« Τὴ Αγία καὶ Μεγάλη Πέμπτη, οἱ τὰ πάντα καλῶς διαταξάμενοι θεῖοι Πατέρες, ἀλληλοδιαδόχως ἔκ τε τῶν θείων Ἀποστόλων, καὶ τῶν ἱερῶν Εὐαγγελίων, παραδεδώκασιν ἡμῖν τέσσαρά τινα ἑορτάζειν, τὸν ἱερὸν Νιπτήρα, τὸν μυστικὸν Δεῖπνον (δηλαδὴ τὴν παράδοσιν τῶν καθ' ἡμᾶς φρικτῶν Μυστηρίων), τὴν ὑπερφυὰ Προσευχήν, καὶ τὴν Προδοσίαν αὐτήν».
Το βράδυ της ημέρας αυτής, που ήταν η προ των αζύμων ημέρα, δηλαδή παραμονή του Εβραϊκού Πάσχα, ο Ιησούς δείπνησε στην πόλη με τους δώδεκα Μαθητές του. Ευλόγησε το ψωμί και το κρασί και μ' αυτό τον τρόπο παρέδωσε το Mυστήριο της Θείας Ευχαριστίας, η οποία θα τελείται στο διηνεκές ως η αέναη παρουσία Του στην Εκκλησία.
Αφού κάθισαν στο τραπέζι του δείπνου, ο Κύριος θέλησε κατ' αρχήν να ξεκαθαρίσει την υπόθεση του προδότη μαθητή. Δεν ήταν δυνατόν να καθίσει ο άνομος εκείνος μαζί τους στην παράδοση του Μυστηρίου της Θείας Ευχαριστίας, πολλώ δε μάλλον να κοινωνήσει σε αυτό.
Λέγει λοιπόν «Εις εξ' υμών παραδώσει με, ο εσθίων μετ' εμού» (Μάρκ.14:18, Ιωάν.13:22). Τα λόγια αυτά έφεραν αναστάτωση στους μαθητές. Δεν περίμεναν να ακούσουν τέτοια φοβερή αγγελία και άρχισαν να διερωτώνται ποιος είναι αυτός. Ο αγαπημένος μαθητής Ιωάννης πέφτοντας στον τράχηλο του Διδασκάλου ρώτησε εξ' ονόματος όλων: «Κύριε τις εστιν»; και ο Κύριος απάντησε: «Εκείνος εστιν ω εγώ βάψας το ψωμίον επιδώσω» (Ιωάν.13:26). Και βουτώντας τεμάχιο άρτου στο φαγητό το έδωσε στον Ιούδα. Αυτός το έφαγε και μετά από αυτό «εισήλθεν εις εκείνον ο Σατανάς» (Ιωάν.13:27).
Ο Ιησούς του είπε: «ό ποιείς, ποίησον τάχιον» (Ιωάν.13:27). Ο προδότης μαθητής έφυγε βιαστικά, απομακρυνθείς για πάντα από τη χορεία των μαθητών και από την κοινωνία του Θείου Διδασκάλου. «Ην δε νύξ» προσθέτει ο Ιωάννης. «Νυξ πραγματική, τονίζει σύγχρονος συγγραφέας, αλλά και νυξ πνευματική εν τη ψυχή του Ιούδα, εν η το φως του θείου Πνεύματος δια παντός εσβέσθη».
Μετά από αυτό ο Κύριος προέβη στη σύσταση του Μυστηρίου της Θείας Ευχαριστίας. Έλαβε άρτο και αφού ευχαρίστησε έκοψε αυτόν σε τεμάχια και έδωκε στους μαθητές του λέγοντας: «Λάβετε, φάγετε, τούτο εστι το σώμα μου», το αληθινό το πραγματικό, «το υπέρ υμών διδόμενον» (Λουκ.22:19). Ύστερα πήρε το ποτήριο της ευλογίας, που ήταν γεμάτο με οίνο και αφού ανέπεμψε ευχαριστήριο δέηση στο Θεό Πατέρα έδωκε στους μαθητές Του λέγοντας: «Πίετε εξ αυτού πάντες΄ τούτο γαρ εστι το αίμα μου, το της Καινής Διαθήκης, το περί πολλών εκχυνόμενον εις άφεσιν αμαρτιών» (Ματθ.26:28, Μάρκ.14:24).
