«Έζησε τίμια κι ωραία ο Καλδάρας»

Μιλά σήμερα  ο ανεψιός και συγγραφέας του μεγάλου Τρικαλινού δημιουργού κ. Νίκος Χατζηνικολάου –  Ο ίδιος σημειώνει: Στον Καλδάρα δεν αποδόθηκε κατά τη γνώμη μου η αναγνώριση που άξιζε  ,δυσανάλογα με το έργο που ο μεγάλος αυτός δημιουργός κατέλειπε

Συνέντευξη στον Αποστόλη Ζώη

 

Το πρώτο βιβλίο για τον Απόστολο Καλδάρα κυκλοφορεί ήδη από τις εκδόσεις IANOS στη σειρά IANOS ο Μελωδός. Ο Νίκος Χατζηνικολάου γνώρισε το μεγάλο δημιουργό από μικρό παιδί, αφού είναι ανιψιός του συνθέτη. Αφηγείται τη γέννηση του Καλδάρα στα Τρίκαλα, την οικογενειακή κατάσταση και τα γεγονότα, που είναι το πρώτο έναυσμα για κάθε καλλιτέχνη στη ζωή του. Το βιβλίο συνοδεύεται από σπάνιο φωτογραφικό υλικό, παρτιτούρες, χειρόγραφα και στίχους του συνθέτη και των συνεργατών του. Προλογίζουν οι Λευτέρης Παπαδόπουλος, Μάκης Μάτσας, Βαγγέλης Κορακάκης, γιος του Απόστολου Καλδάρα, Κώστας, καθώς και ο συγγραφέας Νίκος Χατζηνικολάου. Στο βιβλίο ειδικότερα, αναφέρονται οι μουσικές επιρροές  που δέχθηκε ο συνθέτης και οι πρώτες του απόπειρες στη σύνθεση. Ακολουθεί τον μεγάλο δημιουργό στη Θεσσαλονίκη κατά τη διάρκεια της κατοχής και αργότερα στον ερχομό του στην Αθήνα ,έδρα των δισκογραφικών εταιρειών. όπου αρχίζει να ηχογραφεί τις μεγάλες του επιτυχίες . Εκτενής αναφορά γίνεται στους συνεργάτες -στιχουργούς του Απόστολου Καλδάρα, ενώ αξίζει να σημειωθεί ότι για πρώτη φορά παρουσιάζεται ολοκληρωμένα το σύνολο της δισκογραφίας του συνθέτη. Μεταξύ άλλων ο κ. Χατζηνικολάου τονίζει:

«Ο Καλδάρας υπήρξε ένας άνθρωπος βαθύτατα καλλιεργημένος , σεμνός και ευγενής. Διέθετε δε πολύ χιούμορ. Αγαπούσε πολύ την οικογένειά του και την οικογενειακή ζωή…Στη ζωή του δεν υπάρχουν παράλληλες διαδρομές ,,πικάντικα παραλειπόμενα. Έζησε τίμια κι ωραία ο Καλδάρας ,όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο Λευτέρης Παπαδόπουλος που μου έκανε τη τιμή να προλογίσει το βιβλίο. Η ζωή στα νυχτερινά κέντρα του προκαλούσε δυσφορία και με ανακούφιση τα εγκατέλειψε ,γεγονός που του επέτρεψε να μελετήσει καλύτερα μουσική και να παρακολουθήσει στενότερα τις εξελίξεις στα μουσικά πράγματα ιδιαίτερα μετά την εμφάνιση στο προσκήνιο των έντεχνων συνθετών».

 

Η συνέντευξη

 

Πώς πήρατε την απόφαση να γράψετε αυτό το βιβλίο; Ποια ήταν τα κίνητρα; Εκτιμήσατε πώς στον Καλδάρα δεν του είχαν αποδοθεί οι τιμές που του άξιζαν;

 

«Η αγάπη προς τον άνθρωπο ,που λόγω της στενής συγγενικής μας σχέσης είχα την τύχη να γνωρίσω από πολύ κοντά και ο θαυμασμός προς τον καλλιτέχνη υπαγόρευσαν την απόφασή μου να προχωρήσω στην συγγραφή αυτού του βιβλίου. Μεγάλωσα με τα τραγούδια του Απόστολου ,πολλά από τα οποία είχα το προνόμιο να τα ακούσω από τον ίδιο πριν κυκλοφορήσουν σε δίσκο ,αφού ο συνθέτης τα έπαιζε στη διάρκεια οικογενειακών συγκεντρώσεων. Προσθέστε σε αυτά και την διαπίστωση ότι στον Καλδάρα δεν αποδόθηκε κατά τη γνώμη μου η αναγνώριση που άξιζε ,δυσανάλογα με το έργο που ο μεγάλος αυτός δημιουργός κατέλειπε. Το βιβλίο αυτό ίσως σταθεί η αφορμή να προσεγγίσουμε καλύτερα το ρωμαλέο και διαχρονικό έργο αυτού του κορυφαίου συνθέτη…».

