Του Μπ. Μπίκα, ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ Άναψαν τα αίματα στα δυτικά Βαλκάνια μετά την αντιπροσφυγή της Σερβίας στο ΔΠΔ της Χάγης κατά της Κροατίας για γενοκτονία και την εσπευσμένη μετάβαση του κροάτη προέδρου στο Κόσοβο, όπου τέθηκε στην πρωτοπορία του αγώνα για την αναγνώριση της ανεξαρτησίας του.
Όπως ήταν επόμενο, τα αίματα άναψαν εκατέρωθεν, με την αντιπαράθεση να συμπαρασύρει όλα τα δυτικά Βαλκάνια που βρίσκονται σε διαμάχη με τη Σερβία. Η οποία, σημειωτέον, έχει κατορθώσει να αντιμετωπίσει σημαντικές προκλήσεις και να καταφέρει να μισοανοίξει την ευρωπαϊκή πόρτα. Πέρα από τη σύλληψη του Κάρατζιτς και τη συνεργασία του Βελιγραδίου με το ΔΠΔ της Χάγης, η σερβική μεταρρυθμιστική ηγεσία τυγχάνει της ευρύτερης δυτικής υποστήριξης.
Τις τελευταίες μέρες όμως το κλίμα ανάμεσα στην Κροατία και τη Σερβία έχει φορτιστεί επικίνδυνα, θυμίζοντας προπολεμικές εποχές. Αφορμή αυτή τη φορά αποτελεί η σερβική προσφυγή στη Χάγη κατά της Κροατίας, που έγινε σε αντίπραξη παλαιότερης αντίστοιχης κροατικής. Στο Βελιγράδι έγινε γνωστό από μέλη της νομικής ομάδας της Σερβίας ότι θα επιχειρηθεί να αποδειχτεί ότι ο κροατικός στρατός είναι υπεύθυνος για τη γενοκτονία των Σέρβων στην Κροατία κατά τη διάρκεια των συγκρούσεων την τετραετία 1991-95.
Τα σερβικά τανκς…
Το Ζάγκρεμπ έσπευσε να αντιδράσει άμεσα στη σερβική ενέργεια. Τη δεύτερη μέρα των Χριστουγέννων επισκέφτηκε το Κόσοβο ο πρόεδρος της Κροατίας, μη φειδόμενος κολακευτικών αναφορών στους αλβανοκοσοβάρους ηγέτες με τους οποίους συναντήθηκε. Βγήκε μάλιστα στην Πρίστινα την Παρασκευή και διακήρυξε την πρόθεσή του να συμβάλλει στον αγώνα για την αναγνώριση της ανεξαρτησίας του Κοσόβου από περισσότερες χώρες, καλώντας όλες να το πράξουν και ρίχνοντας και το… καρφί του για τις σερβικές ευθύνες του παρελθόντος.
“Όλοι γνωρίζουν ότι τα τανκς δεν ξεκίνησαν από το Ζάγκρεμπ προς το Βελιγράδι, αλλά τα σερβικά τανκς εισήλθαν στην Κροατία και κατέστρεψαν το Βούκοβαρ και άλλες πόλεις. Ο κροατικός στρατός δεν κατέστρεψε κανένα σπίτι, δεν δολοφόνησε κανέναν πολίτη στη Σερβία και δεν πέρασε τα κροατικά σύνορα”, ανέφερε, όλο έπαρση, ο Μέσιτς. Ο οποίος σήμερα παραδίδει σε αυτόν που θα εκλεγεί στις προεδρικές εκλογές στην Κροατία και, λίγο πριν αποχωρήσει, φρόντισε να μειώσει κατά ένα χρόνο την καταδίκη του φυλακισμένου για εγκλήματα πολέμου κατά των Σέρβων Σίνιτσα Ρίμας.
…και η κροατική παρέμβαση
Η ανταπάντηση από σερβικής πλευράς ήρθε γρήγορα διά στόματος προέδρου Τάντιτς, ο οποίος χαρακτήρισε τις ενέργειες του Μέσιτς “μη πολιτισμένες πράξεις”, ενώ, κατά τον υπουργό Εξωτερικών της Σερβίας Βουκ Γέρεμιτς, οι σχέσεις της χώρας του με την Κροατία εισέρχονται σε νέα φάση. Πάντως, διπλωματικοί παράγοντες στη σερβική πρωτεύουσα χαρακτήριζαν την παρουσία Μέσιτς στο Κόσοβο ως σαφέστατη κροατική παρέμβαση στις εσωτερικές πολιτικές υποθέσεις της Σερβίας, κάτι που δεν συνάδει με την ανάπτυξη σχέσεων καλής γειτονίας των δύο χωρών.