Αφού κοινώνησαν όλοι και έφαγαν, ο Κύριος μίλησε και απεύθυνε την τελευταία αποχαιρετιστήρια ομιλία Του στους Mαθητές Του. Ο Ευαγγελιστής Ιωάννης διασώζει στο Ευαγγέλιό Του ολόκληρη αυτή την εκτενή ομιλία στα κεφάλαια 13-16. Ο τρόπος της ομιλίας προδίδει στον Κύριο δραματική έκφραση. Ως άνθρωπος μπροστά στο μαρτύριο, το οποίο γνωρίζει ως Θεός αγωνιά και λυπάται. Αρχίζει με το «Νυν εδοξάσθη ο υιός του ανθρώπου και ο Θεός εδοξάσθη εν αυτώ» (Ιωάν.13:31). Τα παθήματα που θα ακολουθήσουν και η ταπείνωση θα είναι η δόξα του Υιού και συνάμα αυτή θα είναι η δόξα του Πατέρα. Οι αλήθειες και οι ηθικές ιδέες της ομιλίας την καθιστούν πραγματικά μοναδική. Η τρυφερότητα προς τους μαθητές Του είναι έκδηλη, τους αποκαλεί «τεκνία». Κύριο χαρακτηριστικό της ομιλίας είναι η προτροπή για ενότητα και αγάπη μεταξύ των μαθητών και κατ' επέκταση όλων των ανθρώπων. «Εντολήν καινήν δίδωμι υμίν ίνα αγαπάτε αλλήλους» (Ιωάν.13:3) και «Ειρήνην αφίημι υμίν, ειρήνην την εμήν δίδωμι υμίν» (Ιωάν.14:27).
Στη συνέχεια ένιψε τα πόδια των Μαθητών του και το γεγονός αυτό της νίψεως των ποδιών των Μαθητών από τον Κύριο λέγεται στην εκκλησιαστική γλώσσα «Νιπτήρ». Ο Νιπτήρ μας διδάσκει ότι πρέπει να εκδηλώνουμε την αγάπη μας προς τους άλλους ανθρώπους με ταπεινοφροσύνη. Η Εκκλησία, θέλοντας να μας δείξει τη σημασία του γεγονότος αυτού, όρισε την ανάμνησή του την ημέρα αυτή.
Τότε, ο Κύριος αποσύρεται στο όρος των Ελαιών, όπου μόνος του προσεύχεται γονατιστός και ο ιδρώτας του σαν κόμβοι πηκτού αίματος, πέφτουν στη γη. Προσεύχεται στον Ουράνιο Πατέρα για την ενότητα των μαθητών Του. Δεν εύχεται να τους άρει από τον κόσμο, αλλά να τους διαφυλάξει από τον πονηρό και τα έργα του. Είναι η περίφημη αρχιερατική προσευχή του Κυρίου.
Μόλις τελειώνει την προσευχή, φτάνει ο Ιούδας με τους στρατιώτες και πολύ όχλο. Αφού φίλησε τον Κύριο στο πρόσωπο, τον παραδίδει. Συλλαμβάνεται λοιπόν ο Ιησούς και οδηγείται δεμένος στους Αρχιερείς Άννα και Καϊάφα. Οι Μαθητές σκορπίζονται και ο θερμόαιμος Πέτρος, που τον είχε ακολουθήσει μέχρι την αρχιερατική αυλή, τον αρνείται και αυτός λίγο πριν αλέκτωρ λαλήσει τρεις φορές.