 

Πού διαμορφώνεται η καλλιτεχνική φυσιογνωμία του Απόστολου Καλδάρα; Μπορείτε να εξηγήσετε γιατί;

 

«Ο Απόστολος Καλδάρας γεννήθηκε και έζησε τα παιδικά και εφηβικά του χρόνια στα Τρίκαλα, μια πόλη που μπορεί δικαίως να επαίρεται ότι εξέθρεψε ορισμένους από τους σημαντικότερους δημιουργούς του λαϊκού τραγουδιού .  Η συνοικία που γεννήθηκε ,τα Αραπάτικα , συνόρευαν με το προσφυγικό συνοικισμό με αποτέλεσμα ο νεαρός Καλδάρας από πολύ μικρή ηλικία να συγχρωτιστεί με τους πρόσφυγες και να έρθει σε επαφή με τον μουσικό τους πολιτισμό γεγονός  που άσκησε πολύ σημαντική επίδραση στην καλλιτεχνική του φυσιογνωμία. Στα μουσικά του ακούσματα σημαντικά επιδρούν και οι επιρροές που δέχεται  από το κυρίαρχο στην περιοχή δημοτικό τραγούδι της Θεσσαλίας και της Ηπείρου ,τη μαθητεία του στη βυζαντινή μουσική που καθόρισε τον μουσικό Καλδάρα,αλλά και τα ακούσματα από τα ρεμπέτικα τραγούδια που έφταναν στα αφτιά του από τα διάφορα καφενεδάκια της πόλης και που τον γοήτευαν. Αυτά αποτέλεσαν το ευλογημένο μίγμα που πυροδότησε το πηγαίο και ανεξάντλητο ταλέντο του δημιουργού που για 45 χρόνια μας έδωσε ορισμένα από τα ωραιότερα λαϊκά τραγούδια».

 

 Πώς συνεχίζεται η εξέλιξή του; Ποιες μεγάλες επιτυχίες ακολουθούν;

 

«Από τα πολύ νεανικά του χρόνια ,τα γυμνασιακά ,ο Καλδάρας ασχολείται με τη σύνθεση, Σε πολύ νεαρή ηλικία ξεδιπλώνει το αστείρευτο ταλέντο του και συνθέτει σπουδαία τραγούδια .Το Μάγκας βγήκε για σεργιάνι όπως και το Εβίβα ρεμπέτες τα συνθέτει και τα πρωτοπαρουσιάζει στα Τρίκαλα σε ηλικία   20  ετών .Θα ακολουθήσουν εκατοντάδες στην κυριολεξία αριστουργήματα .Τι να πρωτοαναφέρει κανείς! Νύχτωσε χωρίς Φεγγάρι , Ποιος θα με πληροφορήσει, Σ' ένα βράχο φαγωμένο ,Της αμαρτίας το στρατί, Βρε ζωή φαρμάκια στάζεις ,Είπα να σβήσω τα παλιά ,Η στενοχώρια ,Μένα με λένε Περικλή ,Δε μετανιώνω που σ'αγάπησα πολύ ,Στάσου στο δεκατέσσερα, Το χαμένο κορμί , Απ' τα ψηλά στα χαμηλά ,Συ μου χάραξες πορεία, Μου σπάσανε τον μπαγλαμά , Γυάλινος κόσμος, Όποια και να'σαι ,Ένα αστέρι πέφτει-πέφτει, Στ'Αποστόλη το κουτούκι , Μη τα φιλάς τα μάτια μου,Πήρα απ' τη νιότη χρώματα,Δεν ξέρω πόσο σ'αγαπώ ,Όνειρο απατηλό , Πετραδάκι-πετραδάκι , Καλή τύχη, Η φαντασία ,Αλλοτινές μου εποχές ,Της μοίρας το παιχνίδι, Ας παν στην ευχή τα παλιά, Στο τραπέζι που τα πίνω και τόσα άλλα που φοβάμαι ότι ο χώρος δεν θα μας επιτρέψει να τα αναφέρουμε».

