Ομιλία ΑΘΠ κατά την θρονική εορτή του Οικομενικού Πατριαρχείου

  Ὁμιλία*

τῆς Α. Θ. Παναγιότητος

τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου

κ. κ. Βαρθολομαίου

κατὰ τὴν Θρονικὴν Ἑορτὴν

τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου

(30 Νοεμβρίου 2009)

Σεβασμιώτατε Καρδινάλιε κύριε Walter Kasper, ἐκπρόσωπε τῆς Α. Ἁγιότητος τοῦ Πάπα καὶ Ἐπισκόπου Ρώμης κυρίου Βενεδίκτου τοῦ 16^ου, μετὰ τῆς τιμίας ὑμῶν συνοδείας,

Μετὰ πολλῆς χαρᾶς ὑποδεχόμεθα ὑμᾶς καὶ πάλιν εἰς τὰς αὐλὰς τῆς καθ' ἡμᾶς Ἐκκλησίας τῆς Νέας Ρώμης, ἵνα συνεορτάσωμεν τὴν ἱερὰν μνήμην τοῦ ἱδρυτοῦ καὶ προστάτου αὐτῆς Ἁγίου Ἀποστόλου Ἀνδρέου τοῦ Πρωτοκλήτου. Ἀπὸ μέσης καρδίας εὐχαριστοῦμεν τῷ ἀγαπητῷ ἡμῖν ἐν Κυρίῳ ἀδελφῷ ἁγιωτάτῳ Πάπᾳ τῆς παλαιᾶς Ρώμης κυρίῳ Βενεδίκτῳ διότι ηὐδόκησε καὶ ἐφέτος νὰ ἀποστείλῃ ἐκπροσώπους αὐτοῦ εἰς τὴν Θρονικὴν Ἑορτὴν τῆς ἡμετέρας Ἐκκλησίας στοιχῶν τῷ ἀπὸ δεκαετιῶν καθιερωθέντι ἔθει τῆς ἀνταλλαγῆς ἐπισκέψεων κατὰ τὰς θρονικὰς ἑορτὰς τῶν δύο παλαιφάτων καὶ ἀποστολικῶν Ἐκκλησιῶν ἡμῶν εἰς ἐπιβεβαίωσιν τῆς βουλήσεως αὐτῶν ὅπως ἄρουν τὰ ἐπὶ χιλιετίαν συσσωρευθέντα ἐμπόδια εἰς τὴν μετ' ἀλλήλων πλήρη κοινωνίαν. Εἰς τὴν ἐνταῦθα παρουσίαν ὑμῶν ἀποδίδομεν σπουδαίαν συμβολικὴν σημασίαν, καθότι δι' αὐτῆς δηλοῦται κατὰ τρόπον λίαν ἐπίσημον ἡ βούλησις καὶ τῆς ἁγιωτάτης Ἐκκλησίας τῆς Ρώμης ὅπως πράξῃ καὶ αὕτη πᾶν τὸ κατ' αὐτήν, ἵνα ἐπανεύρωμεν τὴν ἐν τῇ αὐτῇ πίστει καὶ μυστηριακῇ κοινωνίᾳ ἑνότητα ἡμῶν κατὰ τὸ θέλημα τοῦ καλέσαντος ἡμᾶς εἰς ἑνότητα «ἵνα ὁ κόσμος πιστεύσῃ» (Ἰω. ιζ', 21).

Ὁ σήμερον ἑορταζόμενος Ἀνδρέας ὁ Πρωτόκλητος ὑπῆρξεν, ὡς γνωστόν, αὐτάδελφος τοῦ κορυφαίου τῶν Ἀποστόλων Πέτρου, ἀπὸ κοινοῦ δὲ ἐγνώρισαν τὸν Ἰησοῦν καὶ ἐπίστευσαν εἰς Αὐτόν. Κοινὴ ἡ πίστις τῶν αὐταδέλφων Ἀποστόλων, κοινὴ καὶ ἡ πίστις τῶν Ἐκκλησιῶν, τὰς ὁποίας οὗτοι ἵδρυσαν καὶ καθηγίασαν διὰ τοῦ κηρύγματος καὶ τοῦ μαρτυρίου των. Τὴν κοινὴν ταύτην πίστιν ἐδογμάτισαν οἱ κοινοὶ Πατέρες τῶν Ἐκκλησιῶν ἡμῶν συνελθόντες ἐξ ἀνατολῶν καὶ δυσμῶν ἐν οἰκουμενικαῖς συνόδοις, παραδόντες αὐτὴν ὡς θησαυρὸν πολύτιμον εἰς τὰς Ἐκκλησίας ἡμῶν, ἵνα ἐπ' αὐτῆς οἰκοδομήσωμεν τὴν ἐν Χριστῷ ἑνότητα ἡμῶν. Τὴν κοινὴν ταύτην πίστιν, τὴν ὁποίαν ἐπὶ μίαν χιλιετίαν διεφυλάξαμεν ἀλώβητον ἔν τε τῇ ἀνατολῇ καὶ ἐν τῇ δύσει, καλούμεθα καὶ πάλιν νὰ θέσωμεν ὡς βάσιν τῆς ἑνότητος ἡμῶν, ἀποκαθαίροντες αὐτὴν ἐκ πάσης τυχὸν προσθήκης ἢ ἀλλοιώσεως, ὥστε «σύμψυχοι, τὸ ἓν φρονοῦντες» (Φιλ. β', 2) νὰ χωρήσωμεν εἰς τὴν ἐν τῇ θείᾳ Εὐχαριστίᾳ κοινωνίαν, ἐν τῇ ὁποίᾳ καὶ εὑρίσκεται τὸ πλήρωμα τῆς ἑνότητος τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ.

