Τα βέτο
Στην πραγματικότητα, ο κ. Κυπριανού θα κινηθεί προς την κατεύθυνση της διάσωσης των αυτονόητων και της αποτροπής να ανατραπεί η απόφαση του 2006. Η Λευκωσία θέλει αλλαγές επί της παραγράφου 10, για να μην υπάρξουν παρερμηνείες. Στην παράγραφο αυτή υπάρχει αναφορά ότι τα κεφάλαια θα ανοίγουν και θα κλείνουν στη βάση των τεχνικών και όχι των πολιτικών κριτηρίων. Δηλαδή, εάν η Τουρκία πληροί σε συγκεκριμένο κεφάλαιο τα τεχνικά κριτήρια, τότε τα κράτη μέλη εφόσον ψηφίσουν τα συμπεράσματα της Σουηδικής Προεδρίας αυτοδεσμεύονται ότι δεν θα ασκήσουν βέτο για πολιτικούς λόγους. Στο δεύτερο προσχέδιο η Σουηδική Προεδρία πρόσθεσε αλλαγή, η οποία αναφέρεται στην απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του 2006, οπότε μπορεί να ισχυριστεί κάποιος ότι κατοχυρώθηκε το αυτονόητο: Ότι δηλαδή παραμένουν παγωμένα τα οκτώ ενταξιακά κεφάλαια εφόσον η Τουρκία δεν πληροί τις υποχρεώσεις της προς την Κυπριακή Δημοκρατία. Όμως, εάν η παράγραφος μείνει ως έχει, κατοχυρώνει μεν το πάγωμα των οκτώ κεφαλαίων, αλλά στερεί από την Κυπριακή Δημοκρατία το δικαίωμά της να ασκεί βέτο επί των λοιπών ενταξιακών κεφαλαίων, εάν αυτά πληρούν τα τεχνικά κριτήρια.
Διακήρυξη και διλήμματα
Συνεπώς, ο κ. Κυπριανού θα επιδιώξει να διατηρήσει ζωντανά τα αυτονόητα κεκτημένα της Κυπριακής Δημοκρατίας. Όπως πληροφορίες αναφέρουν, εάν δεν γίνουν οι απαιτούμενες διευκρινίσεις και αλλαγές, η Κυβέρνηση θα προβεί σε μονομερή διακήρυξη ότι διατηρεί το δικαίωμά της να ασκεί βέτο επί των τουρκικών κεφαλαίων, που σχετίζονται με τις ανεκπλήρωτες τουρκικές υποχρεώσεις. Υπό αυτές, όμως, τις συνθήκες το δίλημμα θα παραμείνει για την Κυπριακή Δημοκρατία. Στο Συμβούλιο των Αρχηγών Κρατών και Κυβερνήσεων είτε θα ψηφίσει τα συμπεράσματα είτε όχι. Εάν τα ψηφίσει, τότε θα δεσμεύεται επί των αποφάσεων της ΕΕ. Εάν ασκήσει βέτο, τότε θα εκδοθούν ως συμπεράσματα της Προεδρίας και όχι του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.
Η απόφαση του 2006
Σκιές υπάρχουν και στην παράγραφο 14, καθότι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο διατυπώνει τα ζητήματα με τέτοιο τρόπο ώστε να μπορεί να ισχυριστεί κάποιος ότι διαβρώνει – εξουδετερώνει την απόφαση του Συμβουλίου του 2006, με την οποία έχει το δικαίωμα να αξιολογεί την Τουρκία. Στο προσχέδιο των Συμπερασμάτων, το Συμβούλιο καλεί την Επιτροπή να αξιολογήσει την ενταξιακή πορεία της Τουρκίας με την ετήσια έκθεσή της, που θα εκπονηθεί τον Οκτώβριο ή το Νοέμβριο του 2010!
Ισχυρά μηνύματα
Επιπροσθέτως, η κυπριακή Κυβέρνηση επιδιώκει όπως περιληφθούν στα συμπεράσματα ισχυρά μηνύματα προς την Τουρκία και εκφράζει, ταυτοχρόνως, την άποψη ότι κύριος στόχος είναι η έκδοση κοινών θέσεων στα συμπεράσματα. Εάν και σήμερα δεν διατυπωθεί κοινή, το όλο ζήτημα θα παραπεμφθεί σε επίπεδο αρχηγών κρατών και Κυβερνήσεων δηλαδή στο Συμβούλιο της προσεχούς Πέμπτης – Παρασκευής.
Διπλωματική τακτική
Εκτιμάται πάντως ότι εσκεμμένα η Σουηδική Προεδρία, με τη στήριξη της Βρετανίας, έχουν φτιάξει δυο αρνητικά προσχέδια. Αφού αφαίρεσαν από τα εν λόγω κείμενα ακόμη και αυτά τα θεσμικά κεκτημένα, όπως τα οκτώ παγωμένα κεφάλαια και τα μικρά βέτο επί των λοιπών ενταξιακών κεφαλαίων, ήρθαν στο πλαίσιο των υφιστάμενων διαπραγματεύσεων να δώσουν σταδιακά, κομμάτι-κομμάτι, στη Λευκωσία μέρος των αυτονόητων δικαιωμάτων της. Έτσι η Προεδρία εμφανίζεται αφενός υποχωρητική και αφετέρου περιορίζει τις υποχωρήσεις της στα αυτονόητα και μόνο (βέτο και οκτώ κεφάλαια) ή/και σε φραστικές διατυπώσεις, για να μπορεί η Λευκωσία να δικαιολογήσει την προσεχή Παρασκευή μετά το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο την απόφαση. Βεβαίως, το ζητούμενο, που ήταν η επιβολή κυρώσεων, θεωρείται υπόθεση δύσκολη.
