Οι Έλληνες στο Παρίσι -19ο αιώνα.

Έρευνα της δημοσιογράφου Αντωνίας Πατσίδου.

ΠΑΡΙΣΙ: ΠΟΛΟΣ ΕΛΞΗΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΕΛΛΗΝΕΣ ΤΟ 19^ο ΑΙΩΝΑ.

ΚΑΣΤΟΡΙΑΝΟΙ ΓΟΥΝΑΡΑΔΕΣ ΟΙ ΠΡΩΤΟΙ ΑΦΙΧΘΕΝΤΕΣ.

 « ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΕΙ Η ΕΛΛΑΔΑ ΟΤΙ ΥΠΑΡΧΕΙ ΕΝΑΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ ΜΑΚΡΙΝΟΣ-ΣΥΧΝΑ ΜΗ ΕΛΛΗΝΟΦΟΝΩΣ- ΤΗΣ ΔΕΥΤΕΡΗΣ, ΤΡΙΤΗΣ ΚΑΙ ΤΕΤΑΡΤΗΣ ΓΕΝΕΑΣ ΚΑΙ ΝΑ ΔΕΧΘΕΙ ΟΤΙ ΕΧΟΥΝ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΦΡΟΝΗΜΑΤΑ. ΠΡΟΚΕΙΤΑΙ ΓΙΑ 30.000 ΠΕΡΙΠΟΥ ΕΛΛΗΝΕΣ ΠΟΥ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΒΟΗΘΗΣΟΥΝ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ».

ΠΑΡΙΣΙ.

Το Παρίσι, γνωστό και ως η Πόλη του Φωτός (Ville lumière), από τότε που φωτίστηκαν οι κύριες λεωφόροι του με φανούς γκαζιού το 1828, είναι η πρωτεύουσα της Γαλλίας και της περιφέρειας Île-de-France και μία από τις ιστορικότερες πόλεις της Ευρώπης. Το Παρίσι περιλαμβάνει την πόλη του Παρισιού και τα περίχωρα και βρίσκεται σε ένα λεκανοπέδιο. Ο συνολικός πληθυσμός της μητροπολιτικής περιοχής ξεπερνά τα 13.000.000 και είναι έτσι μία από τις μεγαλύτερες πόλεις της Ευρώπης και του κόσμου. Επιπλέον είναι η πολιτιστική και οικονομική πρωτεύουσα της Γαλλίας, το σημαντικότερο κομβικό σημείο της και έδρα πολλών διεθνών οργανισμών, όπως της ΟΥΝΕΣΚΟ.

Αδαμάντιος Κοραής. ( 1748, Σμύρνη – 1833, Παρίσι ).

Έλληνες διανοούμενοι εγκαθίστανται στη γαλλική πρωτεύουσα ήδη από τα τέλη του 18^ου αιώνα.

Ο Αδαμάντιος Κοραής συνέβαλε αποφασιστικά στη διαμόρφωση του κινήματος του Νεοελληνικού Διαφωτισμού. Από το Παρίσι επεδίωξε την πνευματική αφύπνιση των συμπατριωτών του τόσο με την εκδοτική και εν γένει συγγραφική του παραγωγή, όσο και με την συντονισμένη του δράση στην παιδευτική προσπάθεια των συγχρόνων του Ελλήνων λογίων. Γόνος εύπορης αστικής οικογένειας, γεννήθηκε στις 27 Απριλίου 1748 στη Σμύρνη. Ο πατέρας του Ιωάννης Κοραής, γιος του ιατροφιλοσόφου Αντωνίου Κοραή από τη Χίο, διέμενε στη Σμύρνη και ασχολούνταν με το εμπόριο.

Έλληνες στο Παρίσι.

Κατά το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα η Γαλλία θα αποτελέσει μια κατεξοχήν χώρα υποδοχής μεταναστών σε αντίθεση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες αφετηρίας, των οποίων ο πληθυσμός μετακινείται προς άλλα οικονομικά κέντρα στο πλαίσιο μιας μαζικής εξωτερικής μετανάστευσης. Η φιλελεύθερη πολιτική του γαλλικού κράτους απέναντι στους ξένους αντικατοπτρίζεται στην έλλειψη προσκομμάτων στην εγκατάσταση των μεταναστών και στην ελεύθερη επιλογή της εργασίας τους αλλά και στην έλλειψη ελέγχου των εισόδων στα σύνορα, καθώς και στη μη συστηματική καταγραφή τους σε μητρώα. Η πολιτική αυτή θα αρχίσει να μεταβάλλεται προς το τέλος του 19ου αιώνα όταν θα χρειαστεί να προστατευθούν τα δικαιώματα των γάλλων εργατών απέναντι στους ξένους εργάτες. Το 1921 ο αριθμός των Ελλήνων κυμαίνεται στους 12.771 σύμφωνα με το γαλλικό ινστιτούτο στατιστικών μελετών.

( Statistique générale de la France ).