Ἡ πορεία αὕτη πρὸς ἀνάκτησιν τῆς πλήρους κοινωνίας, τῆς ὁποίας ἀπήλαυον αἱ Ἐκκλησίαι ἡμῶν κατὰ τὴν πρώτην χιλιετίαν, ἔχει ἤδη ἀρχίσει διὰ τοῦ διαλόγου τῆς ἀγάπης καὶ τῆς ἀληθείας, ὅστις καὶ συνεχίζεται, χάριτι θείᾳ, παρὰ τὰς ἐνίοτε ἀναφυομένας δυσκολίας. Μετ' ἀνυστάκτου ἐνδιαφέροντος καὶ ἀδιαλείπτου προσευχῆς παρα-κολουθοῦμεν τὴν πορείαν τοῦ μεταξὺ τῶν δύο Ἐκκλησιῶν ἡμῶν διεξαγομένου ἐπισήμου θεολογικοῦ Διαλόγου ὑπὸ τὴν συμπροεδρείαν καὶ τῆς ὑμετέρας Σεβασμιότητος, ὅστις εἰσέρχεται ἤδη εἰς τὴν ἐξέτασιν κρισίμων ἐκκλησιολογικῶν ζητημάτων, ὡς εἶναι τὸ θέμα τοῦ πρωτείου γενικῶς, καὶ εἰδικώτερον ἐκεῖνο τοῦ ἐπισκόπου Ρώμης, κατὰ τὴν πρώτην χιλιετίαν. Εἶναι τοῖς πᾶσι γνωστὸν ὅτι τὸ ἀκανθῶδες τοῦτο θέμα ὑπῆρξε πέτρα σκανδάλου εἰς τὴν πορείαν τῶν σχέσων τῶν δύο Ἐκκλησιῶν ἡμῶν, διὸ καὶ ἡ ἄρσις ἐκ τοῦ μέσου ἡμῶν τοῦ ἐμποδίου τούτου θέλει ἀναμφιβόλως διευκολύνει μεγάλως τὴν πορείαν ἡμῶν πρὸς τὴν ἑνότητα. Πεποίθαμεν, ὅθεν, ὅτι ἡ μελέτη τῆς ἱστορίας τῆς Ἐκκλησίας κατὰ τὴν πρώτην χιλιετίαν ὡς πρὸς τὸ θέμα τοῦτο θέλει προσφέρει τὴν λυδίαν λίθον πρὸς ἀξιολόγησιν καὶ τῶν ἐν τῇ δευτέρᾳ χιλιετίᾳ ἐξελίξεων, αἵτινες ἀτυχῶς ὡδήγησαν τὰς Ἐκκλησίας ἡμῶν εἰς μείζονα ἀπ' ἀλλήλων ἀποξένωσιν καὶ διηύρυναν τὸ μεταξὺ ἡμῶν χάσμα.

Εἰς ἕνα κόσμον, ὁ ὁποῖος σπαράσσεται ἀπὸ ἀντιθέσεις καὶ συγκρούσεις, ὁ εἰρηνικὸς καὶ ἐποικοδομητικὸς διάλογος ἀποτελεῖ τὴν μόνην ὁδὸν πρὸς ἐπίτευξιν καταλλαγῆς καὶ ἑνότητος. Εἰς τὴν ἀποστολικὴν περικοπήν, ἡ ὁποία ἀνεγνώσθη κατὰ τὴν σημερινὴν Θείαν Λειτουργίαν, οἱ Ἀπόστολοι προβάλλονται ὡς ὑπόδειγμα ἄκρας ταπεινοφροσύνης κατὰ τὸ παράδειγμα τοῦ σταυρωθέντος Κυρίου: «λοιδορούμενοι εὐλογοῦμεν, διωκόμενοι ἀνεχόμεθα, βλασφημούμενοι παρακαλοῦμεν· ὡς περικαθάρματα τοῦ κόσμου ἐγενήθημεν, πάντων περίψημα ἕως ἄρτι» (Α' Κορ. δ', 12-13). Ἐὰν τὸ ἦθος τοῦτο τῆς ταπεινοφροσύνης πρέπει νὰ ἐπικρατῇ εἰς τὰς σχέσεις τῶν πιστῶν πρὸς τοὺς διώκτας τῆς Ἐκκλησίας, πόσον μᾶλλον ἐπιβάλλεται τοῦτο εἰς τὰς μεταξὺ τῶν ἰδίων τῶν χριστιανῶν σχέσεις! Ἡ εἰρηνικὴ διευθέτησις τῶν ὑφισταμένων διαφορῶν εἰς τὰς διαχριστιανικὰς σχέσεις οὐδόλως συνεπάγεται ἀπομάκρυνσιν ἐκ τῆς ἀληθείας. Ἡ ἀλήθεια δὲν φοβεῖται τὸν διάλογον, ἀλλ' ἀντιθέτως, χρησιμοποιεῖ αὐτὸν ὡς μέσον, διὰ νὰ γίνῃ ἀποδεκτὴ καὶ ὑπ' ἐκείνων, οἱ ὁποῖοι διὰ διαφόρους λόγους ἀφίστανται αὐτῆς. Ἡ μισαλλοδοξία καὶ ὁ φανατισμὸς προκαλοῦν τὴν ἀμυντικὴν περιχαράκωσιν ἑκάστης πλευρᾶς εἰς τυφλὴν ἐμμονὴν εἰς τὰς ἰδίας αὑτῆς θέσεις καὶ ἀπόψεις, μονιμοποιεῖ τὰς διαιρέσεις καὶ ἐξανεμίζει πᾶσαν ἐλπίδα καταλλαγῆς. Μία τοιαύτη στάσις οὐδεμίαν ἀπολύτως σχέσιν δύναται νὰ ἔχῃ πρὸς τὸ πνεῦμα τοῦ Εὐαγγελίου τοῦ Χριστοῦ καὶ πρὸς τὸ παράδειγμα τῶν Ἀποστόλων. Μόνον «ἀληθεύοντες ἐν ἀγάπῃ» (Ἐφ. δ', 15) ἀληθεύομεν ἀληθῶς, ὡς καὶ μόνον ἐν ἀληθείᾳ ἀγαπῶντες (Β' Ἰω. 1) ἀγαπῶμεν γνησίως. Ὁ εἰλικρινὴς καὶ ἐν πνεύματι ταπεινοφροσύνης διάλογος διασφαλίζει τὸν εὐλογημένον τοῦτον συνδυασμόν, ὅστις καὶ ἀποτελεῖ τὴν μόνην θεοδίδακτον ὁδὸν δι' ὅσους ἐπιθυμοῦν νὰ εἶναι μιμηταὶ τῶν Ἀποστόλων (Α' Κορ. δ', 16).

Τὸ πνεῦμα τοῦτο τοῦ εἰλικρινοῦς καὶ ἐν ἀγάπῃ διαλόγου καλεῖται σήμερον ἡ Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ νὰ ἐφαρμόσῃ ἡ ἰδία εἰς τὰς μεταξὺ τῶν διῃρημένων χριστιανῶν σχέσεις, ἀλλὰ καὶ νὰ κηρύξῃ αὐτὸ πρὸς πάντα ἄνθρωπον καλῆς θελήσεως εἰς οἱονδήποτε χῶρον καὶ ἂν ἀνήκῃ οὗτος. Γνωρίζομεν ἐκ πείρας πικρᾶς ὅτι ἡ θρησκεία δύναται εὐκόλως νὰ χρησιμοποιηθῇ ὡς σημαία φανατισμοῦ καὶ συγκρούσεων μεταξὺ τῶν ἀνθρώπων. Ἔχομεν προσωπικῶς κατ' ἐπανάληψιν τονίσει ὅτι ὁ πόλεμος ἐν ὀνόματι τῆς θρησκείας ἀποτελεῖ πόλεμον κατὰ τῆς θρησκείας. Διὰ τοῦτο ὁ διαθρησκειακὸς διάλογος ἐπιβάλλεται ὅλως ἰδιαιτέρως εἰς τὰς ἡμέρας μας, χωρὶς τοῦτο νὰ συνεπάγεται οἱονδήποτε συμβιβασμὸν εἰς τὰς θρησκευτικὰς ἑκάστου πεποιθήσεις. Τὸν διάλογον τοῦτον ἐνθαρρύνει καὶ καλλιεργεῖ καὶ τὸ ἡμέτερον Οἰκουμενικὸν Πατριαρχεῖον, συμβάλλον καὶ οὕτω τὸ κατ' αὐτὸ εἰς τὴν ἐμπέδωσιν τῆς εἰρήνης ἐν τῷ συγχρόνῳ κόσμῳ.

