από τον Αλέξανδρο Στεφανόπουλο
Μιχάλης Χαλκιάς (Mike Halkias)Ένας ΕλληνοΑμερικανός που αφυπνίζει με όσα διακηρύττει
Η ζωή του Ομογενή ΕλληνοΑμερικανού Μιχάλη Χαλκιά είναι βγαλμένη σαν μέσα από ταινία. Έχει τα πάντα μέσα. Σκηνές βγαλμένες από τον Ελληνικό κινηματογράφο των δεκαετιών του 1950 και του 1960 ζωντανεύουν μπροστά μας, καθώς μου διηγείται μερικά στιγμιότυπα της ζωής του. Όσο τον άκουγα να μου ανοίγει με απλότητα χαμόγελο, αυτοσαρκασμό, χιούμορ- αλλά και συναισθήματα που το ένα διαδεχόταν το άλλο μια – μια τις σελίδες της ζωής του τόσο βεβαιωνόμουν ότι άκουγα άλλη μια ιστορία που αξίζει να γίνει βιβλίο. Ένα βιβλίο που θα μας δείχνει και θα δείχνει σε όλες τις επόμενες γενιές των Ελλήνων για το πώς και με ποιο τρόπο θα συνεχίσουν αυτή την συνεχή, αέναη, άοκνη και ανύσταχτη αταλάντευτη πορεία επιβίωσης, συνέχειας αλλά και επικράτησης του Ελληνισμού στα πέρατα της οικουμένης και στους επόμενους αιώνες. Όπως, ένα ξεχωριστό βιβλίο αξίζει να γίνει η κάθε ιστορία του κάθε έλληνα-επώνυμου ή «ανώνυμου»- μετανάστη που έφυγε για άλλη γη και άλλα μέρη, κυνηγώντας το όνειρο και την ελπίδα για μια καλύτερη ζωή. Και τελικά μέσα από συντρίμμια όλοι τους, είτε γνωστοί, είτε «άγνωστοι» στο ευρύ ελληνικό κοινό κατάφεραν να δημιουργήσουν μια νέα ζωή. Μια ζωή γεμάτη ελπίδα. Μια καλύτερη ζωή. Αλλά και μια ζωή γεμάτη πόνο. Στερήσεις. Θυσίες. Δάκρυα πολλές φορές και αίμα. Στοιχεία με τα οποία είναι καμωμένη και πλασμένη γενικότερα η ιστορία του Ελληνισμού και ειδικότερα η ιστορία του Ελληνισμού της διασποράς σε όλες τις εκφάνσεις του. Μια ζωή γεμάτη οδύνες αλλά και χαρές. Νίκες αλλά και ήττες. Μια ζωή γεμάτη δημιουργία. Δύναμη. Τόλμη και παρρησία, όπως είναι η ζωή του Χιώτη Μιχάλη Χαλκιά, όπως και η ζωή πολλών άλλων Ελλήνων της Αμερικής που συνειδητοποιημένα επιλέγουν να μένουν στην αφάνεια και πίσω από τα φώτα της δημοσιότητας, προσφέροντας όπως αυτός ο αληθινά βαθιά συνειδητοποιημένος Έλληνας και γνήσιος πατριώτης ο Μιχάλης Χαλκιάς.
