Ο χρυσός στον ορυκτό μας πλούτο

Του Νικ. Μάρτη, πρώην Υπουργού

Η Ελλάδα έχει σημαντικό ορυκτό πλούτο (νικέλιο, βωξίτη, ουράνιο, λευκόλιθο, χρώμιο, σίδηρο (Θάσο και Σέριφο), χρυσό και ασήμι, πετρέλαιο (λίγο τώρα), γεωθερμία, λιγνίτες, μάρμαρα και άλλα. Στα ακόλουθα θα περιοριστώ  μόνο στον χρυσό.

 «ΕΧΕΤΕ ΧΡΥΣΟ, ΨΑΞΤΕ ΝΑ ΤΟΝ ΒΡΕΙΤΕ!» Την φράση αυτή μου είπε ο Γενικός Διευθυντής του Υπουργείου Βιομηχανίας της Ρουμανίας, γνωστός Γεωλόγος, Καθηγητής Γκριγκόρας στη Ρουμανική Πρεσβεία μετά το δείπνο, που ακολούθησε την υπογραφή της Συμβάσεως του Ελληνικού Δημοσίου το 1960 με τον Ρουμανικό Κρατικό Οργανισμό INDUSTRIAL EXPORT, για την διενέργεια γεωτρήσεως στη Θεσσαλία προς ανεύρεση Πετρελαίου.

 «Ο Φίλιππος και ο Μέγας Αλέξανδρος – συνέχισε ο κ. Γκριγκόρας – είχαν στη διάθεσή τους, ως γνωστόν, πολύ Χρυσό, τον οποίον παρήγαγαν στα Χρυσωρυχεία της Μακεδονίας και φυσικά δεν μετέφεραν πετρώματα από το εξωτερικό για την παραγωγή του».

Πλην της θέσεως αυτής του Ρουμάνου Μεταλλειολόγου η ύπαρξη Χρυσού είχε διαπιστωθεί από αρχαιοτάτων χρόνων και υπάρχουν και αρχαία κείμενα (Αριστοτέλης, Ηρόδοτος, Θουκυδίδης, Θεόφραστος), που αναφέρονται στο Χρυσό της Μακεδονίας, όπου και σήμερα υπάρχουν γνωστές θέσεις πολλών αρχαίων εκμεταλλεύσεων του Χρυσού.

 Αισιοδοξία για την ύπαρξη Χρυσού στη Μακεδονία είχε εκδηλώσει και ο τότε Πρόεδρος της Κυβερνήσεως, Κωνσταντίνος Καραμανλής, ο οποίος στις ανακοινώσεις του για τον υπόγειο πλούτο ανέφερε πάντοτε και το Χρυσό της Μακεδονίας.

 Τα παρακάτω σημερινά δεδομένα θεμελιώνουν την τότε αισιόδοξη πρόβλεψη μου.

 Α.      Ένας (1) τόνος και 300 κιλά Χρυσού υπάρχει στην Τράπεζα της Ελλάδος που παρήγαγε στον Γαλλικό Ποταμό η Εταιρεία «Χρυσωρυχεία Βορείου Ελλάδος Α.Ε».

 Η ύπαρξη Χρυσού στο Γαλλικό Ποταμό είναι δεδομένη από την Αρχαιότητα.

 Η εταιρεία «Χρυσωρυχεία Βορείου Ελλάδος Α.Ε.» χρειάστηκε να ενεργήσει έρευνες από το 1937 και επί 20 περίπου έτη έκανε σημαντικές δαπάνες για την παραγωγή του πρώτου ελληνικού χρυσού στους νεώτερους χρόνους. Η παραγωγή αυτή έγινε με έναν μόνο εκσκαφέα. Αν χρησιμοποιούντο τότε στον Γαλλικό Ποταμό περισσότεροι εκσκαφείς και κατά την γνώμη των ειδικών και στον Στρυμώνα, ίσως και στον Νέστο και στον Έβρο, θα είχαμε μεγαλύτερες ακόμη ποσότητες παραγωγής από αυτή την προσχωματική μορφή εμφανίσεως του Χρυσού.

 Η κατακόρυφη 1958-60 πτώση της τιμής του χρυσού και η υποχρέωση της Εταιρείας να παραδίδει το χρυσό στην Τράπεζα της Ελλάδος στην διεθνή τιμή, την ανάγκασε να αναστείλει τις εργασίες της.