Σεβασμιώτατε Καρδινάλιε μετὰ τῆς ἐντιμοτάτης ὑμῶν συνοδείας,

Εἰς τὴν Ἐκκλησίαν τῆς Πόλεως ταύτης ἡ Θεία Πρόνοια ἀνέθηκε, διὰ τῆς ὑπὸ ἱερῶν Οἰκουμενικῶν Συνόδων θεσπισθείσης τάξεως, τὴν διακονίαν τῆς πρωτοθρόνου ἐν τῇ Ὀρθοδοξίᾳ Ἐκκλησίας, ἐχούσης τὴν εὐθύνην τοῦ συντονισμοῦ καὶ τῆς ἐκφράσεως τῆς ὁμοφωνίας τῶν κατὰ τόπους ἁγιωτάτων Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν. Ἐν τῇ εὐθύνῃ ταύτῃ ἐργαζόμεθα ἤδη ἐπισταμένως διὰ τὴν προετοιμασίαν τῆς Ἁγίας καὶ Μεγάλης Συνόδου τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, διὰ τῆς ἐνεργοποιήσεως τῶν ἁρμοδίων προσυνοδικῶν ὀργάνων. Οὕτω, κατὰ τὸν παρελθόντα Ἰούνιον συνῆλθεν ἐπιτυχῶς ἡ Δ' Προσυνοδικὴ Πανορθόδοξος Διάσκεψις ἐπιληφθεῖσα τοῦ θέματος τῆς Ὀρθοδόξου Διασπορᾶς, ἐπίκειται δὲ ἡ συνάντησις τῆς Προπαρασκευαστικῆς Ἐπιτροπῆς πρὸς μελέτην καὶ προετοιμασίαν καὶ τῶν λοιπῶν θεμάτων τῆς Μεγάλης Συνόδου. Σκοπὸν τῆς ὅλης προσπαθείας ἀποτελεῖ ἡ σφυρηλάτησις τῆς ἑνότητος τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, ὥστε «ἐν ἑνὶ στόματι καὶ μιᾷ καρδίᾳ» νὰ συνεισφέρῃ εἰς τὴν μαρτυρίαν τοῦ Εὐαγγελίου ἐν τῷ συγχρόνῳ κόσμῳ. Ἐν τῇ προσπαθείᾳ ταύτῃ καὶ τῇ καθόλου, πολυτρόπως δυσχερεῖ, διακονίᾳ αὐτῆς ἡ Ἐκκλησία Κωνσταντινουπόλεως πολύτιμον πάντοτε ἡγεῖται τὴν συμπαράστασιν τῆς ἐν τῇ Παλαιᾷ Ρώμῃ Ἐκκλησίας, πρὸς τὴν ὁποίαν ἐν ἀγάπῃ πολλῇ στρέφομεν τὴν σκέψιν ἡμῶν καὶ ἐν τῇ ὥρᾳ ταύτῃ.

Ἀσπαζόμενοι ὑμᾶς, καὶ δι' ὑμῶν τὸν ἀποστείλαντα ὑμᾶς ἐνταῦθα ἀγαπητὸν ἐν Κυρίῳ ἀδελφόν, φιλήματι ἁγίῳ εὐχόμεθα ὅπως Κύριος ὁ Θεός, πρεσβείαις τοῦ Ἁγίου ἐνδόξου Πρωτοκλήτου Ἀποστόλου Ἀνδρέου, σκέπῃ καὶ προστατεύῃ τὴν Ἐκκλησίαν Αὐτοῦ ἀπὸ παντὸς κακοῦ ὁδηγῶν αὐτὴν εἰς τὴν ἐκπλήρωσιν τοῦ ἁγίου θελήματος Αὐτοῦ.

Ὡς εὖ παρέστητε ἐν τῷ μέσῳ ἡμῶν, ἀγαπητοὶ ἀδελφοί !

 

ΟΜΙΛΙΑ  ΣΕΒΑΣΜΙΩΤΑΤΟΥ  ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ

ΚΙΣΑΜΟΥ & ΣΕΛΙΝΟΥ  κ. ΑΜΦΙΛΟΧΙΟΥ

ΕΙΣ  ΘΡΟΝΙΚΗΝ  ΕΟΡΤΗΝ  ΑΓ. ΑΝΔΡΕΟΥ

(30 Νοεμβρίου 2009)

«Ἄνωθεν μέν Δαυΐδ ἀναστέλλει ἁμαρτωλόν, ὡς ἐμέ, διηγεῖσθαι Θεοῦ εὐλόγως τά διακαιώματα∙ ὅμως πρός πίστιν διδάσκει πάλιν, καί ἐν δάκρυσι πλείστοις ἐξαγορεύει…» (Οἶκος, Ὄρθρου Λ΄ Νοεμβρίου).

Παναγιώτατε καί Θειότατε Πάτερ καί Δέσποτα,

Ὑπήκων εἰς τήν Ὑμετέραν εὐλογίαν καί προτροπήν εὑρίσκομαι ἐνώπιον τῆς πανηγυριζούσης ταύτης ὁμηγύρεως, ἐνώπιον ὑμῶν σεβαστοί πατέρες καί τιμιώτατοι ἀδελφοί, κατά τήν εὔσημον ταύτην ἡμέραν τῆς ἑορτίου μνήμης τοῦ Ἱδρυτοῦ καί Προστάτου τῆς Πρωτοθρόνου Ἐκκλησίας Κωνσταντινουπόλεως, Ἁγίου Ἀποστόλου Ἀνδρέου, ὑπερνικῶν τήν ὡς ἄνω ἀναστολήν τοῦ προφητάνακτος, ὄχι διά νά διδάξω πρός πίστιν ἤ ἐπιστηριγμόν, ἀλλά ἵνα ἐξαγορεύσω ἐκ μυχοῦ καρδίας καί ἐν συστολῇ πολλῇ τήν βιουμένην ἀνά τούς αἰῶνας Ἀλήθειαν καί ποικίλως ἐκφραζομένην ὑπό τῶν ἐν Ἀποστολικῇ διαδοχῇ κλεϊσάντων τόν πανίερον αὐτόν Θρόνον καί τά νῦν προβαλλόντων, οὐχ ἡσσόνως, τό μέγεθος καί τήν σπουδαιότητά του εἰς τήν σύγχρονον ἀνήσυχον, καί ἐν πολλοῖς, μέλαιναν πραγματικότητα.