Ο Κύριος οδηγείται μπροστά στο παράνομο συνέδριο και εξετάζεται για τους Μαθητές του και τη διδασκαλία του. Εξορκίζεται στον Θεό να πει αν ο ίδιος είναι πράγματι ο Χριστός και λέγοντας την αλήθεια, κρίνεται ένοχος θανάτου, επειδή δήθεν βλαστήμησε. Στη συνέχεια τον φτύνουν στο πρόσωπο, τον χαστουκίζουν και τον εμπαίζουν με κάθε τρόπο όλη τη νύχτα μέχρι το πρωί.
Τέσσερα πράγματα ενθυμούμαστε την Αγία και Μεγάλη Πέμπτη: τον Μυστικό Δείπνο, τον ιερό Νιπτήρα, την υπερφυά προσευχή του Ιησού και την Προδοσία, γεγονότα που μας αποκαλύπτουν την πραγματική διάσταση του προσώπου του Χριστού, το μέγεθος της διδασκαλίας Του και τον τρόπο που εμείς μπορούμε να συμμετέχουμε στη ζωή που ο ίδιος μας προσφέρει και μας προτείνει.
Στο υπερώο του Μυστικού Δείπνου δεν τηρείται απλά η εβραϊκή παράδοση, αλλά είναι η τελευταία συναναστροφή του Ιησού, πριν το Πάθος Του, με τους μαθητές Του.
Είναι θα λέγαμε η προτύπωση της Βασιλείας του θεού, της πλήρους δηλαδή κοινωνίας με το Θεό, εν τω προσώπω του Ιησού Χριστού.
Για τον λόγο αυτό προσφέρει το Σώμα Του και το Αίμα Του στους μαθητές, και τους λέει «τούτο ποιείτε εις την εμήν ανάμνησιν», για να αποτελεί για όλους εμάς ανάμνηση του Πάθους και της Αναστάσεώς Του, αλλά και κοινωνία μαζί Του και ζωή αιώνιος.
Το χρέος αυτό και την αναγκαιότητα θα λέγαμε της δικής μας κοινωνίας με το πρόσωπο του σαρκωθέντος Θεού πραγματώνεται κάθε φορά που μετέχουμε στα Άχραντα Μυστήρια, κοινωνώντας «Σώμα καί Αίμα Χριστού».
Ας προσέξουμε όμως: χωρίς προϋποθέσεις, χωρίς κατάλληλη προετοιμασία, χωρίς πραγματική μετοχή στο Μυστήριο, η συμμετοχή μας θα είναι βλαπτική.
Βλέπουμε άλλωστε τον μοχθηρό Ιούδα παρόλο που συμμετέχει να μη συγκινείται από τα τεκταινόμενα, να μη μετέχει στην ουσία του Μυστηρίου, αλλά κυριευμένος από τα πάθη του να σπεύδει στο «συνέδριο των παρανόμων» και να επιφέρει τελικά στον εαυτό του το μέγιστο κρίμα.
Πλένοντας τα πόδια των μαθητών Του ο Χριστός ανατρέπει την εικόνα του πρώτου, καταδεικνύοντας την πραγματική διάσταση του να είναι κανείς ηγέτης.
Είμαι πρώτος σημαίνει ότι σπεύδω πρώτος να διακονήσω τους άλλους, να προσφέρω τις υπηρεσίες μου.
Σε μια κοινωνία που ο άνθρωπος πασχίζει να αναρριχηθεί και να επιβληθεί στους άλλους, έρχεται να μας προτείνει το πρωτείο της αγάπης και της ταπείνωσης, έρχεται να μας τονίσει ότι τον άλλο δεν τον κατακτά η δύναμη και η τυχόν υπεροχή αλλά τον κερδίζει η αγάπη και το ύψος της ταπεινώσεως.
Η προσευχή στον κήπο της Γεσθημανή αποτελεί το πρότυπο και της δικής μας προσευχής.
Ο Χριστός παρακαλεί τον Πατέρα Του να μη δοκιμάσει το πικρό ποτήριο του Πάθους, πλην όμως συμπληρώνει «αλλ ου τι θέλω εγώ, αλλά τι σύ» (Μάρκ. 14, 36).
