Ο Γερουσιαστής Richard Durbin, υπαρχηγός της πλειοψηφίας των Δημοκρατικών στην Αμερικανική Γερουσία, παρουσίασε στο Κογκρέσο τις εντυπώσεις που αποκόμισε από την πρόσφατη περιοδεία του στην Κύπρο, την Ελλάδα και την Τουρκία. Ο κύριος Durbin είπε ότι είναι τραγικό το γεγονός πως ύστερα από τρείς και πλέον δεκαετίες το Κυπριακό παραμένει άλυτο και εξακολουθεί να υπάρχει στο νησί μια ουδέτερη ζώνη των Ηνωμένων Εθνών που κρατά χωρισμένες τις δύο κοινότητές του.
Ο Γερουσιαστής, που έκανε την περιοδεία του στην Ανατολική Μεσόγειο σαν ηγετικό στέλεχος του Κογκρέσου και όχι ως εκπρόσωπος της κυβέρνησης του Προέδρου BarackObama, εξέφρασε ικανοποίηση για το ότι, κατά την έκφρασή του, «ευτυχώς δεν εκδηλώνονται τώρα βίαια επεισόδια» αλλά πρόσθεσε ότι «οι επιπτώσεις της διαίρεσης είναι έντονες, με πολλά άτομα να έχουν χάσει σπίτια και περιουσίες και άλλα να ζούνε με την ανάμνηση αγαπημένων προσώπων τους που σκοτώθηκαν σε βίαια επεισόδια του παρελθόντος».
Η γενική εκτίμησή του είναι πως «άνθρωποι που έχουνε ως πατρίδα το ίδιο νησί παραμένουν αδικαιολόγητα χωρισμένοι για πάρα πολύ καιρό». Παράλληλα όμως επισήμανε πως έχουν γίνει και αρκετά σημαντικά βήματα τα τελευταία χρόνια προς την κατεύθυνση της επανένωσης του νησιού. Τόνισε ιδιαίτερα το άνοιγμα περασμάτων στην Πράσινη Γραμμή μέσω των οποίων πολίτες των δύο κοινοτήτων πηγαίνουν ανενόχλητα από τον ένα τομέα στον άλλο και την συγκρότηση της Επιτροπής Αγνοουμένων, η οποία απαρτίζεται από επιστήμονες της Ελληνοκυπριακής και της Τουρκοκυπριακής πλευράς.
Ο Γερουσιαστής Durbin έδωσε κατόπιν λεπτομέρειες του έργου της Επιτροπής Αγνοουμένων. Είπε ότι η ομάδα αυτή έχει καταρτίσει κατάλογο περίπου 2,000 αγνοουμένων, από τους οποίους κάπου 1.500 είναι Ελληνοκύπριοι και οι υπόλοιποι Τουρκοκύπριοι. Η επιτροπή, κατά τον Αμερικανό νομοθέτη, καταβάλει επίπονες προσπάθειες για την ανεύρεση τάφων των αγνοουμένων και με την μέθοδο της ανάλυσης του DNA εξακριβώνει την ταυτότητα των προσώπων στα οποία ανήκουν τα κατά καιρούς εντοπιζόμενα οστά. Μέχρι στιγμής η επιτροπή έχει εντοπίσει τα λείψανα 130 αγνοουμένων. Ο κύριος Durbin λέει ότιτο γεγονός αυτό, αν και πολύ οδυνηρό, εν τούτοις έδωσε στις οικογένειες ορισμένων αγνοουμένων την δυνατότητα να μη διατηρούν αβάσιμες ελπίδες ότι αγαπημένα τους πρόσωπα μπορεί ακόμα να ζουν. Οι οικογένειες αυτές, που περίμεναν επί δεκαετίες να πληροφορηθούν τι έγιναν οι δικοί τους, χάρις στο έργο της Επιτροπής Αγνοουμένων, έχουνε τώρα μάθει την αλήθεια και μπορούν να αποδώσουν τις πρέπουσες τιμές στους ανθρώπους που χάσανε. Ο κύριος Durbin θεωρεί αξιοσημείωτο το γεγονός ότι κανένας δεν έχει προσπαθήσει να εκμεταλλευτεί για πολιτικούς σκοπούς τον πόνο των οικογενειών στις οποίες παραδίδονται τα λείψανα αγαπημένων τους ανθρώπων για ταφή.