Στην Αμερική δεν νομίζω να υπάρχει κάποιος, από αυτό που ονομάζεται δημόσιος βίος, «παράγοντες» και παράγοντες, ηγέτες και ηγετίσκοι που να μην γνωρίζουν τον Μιχάλη Χαλκιά. Να μην γνωρίζουν το έργο και την συνεχή αθόρυβη προσφορά του σε κάθε επίπεδο. Η ζωή του Μιχάλη Χαλκιά είναι η ζωή ενός ακόμα Μεγάλου Έλληνα που δημιούργησε. Που έχτισε. Που οικοδόμησε, όχι μόνο για τον εαυτό και την οικογένεια του, όπως αρκετοί άλλοι που χρόνια τώρα αυτοπροβάλλονται ως ηγέτες και δυστυχώς για εκείνους όσο τους πλησιάζεις και τους μελετάς τόσο αποδεικνύονται κύμβαλα αλλάζοντα… Αντιθέτως η ζωή του Μιχάλη Χαλκιά είναι ένας φάρος φωτεινός που μεγαλούργησε και αξίζει να καταγραφεί και να μένει στην ιστορία και στα γραπτά ως scripta manent με διαχρονική και ιστορική αξία για να παραδειγματίζει τις επόμενες γενιές των Ελλήνων. Να παραδειγματίζει και να οδηγεί τις επόμενες γενιές Ελλήνων που ζουν σε ξένη χώρα και ξένη γη, συνεχίζοντας αυτό το μεγάλο ταξίδι στην ιστορία του Ελληνικού Πολιτισμού που πάντοτε μεγαλούργησε μέσα από τέτοιες προσωπικότητες που για τον ένα ή τον άλλο λόγο έφυγαν ή διώχθηκαν από την πατρώα γη, όπως συνέβαινε αρκετές φορές με τους αληθινά μεγάλους Έλληνες από τα χρόνια του Σωκράτη μέχρι και τις ημέρες μας. Έφευγαν και όπου και αν πήγαιναν ρίζωναν και κατόρθωσαν πολλά και δημιούργησαν. Κατάφεραν και έφτιαξαν. Έχτισαν και οικοδόμησαν εκτός από το δικό τους βιός και την δική τους φαμίλια που έπρεπε πρώτα να στεριώσουν, μετά έχτισαν και τις κοινότητες τους. Και οι πιο τρανοί και αληθινά μεγάλοι είναι αυτοί που έδιναν είτε από το υστέρημα, όπως συνέβη τα πρώτα χρόνια των μεταναστευτικών κυμάτων του 18ου αιώνα και αντίστοιχα του 19ου με αποκορύφωμα αυτά τα δυο μεγάλα μεταναστευτικά κύματα 20ου αιώνα το 1922 και το την 10ετια του 1950, είτε από το περίσσευμα τους όπως συμβαίνει το τελευταίο ¼ του 20ου αιώνα. Σε αυτό το μεγάλο μεταναστευτικό κύμα ανήκει και ο Ελληνό Αμερικανός Μιχάλης Χαλκιάς.
Ο Μιχάλης ο Χαλκιάς από οικογένεια λευιτική(οικογένεια κληρικών), γεννήθηκε στο Pittsburgh στην Πενσυλβάνια και δυο ετών εντελώς ξαφνικά και απροσδόκητα βρέθηκε στην Ελλάδα στα Καρδάμιλλα της Χίου με τον πατέρα του, χωρίς την μητέρα του και μια αδελφούλα. Βρέθηκε στην Ελλάδα, στον Πειραιά εν μέσω πολέμου, πείνας, λοιμών και στερήσεων, όταν έγινε ο Β’ παγκόσμιος πόλεμος. Ο πατέρας του αποφασίζει να φύγει από τον Πειραιά και κατευθύνεται στην πατρώα γη προς την Χίο στα Καρδάμιλλα. Κυνηγημένος ο πατέρας του από τους Γερμανούς μετά από λίγο βρέθηκε στο Χαλέπι στην Συρία. Εκεί μείνουν για τέσσερα χρόνια. Με το τέλος του παγκοσμίου πολέμου έρχονται πάλι στην Ελλάδα και το ’56 πια νεαρός ακόμα αποφασίζει να επιστρέψει στην Αμερική, όπου είχε γεννηθεί. Πίσω στην Αμερική βρίσκει την μητέρα του και την αδερφή του. Αμέσως αποφασίζει να σπουδάσει τελειώνει το γυμνάσιο στο Pittsburgh. Αμέσως μετά πήγε στην θεολογική σχολή της Βοστώνης. Απεφοίτησε το ’64 και από εκεί αρχίζει το δεύτερο μεγάλο κεφάλαιο της ζωής όπου μετά την αγωνία της επιβίωσης ξεκινά ο μαραθώνιος της ζωής. Της κοινωνικής καταξίωσης. Του γίγνεσθαι. Της πρώιμης αναγνώρισης και της πνευματικής και οικονομικής καταξίωσης. Οι σελίδες της ζωής του Μιχάλη Χαλκιά τρέχουν μια – μια γρήγορα όσο οι ώρες και οι μέρες, οι μήνες και τα χρόνια που τον φέρνουν πολύ υψηλά στην κοινωνική καταξίωση. Θα κάνει τα πάντα για να επιβιώσει αλλά και για να οικοδομήσει. Από τα χρόνια ακόμα της φοιτητικής ζωής στην Θεολογική Σχολή του Τιμίου Σταυρού της Βοστόνης βρίσκει τρόπους, όχι μόνο να επιβιώνει αλλά και να βοηθά άλλους. Να στηρίζει. Αρχίζει να οικοδομεί και να γίνεται ένας μικρός πετυχημένος επιχειρηματίας μέχρι που «σκανδαλίζει» και προκαλεί το κατεστημένο της εποχής.
