέλ Φλέρνι για το Πεντάγωνο. Ο Ντόνιλον στην κυβέρνηση Κλίντον ήταν βοηθός υπουργός εξωτερικών για τις δημόσιες υποθέσεις και προσωπάρχης στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Σήμερα είναι μέλος σε κάποια από τα συμαντικότερα Think tanks, μεταξύ των οποίων το Συμβούλιο των Εξωτερικών Σχέσεων, στο Μπουκινγκς, στο Κέντρο Μίλερ στο Συμβούλιο για την Δημόσια Διακυβέρνηση, μέλος της εταιρείας στρατηγικής «Ασπεν», καθώς επίσης και της -γνωστής- «Τριμερούς Επιτροπής».
Η Γουέντι Σέρμαν από την άλλη πλευρά, υπηρέτησε και αυτή στην κυβέρνηση Κλίντον ως σύμβουλος στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ, και ειδικός σύμβουλος στον πρόεδρο, έχοντας επίσης και το συντονισμό της πολιτικής που ακολουθήθηκε έναντι στην Βόρειο Κορέα. Από την πλευρά τώρα του Πενταγώνου, ο Τζον Γουάιτ μεταξύ άλλων, είχε επιτελέσει ως αναπληρωτής υπουργός άμυνας από το 1995 μέχρι το 1997, και η Μισέλ Φλέρνι, πρόεδρος του Κέντρου για την νέα Αμερικανική Ασφάλεια, μέλος του Δ.Σ. του Κέντρου αμυντικών αναλύσεων, της εταιρείας στρατηγικής «Άσπεν» και πρώην σύμβουλος στο γνωστό Κέντρο Διεθνών Στρατηγικών Μελετών. Στην κυβέρνηση Κλίντον είχε επιτελέσει ως αναπληρωτής βοηθός υπουργού άμυνας για θέματα στρατηγικής και μείωσης των απειλών.
Εκείνο πάντως που θα μπορούσε κανείς να διαπιστώσει ή να εικάσει, βλέποντας τον έναν μετά τον άλλον τους συμβούλους της κυβέρνησης Κλίντον να βρίσκονται σε καίριες θέσεις στο μεταβατικό αυτό στάδιο για την δημιουργία του ευρύτερου επιτελείου της κυβέρνησης Ομπάμα, είναι ότι οι τοποθετήσεις αυτές μοιάζουν σαν μια επιταγή (;) που ξεπληρώνει ο έγχρωμος πρόεδρος προς τον πρώην πρόεδρο, πιθανά ως αντάλλαγμα της στήριξης που του παρείχε καθόλη την διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας. Με λίγα λόγια ένα αλισβερίσι που έγινε προκειμένου να υπάρχει συνοχή στο δημοκρατικό κόμμα, την περίοδο του Αυγούστου στο Συνέδριο και έπειτα, με στόχο την επικράτηση του …όποιου δημοκρατικού υποψηφίου. Από την άλλη πλευρά βέβαια, η τοποθέτηση ανθρώπων του στενού κύκλου και συνεργατών του Μπιλ Κλίντον και της Μαντλίν Ολμπράιτ, προοιωνίζει (;) μια πολιτική, συνέχεια αυτής που πριν χρόνια ακολούθησε ο Λευκός Οίκος… με βλέμμα προς τα Βαλκάνια…
Ίσως και να κρίνεται από αυτούς που χαράσουν την πολιτική στην Ουάσιγκτον και στα ισχυρά thin tank αναγκαία αυτή η «αλλαγή» και στροφή προς τα Βαλκάνια, ως απάντηση στην πρόθεση της Ρωσίας να αναδειχθεί -και επιβληθεί- έναντι των ΗΠΑ ως η νέα ισχυρή εξισοροπιτική- υπερδύναμη που αντιστέκεται σθεναρά στην εκστρατεία επικυριαρχίας στον πλανήτη της μιας και μόνης, μέχρι πρότινος, υπερδύναμης και την επιβολή της Pax Americana.