Η Υπακοή στο θέλημα του Θεού, ακόμα και κατά την ώρα της προσευχής, ακόμα και μέσα στους πειρασμούς, είναι αυτή που τελικά μας δικαιώνει, μας φέρνει κοντά στο θεό και μας δίνει τη δύναμη τελικά να υπερνικάμε τους πειρασμούς και τις δοκιμασίες της ζωής.
Η Προδοσία του Ιούδα και η Σύλληψη του Ιησού μας δείχνουν δύο ακόμη μεγάλες αλήθειες: το μέγεθος από τη μια μεριά της υποκρισίας του προδότη, που με φίλημα παραδίδει τον Διδάσκαλο, τον πνευματικό του ξεπεσμό και την φοβερή αλλοίωση που έχει επιφέρει στην καρδιά του η αμαρτία αλλά και τα πάθη του.
Και την εκούσια κίνηση του Χριστού, από την άλλη, που στην πραγματικότητα παραδίνεται στη σπείρα που ήλθε να Τον συλλάβει, που μένει μόνος Του να αναλάβει τον σταυρό του μαρτυρικού Του θανάτου επάνω στο Γολγοθά.
Η παράδοση του Μυστηρίου της Θείας Ευχαριστίας από τον ίδιο το Χριστό είναι το κεντρικό σημείο της Μεγάλης Πέμπτης, γύρω από το οποίο συνδέονται και τα υπόλοιπα γεγονότα της ημέρας.
Γιατί με το Μυστικό Δείπνο ο Κύριος προσφέρεται ως η πνευματική τροφή των πιστών, με το Νιπτήρα -το πλύσιμο δηλαδή των ποδιών των μαθητών- γίνεται ο διάκονος πάντων, με την Προσευχή στον κήπο της Γεσθημανή αποδέχεται να θυσιαστεί για όλους και με την Προδοσία και σύλληψή Του εκούσια παραδίνεται «ίνα σταυρωθή».
Όπως θα δείξουν τα γεγονότα, οι μαθητές του Χριστού δεν ήταν κατά βάθος έτοιμοι να αντιληφθούν όσα συνέβησαν κατά τη διάρκεια του Πάθους του Κυρίου μας.
Σ΄ εμάς που γνωρίζουμε την έκβαση των γεγονότων, δηλαδή την θριαμβευτική και ζωηφόρο Ανάστασή Του, είναι μεγαλύτερη η προοπτική και της κατανόησης και της συμμετοχής μας στο Μυστήριο που συντελείται σήμερα.
Με πίστη που δεν εγκαταλείπει, με αγάπη που γίνεται αιτία διακονίας, με προσευχή και υπομονή, με συγκατάθεση στο θέλημα του Θεού, με την μετάληψη του Σώματος και του Αίματος του «δι ημάς τους ανθρώπους και διά την ημετέραν σωτηρίαν» πάσχοντος Υιού του Θεού.
Σχόλιο στην Μεγάλη Πέμπτη του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Κερκύρας, Παξών και Διαποντίων Νήσων κ. Νεκταρίου
Ὕμνοι στὸ πρωτότυπο καὶ σὲ μετάφραση Ἀνδρέα Θεοδώρου
Ἀπὸ τὸ βιβλίο «Πρὸς τὸ ἑκούσιον πάθος»,
ἐκδ. Ἀποστολικῆς Διακονίας
Τη Αγία Μεγάλη Πέμπτη
«Ὁ λίμνας καὶ πηγὰς καὶ θαλάσσας ποιήσας, ταπείνωσιν ἡμᾶς ἐκπαιδεύων ἀρίστην, λεντὶῳ ζωννύμενος ὑπερβολῇ εὐσπλαγχνίας καὶ ὑψῶν ἡμᾶς ἀπὸ βαράθρων κακίας, ὁ μόνος φιλάνθρωπος».