Υπήρξε ψάλτης, δάσκαλος και έκανε κάθε τι άλλο για να ζήσει και να επιβιώσει ως νέος μετανάστης. Εργάστηκε με πάθος και αυταπάρνηση όπου και αν θήτευσε. Με ό,τι και αν καταπιάστηκε όλα τα χρόνια μέχρι την μεγάλη οικονομική καταξίωση. Έκανε όλα αυτά που κάνανε όλοι οι Έλληνες της περιοχής στις διάφορες κοινότητες του Pittsburgh την ίδια πορεία ακολούθησε όταν αργότερα μετά την αποφοίτηση του έφτασε και εδώ στην Νέα Υόρκη. Από μικρή ηλικία είχε έντονο το επιχειρηματικό δαιμόνιο και γρήγορα αναδεικνύεται σε έναν πετυχημένο επιχειρηματία. Συνέχισε σε πολλές δουλειές. Χρειάστηκε για να επιβιώσει να κάνει αρκετές δουλειές και όπως μας λέει «ουδέποτε αισθάνθηκα ντροπή για καμία δουλειά, πάντα εργαζόμουν και αυτό έμαθα να κάνω. Να εργάζομαι και να συνεργάζομαι για να μπορούμε να προοδεύουμε όχι μόνο ως οικογένεια αλλά και ως κοινότητα. Αυτό μπορούμε να κάνουμε καλά οι Έλληνες να εργαζόμαστε και μέσα από την εργασία μας να προοδεύουμε»
-Το ερώτημα που προκύπτει είναι πώς είναι δυνατό κάποιος που ξεκίνησε από την θεολογία να ασχοληθεί με το management. Τι ήταν αυτό που σας έκανε να πάτε στην θεολογική σχολή της Βοστώνης και να μην σπουδάσετε Διοίκηση επιχειρήσεων; τον ρωτώ.
-Πολύ σωστή η ερώτηση. Ο παππούς ήταν παπάς στα Καρδάμιλλα της Χίου και ήταν βέβαια η επιθυμία της οικογένειας κάποιος να γίνει ιερωμένος και έτσι από μικρός το άκουγα… Μεγάλωσα στις εκκλησίες στον Πειραιά, στον Αγ. Νικόλαο, στον Αγ. Βασίλειο, στον Αγ. Νείλος, στον Αγ. Κωνσταντίνο, και ήμουν αυτό που λένε παιδί της Εκκλησίας. Έτσι μεγαλώνοντας και ερχόμενος στην Αμερική, τελειώνοντας στο Γυμνάσιο, πήγα στην θεολογική σχολή της Βοστώνης. Και σπούδασα μέχρι το ’64. Ήταν μια φυσική συνέπεια των πραγμάτων, αλλά ταυτόχρονα είχα επιχειρηματική σκέψη. Τελείωσα την θεολογική σχολή, βρέθηκα στο Pittsburgh και έπιασα δουλειά εκεί με την εκκλησία το Holy Cross, και έπαιρνα 300 δολάρια το μήνα (το ’64).