Τήν ἀπαρχήν τῆς ἀποστολικότητός Της, τοῦτο μέν ὡς ἀποστολικῆς διαδοχῆς, ὡς παρουσίας, δηλονότι, τῆς χάριτος καί ἐμπειρίας τοῦ μυστηρίου τῆς Πεντηκοστῆς, τοῦτο δέ, ὡς ἀποστολικῆς παραδόσεως, τῆς συνεχείας, ἤτοι, τῆς συνειδήσεως και τῆς ταυτότητος τοῦ μηνύματος τό ὁποῖο προσέλαβε, ἡ Ἐκκλησία Κωνσταντινουπόλεως ὀφείλει εἰς τόν κλεινόν καί πρωτόκλητον τῶν Ἀποστόλων, σήμερον ἑορταζόμενον Ἅγιον Ἀνδρέαν.

Ὁ τῆς ἀνδρείας ὄντως ἐπώνυμος ἠμπορεῖ νά μή συγκαταλέγηται ἐν τῇ χορείᾳ τῶν προκρίτων καί προτοκορυφαίων Μαθητῶν τοῦ Κυρίου, ἀναμφιβόλως ὅμως ἔχαιρε προτεραιότητος καί διακρίσεως ἔναντι τῶν ὑπολοίπων καί ἀνεγνωρίζετο ἡ οἰκειότης του πρός τόν Διδάσκαλον. Συνεργός καί διάκονος ὑπάρχων τό πρότερον εἰς τό μετανοίας κήρυγμα τοῦ Προφήτου καί Βαπτιστοῦ τοῦ Κυρίου, Ἰωάννου, ὑπῆρξεν διά βίου ἀνήρ σεμνός καί αἰδέσιμος, κατά τόν βιογράφον αὐτοῦ, καί μέ τήν βαθεῖαν φρόνησιν ἡ ὁποία ἐκόσμει τόν χαρακτῆρα του, ἀνίχνευε τήν ἀλήθειαν πού ὑπῆρχεν εἰς τό βάθος τῶν κειμένων τῆς ἰουδαϊκῆς γραμματείας καί ἐζήτει ἐπιμόνως νά ἑρμηνεύσῃ τάς ῥήσεις τῶν προφητῶν ἀναφορικῶς μέ τήν ἔλευσιν τοῦ Μεσσίου καί νά ἀνεύρῃ τί τό πραγματικόν νόημα, τίς ἡ ἀλήθεια τῶν καλυπτομένων ὑπό παραπετάσματος, ὑπό σκότους καί σκιᾶς Μεσσιανικῶν προσδοκιῶν.

Χαρακτηριστικῶς καί ἰδιαζόντως ἀναφέρει ἡ σήμερον ἀναγνωσθεῖσα περικοπή, ἐκ τοῦ κατά Ἰωάννην ἱεροῦ Εὐαγγελίου ὅτι, ὅταν ἔλαβεν χῶρα ἡ συνάντησις Ἀνδρέου καί Ἰωάννου μετά τοῦ Ἰησοῦ εἰς τόν τόπον ὅπου ἐφιλοξενεῖτο «ὥρα δέ ἦν ὡς δεκάτη» (Ἰωάν. 1.40). Ἦτο ἡ ὥρα τῆς ἀποκαλύψεως, ἡ στιγμή τῆς Ἀληθείας, τοῦ περάσματος ἀπό τήν ἁπλήν ἱστορικήν γνῶσιν εἰς τήν χριστολογικήν ἀναγνώρισιν. Ἦτο ὁ σταθμός τῆς μεταβάσεως ἀπό τήν προφητείαν εἰς τήν ἐκπλήρωσιν, ἀπό τήν ἱστορικήν πραγματικότητα εἰς τήν ἐσχατολογικήν προοπτικήν, ἀπό τόν χρόνον εἰς τήν αἰωνιότητα. Ἦτο ἡ στιγμή τῆς προσωπικῆς ὑπό τοῦ Χριστοῦ κλήσεως τοῦ Ἀνδρέου καί τοῦ Ἰωάννου, ἡ ἀποδοχή τῆς ὁποίας ἐπρόκειτο νά καταστῇ ἀφετηρία καινοῦ βίου.

Ἡ πρόσληψις τῶν ὅσων συνεζητήθησαν μετά τοῦ Ἰησοῦ ὑπό τοῦ Ἀνδρέου, δέν ἦτο ἀποτέλεσμα γνώσεως πού προῆλθεν ἀπό τόν περιβάλλοντα αὐτόν αἰσθητόν καί ἱστορικόν κόσμον, ἀπό πληροφορίας καί ἐμπειρίας πού τοῦ παρεῖχεν ὁ περίγυρός του καί ἡ ἐποχή του, ἀλλά προϊόν θείας ἀποκαλύψεως καί φανερώσεως. Μιᾶς ἀποκαλυπτικῆς στιγμῆς πού δέν ἔχει ποτέ τήν ἔννοιαν τῆς τελικότητος, ἀλλά τῆς ἀρχῆς καί ἐνάρξεως μιᾶς δυσκόλου πορείας πρός τήν πλήρωσιν καί τήν ὁλοκλήρωσιν.

Διά τοῦτο καί κατά τήν ἡμέραν τῆς Πεντηκοστῆς ὁ Πρωτόκλητος μαθητής «ἔνδον λαβών ἐν καρδίᾳ τό πῦρ τό νοερόν τό φωτίζον διανοίας  καί φλογίζον ἁμαρτίας, λάμπει μέν ταῖς μυστικαῖς ἀκτῖσι τῶν διδαχῶν, ἐν ταῖς τῶν ἐθνῶν ἀφωτίστοις καρδίαις∙ φλέγει δέ πάλιν τάς φρυγανώδεις τῶν ἀσεβῶν μυθουργίας∙ τό πῦρ γάρ τοῦ Πνεύματος τοιαύτην ἔχει τήν ἐνέργειαν», κατά τόν ποιητήν Ἀνδρέαν Ἱεροσολυμίτην.(Στιχ. Ἰδιόμ. Λιτῆς).

