ΟΤΑΝ ΤΟ 1995 ΑΠΟΚΑΛΥΦΘΗΚΑΝ ΣΤΗ ΓΕΡΜΑΝΙΑ ΤΑ ΨΕΥΤΙΚΑ ΡΕΠΟΡΤΑΖ ΤΟΥ ΜΑΙΚΛ ΜΠΟΡΝ, Ο ΙΔΙΟΣ ΙΣΧΥΡΗΣΤΗΚΕ ΟΤΙ ΤΑ ΙΔΙΩΤΙΚΑ ΚΑΝΑΛΙΑ ΜΕ ΤΑ ΟΠΟΙΑ ΣΥΝΕΡΓΑΖΟΤΑΝ ΗΞΕΡΑΝ ΟΤΙ ΤΑ ΡΕΠΟΡΤΑΖ ΗΤΑΝ ΠΛΑΣΤΑ.

Συνέντευξη του Στέλιου Κούλογλου στο Greek American News Agency και την Αντωνία Πατσίδου.

Ο Μάικλ Μπόρν ήταν ένας δημοσιογράφος-παραγωγός που τροφοδοτούσε τα γερμανικά ιδιωτικά κανάλια με αποκλειστικά ρεπορτάζ που πολλές φορές δημιουργούσαν πάταγο. Ένα από αυτά έδειχνε τους παράνομους αντάρτες του κουρδικού ΡΚΚ σε ένα κρυσφύγετο τους στην Τουρκία, να ετοιμάζουν βόμβες τις οποίες θα έβαζαν σε τούρκικα τουριστικά θέρετρα.

Όμως οι τούρκοι βοτανολόγοι, που εξέτασαν προσεχτικά το βίντεο του ρεπορτάζ, ανακάλυψαν ότι τα φυτά έξω από το ορμητήριο των κούρδων, δεν φύτρωναν στην Τουρκία αλλά στην Ελλάδα! Αυτή η ανακάλυψη ήταν ένα από τα στοιχεία με βάση τα οποία η Τουρκία κατηγορούσε την Ελλάδα, ότι φιλοξενεί στο έδαφός της κούρδους τρομοκράτες. Ο Μπόρν είχε πράγματι γυρίσει το ρεπορτάζ του στην Ελλάδα, με τη διαφορά ότι ήταν πλαστό: οι κούρδοι τρομοκράτες δεν ήταν παρά αλβανοί που ζητούσαν μεροκάματο σε ένα δρόμο έξω από την Καλαμάτα και οι βόμβες που κατασκεύαζαν ήταν από πλαστελίνη! Σε άλλα εντυπωσιακά ρεπορτάζ – όπως αυτό για την δράση των Κου Κλουξ Κλαν στην Γερμανία – ο Μπορν χρησιμοποιούσε ηθοποιούς και φίλους του.Η μητέρα του έραβε τις στολές. Το 1995 τα ψεύτικα ρεπορτάζ του αποκαλύφθηκαν και ο Μπορν καταδικάστηκε σε 4 χρόνια φυλακή. Ο Γιώργος Ιωάννου, ο έλληνας κάμεραμαν του Μπορν, ο οποίος επίσης καταδικάστηκε, ομολογεί ότι τα κανάλια έπρεπε να είχαν υποψιαστεί την απάτη, αλλά δεν τους ενδιέφερε παρά μόνο η θεαματικότητα.

Απόσπασμα από το ντοκιμαντέρ του Στέλιου Κούλογλου «Ρεπορτάζ Χωρίς Σύνορα», Ψεύτικες Εικόνες-Μέρος 1ο, Πόλεμος και Μ.Μ.Ε που μεταδόθηκε στις 20-3-2006.  

Ακολουθεί το κείμενο της συνέντευξης:

Αφού το πρώτο θύμα κάθε πολέμου είναι η αλήθεια και αφού κάποιες φορές τα ψέματα κυριαρχούν σε πολλά Μέσα Ενημέρωσης  -ειδικά στη σημερινή κατάσταση που επικρατεί στα Μ.Μ.Ε- ποια είναι η διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στο ψέμα και την αλήθεια στην οποία πρέπει να κινείται ο δημοσιογράφος ώστε να μην αποτελεί μέρος ενός «προπαγανδιστικού συστήματος»;

Είτε στον πόλεμο είτε στην ειρήνη ο δημοσιογράφος θα έπρεπε να παίζει το ρόλο που θα πρέπει. Ενός απεσταλμένου σε ένα μέρος όπου θα μεταφέρει αυτό που βλέπει. Αυτό πρέπει να γίνει με επαγγελματικό τρόπο. Πρώτον να παρουσιάζει όλες τις πλευρές χωρίς να αποκρύψει καμία και δεύτερον να λέει τίμια τη γνώμη του. Επειδή κάθε άνθρωπος από εμάς έχει τη δικιά του γνώμη, φιλοσοφία και νοοτροπία θα πρέπει να λέει «εγώ πιστεύω αυτό». Και οι άνθρωποι που θα τον ακούσουν να συμφωνήσουν ή να διαφωνήσουν.

Στο ντοκιμαντέρ «Εδώ Αφγανιστάν», αποκαλύψατε την απάτη ενός ελληνικού τηλεοπτικού σταθμού που παρουσίασε ως παγκόσμια αποκλειστικότητα ένα ρεπορτάζ από το Αφγανιστάν. Όπως αποδείχτηκε στην εκπομπή, πρόκειται για εικόνες τραβηγμένες αποκλειστικά στο Πακιστάν. Ποιο ήταν το πρώτο πράγμα που σκεφτήκατε όταν μάθατε για την υπόθεση αυτή;

Σκέφτηκα ότι ήταν μια απάτη και έπρεπε οι Έλληνες τηλεθεατές να αντιληφθούν αυτό που είχε γίνει. Το θέμα αυτό ήταν μια παραπλάνηση του κοινού, εκφοβισμού του και αμέσως την 11η Σεπτέμβρη θέλησαν να δημιουργήσουν ένα κλίμα εκφοβιστικό και έπρεπε να διευκρινιστεί η αλήθεια.