Πρώτο κύμα-1921.

Εύποροι διανοούμενοι, Καστοριανοί γουναράδες και Δωδεκανήσιοι.

Το 1921 ο αριθμός των Ελλήνων κυμαίνεται στους 12.771 σύμφωνα με το γαλλικό ινστιτούτο στατιστικών μελετών. ( Statistique générale de la France ). Οι Έλληνες κινούνται προς τη γαλλική πρωτεύουσα κατά το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα αναζητώντας ένα καλύτερο οικονομικό μέλλον. Οι πρώτοι αφιχθέντες υπήρξαν οι Καστοριανοί-γουναράδες, μέχρι τον ερχομό των Mικρασιατών μετά το 1922. Η ομάδα των Καστοριανών θα συσπειρωθεί επαγγελματικά γύρω από συγκεκριμένους δρόμους στο Παρίσι, ενώ ταυτόχρονα πολλά από τα μέλη της θα συνδεθούν μεταξύ τους με το θεσμό της «κουμπαριάς». Έμποροι, επιχειρηματίες και τραπεζίτες επιλέγουν ως τόπο μόνιμης ή προσωρινής εγκατάστασης τη γαλλική πρωτεύουσα ως ένα από τα σημαντικότερα κέντρα του καπιταλιστικού κόσμου επιδιώκοντας την επικερδή συμμετοχή τους στη διακίνηση κεφαλαίων. Παράλληλα, διάφοροι τεχνίτες, κυρίως γουναράδες, ράφτες και υποδηματοποιοί καταφθάνουν στο Παρίσι ανταποκρινόμενοι στην πρόκληση της μεγάλης αγοράς εργασίας.

Το μεγάλο κύμα-1923.

Το μεγάλο το κύμα προέρχεται από την Μικρά Ασία, μετά την μικρασιατική καταστροφή. Οι πιο πολλοί  Έλληνες που έφθασαν στο Παρίσι απ'τη Μικρά Ασία, δεν είχα χαρτιά επειδή έρχονταν από την Τουρκία και έγιναν αποδεκτοί μόνο ως ένορκοι Έλληνες. *για να αποκτήσει ένας ρωμιός την ελληνική υπηκοότητα έπρεπε να πάει στο προξενείο με δύο μάρτυρες. Ως προς την καταγωγή τους, τα μέλη της παροικίας προέρχονται κατά πρώτο λόγο από τη Μικρά Ασία, την Κωνσταντινούπολη, την Πελοπόννησο, την Αθήνα και τα νησιά του Ιονίου, αλλά και δευτερευόντως από τα νησιά του Αιγαίου, την Κρήτη, τη Μακεδονία και τη Θράκη.

Εξάλλου, το Παρίσι του 19ου αιώνα αποτελεί πόλο έλξης και για πολλούς Έλληνες φοιτητές. Ορισμένοι από αυτούς θα επιλέξουν τη Γαλλία ως χώρα μόνιμης εγκατάστασης. Η επιλογή αυτή μπορεί να ερμηνευθεί από την ελευθερία που προσφέρει το γαλλικό κράτος στην άσκηση του επαγγέλματος του γιατρού καθώς και από το αυξανόμενο κοινωνικό κύρος που αποκτά η ιατρική ιδιότητα στη γαλλική κοινωνία του δεύτερου μισού του 19ου αιώνα. Την ίδια περίοδο το Παρίσι αποτελεί συνήθη επιλογή και για κάποιους Έλληνες εισοδηματίες. Ανάμεσα στους εισοδηματίες αυτούς συναντάμε κυρίως μέλη από χιώτικες οικογένειες μεγαλεμπόρων. Αρκετοί από αυτούς προέρχονται από τις χιώτικες οικογένειες που ήταν εγκατεστημένες στην ελληνική παροικία της Μασσαλίας. Γενικότερα, Έλληνες συγγραφείς, καλλιτέχνες, καθηγητές πανεπιστημίου επιλέγουν ως τόπο διαμονής το Παρίσι καθ'όλη τη διάρκεια του 19ου αιώνα. Ορισμένοι από αυτούς ανέπτυξαν και κοινωνική και πολιτική δράση, με χαρακτηριστικά παραδείγματα τον Δημήτριο Βικέλα και τον Ιωάννη Ψυχάρη.

Μετά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Πρόκειται για ένα μικρό ρεύμα οικονομικών μεταναστών από την Ελλάδα και αυτή τη χρονική περίοδο καταφθάνουν στο Παρίσι Έλληνες διανοούμενοι από την Αίγυπτο. Μετά τον εμφύλιο και με τον ερχομό της χούντας ήρθαν αρκετοί Έλληνες ως πολιτικοί πρόσφυγες.

*Ευχαριστούμε για την βοήθεια στην έρευνα, Έλληνες στο Παρίσι στα τέλη του 19^ο αιώνα, τον πρόεδρο της Ελληνικής Κοινότητας Παρισιού, κ. Θωμά Ευθυμίου.