Μέ κατηυγασμένην τήν διάνοιαν ἀπό τάς τελειοτάτας μαρμαρυγάς τῆς Τριαδικῆς Θεότητος μεταλαμπαδεύει εἰς τάς ἀκτάς τῆς Μαύρης Θαλάσσης, τήν Βιθυνίαν, Θράκην καί Ἑλλάδα τό κήρυγμα τοῦ Εὐαγγελίου τοῦ Χριστοῦ, χερσῶν τήν θάλασσαν καί γεωργῶν τήν ξηράν. Ἡ ἀποστολική δέ μαρτυρία του καί τό προνοιακόν σχέδιον τοῦ Θεοῦ ἐγγίζει καί τήν μικράν τότε πόλιν τοῦ Βύζαντος, καθαγιάζοντας τήν Ἐκκλησίαν ἐκείνην ἡ ὁποία ἔμελλε καθοριστικῶς νά πρωτεύσῃ εἰς τήν περιχαράκωσιν καί ἐξάπλωσιν τῆς Ὀρθοδόξου πίστεως.

Τό κήρυγμα ἀλλά καί ἡ ζωή τοῦ Πρωτοκλήτου δέν ἀποτελοῦν παρά διδασκαλίαν Σταυροῦ καί Ἀναστάσεως τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ, κατηγλαϊσμένην ὑπό τῶν ἐκφαντορικῶν ἐλλάμψεων τοῦ Παναγίου Πνεύματος. Τήν οὐσίαν αὐτήν τῆς ἀποστολικῆς διδαχῆς βιώνει ἔκτοτε, ἀπό τοῦ πρώτου ἐπισκόπου του Στάχυος, καί ἀνά τούς αἰῶνας μέχρι σήμερον, διαδόχως καί κατά ἀδιάσπαστον συνέχειαν, ὁ οὕτω ἐνωρίτατα ἀναδεικνυόμενος Πάνσεπτος Οἰκουμενικός Θρόνος, ἡ Πρωτόθρονος Ἐκκλησία τῆς Κωνσταντινουπόλεως. Ἡ ἱστορία Της καταγγέλει, ὡς ταπεινά φρονῶ, σελίδας μόνον δόξης καί ἀκτινοβολίας, εἴτε καταστεφομένης ὑπό λαμπρῶν καί ἐνδόξων ἐπιφανειῶν, εἴτε δοκιμαζομένης καί μεστουμένης ἀνά τόν χρόνον ὑπό ἄθλων μαρτυρίου, αἵματος, αἰχμαλωσίας καί ὑποδουλώσεως, πολλάκις ἄχρι θανάτου, γενομένη «κατά πάντα καί διά πάντα» μιμητής τοῦ Ἀρχιποίμενος Χριστοῦ, τοῦ Ἐσταυρωμένου Βασιλέως τῆς Δόξης, καί τοῦ σήμερον λαμπρῶς ἑορταζομένου ἐνδόξου πάτρωνός Της.

Καί αἱ ἔνδοξοι ἐπιφάνειαι ἀλλά καί τό ἀτιμωτικόν μαρτύριον θά ἀπετέλουν μόνον ἀνθρωπίνους ἐκφάνσεις τῆς ἱστορίας μιᾶς Ἐκκλησίας, ἔστω καί Πρωτοθρόνου,  αἱ ὁποῖαι θά περιεβάλοντο, μεθ' οὐ πολύ, διά τῆς λήθης, τῆς ἀμφιβολίας, ἤ καί τῆς ἀπορρίψεως, ἐάν εἰς αὐτάς δέν ἦτο παρόν τό Ἅγιον καί Τελεταρχικόν Πνεῦμα, ὁ Παράκλητος, τό Πνεῦμα τῆς Ἀληθείας, τό Ὁποῖον ὁδηγεῖ «εἰς πᾶσαν τήν ἀλήθειαν» καί «ὅλον συγκροτεῖ τόν θεσμόν τῆς Ἐκκλησίας». Ἡ ἐν Ἁγίῳ Πνεύματι κατοχύρωσις τῆς ἀποκαλυπτικῆς ἀληθείας τῆς Ἐκκλησίας διά συγκλήσεως τῶν Οἰκουμενικῶν Συνόδων αἱ ὁποῖαι συνεκροτήθησαν εἰς Κωνσταντινούπολιν, ἤ εἰς περιοχάς τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, καθιστᾷ τήν Ἐκκλησίαν τῆς Νέας Ρώμης μαρτυρικήν καί ἐν ταὐτῷ ὁμολογιακήν Ἐκκλησίαν, θεματοφύλακα τῆς Πίστεως καί τῆς Ἀληθείας. Καί ἐάν ὁ χρόνος καί ἡ ἀνάγκη διατυπώσεως τοῦ δόγματος καί ὁριοθετήσεως τῆς Ὀρθοδόξου διδασκαλίας ἔχει παρέλθει, ἡ Μητρόπολις τῆς Ὀρθοδοξίας δέν δύναται νά ἀποποιηθῇ τοῦ ἱεροῦ καί ἐπιτακτικοῦ χρέους Της καί τῆς μείζονος εὐθύνης Της, τοῦτο μέν διά τήν διατήρησιν τῆς ἐνεστώσης ἑνότητος τῆς πίστεως ἐν τῇ Ἐκκλησίᾳ, τοῦτο δέ διά τήν οἰκοδομήν τῆς διαρραγείσης τοιαύτης μετά τῶν Ρωμαιοκαθολικῶν ἀδελφῶν «ἐν τῷ συνδέσμῳ τῆς εἰρήνης καί τῆς ἀγάπης καί ἐν τῇ γνώσει τῆς ἀληθείας», διά νά χρησιμοποιήσω τούς λόγους Σας, Παναγιώτατε. (Ὁμιλ. Α.Θ.Π. ἐνώπιον τοῦ Καρδιναλίου τῶν Παρισίων Jean Marie Lustiger, Νοεμ. 2005).