Το σκάνδαλο της… «κάλπικης λίρας»
Αυτή η ταχύτατη οικονομική ανάπτυξη του γρήγορα τον θέτει στο στόχαστρο της κατώτερης καθεστηκυίας εκκλησιαστικής τάξης και βρίσκεται αντιμέτωπος με ένα… “σκάνδαλο” που τον αναγκάζει να απομακρυνθεί από το Πίτσμπουργκ. Ποιο ήταν το σκάνδαλο; Ως νεαρός επιχειρηματίας καταφέρνει και ενοικιάζει ένα μικρό κινηματογράφο στην περιοχή. Προβάλλει ταινίες ελληνικές για να διασκεδάζει τους έλληνες της περιοχής με εισιτήριο ελάχιστα cents του δολαρίου. Αυτή η πρώιμη οικονομική ανάπτυξη ενοχλεί και ενοχλεί πρώτα την ενορία της σχολής και έτσι ο παπάς που λίγα χρόνια αργότερα έμελε να πέσει στο ίδιο αδίκημα και το ίδιο «σκάνδαλο»… αποφασίζει να στοχοποιήσει τον νεαρό Θεολόγο και νεότευκτο επιχειρηματία. Αιτία;
H “ΚΑΛΠΙΚΗ ΛΥΡΑ”
{google}1992690340547615533{/google}
Η προβολή της ταινίας η πετυχημένη και διδακτική ταινία «κάλπικη λίρα» που πρωτοπαίχτηκε στον Ελληνικό κινηματογράφο και έγινε πολύ γνωστή από τον Δημήτρη Χόρν και την Έλλη Λαμπέτη. Η ταινία σκηνοθετήθηκε ως μια ηθογραφία το 1955 και παίχτηκε από τον Βασίλη Λογοθετίδη και σκηνοθετήθηκε από τον Γιώργο Τζαβέλα. Μια ταινία πετυχημένη και χιλιοπαιγμένη και αναγνωρισμένη στην Ελληνική κοινωνία από την πρώτη στιγμή στην Αμερική του 1960 στάθηκε η αφορμή για να διωχθεί και να κυνηγηθεί ένας νεαρός Θεολόγος επειδή την πρόβαλλε στους Έλληνες μετανάστες της περιοχής του Πίτσμπουργκ της Βοστόνης.
Τον ακούω να μου διηγείται την ζωή του και προσπαθώ να θυμηθώ την ταινία αυτή που άφησε εποχή στον Ελληνικό κινηματογράφο…
«…είχα καινούργιο αυτοκινητάκι και έπρεπε να το πληρώνω. Τι να κάνω λοιπόν; Άρχισα να προωθώ και να προβάλλω ελληνικές ταινίες, ένα δράμα και μια κωμωδία, όπως γινόταν στην Νέα Υόρκη και στην Βοστώνη, και έτσι μπορούσα να κάνω επιπλέον χρήματα για τα έξοδα μου. Όπως και στην θεολογική σχολή που ήμουν, ήμουν ο μόνος που συνδύαζε σπουδές και δουλειά. Ήμουν ο κουρέας της σχολής. Ο σχολάρχης ήταν πελάτης μου, οι καθηγητές μου ήταν πελάτες μου, οι συμμαθητές μου το ίδιο. Όλοι μου χρωστούσαν χρήματα καθότι ήμαστε ελεύθεροι να βγούμε έξω μια Κυριακή απόγευμα και μια Πέμπτη και πού να τρέχουνε για κούρεμα, ερχόντουσαν σε μένα λοιπόν, στο Mike’s Barbershop, και έτσι όλοι μου χρωστούσαν χρήματα και πάντα η τσέπη μου ήταν γεμάτη. Στο Pittsburgh που ήμουν πήρα έναν κινηματογράφο και ενώ ήμουν δάσκαλος, ψάλτης και γραμματέας στον Τίμιο Σταυρό, ταυτόχρονα κάθε Σαββατοκύριακο, και δεύτερη Δευτέρα και Τρίτη είχα τις ταινίες. Είχα μεγάλη επιτυχία καθότι υπήρχαν πάρα πολλοί Έλληνες στα διάφορα χωριά τριγύρω. Η γεωγραφική τοποθεσία είναι τέτοια, με βουνά, λαγκάδια και μεγάλες διαδρομές, κοντά όλοι αλλά περίεργη η τοποθεσία. Έτσι έβγαλα όλους τους παππούδες και τις γιαγιάδες από τα σπίτια τους με τα παιδιά τους να έρθουν να δουν μια ελληνική ταινία αλλά και να κάνουν κάτι όλοι μαζί, να γελάσουν μαζί και να κλάψουν μαζί. Αυτό το ’64-’65-‘66.
Μετά;
Ο παπάς εκεί ήθελε να ξέρει πόσα λεφτά έκανα και εγώ καθότι πονηρό παιδί από καρβουνιάρικα από τον Πειραιά, είχα μια απλάδα(απλότητα). Όποτε με ρωτούσε «έκανες χρήματα;», «ναι» του απαντούσα «έκανα 1200 δολάρια καθαρά στην τσέπη μου». Το λέει στον Χιώτη παπά και ο παπάς έσκασε ότι έβγαλα 1200 δολάρια σε δυο βράδια, ενώ ήμουν δάσκαλος στο σχολείο –την Δευτέρα και την Τρίτη δίδασκα- και στις 7 πήγαινα στον κινηματογράφο που είχα τις ταινίες και περνούσαν χίλιοι άνθρωποι, να με χαιρετίσουν και να δουν τον σπουδαίο νεαρό που τους έβγαλε όλους από τα σπίτια τους και τους έκανε να έρθουν να δουν ελληνική ταινία να διασκεδάσουν».