Οι πρώτες επιλογές «δείχνουν» ότι οι ΗΠΑ επιστρέφουν στην χερσόνησο του Αίμου.
Γιατί, μπορεί ο Μπάρακ Ομπάμα να θέλει να προωθήσει τα συμφέροντα μιας άλλης πολιτικής, προτάσσοντας την ρητορική του δεινότητα και την προσωπική ικανότητα του να μαγεύει τις μάζες, με την παράλληλη χρήση της ξεχασμένης -για τις ΗΠΑ- διαπραγμάτευση και διπλωματική οδό, οι σκληροί όμως τεχνοκράτες του Στειτ Ντιπάρτμεντ και του Πενταγώνου, αυτοί που καθορίζουν με βάση τις μυστικές συμφωνίες που συνάπτουν τα κόμματα εδώ και δεκαετίες με τα ισχυρά οικονομικά lobbies, έχουν προαποφασίσει πριν από εκείνον για εκείνον. Αυτά τα άτομα είναι που προωθήθηκαν στα ισχυρά κέντρα εξουσίας με θητεία σε θέσεις που επέβαλαν την αμερικανική κυριαρχία στα Βαλκάνια ανοίγοντας το δρόμο και επιβάλλοντας την διάσπασή τους. Αυτά τα άτομα επέβαλαν υπό την συνεχή απειλή της αποσταθεροποίησης, ώστε να καταφέρουν να δημιουργήσουν τις προϋποθέσεις για την ανοικοδόμηση της μεγαλύτερης στρατιωτικής -και όχι μόνο- βάσης στον κόσμο, το Camp Bondsteel. Δεν είναι τυχαίο ότι από τις πρώτες ενέργειες του νέου προέδρου όπως ο ίδιος έχει δηλώσει, θα είναι η σταδιακή απεξάρτηση των ομάδων επιρροής (lobbies) με τελικό θεσμικό στόχο την πλήρη αποδυνάμωση τους. Μοιάζουν όμως όλες αυτές οι προθέσεις του νέου Αμερικανού προέδρου με ουτοπία, αφού είναι γνωστό ότι αυτή η χώρα χτίστηκε μέσα από την δύναμη που τις προσέδωσαν τα εθνικά lobbies, και ειδικά συγκεριμένης εθνικότητας. Επομένως αυτό που διαφαίνεται είναι κάπου στο μέσον της πρώτης θητείας μια μεγάλη εσωτερική σύγκρουση με το κατεστημένο των ομάδων επιρροής, των Lobbies. Δεν πρέπει ωστόσο να διαφεύγει της προσοχής μας ότι σε αυτή την χώρα, την νέα Γη της επαγγελίας και του ονείρου, όσοι δεν συνεργάστηκαν ή καλύτερα δεν υποτάχθηκαν στις βουλές και τις θελήσεις των lobbies, έχασαν. Άλλοι οικτρά και άλλοι έπεσαν στα μαλακά.
Επίσης δεν πρέπει να ξεχνάμε το παράδειγμα του Μ. Δουκάκη-δημοκρατικός και αυτός- που ενώ ήταν μια ανάσα από την πόρτα του Λευκού Οίκου κάποια εθνικά lobbies-μεταξύ αυτών και το ελληνικό- τον πολέμησαν.
Η διαφορά του Ομπάμα με τον M. Δουκάκη και άλλους παλαιότερους ή νεότερους στην ιστορία των ΗΠΑ, είναι ότι αυτός πέρασε το πρώτο crash test(τις εκλογές) με άριστα. Γι' αυτό και αρκετοί μιλάνε για τον έχρωμο JFK. Τυχαία ή όχι θα φανεί στην συνέχεια. Το θέμα είναι όταν (και αν) θα περάσει την πόρτα του Λευκού Οίκου τι θα προλάβει να κάνει από όσα επαγγέλθηκε. Μακάρι οι οιωνοί να είναι καλοί και να διαψευστούν όσοι «προφητεύουν» και διαδίδουν μέσω διαδικτύου το τέλος ενός ανθρώπου που δείχνει να είναι αληθινός ηγέτης.