Αὐτὸς ποὺ δημιούργησε τὶς λίμνες, τὶς πηγὲς καὶ τὶς θάλασσες, θέλοντας νὰ μᾶς διδάξει τὴν πιὸ τέλεια ταπείνωση, ἀφοῦ ζώστηκε τὸ λέντιο (ποδιά), ἔνιψε τὰ πόδια τῶν μαθητῶν, ταπεινούμενος ἀπὸ ὑπερβολικὴ εὐσπλαχνία, καὶ ἀνυψώνοντας ἐμᾶς ἀπὸ τὰ βάραθρα τῆς κακίας, ὁ μόνος φιλάνθρωπος.
Ὁ Διδάσκαλος παρέχει στοὺς μαθητὲς του παράδειγμα ταπεινώσεως• αὐτὸς δέ, ποὺ ντύνει τὸν οὐρανὸ μὲ σύννεφα, ζώνει τὴ μέση του μὲ λέντιο (ποδιά) καὶ γονατίζει, γιὰ νὰ διακονήσει τοὺς μαθητές, ἐκεῖνος, ὁ ὁποῖος κρατεῖ στὰ χέρια του τὴ ζωὴ ὅλων τῶν ὄντων.
«Ξενίας δεσποτικῆς καὶ ἀθανάτου τραπέζης, ἐν ὑπερώῳ τόπῳ, ταῖς ὑψηλαῖς φρεσί, πιστοί, δεῦτε ἀπολαύσωμεν, ἐπαναβεβηκότα Λόγον ἐκ τοῦ λόγου μαθόντες, ὃν μεγαλύνομεν».
Ἐλᾶτε πιστοὶ μὲ φρόνημα ὑψηλό, στὸ ὑπερῷο (τῆς Ἱερουσαλήμ), γιὰ ν' ἀπολαύσουμε δεσποτικὴ δεξίωση (φιλοξενία) καὶ τράπεζα παρεκτικὴ ἀθανασίας, ἀφοῦ μάθουμε τὸ λόγο (τὴ διδασκαλία) ποὺ ἔφερε στὸν κόσμο ὁ Λόγος, τὸν ὁποῖο μεγάλως δοξάζουμε.
«Σήμερον τὸ κατὰ τοῦ Χριστοῦ πονηρὸν συνήχθη συνέδριον καὶ κατ'αὐτοῦ κενὰ ἐβουλεύσατο, παραδοῦναι Πιλάτῳ εἰς θάνατον τὸν ἀνεύθυνον. Σήμερον τὴν τῶν χρημάτων ἀγχόνην Ἰούδας ἑαυτῷ περιτίθησι καὶ στερεῖται κατ' ἄμφῳ ζωῆς, προσκαίρου καὶ θείας. Σήμερον Καϊάφας ἄκων προφητεύει, Συμφέρει, λέγων, ὑπὲρ τὸν λαοῦ ἕνα ἀπολέσθαι. Ἦλθε γὰρ ὑπὲρ τῶν ἁμαρτιῶν ἡμῶν τοῦ παθεῖν, ἵνα ἡμᾶς ἐλευθερώσῃ ἐκ τῆς δουλείας τοῦ ἐχθροῦ, ὡς ἀγαθὸς καὶ φιλάνθρωπος».
Σήμερα συνεκλήθη τὸ πονηρὸ συνέδριο κατὰ τοῦ Χριστοῦ καὶ ἀποφάσισε πράγματα ἀστήρικτα ἐναντίον του, νὰ παραδώσει δηλαδὴ τὸν ἀνεύθυνο (ἀθῶο) στὸν Πιλάτο γιὰ νὰ θανατωθεῖ. Σήμερα ὁ Ἰούδας δένει στὸ λαιμὸ του τὸ σχοινὶ τῆς ἀγχόνης καὶ στερεῖται τὴ ζωὴ καὶ στὶς δυό της μορφὲς (τὴν ἐπίγεια καὶ τὴν ἐπουράνια). Σήμερα ὁ ἀρχιερέας Καϊάφας προφητεύει ἄθελά του, λέγοντας ὅτι συμφέρει νὰ θανατωθεῖ ἕνας ὑπὲρ τοῦ λαοῦ• διότι ὁ Χριστὸς ἦλθε στὸν κόσμο μὲ σκοπὸ νὰ πάθει, γιὰ νὰ μᾶς ἐλευθερώσει ἀπὸ τὴ δουλεία τοῦ ἐχθροῦ (διαβόλου), ὡς ἀγαθὸς καὶ φιλάνθρωπος.