Τον ακούω με προσοχή. Σταματά να διηγείται. Σκέφτεται… τον ρωτώ «μετά τι έγινε…»; παραμένει σκεφτικός. Προβληματισμένος.. δεν απαντά… Να τολμήσω να φανταστώ; Ο Μιχάλης Χαλκιάς προτίμησε την σιωπή…μια κραυγαλέα σιωπή…
Ε λοιπόν να σας πω μετά τι έγινε; Με απλά λόγια ο παπάς έσκασε, διότι ο Μιχάλης Χαλκιάς μάζευε τότε αρκετά χρήματα και άρχισε να τον κυνηγά.
Συνεχίζει την διήγηση… «ακούστε αγαπητέ Αλέξανδρε θέλανε να χτίσουν ένα καινούργιο κτίριο, έναν καινούργιο ναό και γω πήγα πέντε τετράγωνα πιο πέρα, πήρα με ενοίκιο έναν κινηματογράφο Δευτέρα και Τρίτη και μπόρεσα να έχω μια μεγάλη επιτυχία.»
-και αυτό ενόχλησε;
Δεν απαντά και συνεχίζει να διηγείται…
«…Οπότε, τελικά, δεύτερη, τρίτη φορά «πόσα έκανες, Μιχάλη;», «έκανα τόσα», «μα κάνεις πολλά…». Είχα μια ταινία την «Κάλπικη Λίρα» και με τσακώνει ο παπάς και λέει «ακούστε, αγαπητέ, η «Κάλπικη Λίρα» είναι μια ανήθικη ταινία που την προβάλλετε εδώ και –ξέρετε- θα γράψω στην Αρχιεπισκοπή και δεν θα σας χειροτονήσει, διότι δεν ενεργείτε σωστά, ως απόφοιτος της θεολογικής σχολής». «Μα» του λέω «πάτερ, δεν νομίζω ότι η Κάλπικη Λίρα είναι ανήθικη». Και όμως τελικά αυτή η διάσημη και προβεβλημένη ταινία του Γιώργου Τζαβέλα στάθηκε η αφορμή και η αιτία για την αλλαγή πορείας της ζωής του Μιχάλη Χαλκιά. Τότε άλλαξαν όλα! Έγινε η μεγάλη στροφή. Ο Μιχάλης Χαλκιάς τελικά δεν χειροτονείται κληρικός όπως συνέβαινε με το μεγαλύτερο ποσοστό των σπουδαστών της σχολής. Αποφασίζει να αλλάξει και να κάνει στροφή. Στρέφεται προς το επιχειρείν και πετυχαίνει όπως έδειξαν τα χρόνια και η συνέχεια της ζωής του. Μια ζωής γεμάτη επιτυχίες. Ο Θεός όμως που έβλεπε και είχε το δικό σου σχέδιο –όπως έχει το δικό του σχέδιο για τον κάθε ένα από εμάς για αυτό και χαμογελά όταν μας ακούει να σχεδιάζουμε…- «Πλήρωσε» με την ίδια κάλπικη λίρα τον κληρικό εκείνο που ουσιαστικά πλήγωσε και στάθηκε ο ηθικός αυτουργός για να μη χειροτονηθεί κληρικός και που ίσως είναι η μεγάλη αιτία αυτής της επιτυχίας του Μιχάλη Χαλκιά, που αντί να γίνει ένας ακόμα κληρικός έγινε ένας μεγάλος αναγνωρισμένος επιχειρηματίας. Ένας επιχειρηματίας που εν συνεχεία βοήθησε την Ελληνική κοινότητα. Και να λοιπόν πώς ήρθαν τα πράγματα μετά από πολλά χρόνια. Ο Μιχάλης Χαλκιάς πετυχημένος πια μεγάλος και τρανός, όπως θα λένε οι απλοί συμπολίτες και συμπατριώτες του, βρίσκεται στην μεγαλούπολη. Στην πόλη των Πόλεων. Στην πρωτεύουσα την Νέα Υόρκη, όπου μάζευε τον Ελληνισμό. Ο Χρόνος –και ο Θεός που έβλεπε από εκεί που είναι θα προσθέσω – τα έφερε αλλιώς….