 

 

Πώς χαρακτηρίζετε ως συνθέτη-δημιουργό τον Απόστολο Καλδάρα; Γιατί τα περισσότερα τραγούδια του Απόστολου Καλδάρα διατηρούν διαχρονική αισθητική αξία;

 

«Ο Καλδάρας είναι κατά τη γνώμη μου μια μοναδική περίπτωση στο λαίκό τραγούδι. Δίνει το δυναμικό παρών σε όλες του τις φάσεις. Συνθέτει υποδειγματικά ρεμπέτικα ,στη πρώτη του μελωδική περίοδο και συμβάλλει ουσιαστικά στη μετάλλαξη του περιθωριακού ρεμπέτικου στο λαϊκό τραγούδι που αγαπιέται απ'όλους και μπαίνει στις καρδιές και τα χείλη όλων των Ελλήνων. Αργότερα δε μας αιφνιδιάζει  δίνοντάς μας υπέροχα δείγματα λυρικών τραγουδιών αλλά και θεματικά ολοκληρωμένες δουλειές κατά το πρότυπο των εντέχνων συνθετών όπως τα αριστουργηματικά έργα του Μικρά Ασία και Βυζαντινός Εσπερινός σε στίχους Πυθαγόρα και Λευτέρη Παπαδόπουλου αντίστοιχα. Κανένας συνθέτης της γενιάς του δε κατόρθωσε κάτι ανάλογο και αυτό νομίζω τον καθιστά μοναδικό. Η διαχρονικότητα των τραγουδιών του είναι αυταπόδεικτη. Τα τραγούδια του μιλούν στην ψυχή μας ,όπως μιλούν στην ψυχή των πατεράδων μας ,όπως μιλούν στην ψυχή των παιδιών μας».

 

Εσείς που γνωρίσατε από κοντά τον Απόστολο Καλδάρα.  Ποια ήταν τα κύρια χαρακτηριστικά του ανθρώπου Καλδάρα; Του άρεσε η ζωή στα λαϊκά κέντρα; Πώς ήταν η ζωή του στην οικογένεια

 

«Ο Καλδάρας υπήρξε ένας άνθρωπος βαθύτατα καλλιεργημένος , σεμνός και ευγενής .Διέθετε δε πολύ χιούμορ. Αγαπούσε πολύ την οικογένειά του και την οικογενειακή ζωή…Στη ζωή του δεν υπάρχουν παράλληλες διαδρομές ,,πικάντικα παραλειπόμενα. Έζησε τίμια κι ωραία ο Καλδάρας ,όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο Λευτέρης Παπαδόπουλος που μου έκανε τη τιμή να προλογίσει το βιβλίο. Η ζωή στα νυχτερινά κέντρα του προκαλούσε δυσφορία και με ανακούφιση τα εγκατέλειψε ,γεγονός που του επέτρεψε να μελετήσει καλύτερα μουσική και να παρακολουθήσει στενότερα τις εξελίξεις στα μουσικά πράγματα ιδιαίτερα μετά την εμφάνιση στο προσκήνιο των έντεχνων συνθετών. Έτσι κατάφερε να συμπορευτεί με αυτούς αφού η ανανέωση είναι χαρακτηριστικό του. Ο Καλδάρας δηλώνει παρών μέχρι το τέλος. Αυτό είναι και το στοιχείο που τον διαφοροποιεί από τους άλλους μεγάλους λαϊκούς δημιουργούς της γενιάς του Ο Καλδάρας δεν επαναπαύεται , δεν εφησυχάζει.. .Ψάχνεται διαρκώς, αντλώντας όμως πάντα έμπνευση από τις ανεξάντλητες πηγές που αποτέλεσαν από την αρχή τις μουσικές του επιρροές Την πλούσια και ρωμαλαία μουσική παράδοση αυτού του τόπου. Το δημοτικό τραγούδι , την λιτή και απέρριτη εκκλησιαστική υμνωδία. Επιδιώκει πάντα να εκφράζει τον απλό κόσμο ,αφουγκράζεται συνεχώς τα βάσανα και τους καημούς του ,ντύνει μουσικά τις χαρές και τις πίκρες του».