«Μυσταγωγῶν σου, Κύριε, τοὺς μαθητάς, ἐδἰδασκες λέγων• Ὦ φίλοι, ὁρᾶτε, μηδεὶς ὑμᾶς χωρίσει μου φόβος• εἰ γὰρ πάσχω, ἀλλ' ὑπὲρ τοῦ κόσμου• Μὴ οὖν σκανδαλίζεσθε ἐν ἐμοί• οὐ γὰρ ἦλθον διακονηθῆναι, ἀλλὰ διακονῆσαι καὶ δοῦναι τὴν ψυχήν μου λύτρον ὑπὲρ τοῦ κόσμου. Εἰ οὖν ὑμεῖς φίλοι μου ἐστέ, ἐμὲ μιμεῖσθε• ὁ θέλων πρῶτος εἶναι ἔστω ἒσχατος• ὁ δεσπότης ὡς ὁ διάκονος• μείνατε ἐν ἐμοί, ἵνα βότρυν φέρητε• ἐγὼ γάρ εἰμι τῆς ζωῆς ἡ ἄμπελος».
Κύριε, θέλοντας νὰ μυήσεις τοὺς μαθητὲς στὸ θεῖο σου μυστήριο, τοὺς δίδασκες, λέγοντας: Ὢ φίλοι μου, προσέχετε κανένας φόβος νὰ μή σᾶς χωρίσει ἀπὸ ἐμένα• γιατί ἂν πάσχω, τὸ κάνω γιὰ τὸν κόσμο• νὰ μὴ σκανδαλίζεστε μὲ τὴ διαγωγή μου, ἐπειδὴ δὲν ἦλθα νὰ ἐξυπηρετηθῶ ἀπὸ τοὺς ἀνθρώπους, ἀλλὰ νὰ τοὺς ὑπηρετήσω καὶ νὰ δώσω τὴ ζωή μου λύτρο ἐξαγορᾶς τοῦ κόσμου ἀπὸ τὴν ἁμαρτία (καὶ τὸ διάβολο). Ἐάν, λοιπόν, εἶστε φίλοι μου, νὰ μιμεῖσθε τὸ παράδειγμά μου• ἐκεῖνος ποὺ θέλει νὰ εἶναι πρῶτος, ἂς εἶναι ὁ τελευταῖος• ὁ δεσπότης, ἂς εἶναι ὅπως ὁ διάκονος (ὄχι βέβαια μὲ λειτουργικὴ ἔννοια). Μείνετε, λοιπόν, μαζί μου, γιὰ νὰ καρποφορήσετε βότρυ (σταφύλι)• διότι ἐγὼ εἶμαι ἡ ἄμπελος τῆς πνευματικῆς ζωῆς.
Σήμερα μάς άνοιξε τον παράδεισο που ήταν κλεισμένος πάνω από πέντε χιλιάδες χρόνια. Γιατί την ημέρα αυτή και την ώρα άνοιξε ο Θεός τις πύλες του στο ληστή και πραγματοποίησε έτσι δύο κατορθώματα, πρώτον, ότι άνοιξε τον παράδεισο και δεύτερον, το ότι έβαλε μέσα το ληστή. Σήμερα μάς ξανάδωσε την παλαιά μας πατρίδα, σήμερα μάς ξανάφερε στην πόλη των προγόνων μας και προσέφερε κατοικία σ' ολόκληρο το ανθρώπινο γένος. Γιατί είπε ο Κύριος (στο ληστή): «Σήμερα θα είσαι μαζί μου στον παράδεισο». Τι λες; Σταυρώθηκες και καρφώθηκες και υπόσχεσαι παράδεισο; Ναι, λέει, για να γνωρίσεις καλά τη δύναμη που έχω ακόμη και πάνω στο σταυρό.