και «η κάλπικη λίρα» που κάποτε στάθηκε η αφορμή και η αιτία όχι μόνον να αλλάξει η ζωή του Μιχάλη Χαλκιά και να αποτελέσει «σκάνδαλο» ανηθικότητας σήμερα χρόνια μετά αυτή η ίδια ταινία μαζεύει κόσμο στο υπόγειο ενός ναού στην Νέα Υόρκη και η προβολή της, όχι μόνον διασκεδάζει αλλά και ενισχύει οικονομικά τον αυτό τον ιερό ναό… Σημασία έχει όμως ποιος κληρικός ήταν εφημέριος σε αυτό ιερό ναό; Αυτός ο ίδιος κληρικός που τότε, το 1964 ουσιαστικά εδίωξε και επέπληξε με το αιτιολογικό ότι αυτή η θαυμάσια ταινία ήταν ανήθικη και προκαλούσε «εκκλησιαστικό σκάνδαλο», επειδή ήταν φοιτητής της Θεολογικής Σχολής στην Βοστόνη και προέβαλε αυτή την ιστορική ταινία για να διασκεδάσει τους έλληνες της περιοχής. Αυτή η ίδια ταινία που στάθηκε η αιτία να αλλάξει η ζωή του Μιχάλη Χαλκιά, και να διωχθεί, χρόνια αργότερα την δεκαετία του 1980 ήταν η ταινία που διασκέδαζε τους πιστούς του Ιερού Ναού στην Νέα Υόρκη… Και ενώ για τον Μιχάλη Χαλκιά ήταν σκάνδαλο, για τον κληρικό επειδή την προέβαλε εκείνος ήταν ηθική! Η ταινία προβαλλόταν σε γνωστό ενοριακό ναό στο Brooklyn της ΝΥ για τους Ικαριώτες και ο Θεός τα έφερε έτσι που σε μια από εκείνες τις εκδηλώσεις που προβάλλοταν ταινίες προς διασκέδαση και οικονομική ενίσχυση του ιερού ναού και της ανοικοδόμησής του, προσκλήθηκε και ο Μιχάλης Χαλκιάς. Πετυχημένος πια. Αναγνωρισμένος δωρητής των κοινοτήτων. Τα βλέμματα αστράφτουν. Το βλέμμα του κληρικού μόλις ανάβουν τα φώτα μετά την προβολή της ταινίας πέφτουν στο Μιχάλη Χαλκιά… Τα συναισθήματα ανάμεικτα και για τους δυο… Τον κληρικό που κάποτε επέπληξε και ουσιαστικά έδιωξε τον Μιχάλη Χαλκιά, όχι για την προβολή της ταινίας αλλά επειδή έβγαζε αρκετά χρήματα! Αυτή ήταν η μοναδική αλήθεια. Να όμως που άλλα σκέπτεται ο άνθρωπος και άλλα έρχονται στην ζωή… Τα πράγματα ήταν αλλιώς. Οι ρόλοι διαφορετικοί. Τώρα ο κληρικός αυτός ζητούσε βοήθεια και στήριξη από τον νεαρό που κάποτε επέπληξε και βρήκε ως πρόσχημα αυτή την ιστορική αριστουργηματική ταινία του Γιώργου Τζαβέλλα η «κάλπικη λίρα». Τα βλέμματα μοιραία συναντήθηκαν. Οι ματιές άστραψαν… Ο κληρικός και Μιχάλης Χαλκιάς. Ουδείς μπορεί να δει στην ψυχή εκείνη την χρονική στιγμή αυτού του κληρικού που αποτελεί πια μια θλιβερή ανάμνηση για τον Μιχάλη Χαλκιά. Το ερώτημα που προκύπτει είναι ήταν ηθικό για τον Fr… να δείχνει την «Κάλπικη Λίρα» στο υπόγειο του Τιμίου Σταυρού στο Bay Ridge, αλλά δεν ήταν ηθικό για τον Μιχάλη Χαλκιά να δείχνει την κάλπικη λύρα το 1964 στο Pittsburgh; Νομίζω ότι ο κάθε ένας από εσάς που διαβάζετε αυτή την μικρή ιστορία το έχετε βγάλει ήδη…
Ο Μιχάλης Χαλκιάς από νεαρός ακόμα προκαλούσε έντονο θαυμασμό γιατί κατάφερε να καταξιώνεται οικονομικά και επιχειρηματικά τον καλούσανε να κάνει ομιλίες και να χαιρετίσει σε εκδηλώσεις που κοινός παρανομαστής ήταν κάποια δωρεά που στο τέλος ζητούσαν από τον πρώιμα πετυχημένο Χιώτη Μιχάλη Χαλκιά.