Ο υπ αριθμόν δύο στην ηγεσία της Αμερικανικής Γερουσίας είπε ότι το πιο σημαντικό σήμερα στην Κύπρο είναι το ότι υπάρχουν «δύο θαυμάσιοι ηγέτες», ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Δημήτρης Χριστόφιας και ο Τουρκοκύπριος ηγέτης MehmetAliTalat, οι οποίοι «διενεργούν σοβαρές διαπραγματεύσεις για την επανένωση του νησιού». Ο κύριος Durbin πρόσθεσε ότι είχε την ευκαιρία να συναντηθεί τόσο με τον κύριο Χριστόφια όσο και με τον κύριο Talat και να μιλήσει μαζί τους εκτενώς. Κατά την εκτίμησή του, οι ηγέτες των δύο κοινοτήτων της Κύπρου «αναλαμβάνοντας μεγάλο πολιτικό ρίσκο κάθονται μαζί στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και επιχειρούν να διευθετήσουν τις διαφορές τους». Ο Αμερικανός Γερουσιαστής πιστεύει ότι «χρειάζονται βοήθεια» στο έργο τους αυτό, και ιδιαίτερα «χρειάζονται την υποστήριξη της Ελληνικής κυβέρνησης και της Τουρκικής κυβέρνησης» οι οποίες λόγω του ενδιαφέροντος που έχουν για το μέλλον των δύο κοινοτήτων του νησιού «μπορούν να συμβάλουν στην επανένωση τους». Στο σημείο αυτό ο κύριος Durbin παρατήρησε ότι η Τουρκία εκτός του ενδιαφέροντός της για την Τουρκοκυπριακή κοινότητα διατηρεί και παρουσία στο νησί με τις στρατιωτικές δυνάμεις που έχει εγκαταστήσει εκεί.
Ο RichardDurbin συνέχισε λέγοντας ότι «οι κύριοι Χριστόφιας και Talat είναι φίλοι που εργάζονται για την εξεύρεση ειρηνικού και βιώσιμου διακανονισμού που να οδηγεί στην επανένωση του νησιού» και την «ύψιστη αυτή προτεραιότητα τους θα πρέπει και εμείς να ενθαρρύνουμε και να υποστηρίξουμε». Ο Αμερικανός Γερουσιαστής είπε ακόμα ότι κατά το 48ωρο εντατικών επαφών που είχε στην Κύπρο συναντήθηκε επίσης και με τον εκπρόσωπο του ΟΗΕ, AlexanderDowner, ο οποίος «συμβολίζει το ενδιαφέρον της διεθνούς κοινότητας στην προσπάθεια για την επίτευξη βιώσιμης ειρήνης στο νησί» και του οποίου το έργο «πρέπει και εμείς να υποστηρίξουμε».
Ο κύριος Durbin έκανε κατόπιν μια σύντομη αναφορά στις επισκέψεις που πραγματοποίησε στην Ελλάδα και την Τουρκία που, όπως είπε, «είναι δύο σημαντικοί σύμμαχοι στον ΝΑΤΟ και φίλοι των Ηνωμένων Πολιτειών, των οποίων οι ηγέτες εξέφρασαν ελπίδα για την ευόδωση της προσπάθειας ειρηνικής επανένωσης της Κύπρου».