Επειδή λοιπόν είναι λυπηρό το γεγονός που έγινε και για να μη στρέψεις την προσοχή σου στη σταύρωση, αλλά να γνωρίσεις τη δύναμη του Εσταυρωμένου, γι' αυτό κάνει πάνω στο σταυρό το θαύμα αυτό, γεγονός που δείχνει ολοφάνερα τη δύναμή Του. Γιατί μπόρεσε να μεταστρέψει την πονηρή διάθεση του ληστή όχι την ώρα που ανέστησε κάποιον νεκρό, ούτε όταν πρόσταζε τη θάλασσα και τους ανέμους, ούτε όταν εξεδίωκε τους δαίμονες, αλλά με την σταύρωση και την προσήλωσή Του στο σταυρό, με τις βρισιές και τους εμπτυσμούς και τους χλευασμούς και τις κακολογίες, για να δεις και από τις δυο πλευρές τη δύναμή Του. Γιατί και ολόκληρη τη δημιουργία συγκλόνισε (κατά την ώρα της σταύρωσής Του) και ράγισε τις πέτρες, και την ψυχή του ληστή που ήταν σκληρότερη από την πέτρα συγκίνησε και της έδωσε αμοιβή γι' αυτό, γιατί είπε: «Σήμερα θα είσαι μαζί μου στον παράδεισο».[…]
Θα ρωτούσε όμως κανείς, τι το σπουδαίο έκανε ο ληστής για να κερδίσει μετά τη σταύρωση τον παράδεισο; Θέλεις να σου πω με συντομία την ανδρεία πράξη του; Όταν ο Πέτρος αρνήθηκε, αν και δεν σταυρώθηκε, τον Κύριο, ο ληστής που βρισκόταν πάνω στο σταυρό, πίστεψε σ' Εκείνον. Και το αναφέρω αυτό όχι για να κατηγορήσω τον Πέτρο, προς Θεού, αλλά για να καταδείξω τη γενναιοψυχία του ληστή. Ο μαθητής κάμφθηκε στην απειλή μιας υπηρέτριας, ενώ ο ληστής αν και έβλεπε το πλήθος που φώναζε και μαινόταν και έβριζε και περιγελούσε, δεν έδωσε σημασία σ' αυτά, ούτε επηρεάσθηκε από τη φαινομενική αδυναμία του Εσταυρωμένου, αλλά αφού τα παρέβλεψε όλα αυτά, με τα μάτια της πίστεως υπερπήδησε τα ασήμαντα εμπόδια, πίστεψε στον Κύριο των ουρανών, τον παρακάλεσε θερμά και με συντριβή του είπε: «Θυμήσου με, Κύριε, όταν έλθεις στη βασιλεία σου».