Ὅτε ἔλαβε χῶραν ἡ συνομιλία τοῦ Ἀνδρέου μέ τόν Χριστόν «ὥρα δέ ἦν ὡς δεκάτη». Ἀλλά καί ὅτε οἱ Ἕλληνες ἀνέβησαν εἰς Ἱεροσόλυμα διά νά ἑωρτάσουν τό Πάσχα καί ἐζήτουν νά ἰδοῦν καί συνωμιλήσουν μετά τοῦ Χριστοῦ, ἐπλησίασαν τόν Φίλιππον καί ἐξέφρασαν εἰς αὐτόν τόν πόθον τους∙ διστάζων δέ οὗτος, μετέφερεν τό αἴτημά των εἰς τόν Ἀνδρέαν. Καί ἐκεῖνος ἔχων πεπλατυσμένην τήν καρδίαν καί εὐρύ τό πνεῦμα, ἔχων κατανοήσει τήν ἀποστολήν καί τό λυτρωτικόν ἔργον τοῦ Διδασκάλου μή ἐγκλωβιζόμενον εἰς τά στενά ὅρια μιᾶς ἐσκληρυμένης καρδίας τοῦ Ἰσραηλιτικοῦ λαοῦ, ἀλλά προοριζόμενον καί ἀπευθυνόμενον εἰς τόν σύμπαντα κόσμον, σπεύδει πρός τόν Ἰησοῦν καί μεταφέρει τήν ἐπιθυμίαν τῶν Ἑλλήνων. Ἦτο ἡ κρίσιμος στιγμή τῆς ἐπεμβάσεως τοῦ Υἱοῦ καί Λόγου τοῦ Θεοῦ ἐντός τῆς Ἱστορίας τῆς καθολικῆς Ἀνθρωπότητος, ὑπερβαίνοντας τήν στενότητα τῶν θριγκίων τῆς Ἰσραηλιτικῆς αὐλῆς.

Εἰς τήν σημερινήν ἐποχήν, κατά τήν ὁποίαν ὁ ἄνθρωπος αἰσθάνεται ὄχι μόνον κεκορεσμένος ὑπό τῶν ἐπιτευγμάτων του  τῆς τεχνικῆς καί τῆς ἐπιστήμης ἀλλά καί ἐν πολλοῖς ἐγκλωβισμένος ἐπικινδύνως εἰς αὐτά.

Ὅτε αἱ πολύμορφοι ἀνέσεις, ἡ πληθώρα τῶν ἀγαθῶν, ἡ διά σπουδῆς κάλυψις τῶν οὕτω ἀφθόνως παρουσιαζομένων ὡς οὐσιωδῶν χρειῶν τῆς ζωῆς τόν καθιστοῦν τῷ ὄντι δέσμιον καί δυστυχῆ, παρά τοῦ χαρίζουν τήν ὑπεσχημένην καί ποθητήν ἐλευθερίαν καί εὐτυχίαν, πολλῷ δέ μᾶλλον τόν ὁδηγοῦν εἰς ἔντονον προβληματισμόν καί νέα ἀδιέξοδα.

Ὅτε αἱ κοινωνίαι καθίστανται πολυπολιτισμικαί καί αἱ ταυτότηται τῶν λαῶν ἀλλοιώνονται παρά τάς ὅποιας προσπαθείας ἀκριβοῦς ἀποτυπώσεως καί κωδικοποιήσεώς των.

Ὅτε ἡ ἀνεργία, ἡ χρῆσις ναρκωτικῶν καί λοιπῶν ἐξαρτησιογόνων οὐσιῶν, ἡ οἰκονομική ὀλισθηρότης τοῦ βίου, ἡ ἀμφισβήτησις τῶν παραδεδομένων ἀξιῶν καί ἡ ἔλλειψις προτύπων συμβάλλουν εἰς τήν προβολήν ἑνός ζοφεροῦ παρόντος καί προμηνύουν ἕν ἀβέβαιον, δυσοίωνον καί ἀπαισιόδοξον μέλλον.

Ὅτε ἡ ἀνελευθερία τῶν ἀπολυταρχικῶν καθεστώτων, ἤ ἡ ἐπιβολή τῆς δυνάμεως τῶν ἰσχυρῶν τῆς γῆς ἐπί τῶν ἀσθενεστέρων λαῶν μέ στόχον τήν ἐκμετάλλευσίν των δημιουργοῦν πολώσεις, πού κάθε ἄλλο παρά ἀμβλύνουν τάς ἐντάσεις καί τάς ὀξύτητας.

Ὅτε σύμπασα ἡ κτίσις συστενάζει καί συνοδυνᾶται μετά τοῦ ἀλόγως καί ἀπερισκέπτως διαχειριζομένου τόν φυσικόν πλοῦτον ἀνθρώπου, ἐμφορουμένου καί διαπνεομένου ὑπό τοῦ ὑπερμέτρου καταναλωτισμοῦ καί τοῦ ἀνοικείου πλουτισμοῦ.

Ὅτε ἡ κατακερματισμένη καί διῃρημένη ἐκκλησιαστική περί τήν πίστιν ἑνότης ἀποπροσανατολίζει καί διχάζει ἔτι περισσότερον τόν σήμερον ἀναμφιβόλως στρεφόμενον πρός τάς πνευματικάς καί ἀνθρωπιστικάς ἐπιστήμας, πρός τήν θρησκείαν καί τήν ἐσωτερικήν ζωήν ἄνθρωπον.

Σήμερον, τήν ἐσχάτην αὐτήν στιγμήν τῆς κρισίμου καμπῆς τῆς ἀγωνιούσης καί μέ προσδοκίαν καί ἐλπίδα ἐνατενιζούσης τόν χῶρον τῆς Ἐκκλησίας ἀνθρωπότητος, ἡ ἔκφρασις τῆς ἀληθοῦς Θεολογίας καί τῆς Πίστεως τῶν Πατέρων κρούει τήν θύραν τῆς καρδίας τῆς Ὀρθοδοξίας, τῆς πρωτοθρόνου Ἐκκλησίας Κωνσταντινουπόλεως.

Αὕτη δέ μή μένουσα ἀνάλγητος εἰς τήν κραυγήν τοῦ πόνου τοῦ ἀπέλπιδος ἀνθρώπου, πολλῷ δέ μᾶλλον, βαστάζουσα τήν βαρύτιμον κληρονομίαν τοῦ λυτρωτικοῦ ἔργου τοῦ Κυρίου ἐπί τῶν ὤμων Της καί τήν πλουσίαν πατερικήν Διδαχήν τήν ἐκπεφρασθεῖσαν διά τήν διακονίαν καί σωτηρίαν τοῦ ἀνθρώπου, ἵσταται γενναίως εἰς τό ὕψος τῶν περιστάσεων αἴρουσα, ὡς ἄλλος Κυρηναῖος, τόν σταυρόν τῆς βασάνου τῆς πολυπαθοῦς ἀνθρωπότητος.

Ἰδιαίτερα μάλιστα κατά τά τελευταῖα ἔτη, εἰς τό θεόσοφον πρόσωπον τοῦ παγκοσμίως κατηξιωμένου καί θεοδωρήτου Οἰακοστρόφου Της, ἡ σύμπασα Ὀρθοδοξία ἀναγνωρίζει τόν Πατριάρχην τοῦ Γένους, τόν πιστόν θεράποντα καί λειτουργόν τοῦ Κυρίου, τόν στύλον καί ἑδραίωμα τῆς Ἐκκλησίας, τόν κληρονόμον τῆς Βασιλείας, τό πτύον τό λικμίζον τά ζιζάνια τῆς πλάνης καί τά ἀχυρώδη διδάγματά της, τόν ἐφάμιλλον τῶν μεγίστων προκατόχων τοῦ Θρόνου Του.