 Η Τράπεζα της Ελλάδος δεν δέχθηκε πρόταση της Εταιρείας να συνεχίσει την παραγωγή υπό τη συνεχή επιτήρηση της Τράπεζας και να παραδίδει το Χρυσό στην Τράπεζα, καλύπτοντας μόνο τα έξοδα παραγωγής.

 Δυστυχώς, η Τράπεζα της Ελλάδος, που είχε χρηματοδοτήσει την εταιρεία, πούλησε αργότερα το μηχάνημα εκπλύσεως της άμμου για την απόληψη του Χρυσού και δεν επαναλήφθηκε η εκμετάλλευση του Γαλλικού Ποταμού.

 Β.      Χρυσός και Άργυρος υπάρχει και στο μετάλλευμα του Μεταλλείου της Ολυμπιάδας Χαλκιδικής.

 Το Μεταλλείο Ολυμπιάδας επαναλειτούργησε το 1976 χάρις στον Μποδοσάκη, ο οποίος πίστευε ότι οι αρχαίοι δεν διέθεταν τα μέσα για να εξαντλήσουν το μεταλλείο και τα εγκαίνια του έγιναν από μένα ως Υπουργό Βορείου Ελλάδος. Οι αρχαίοι είχαν φθάσει μέχρι την επιφάνεια της θάλασσας. Η πρώτη σύγχρονη ερευνητική προσπάθεια έγινε το 1932. Το 1953-1956 έγινε νέα προσπάθεια και παρά την αντίθετη εισήγηση των τεχνικών έγιναν γεωτρήσεις το 1964 και το 1967 με επιμονή του Μποδοσάκη και διαπιστώθηκε μεγάλο κοίτασμα μικτών θειούχων, που εμπεριέχουν χρυσό και ασήμι.

 Η Ελλάδα εισέπραττε σε συνάλλαγμα την αξία των δύο πολύτιμων αυτών μετάλλων, που υπολογίζεται κατά την πώληση του μεταλλεύματος στο εξωτερικό.

 Οι αποφάσεις και η μεθόδευση για την απόληψη του Χρυσού και Αργύρου από το μετάλλευμα αυτό, καθώς και το ιστορικό γιά την επαναλειτουργία μετά από 2.000 χρόνια του Μεταλλείου της Ολυμπιάδας, αναπτύσσονται κατωτέρω.

 Γ.      2.584 κιλά Χρυσού θα παράγει Μονάδα, που αποφασίσθηκε, όπως αναγγέλθηκε  ήδη περί το 1983, να ιδρυθεί στην Χαλκιδική με προβλεπόμενο χρόνο απόσβεσης 2 ½  έτη, με χαμηλή τιμή Χρυσού. Επιλέχθηκε μέθοδος κατεργασίας συμπυκνωμάτων σιδηροπυρίτη της Ολυμπιάδας με την οξειδωτική εκχύλιση υπό πίεση (Μέθοδος SHER – RITT GORDON). Το ύψος της επενδύσεως ήταν 70 εκατομμύρια δολάρια.

 Δ.      Συγκρότημα Στρυμώνα. Το 1978 ο Κωνσταντίνος Καραμανλής ανέθεσε στον καθηγητή ΕΜΠ Μούσουλο την Μελέτη αξιοποιήσεως των μικτών θειούχων. Η Μελέτη έγινε από Άγγλους και Γερμανούς ειδικούς. Βάσει αυτής είχε προβλεφθεί ετήσια παραγωγή 3 τόνων Χρυσού και 150 τόνων Ασημιού και παράλληλα  προϊόντων μόλυβδου, ψευδάργυρου, θειικού οξέως, φωσφορικού οξέως και άλλων. Η Μελέτη αυτή επιβεβαιώθηκε από Επιτροπή Ελλήνων ειδικών που έθεσαν σε εφαρμογή ένα Pilot Plan. Ακολούθως προγραμματίστηκε η παραγγελία του απαραίτητου τεχνολογικού εξοπλισμού το 1981 με τη διενέργεια διεθνούς διαγωνισμού. Ο τότε πρωθυπουργός Γεώργιος Ράλλης, επειδή η απαιτούμενη επένδυση ήταν πολύ μεγάλη, θέλησε την απόφαση να πάρει η Κυβέρνηση που θα προήρχετο από τις εκλογές του 1981. Το 1982 ο Υπουργός Γεράσιμος Αρσένης δήλωσε ότι η μονάδα θα θεμελειούτο το 1983. Γιά τη  μεγάλη αυτή επένδυση 30 δις. Δρχ  ο Διοικητής της ΕΤΒΑ Κουμπής την 4^η Μαρτίου 1983 ανακοίνωσε ότι αναθεωρήθηκε η σχετική Μελέτη και ότι η Μονάδα θεμελιώνεται 80% ΕΤΒΑ, 20% Μποδοσάκη στο Στρυμώνα. Παρά ταύτα ακολούθως ανακοινώθηκε χωρίς επεξηγήσεις η δημιουργία της προαναφερόμενης  μονάδας στη Χαλκιδική.