Ας μην περιφρονήσουμε επιπόλαια τον ληστή και ας μη ντραπούμε να θεωρήσουμε δάσκαλό μας αυτόν που δεν δίστασε ο Κύριος μας να βάλει πρώτον στον παράδεισο. Ας μη ντραπούμε να θεωρήσουμε δάσκαλό μας τον άνθρωπο που αξιώθηκε πρώτος απ' όλους τους ανθρώπους να εισέλθει στη Βασιλεία των ουρανών, αλλά ας εξετάσουμε με προσοχή το καθετί για να δούμε τη δύναμη του σταυρού. Δεν είπε στον ληστή, όπως στον Πέτρο, «Ακολούθησέ με και θα σε κάνω αλιέα ανθρώπων», ούτε όπως στους δώδεκα μαθητές, «θα καθίσετε σε δώδεκα θρόνους για να κρίνετε τις δώδεκα φυλές του Ισραήλ». Και μάλιστα δεν του είπε ούτε μία λέξη. Ούτε επέδειξε σ' αυτόν (το ληστή) ο Χριστός τη δύναμή του με κάποιο θαύμα, ούτε και ο ίδιος ο ληστής είδε κάποιον νεκρό να ανασταίνεται, ούτε δαίμονες να κατατροπώνονται, ούτε την τρικυμισμένη θάλασσα να υπακούει. Τίποτε δεν του είπε ο Χριστός για τη Βασιλεία των ουρανών ή για την κόλαση, αλλά παρόλα αυτά ο ληστής ομολόγησε μπροστά σ' όλους την πίστη του σ' Εκείνον και μάλιστα τη στιγμή που ο άλλος ληστής Τον χλεύαζε. Επειδή υπήρχε και άλλος ληστής σταυρωμένος μαζί μ' εκείνον για να επαληθευτεί η προφητεία που έλεγε: «συγκατελέγη μεταξύ των κακούργων». Γιατί οι Ιουδαίοι ήθελαν να εξαφανίσουν τη δόξα Του και προσπαθούσαν με κάθε τρόπο να Τον προσβάλλουν μ' αυτά που έκαναν, μα η αλήθεια έλαμπε απ' όλες τις πλευρές και πλήθαινε μ' αυτές τις αντιδράσεις τους.
Τον χλεύαζε λοιπόν ο άλλος ληστής. Είδες, ληστής ο ένας, ληστής και ο άλλος. Και οι δυο στο σταυρό, και οι δύο ένοχοι ληστείας και άλλων κακών πράξεων. Αλλά δεν είχαν και οι δύο το ίδιο τέλος. Ο ένας κληρονόμησε τη Βασιλεία των ουρανών και ο άλλος πήγε στην κόλαση. Έτσι έγινε και χθες, μαθητές οι άλλοι, οι έντεκα, μαθητής και ο Ιούδας, όμως, ενώ εκείνοι ρωτούσαν το Χριστό: «Πού θέλεις να σου ετοιμάσουμε να φας το Πάσχα;», ο Ιούδας ετοιμαζόταν να Τον προδώσει κι έλεγε: «Τι θέλετε να μου δώσετε για να σάς Τον παραδώσω;». Και εκείνοι, οι έντεκα μαθητές, ετοιμάζονταν για να περιποιηθούν το Διδάσκαλο και να πάρουν μέρος στη θεία Μυσταγωγία, ενώ ο Ιούδας έτρεχε για να Τον προδώσει. Έτσι και εδώ, ληστής ο ένας, ληστής και ο άλλος, όμως ο ένας Τον χλευάζει και ο άλλος Τον προσκυνεί, ο ένας Τον βλησφημεί και ο άλλος Τον ευφημεί και κλείνει το στόμα του βλάσφημου λέγοντάς του: «Ούτε τον Θεό δεν φοβάσαι εσύ; Γιατί εμείς απολαμβάνουμε άξια εκείνων που κάναμε».
Είδες πόσο είναι το θάρρος του ληστή; Είδες θάρρος μολονότι βρίσκεται πάνω στο σταυρό; Είδες πίστη σε στιγμή τιμωρίας και ευλάβεια σε στιγμή βασάνων; Ποιος λοιπόν δε θα ένιωθε κατάπληξη για το ότι ήταν κύριος του εαυτού του και είχε τα λογικά του, αν και ήταν τρυπημένος με καρφιά; Και όχι μόνον ήτα κύριος του εαυτού του, αλλά αδιαφορούσε για τα δικά του βάσανα και φρόντιζε για τα βάσανα των άλλων και γινόταν στο σταυρό δάσκαλος και επιτιμούσε τον άλλο ληστή λέγοντάς του: «Ούτε το Θεό δεν φοβάσαι εσύ;»
Αγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος
Διαβάστε ακόμα :
(Κάλλιστου Ware)
(Αγίου Συμεών του Νέου Θεολόγου)
