Εκατό ημέρες πρόεδρος κλείνει αύριο ο Μπαράκ Ομπάμα. Και όπως θέλει η παράδοση στις ΗΠΑ από την εποχή του Ρούζβελτ, σελίδες επί σελίδων αφιερώνονται στον Τύπο σε απολογισμούς και αναλύσεις.
Βέβαια, οι πρώτες 100 ημέρες ενός προέδρουπροειδοποιεί η «Washington Ρost»- δεν είναι απαραίτητα αξιόπιστος οδηγός για τα χρόνια που θα ακολουθήσουν: οι πρώτες 100 ημέρες του Κλίντον, το 1993, ήταν μια χαοτική περίοδος δοκιμών και σφαλμάτων· αντιθέτως, οι πρώτες 100 ημέρες του Μπους, το 2001, είχαν στεφθεί με απόλυτη επιτυχία… Άπαντες πάντως αναγνωρίζουν πως ο Ομπάμα σε τρεις μήνες και κάτι έχει κάνει περισσότερα από όσα έκαναν άλλοι σε ολόκληρη θητεία. Τι ακριβώς κατάφερε λοιπόν από τις 20 Ιανουαρίου μέχρι σήμερα;
Λουκέτο στο Γκουαντάναμο, τέλος στα βασανιστήρια
Πριν καλά καλά εγκατασταθεί στον Λευκό Οίκο, ο Ομπάμα δήλωσε πως οι διαβόητες φυλακές του Γκουαντάναμο θα κλείσουν εντός ενός έτους, έβαλε λουκέτο στα μυστικά κέντρα κράτησης της CΙΑ στο εξωτερικό και απαγόρευσε τα βασανιστήρια. Πρόσφατα έδωσε εντολή να δημοσιοποιηθούν μνημόνια του υπουργείου Δικαιοσύνης επί Μπους, που είχαν ως στόχο να προσφέρουν νομική κάλυψη στις «ενισχυμένες ανακρίσεις» υπόπτων για τρομοκρατία. Έχει αποκλείσει τις διώξεις ανακριτών της CΙΑ, αφήνοντας ωστόσο ανοιχτό το ενδεχόμενο δίωξης των «εγκεφάλων»- παρ΄ ότι μότο του παραμένει το «κοιτάμε μπροστά, όχι πίσω».
Κουμπί «επαναφοράς» με τη Ρωσία
Το πρώτο μήνυμα το έστειλε ο αντιπρόεδρος Τζο Μπάιντεν, λέγοντας στο Μόναχο πως «είναι καιρός να πατήσουμε το κουμπί reset με τη Ρωσία». Ο Ομπάμα και ο Ρώσος ομόλογός του, Ντμίτρι Μεντβέντεφ, φάνηκαν να τα πηγαίνουν μια χαρά στη Σύνοδο του G 20 στο Λονδίνο και δεσμεύτηκαν να περιορίσουν τα πυρηνικά οπλοστάσια των κρατών τους. Ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ έχει αφήσει να εννοηθεί πως ίσως εγκαταλείψει τα σχέδια για βάσεις αντιπυραυλικής άμυνας στην Ανατολική Ευρώπη αν η Μόσχα βοηθήσει στο ζήτημα του Ιράν.
Γέφυρες με τον μουσουλμανικό κόσμο
Μπορεί ο Ομπάμα να πέρασε τη μισή προεκλογική περίοδο διαψεύδοντας τις φήμες ότι είναι κρυφομουσουλμάνος, κατόπιν εκλογής ωστόσο τήρησε την υπόσχεσή του να επισκεφθεί αμέσως μια μεγάλη μουσουλμανική χώρα κάνοντας στάση στη γείτονα Τουρκία, από όπου δήλωσε επανειλημμένως πως «οι ΗΠΑ δεν βρίσκονται σε πόλεμο με το Ισλάμ». Φλερτ με την Αβάνα
Το 47ετές αμερικανικό εμπάργκο παραμένει, όμως ο Ομπάμα ήρε ήδη κάθε περιορισμό στα ταξίδια και τα εμβάσματα των Κουβανοαμερικανών, επιτρέποντας επιπλέον στις αμερικανικές εταιρείες τηλεπικοινωνιών να καταθέσουν στο νησί των Κάστρο αιτήσεις για άδεια λειτουργίας. Ο Φιντέλ εξακολουθεί να βάλλει κατά των ΗΠΑ, δεν κάνει όμως καμία προσπάθεια να κρύψει τη συμπάθειά του προς τον Ομπάμα.