Ἀλλά καί ὁ καθολικός κόσμος ἐν τῷ αὐτῷ προσώπῳ εὑρίσκει τόν συνοδίτην καί συνοδοιπόρον ἐν ταῖς ζάλαις τοῦ βίου, τό ἀκεσώδυνον φάρμακον ἐν ταῖς δειναῖς ἐτάσεσι, τόν ἔνθερμον προστάτιν ἐν τοῖς πικοίλοις κινδύνοις, τόν ταχύν ἀντιλήπτορα ἐν ταῖς ἀνάγκαις, τόν ποιμένα ὁ ὁποῖος τίθησι τήν ψυχήν Του ὑπέρ τῶν λογικῶν προβάτων.

«Οἱ προφῆται ὡς εἶδον, οἱ Ἀπόστολοι ὡς ἐδίδαξαν, ἡ Ἐκκλησία ὡς παρέλαβεν, οἱ Διδάσκαλοι ὡς ἐδογμάτισαν, ἡ Οἰκουμένη ὡς συμπεφρόνηκεν, ἡ χάρις ὡς ἔλαμψεν∙ ἡ ἀλήθεια ὡς ἀποδέδεικται, τό ψεῦδος ὡς ἀπελήλαται, ἡ σοφία ὡς ἐπαρρησιάσατο, ὁ Χριστός ὡς ἐβράβευσεν∙» (Συνοδικόν τῆς Ὀρθοδοξίας). Αὐτό εἶναι τό κήρυγμα τῆς Μητρός, Ἁγίας τοῦ Χριστοῦ Μεγάλης Ἐκκλησίας, αὐτή εἶναι ἡ λαλιά καί ἡ φρόνησίς Της κατά τούς γενομένους θεολογικούς διαλόγους μετά τῶν Ἑτεροδόξων καί μή ἀδελφῶν. Αὐτήν τήν πατρῴαν πίστιν ἔχει ἀνάγκην ὁ σύγχρονος ἄνθρωπος νά ἐναγκαλισθῇ, νά ἀσπασθῇ καί νά ἐγκολπωθῇ καί διά τοῦ πνευματικοῦ του ἀγῶνος νά φθάσῃ εἰς τήν μέθεξιν τῆς ἅπαξ ἀποκαλυφθείσης θείας Ἀληθείας. Καί καθώς ἡ πίστις καί ὁ ἁγιασμός, ἡ προσωπική τελείωσις καί ἡ θέωσις κατανοοῦνται μόνον ὡς ἐκκλησιολογικά γεγονότα παρά ὡς ἀτομικά ἐπιτεύγματα, ἡ ἐπαναφορά ὅσων ἀφίστανται τῶν κόλπων τῆς Μιᾶς Ἐκκλησίας, τῆς ἐχούσης τήν βεβαιότητα τοῦ πληρώματος τῆς Ἀληθείας καί τῆς Χάριτος, καθίσταται ἀφετηριακός παράγων οἱασδήποτε προσπαθείας.

Αὐτή ταύτη δέ ἡ γνῶσις καί ἀποκρυστάλλωσις τῆς Ἀληθείας τοῦ Χριστοῦ ἐπιβάλλει ἐπιτακτικήν τήν ἀνάγκην καί τῆς ἐξακολουθήσεως τῆς συνδιαλλαγῆς μετά τοῦ συγχρόνου κόσμου, ὡς χρέος ἀγάπης Χριστοῦ πρός τούς ἀδελφούς μας τούς «ἐκτός τῆς αὐλῆς ταύτης» εὑρισκομένους, καί παρουσιάσεως τοῦ πολυτίμου τούτου μαργαρίτου καί τῆς τιμαλφοῦς παραδόσεως τήν ὁποίαν κατέχομεν. Ἡ πατρική οἰκία καί ἡ γονική ἀγκάλη ἀπό τάς ὁποίας ἐν ἐλευθερίᾳ οὗτοι ἀπεσκίρτησαν  εἶναι ἀνάγκη νά μένουν πάντοτε ἀνοικταί διά τήν ὁλοκλήρωσιν τῆς ἱστορίας  τῆς ἐπιστροφῆς καί τῆς ἐπανεντάξεως τῶν ἀνθρώπων τῶν ἐπικινδύνων ἐπιλογῶν, καί διά τήν ἐπίτευξιν τῆς ἐσχατολογικῆς προοπτικῆς, ἐν τῷ νῦν αἰῶνι, τῆς Ἐκκλησίας.

Ὁ σήμερον λαμπρῶς τιμώμενος Ἀπόστολος Ἀνδρέας, ἐκ τοῦ οὐρανίου στερεώματος εὑρισκόμενος μετά τῆς θριαμβευούσης Ἐκκλησίας τῶν πρωτοτόκων χαίρει καί ἐπαγάλλεται, ὅτι ὁ πολύπαθος βίος του, τό κήρυγμα, τό μαρτύριο καί ὁ σταυρικός του θάνατος ἐστάθησαν αἱ ἀδιάσειστοι βάσεις ἐπί τῶν ὁποίων ἐπήχθη καί ἐμεγαλούργησεν τό ἱερόν Θυσιαστήριον τῆς Κωνσταντινουπολίτιδος Ἐκκλησίας. Στρέφοντες δέ τούς ὀφθαλμούς μας εἰς τήν περιβάλλουσαν ἡμῖν πραγματικότητα, ἀναμφιβόλως ἀναγνωρίζομεν τήν κενωτικήν ἀγάπην τοῦ Ἱεροῦ τῆς Ὀρθοδοξίας Κέντρου ἐφαπλουμένην εἰς ἑκάστην ἐσχατιάν τῆς γῆς, ἐκπεμπομένην ἐκ τοῦ τηλαυγοῦς Φαναρίου, ὀρθοτομοῦσαν τόν λόγον τῆς Ἀληθείας καί καλοῦσαν ἕναν ἕκαστον ἐξ ἡμῶν ἵνα ἐξέλθῃ τῆς οἰκείας αὐτοῦ βουλήσεως καί γνώμης, πρός ὑπάντησιν τοῦ ἠγαπημένου Νυμφίου. Καί ἀκριβῶς ὁ μυστηριώδης αὐτός τόπος εἰς τόν ὁποῖον τελεσιουργεῖται ἡ συνάντησις Θεοῦ καί ἀνθρώπου καί ἡ θέωσις ὁλοκλήρου τῆς ἀνθρωπότητος διά τῆς ἐνεργείας τοῦ Ἁγ. Πνεύματος, δέν εἶναι ἄλλος ἀπό τήν Ἐκκλησίαν τοῦ Χριστοῦ.