 Εάν θεμελιωνόταν η Μονάδα του Στρυμώνα, θα είχαμε σήμερα τουλάχιστον 30 τόνους χρυσού, 1500 τόνους αργυρού και λίγες χιλιάδες τόνων από τα άλλα προϊόντα και δεν θα αντιμετωπίζαμε το σημερινό οικονομικό πρόβλημα. Με την εκμετάλλευση του ορυκτού πλούτου Διευθυντής του ΔΝΤ μου είχε πει ότι η Ελλάδα θα ευημερήσει.

 Το ΙΓΜΕ ανακάλυψε κοιτάσματα μικτών θειούχων, που επιτρέπουν την ίδρυση ανάλογων Μονάδων.

 Ε.      8.000 κιλά Χρυσού προσχωματικού ανακοίνωσε το ΙΓΜΕ (ΒΗΜΑ, 31.8.1985) ότι εντόπισε στις ακόλουθες περιοχές:

 

Τον Οκτώβριο του 1981 είχαν φθάσει στην περιοχή των Σερρών μηχανήματα για το πλύσιμο άμμου (για δοκιμές) σε PILOT PLAN.

 Ο Καθηγητής αρχαιολογίας κ. Αρβανιτόπουλος δήλωσε ότι ορθώς ο Διευθυντής του Υποκαταστήματος Εθνικής της Θεσσαλονίκης πρότεινε να επιτραπεί σε χωρικούς να συλλέξουν χρυσίτη άμμο στον Στρυμώνα. Υπάρχει και ο αόρατος χρυσός, όπως αναπτύσσω στο βιβλίο μου «ΚΤΙΣΤΕ…ΚΤΙΣΤΕ…ΚΤΙΣΤΕ…».

 ΣΤ.    Γερμανοί επί δύο συνεχή καλοκαίρια έκαναν ειδική έρευνα στο Παγγαίο, όπου σημείωσαν σε χάρτες, που δημοσίευαν και σε ειδικό βιβλίο 15 χώρους, όπου γινόταν εκμετάλλευση μεταλλευμάτων.

 Όπως είναι γνωστό από την αρχαιότητα, το Παγγαίο ήταν ονομαστό για την παραγωγή Χρυσού. Το Ι.Γ.Μ.Ε. σε σχετική έρευνα εντόπισε 13 αρχαίες στοές (Νικησιανή – Μουσθένη – Μεσορώπη) και σε ανακοίνωσή του ανέφερε, ότι το Παγγαίο ήταν ονομαστό από την Αρχαιότητα για την παραγωγή Χρυσού. Όπως ανακοίνωσε το Ι.Γ.Μ.Ε. ο Χρυσός στο Παγγαίο είναι αναμεμιγμένος με αρσενικό, αλλά υπάρχουν ήδη μέθοδοι διαχωρισμού του.

 Την μελέτη των Γερμανών ανέφερα το 1981 στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κων. Καραμανλή, που κατήγετο, όπως και εγώ, από το Παγγαίο. Εκείνος κάλεσε σε ειδική σύσκεψη τον τότε Υπουργό Βιομηχανίας Σ. Μάνο, τον πρώην Υπουργό Βιομηχανίας Κ. Κονοφάγο και εμένα. Κατά την σύσκεψη, ο ειδικός Μεταλλειολόγος και διεθνώς γνωστός από το μεγάλο έργο του στο Λαύριο Καθηγητής Κων. Κονοφάγος είπε στον Πρόεδρο, ότι όλες οι σκέψεις αυτές είναι ορθές και πρέπει να αρχίσει η γεωλογική έρευνα. Επειδή οι θέσεις των παλαιών εκμεταλλεύσεων ανήκαν στην αρχαιολογική υπηρεσία, αποφασίσθηκε με την εποπτεία του Κ. Κονοφάγου και με την συνεργασία του Ι.Γ.Μ.Ε. της Αρχαιολογικής Εταιρείας και του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης να αρχίσει έρευνα για Χρυσό και ΄Αργυρο στο Παγγαίο.

 Μετά την Κυβερνητική μεταβολή του 1981, δεν δόθηκε συνέχεια στα ανωτέρω.