Άνοιγμα στο Ιράν
Ο στόχος του Ομπάμα δεν διαφέρει από εκείνον του Μπους: θέλει να εμποδίσει το Ιράν να αποκτήσει ατομική βόμβα. Αντίθετα όμως με την πολιτική απομόνωσης του προκατόχου του, ο Ομπάμα άρχισε να εξερευνά ευθύς εξαρχής την πιθανότητα άμεσων συνομιλιών χωρίς προϋποθέσεις, τείνοντας στην Τεχεράνη χείρα φιλίας «εφόσον ξεσφίξει τη γροθιά της». Την κατάσταση περιέπλεξε η φυλάκιση, από το ιρανικό καθεστώς, μιας Ιρανοαμερικανίδας δημοσιογράφου για «κατασκοπεία υπέρ των ΗΠΑ».
Ανατροπή συντηρητικών πολιτικών του Μπους
Η αποδόμηση της εποχής Μπους άρχισε από νωρίς. Μεταξύ άλλων ο Ομπάμα έφερε την άνοιξη στην αμερικανική βιομηχανία ιατρι κής έρευνας αίροντας τους περιορισμούς που είχε επιβάλει ο Μπους στην ομοσπονδιακή χρηματοδότηση των ερευνών στα βλαστοκύτταρα και αποκατέστησε το δικαίωμα μεμονωμένων Πολιτειών (όπως η Καλιφόρνια και η Νέα Υόρκη) να θέτουν δικούς τους, αυστηρότερους περιορισμούς στις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα των αυτοκινήτων.
Πράσινη πολιτική
Όπως δήλωσε χθες η Χίλαρι Κλίντον στους αντιπροσώπους 16 μεγάλων οικονομιών του πλανήτη που συμμετέχουν στο Φόρουμ για την Ενέργεια και την Κλιματική Αλλαγή που διοργανώνει στην Ουάσιγκτον η κυβέρνηση Ομπάμα, «οι ΗΠΑ δεν είναι πλέον αδικαιολογήτως απούσες στον αγώνα εναντίον της κλιματικής αλλαγής». Πρόσφατα, η αμερικανική Υπηρεσία Περιβαλλοντικής Προστασίας αναγνώρισε έξι αέρια του θερμοκηπίου ως απειλή για την ανθρώπινη υγεία και ευημερία, ενώ ο Ομπάμα προωθεί επί του παρόντος στο Κογκρέσο νέα, υποχρεωτικά όρια στις εκπομπές των επικίνδυνων αερίων.
Διαφάνεια στα οικονομικά, στο πυρ το εξώτερον τα μπόνους
Οι χειρισμοί του Ομπάμα στο μέτωπο της οικονομικής κρίσης δεν χαίρουν καθολικής αποδοχής και οι εκτιμήσεις του ότι η οικονομία εμφανίζει πλέον «αχνά σημάδια ανάκαμψης» αμφισβητούνται. Ο νέος Αμερικανός πρόεδρος ωστόσο κέρδισε πολλούς πόντους υποχρεώνοντας τα golden boys της ΑΙG να επιστρέψουν τα υπέρογκα μπόνους τους, εξοβελίζοντας τους λομπίστες από την κυβέρνησή του και ανακοινώνοντας με κάθε λεπτομέρεια τα εισοδήματα που είχε (μαζί με τη Μισέλ) το 2008- 2,7 εκατομμύρια δολάρια.