Είπε ακόμα ότι παρά τα σημαντικά βήματα προόδου που ανέφερε «εξακολουθούν να υπάρχουν πολλά αδιευθέτητα θέματα στο Κυπριακό τα οποία χρειάζονται διαπραγμάτευση και υπάρχει επίσης χώρος για την λήψη πρόσθετων μέτρων ανοικοδόμησης εμπιστοσύνης, όπως ήταν η σύσταση της Επιτροπής Αγνοουμένων και το άνοιγμα περασμάτων στην Πράσινη Γραμμή».
Ο Υπαρχηγός των Δημοκρατικών στην Γερουσία εξέφρασε ανησυχία ότι «τυχόν αδυναμία να επιτευχθεί κάποια συμφωνία πριν το τέλος του χρόνου, θα μπορούσε να απολήξει στην απώλεια μιας των πιο ελπιδοφόρων και ίσως μιας των τελευταίων μεγάλων ευκαιριών για την ενοποίηση της Κύπρου». Ο κύριος Durbin ολοκλήρωσε τις δηλώσεις του για το Κυπριακό με τούτα τα λόγια: «Τουλάχιστον μια γενιά μεγάλωσε σε μια Κύπρο διαιρεμένη, όπου σημειώθηκαν θάνατοι και χωρισμοί οικογενειών. Οι κάτοικοι αυτού του νησιού έχουνε περάσει μεγάλο πόνο. Η Κύπρος, η Ελλάδα και η Τουρκία είναι και οι τρείς τους φίλοι των Ηνωμένων Πολιτειών και σημαντικοί παράγοντες στην περιοχή. Εκφράζω υποστήριξη προς τις διαπραγματεύσεις των Κυπρίων και την ελπίδα να υλοποιηθεί η επιθυμία τους για ειρηνική λύση στο πρόβλημα του νησιού».
Το υπόλοιπο της ομιλίας του κυρίου Durbin αφιερώθηκε στην επίσκεψη που πραγματοποίησε στο Οικουμενικό Πατριαρχείο, στο οποίο υπάγονται μεταξύ άλλων και οι κάπου 5.000 Ελληνορθόδοξοι πολίτες της Τουρκίας. Για το θέμα αυτό ο Δημοκρατικός Γερουσιαστής είπε: «Ο Πατριάρχης μου ανέφερε ότι μια από τις μεγαλύτερες προτεραιότητές του είναι η επανέναρξη της λειτουργίας της Θεολογικής Σχολής στην Χάλκη, η οποία έκλεισε πριν από 38 χρόνια. Του υποσχέθηκα ότι θα απευθυνθώ στην Τουρκική πλευρά με την ελπίδα ότι αυτή θα ανταποκριθεί και θα συναντηθεί με τον Πατριάρχη για να αρχίσουνε συνομιλίες γύρω από το σημαντικό τούτο θέμα. Πρόσφατα μίλησα γι αυτό με την Υπουργό Εξωτερικών HillaryClinton, που βρίσκεται τώρα στην Μέση Ανατολή, και αντιλαμβάνομαι ότι και αυτή θα εγείρει το θέμα. Ο Οικουμενικός Πατριάρχης αποζητά να του δοθεί η δυνατότητα να έχει μια θεολογική σχολή για την εκπαίδευση του κληρικού στοιχείου που χρειάζεται για την ιεραρχία της εκκλησίας του. Πρόκειται για ένα λογικό αίτημα. Κι ελπίζω πως θα βρεθεί κάποιος τρόπος να του δοθεί αυτή η δυνατότητα στα πλαίσια των προνοιών του συντάγματος και με βάση την νομοθεσία και τις συνθήκες που έχει συνάψει η Τουρκία. Ο Σεβασμιότατος είναι ένας άνθρωπος που προσεύχεται για την ειρήνη κάθε μέρα. Θα πρέπει να ανταμειφθεί με την επαναλειτουργία της θεολογικής σχολής. Ελπίζω ότι οι ηγέτες της Τουρκίας που είχαν την καλοσύνη να με δεχτούν στην Άγκυρα, θα βρούνε τρόπο για να ανοίξει και πάλι η θεολογική σχολή στην Χάλκη ».