Διά ταῦτα πάντα, «Κύκλῳ τῆς τραπέζης σου, ὡς στελέχη βλέπων τά ἔκγονά σου, χαῖρε εὐφραίνου, προσάγων ταῦτα τῷ Χριστῷ Ποιμενάρχα». (Ἦχος Βαρύς, Ἀντίφ. Γ΄τοῦ ὄρθρου.) Γένοιτο!      

Η ομιλία της ΑΘΠ στα αγγλικά

HOMILY

Of His All Holiness

Ecumenical Patriarch Bartholomew

At the Thronal Feast of the Ecumenical Patriarchate

(November 30, 2009)

Your Eminence Cardinal Walter Kasper, representative of His Holiness the Pope and Bishop of Rome, Benedict XVI, and your honorable entourage,

It is with great joy that we welcome you once again to the courtyard of the Church of New Rome in order to concelebrate the sacred memory of its founder and protector Saint Andrew the First-Called of the Apostles. We express our heartfelt gratitude to our beloved brother in the Lord, His Holiness Pope Benedict of Old Rome, who deigned to delegate his representatives to the Thronal feast of our Church, following the custom established decades ago for an exchange of visitations during the patronal feasts of our two ancient and apostolic Churches as confirmation of their desire to lift the impediments, accumulated over a millennium and preventing the fullness of communion among them. We attribute great symbolical significance to your presence here inasmuch as it also reveals – in a deeply formal manner – the desire of the most holy Church of Rome to do whatever it can on its part, so that we may rediscover our unity in the same faith and sacramental communion according to the will of Him who has called us to unity "so that the world may believe." (John 17.21)

As is known, St. Andrew the First-Called of the apostles, whom we celebrate today, was the brother of St. Peter the chief among the apostles; together, they knew Christ and believed in Him. The two brothers held this faith in common; the two Churches, which they founded and sanctified by means of their preaching and martyrdom, I did also hold this faith in common. This same faith was proclaimed as doctrine by our common Church Fathers, who gathered from east and west in ecumenical councils, where they transmitted it as an invaluable treasure to our Churches in order that we might build upon this faith our unity in Christ. It is this same faith, preserved intact for an entire millennium both in the east and the west, which we are again called to establish as the basis of our unity, cleansing it from any chance addition or alteration, so that "with one soul and one mind" (Phil. 2.2) we may proceed to communion in the divine Eucharist, wherein lies the fullness of the unity of the Church of Christ.

This journey toward achieving full communion, as enjoyed by our Churches in common during the first millennium, has already commenced with the dialogue of love and truth, and continues by God's grace despite occasional difficulties. It is with vigilant concern and unceasing prayer that we follow the process of the ongoing official Theological Dialogue between our two Churches, co-chaired by Your Eminence, and now embarking upon the examination of critical ecclesiological issues, such as the question of primacy in general and that of the bishop of Rome in particular. Everyone is aware that this thorny issue proved a scandalous contention in the course of relations between our two Churches, which is why the eradication of this impediment from among us will surely greatly facilitate our journey toward unity. We are, therefore, convinced that the study of Church history during the first millennium, at least with regard to this matter, will also provide the touchstone for the further evaluation of later developments during the second millennium, which unfortunately led our Churches to greater estrangement and intensified our division.

In a world shattered by contrasts and conflicts, the exchange of peaceful and constructive dialogue constitutes the only way of achieving reconciliation and unity. In the apostolic passage read during this morning's Divine Liturgy, the Apostles are promoted as an example of utter humility in imitation of the crucified Lord: "When reviled, we bless; when persecuted, we endure; when slandered, we speak kindly. We have become like the rubbish of the world, the dregs of all things, to this very day." (1 Cor. 4. 12-13) If this ethos of humility must prevail in the relations of the faithful toward the persecutors of the Church, how much more so should it prevail in the relations among Christians themselves! The peaceful resolution of existing differences in inter-Christian relations by no means implies estrangement from truth. For truth does not fear dialogue; on the contrary, truth employs dialogue as a means of becoming acceptable even to those who for various reasons reject it. Hatred and fanaticism provoke the defensive entrenchment of each side in the blind persistence on its own positions and opinions, while consolidating differences and obliterating all hope of reconciliation. Such an attitude is absolutely unrelated to the spirit of the Christ's Gospel and the apostolic example. For only by "speaking the truth in love" (Eph. 4.15) do we truly speak the truth, just as only by loving truthfully (2 John 1) do we truly love. A dialogue imbued by a sincere spirit of humility guarantees this blessed combination, which comprises the only divinely-inspired way for all those who wish to be imitators of the Apostles. (1 Cor. 4.16)

It is this spirit of sincere and loving dialogue that the Church of Christ itself is today called to implement in its relations among divided Christians, while at the same time proclaiming it to all persons of good will, wherever they happen to be. We know from bitter experience that religion can easily be misused as a banner of fanaticism and conflict among people. We have personally emphasized on numerous occasions that war in the name of religion is war against religion. This is why interfaith dialogue is particularly mandatory in our age, without entailing any compromise in one's religious convictions. It is this dialogue that is encouraged and cultivated by our Ecumenical Patriarchate, which contributes in this way to the consolidation of peace in our contemporary world.

Your Eminence Cardinal Kasper and your honorable entourage,

Through the order established by the holy Ecumenical Councils, Divine Providence has assigned to the Church of this City the ministry of serving as the first-throne of the Orthodox Church, bearing the responsibility of coordinating and expressing the unanimity of the local holy Orthodox Churches. With this responsibility, then, we are now working diligently in preparation for the Holy and Great Council of the Orthodox Church, by activating the appropriate preconciliar instruments. Thus, only last June, we successfully convened the 4^th Preconciliar Panorthodox Consultation, which dealt with the question of the Orthodox Diaspora; soon, we shall convene the Preparatory Commission for the study and preparation of other issues for the Great Council. The purpose of this entire endeavor is to forge the unity of the Orthodox Church, so that "with one mind and one heart" it may contribute to the witness of the Gospel in our modern world. In this effort and overall variously difficult service, the Church of Constantinople always considers the support of the Old Church of Rome as invaluable, and so with great love we also direct our thought there at this moment.

Greeting you – and through you, him who sent you here, namely our beloved brother in the Lord – with a sacred embrace, we pray that the Lord our God, through the intercessions of the Holy glorious and First-Called Apostle Andrew, will protect His Church from all evil, guiding it to the fulfillment of His divine will.

Welcome here among us, beloved brothers!