Επιχείρηση γοητεία
Οι εποχές τού «είτε είστε μαζί μας είτε εναντίον μας» έχουν περάσει ανεπιστρεπτί. Αυτός ο Αμερικανός πρόεδρος ταξιδεύει λέγοντας στον κόσμο αυτό που θέλει να ακούσει: πως οι ΗΠΑ έχουν κάνει λάθη και επιζητούν πλέον τον διάλογο. Εκτός από τον Βορειοκορεάτη δικτάτορα και κάνα δυο άλλους, σχολιάζει η «Ιndependent», όλοι οι υπόλοιποι ξένοι ηγέτες έχουν υποκύψει στη γοητεία του.
Τις υποσχέσεις (προσπαθούμε) να τις τηρούμε
Για να δούμε: προεκλογικά είχε υποσχεθεί αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης, διάλογο με εχθρούς και φίλους, αποκατάσταση της εικόνας των ΗΠΑ στο εξωτερικό, νέα στρατηγική στο Ιράκ και το Αφγανιστάν (έχει δεσμευτεί για σταδιακή αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων από το Ιράκ έως τον Αύγουστο του 2010 και ενίσχυση της μάχης εναντίον των Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν), μεταρρύθμιση του αμερικανικού συστήματος υγείας (στον νέο προϋπολογισμό έχει ήδη βάλει στην άκρη 634 δισ. δολάρια) καθώς και ένα κουτάβι για τις κόρες του. Η κρίση, δική σας.
Το Δόγμα της Γλυκιάς Λογικής
TΗΕ ΙΝDΕΡΕΝDΕΝΤ , Tου Rupert Cornwell
Αν όμως κάποιος προχωρήσει πολύ στην αντίθετη κατεύθυνση, η Γλυκιά Λογική μπορεί να εκληφθεί ως σημάδι αδυναμίας.
Αυτό ήταν το σφάλμα του Γκορμπατσόφ.
Για πρώτη φορά, η Σοβιετική Ένωση είχε έναν ηγέτη που δεν ενέπνεε φόβο. Οι ίδιοι οι πολίτες τον περιφρονούσαν γι΄ αυτό· οι πολίτες των πελατειακών κρατών της καταχάρηκαν και αποσχίστηκαν. Η Αμερική φυσικά δεν έχει απολυταρχικό σύστημα διακυβέρνησης. Παρ΄ όλα αυτά, η ομολογία λάθους συγκρούεται με μία διαδεδομένη άποψη πως είναι τρόπον τινά «καλύτερη» από άλλες χώρες.
Ακόμα πιο σημαντικό (και πιο πραγματιστικό), η προσέγγιση Ομπάμα ίσως να μην αποφέρει καρπούς. Στους δρόμους της Ευρώπης, τα πλήθη επευφημούσαν. Στις αίθουσες συσκέψεων, όμως, οι κυβερνήσεις της Ευρώπης απέρριψαν τις αξιώσεις του νέου προέδρου για ένα παγκόσμιο πακέτο τόνωσης της οικονομίας και για περισσότερα στρατεύματα εναντίον των Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν. Οι Ρώσοι κατέρριψαν γρήγορα τη δοκιμαστική πρόταση μιας ανταλλαγής ανάμεσα στην αντιπυραυλική άμυνα και το Ιράν. Και το Ιράν απάντησε στα αμερικανικά σινιάλα για διάλογο καταδικάζοντας την Ιρανοαμερικανίδα δημοσιογράφο Ροξάνα Σαμπερί σε οκταετή φυλάκιση για «κατασκοπεία». Όπως έχουν επισημάνει πολλοί στο παρελθόν, οι χώρες δεν έχουν μόνιμους φίλους, μόνο μόνιμα συμφέροντα. Οι ξένες δυνάμεις μπορεί να θαυμάζουν τον Ομπάμα, δεν θα αφήσουν όμως το συναίσθημα αυτό να τους τυφλώσει όσον αφορά τα συμφέροντά τους- το ίδιο ισχύει και αντιστρόφως. Καλύτερες σχέσεις με φίλους και εχθρούς είναι ευκταίες. Τι θα συμβεί όμως όταν το Δόγμα Ομπάμα περί Γλυκιάς Λογικής συγκρουστεί με τα εθνικά συμφέροντα των ΗΠΑ;
ΠΗΓΗ: ΤΑ ΝΕΑ