Ίσως η εξήγηση για τη μεταπολεμική αυτή αντιπαράθεση να δίνεται από τη δήλωση του απερχόμενου κροάτη προέδρου, ότι η ανεξαρτησία του Κοσόβου αποτελεί μέρος της νέας πραγματικότητας στην περιοχή και πρέπει να γίνει αποδεκτή. Βοηθούντων των Δυτικών, φυσικά, θα συμπληρώναμε εμείς, για πληρέστερη εξήγηση, οι οποίοι συνεχίζουν να διαδραματίζουν ενεργό ρόλο στα Δυτικά Βαλκάνια, τα οποία ο έλληνας πρωθυπουργός θεωρεί πως έχουν τη δυνατότητα να ενταχθούν στην Ε.Ε. μέχρι το 2014. Όχι όμως με ανοιχτά μέτωπα μεταξύ τους, κάτι που άλλωστε δεν συνάδει με τα ευρωπαϊκά δεδομένα, σημείωνε διακεκριμένος σέρβος αναλυτής.
Το παρελθόν διχάζει… χωρίς να ενώνει το μέλλον
Ενός κακού μύρια έπονται, και ο αιματηρός κατακερματισμός της πρώην ενιαίας Γιουγκοσλαβίας έχει αφήσει στο διάβα της πορείας των χωρών που προέκυψαν από αυτή όχι μόνο τα σημάδια του αλλά κυρίως τα πάθη του στους λαούς, οι οποίοι, από κινητήρια δύναμη των κοινωνιών τους έχουν μεταβληθεί σε… καταναλωτές κάθε είδους φόβου και τρόμου, που βρίσκει έδαφος στον άλλον, στον γείτονα, στον πρώην συμπατριώτη του.
Οι έξι πρώην γιουγκοσλαβικές περιοχές και σήμερα ανεξάρτητες δημοκρατίες, Σλοβενία, Κροατία, Βοσνία, Μαυροβούνιο, ΠΓΔΜ, Κόσοβο και Σερβία, αγωνίζονται να ξεπεράσουν το παρελθόν και να ενταχθούν στην ευρύτερη ευρωπαϊκή οικογένεια. Μόνο που όσα συνέβησαν την τελευταία εικοσαετία έρχονται να υπενθυμίσουν τις στρεβλότητες, τις αδυναμίες, τους εσωτερικούς ανταγωνισμούς, αλλά και τις επεμβάσεις των ξένων, που συνέβαλλαν στη διαμόρφωση του νέου χάρτη των Βαλκανίων.
Οι διαφορές μεταξύ των χωρών Οι συνοριακές διαφορές είναι ένα ζήτημα αντιπαράθεσης, αλλά όχι το βασικό. Αυτό είναι η κοινωνικοοικονομική κατάσταση των χωρών, οι οποίες, σημειωτέον, βιώνουν μεν την επιβολή των οικονομιών της αγοράς, αλλά περνώντας μέσα από τις συμπληγάδες των κοινωνικών αλλαγών και μεταρρυθμίσεων. Η Σλοβενία είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά η αντιπαράθεση της Λιουμπλιάνας με το Ζάγκρεμπ για τη διευθέτηση της διαφοράς τους στα θαλάσσια σύνορα της Αδριατικής κλείνει την πόρτα της εισόδου της Κροατίας στην Ε.Ε. Στη Βοσνία, η συμφωνία του Ντέιτον (με τις αγκυλώσεις που επιφέρει ο χρόνος) και ο εκάστοτε διεθνής τοποτηρητής ρυθμίζουν ακόμη τα της χώρας, με τους Σερβοβόσνιους δυσαρεστημένους να επιζητούν διαρκώς την πραγματοποίηση δημοψηφίσματος ανεξαρτησίας. Στην ΠΓΔΜ, πλείστοι είναι οι παράγοντες αποσταθεροποίησης. Πέρα από την αντιπαράθεση με την Ελλάδα για το όνομα, ένεκα της οποίας ο δρόμος προς την Ε.Ε. είναι μπλοκαρισμένος, υπάρχει και ο αλβανικός παράγοντας.
