|
Το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών προσπαθεί εδώ και μήνες να αποσιωπήσει την επανεμφάνιση της στρατηγικής των "γκρίζων ζωνών" στο προσκήνιο των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Τις τελευταίες μέρες, ωστόσο, η ένταση της τουρκικής προκλητικότητας στο Νοτιοανατολικό Αιγαίο και η πραγματική ανησυχία του Πενταγώνου για κυοφορία ανεξέλεγκτων καταστάσεων ανάγκασαν την ελληνική διπλωματία να αντιδράσει.
Το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών στις 6 Ιανουαρίου, σύμφωνα με διασταυρωμένες πληροφορίες, είχε καλέσει για συζήτηση τον Ελληνα πρέσβη στην Αγκυρα κ. Φ. Ξύδα, στον οποίο μεταφέρθηκε η βούληση για ύφεση και βελτίωση της ατμόσφαιρας, με αποφυγή ενεργειών που πυροδοτούν ένταση.
Η μέρα της πρόσκλησης δεν ήταν τυχαία. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κ. Κάρολος Παπούλιας είχε μεταβεί στο Αγαθονήσι για τον αγιασμό των υδάτων, γεγονός που εξόργισε το τουρκικό στρατιωτικό κατεστημένο, όπως καταδείχθηκε από το μπαράζ προκλητικών ενεργειών που ακολούθησαν από την τουρκική αεροπορία και το ναυτικό. Το απόγευμα της επόμενης μέρας έγιναν τα ελληνικά διαβήματα προς το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών, το οποίο -σύμφωνα με πολλές ενδείξεις- ελέγχεται πλήρως από το κεμαλικό σύστημα, κατόπιν συμφωνίας εσωτερικών ισορροπιών με την κυβέρνηση Ερντογάν.
Διπλωματικές πηγές εξηγούν ότι η τουρκική στρατιωτική δραστηριότητα επικεντρώνεται στο Αγαθονήσι και στο Φαρμακονήσι, προκειμένου να εκπεμφθεί το μήνυμα ότι οι συνθήκες με βάση τις οποίες ρυθμίστηκε το εδαφικό καθεστώς δεν είναι σήμερα ισχυρές και πρέπει να επανεξεταστούν. Η απάντηση της ελληνικής διπλωματίας είναι ότι συμφωνίες που αφορούν σύνορα και εδαφικά καθεστώτα διέπονται από την αρχή της σταθερότητας, είναι διαρκείς και αμετάβλητες. Παρ' όλα αυτά, η Αγκυρα επιμένει ότι οι νομικές διαδικασίες για την ιταλοτουρκική συμφωνία της 28ης Δεκεμβρίου 1932 δεν είχαν ολοκληρωθεί και ότι η συμφωνία δεν κατετέθη στην Κοινωνία των Εθνών. Η απάντηση της ελληνικής διπλωματίας είναι ότι η συμφωνία αυτή ήταν συμπληρωματική της συμφωνίας της 4ης Ιανουαρίου του 1932, η οποία είχε εγκριθεί και από τα δύο μέρη και είχε κατατεθεί στην Κοινωνία των Εθνών.
Επιχείρημα της ελληνικής πλευράς είναι επίσης ότι η Τουρκία στην περίοδο 1932-1947 και αργότερα, μέχρι την κρίση των Υμίων το 1996, ποτέ δεν αμφισβήτησε την ισχύ των συμφωνιών αυτών, ενώ το 1950 είχε αποδεχθεί τη ναυτική οροθέτηση της περιοχής με την περιφερειακή συμφωνία για την αεροναυσιπλοΐα, η οποία υπογράφηκε στην Κωνσταντινούπολη και προβλέπει ότι η συνοριακή γραμμή του FIR Αθηνών/Κωνσταντινούπολης συμπίπτει με τα δυτικά τουρκικά σύνορα στην περιοχή. Επισημαίνεται επίσης από την ελληνική διπλωματία ότι η Ελλάδα αναγνωρίζει τίτλους κυριαρχίας, όπως αυτοί προβλέπονται μόνο σε διεθνείς συνθήκες και όχι βάσει εξωνομικών κριτηρίων, όπως αυτό της απόστασης (χωρίς καμιά νομική αναφορά) το οποίο επικαλείται η τουρκική διπλωματία.
Αδιέξοδη διαδικασία
Η επιμονή της Αγκυρας στη θεωρία των "γκρίζων ζωνών" καθιστά αδιέξοδο και το διάλογο που διεξάγεται σε υπηρεσιακό επίπεδο για τα ζητήματα του Αιγαίου.
Για την ελληνική πλευρά τα πράγματα είναι σαφή: Το νομικό καθεστώς των νησιών είναι σαφώς προσδιορισμένο και δεν υπάρχει καμιά νομική αβεβαιότητα γι' αυτό. Επιπλέον, όλα τα νησιά, κατοικημένα ή όχι, ανεξάρτητα από το πώς ορίζονται (νησίδες, βραχονησίδες, βράχοι κ.λπ. – οι ονομασίες αυτές έχουν μόνο γεωγραφικό και όχι νομικό περιεχόμενο) και ανεξαρτήτως του μεγέθους τους τυγχάνουν της ίδιας μεταχείρισης τόσο από τη Συνθήκη της Λοζάνης, το 1923, όσο και από τη Συνθήκη του Παρισιού, το 1947. Συνεπώς δεν υπάρχει κανένα απολύτως κενό όσον αφορά το νομικό καθεστώς των νησιών σε ολόκληρη την περιοχή του Αιγαίου. Αυτή η απάντηση που μονότονα δίνει η ελληνική διπλωματία, δεν καλύπτει την Αγκυρα, η οποία με κάθε τρόπο υπενθυμίζει ότι αμφισβητεί την ελληνική κυριαρχία σε 130 περίπου νησιά και νησίδες, με το επιχείρημα ότι οι διεθνείς συνθήκες δεν προσδιορίζουν ελληνική κυριαρχία ονομαστικά σε αυτές τις περιπτώσεις.
Παράγοντες της ελληνικής διπλωματίας εκφράζουν τον προβληματισμό τους για το γεγονός ότι μετά την "ουδετεροποίηση" των Υμίων έρχεται η σειρά των νησιών Αγαθονήσι και Φαρμακονήσι, επί των οποίων εδώ και μήνες γίνονται συνεχείς υπερπτήσεις από τουρκικά μαχητικά ακόμη και στα εκατό μέτρα, ενώ σημειώνονται αναχαιτίσεις ελληνικών αεροσκαφών στον εναέριο χώρο τους και παρενοχλήσεις ελληνικών ακταιωρών στα χωρικά τους ύδατα.
Εξαιρετικά ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι η Ουάσιγκτον κρατά σταθερά ίσες αποστάσεις, όπως καταδείχθηκε στη διάρκεια της πρόσφατης συνάντησης του Αμερικανού πρέσβη στην Αθήνα κ. Ντανιέλ Σπέκχαρντ με την υπουργό Εξωτερικών κυρία Ντόρα Μπακογιάννη. Ο κ. Σπέκχαρντ φέρεται από αμερικανικές πηγές να υπέδειξε "αυτοσυγκράτηση" και δεν αναφερόταν μόνο στην τουρκική πλευρά…
|