Ο Μάικλ Μπόρν κατηγορήθηκε το 1995 για τα πλαστά ρεπορτάζ του. Στη διάρκεια της δίκης του ισχυρίστηκε ότι τα ιδιωτικά κανάλια με τα οποία συνεργαζόταν ήξεραν ότι τα ρεπορτάζ ήταν πλαστά. Ο Γιώργος Ιωάννου μάλιστα, ο έλληνας κάμεραμαν του Μπορν σας εκμυστηρεύτηκε ότι «είμαι στην φυλακή για κάτι που συμβαίνει κάθε μέρα». Πως μπορεί να κατοχυρωθεί ο τηλεθεατής και να προστατέψει τον εαυτό του; Υπάρχει τρόπος;

Η τηλεόραση παίζει πολύ μεγάλο ρόλο ση ζωή μας απ'ότι έπαιζε παλαιότερα. Αποτελεί κατά κάποιο τρόπο το δάσκαλο που μας έλεγε παραμύθια, το γείτονα που μας έκανε παρέα, δηλαδή παίζει ένα πολύ μεγαλύτερο κοινωνικό ρόλο. Πρέπει επομένως τα παιδιά από μικρά να μάθουν να κρίνουν την τηλεόραση και να τη βλέπουν με ένα κριτικό μάτι. Και να μπορούν να κρίνουν όπως ένα κείμενο στην εφημερίδα που μας αρέσει ή δε μας αρέσει, να μην απορροφούν ότι δείχνει η εικόνα η οποία είναι ισχυρή, αλλά να έχουν αντιστάσεις και αυτό προϋποθέτει κουλτούρα και εκπαίδευση.

Έχετε κάνει αρκετά αφιερώματα στη Λατινική Αμερική. Ταξιδέψατε μάλιστα στη Βολιβία όπου είχατε μιλήσει και με την κόρη του Τσε Γκεβάρα. Πως θα σκιαγραφούσατε το πορτραίτο το Τσε;

Ο Τσε Γκεβάρα έμεινε πιστός στις ιδέες του, πίστευε σε αυτό που έκανε χωρίς να ζητάει αξιώματα. Δεν είχε διαφθαρεί αντίθετα, ακολούθησε ένα δικό του μοναδικό δρόμο και έγινε ένα σύμβολο πέρα από ιδεολογίες, στάση ζωής! Κάτι που λείπει στη σημερινή εποχή.

Κάποιοι ισχυρίζονται ότι η Ελλάδα σήμερα θυμίζει έντονα κράτος της Λατινικής Αμερικής. Η κοινωνικοπολιτική κατάσταση της χώρας παρομοιάζεται από κάποιους με την έκρυθμη κατάσταση που δημιουργήθηκε στην Αργεντινή το 2001, όταν η χώρα αντιμετώπισε μεγάλη οικονομική κρίση λόγω των ακραίων νεοφιλελεύθερων οικονομικών επιλογών των κυβερνήσεών που την εξουσίαζαν. Ο κόσμος τότε βγήκε στους δρόμους ζητώντας να φύγουν όλοι.

Υπάρχουν κάποιες ομοιότητες με την Αργεντινή του 2001, όχι όμως πολλές. Η διαφορά σε ότι αφορά το νόμισμα, είναι ότι εδώ το ευρώ είναι πιο προστατευμένο. Το κοινό σημείο αφορά στη διαφθορά του κράτους και στις ιδιωτικοποιήσεις που είχανε γίνει τότε στην Αργεντινή και τώρα στην χώρα μας. Γίνανε δηλαδή ιδιωτικοποιήσεις που δεν είχανε κανένα νόημα, ακόμα και των κρατικών επιχειρήσεων που ήτανε κερδοφόρες. Οι ιδιωτικοποιήσεις εκείνες είχανε συνδυαστεί με μεγάλα φαινόμενα διαφθοράς. Αυτά είναι τα κοινά σημεία. Η Ελλάδα σταδιακά-τα τελευταία χρόνια- έχει – έχει πάρει την εικόνα μιας διεφθαρμένης χώρας που συναντάμε στη Λατινική Αμερική, συναντούσαμε μάλλον γιατί τώρα η Λατινική Αμερική είναι σε μια φάση που μετά από μια περίοδο κρίσης αρχίζει και ανασχηματίζεται σιγά-σιγά. Τολμώ να σας πω μάλιστα ότι προς το παρόν βλέπω τα πράγματα να γίνονται χειρότερα. Παρότι είμαι αισιόδοξος απ'τη φύση μου θα έρθουν χειρότερες ημέρες. Είμαι ένας αισιόδοξος σε απόγνωση.

Έχετε ένα μεγάλο κοινό που σας αγαπάει, ειδικά στη Θεσσαλονίκη. Ποια η σχέση σας με την πόλη και αν θα κάνατε ένα ντοκιμαντέρ ποιο τίτλο θα είχε;

Η Θεσσαλονίκη είναι μια πόλη που άξιζε πολύ καλύτερης τύχης. Δυστυχώς «η Αθήνα είναι ένα αδηφάγο κτήνος που την έχει καταπιεί». Αυτό έχει οδηγήσει στο να φαίνεται -η εικόνα της πόλης και η πολιτική της ηγεσία- να μην είναι η καλύτερη. Τον τίτλο που θα έβαζα λοιπόν είναι μια πόλη που της άξιζε κάτι καλύτερο.