Μια από αυτές τις εκδηλώσεις που είχε προσκληθεί ήταν αυτό το υπόγειο του Ιερού ναού στον οποίο υπηρετούσε ο κληρικός, εκείνος που επέπληξε τον Μιχάλη Χαλκιά. Σε αυτό το υπόγειο εκείνο το απόγευμα ήσαν έλληνες νεομετανάστες από την Ικαρία, από την Πελοπόννησο, Βλαχοκερασιώτες, Χιώτες που είχαν έρθει να δουν αυτόν τον σπουδαίο επιχειρηματία που ήταν ψάλτης και δάσκαλος και έκανε τόσα χρήματα. Έρχονταν να δουν ποιο ήταν το θέμα. Προσβλήθηκαν λοιπόν αυτοί οι πάμπλουτοι άνθρωποι της εποχής με εστιατόρια, με μεγάλες επιχειρήσεις, με ξενοδοχεία, που ήθελαν να γνωρίσουν τον μεγάλο επιχειρηματία, τον νεαρό Μιχάλη Χαλκιά. Ένα παιδί βασανισμένο. Βαθιά πονεμένο και στερημένο.
Τα γεγονότα που ακολούθησαν μετά την μοιραία επίπληξη εκείνου του κληρικού προς τον υπερήφανο Έλληνα νεαρό Μιχάλη Χαλκιά είχαν ως αποτέλεσμα την υποβολή της παραίτησης του και της απομάκρυνσης του από τον Pittsburgh.
Eκείνη την εποχή οι Έλληνες του Σικάγου, της Βοστόνης αλλά και άλλων εκτός πολιτειας ΝΥ εργάζονταν σε καθαριστήρια καπέλων, ακριβώς επειδή έκαναν την δουλειά που τους ανέθεταν χωρίς να χρειάζεται η χρήση της αγγλικής την οποία ελάχιστοι γνώριζαν. Εργασία που έκανε και ο Μιχάλης Χαλκιάς.
Εξ ανάγκης μετά όταν πια ήρθε στη ΝΥ έκανε πάλι όλες τις δουλειές. Δεν υπήρξε δουλειά που να μην την έκανε προκειμένου να βγάλει τα προς το ζειν. Οι δουλειές που έκαναν τότε εκείνη την περίοδο όλοι οι Έλληνες ήταν οι μπογιές. Τα πιάτα. Οι οικοδομές. Οι θείοι του και σχεδόν όλοι οι άντρες της οικογένειας αλλά και κάθε ελληνικής οικογένειας είχαν και από κάποιον που έκανε μια από αυτές τις δουλειές. Έτσι το ίδιο συνέβη και με τον πατέρας του, όλοι πέρασαν από αυτή τη δουλειά. Διότι-όπως θα μας πει- «πηδούσαν από τα πλοία σαν γάτοι και όπου πήγαιναν μετά, ή έπλεναν πιάτα ή θα μπογιατίζανε. Εγώ, λοιπόν, τελειώνοντας την θεολογική σχολή κάθε καλοκαίρι πήγαινα μετά τις 4 Ιουλίου στο Pittsburgh και όλες οι δουλειές ήταν πιασμένες. Τι να κάνω, λοιπόν; Η μόνη δουλειά που δεν πήγαινε κάνεις ήταν να είσαι μπογιατζής. Έτσι, λοιπόν, ήμουν τέλειος μπογιατζής. Αυτό ήταν το κατ’ εξοχήν επάγγελμά μου και αυτό με κάλυπτε και όταν ήρθα στην Νέα Υόρκη».
Ο Μιχάλης Χαλκιάς όμως πολύ γρήγορα πέρασε και σε άλλα επαγγέλματα. Μοιραίο και αναπόφευκτο ήταν ένας πρώιμα πετυχημένος νεαρός να προκαλεί με την επιτυχία του. Έτσι πολύ γρήγορα όταν αποφάσισε να μετακομίσει στην ΝΥ δεν μπορούσε ένας τόσο ευφυής και περισπούδαστος νέος να μην βρει εργασία αμέσως και πολύ σύντομα το 1967 προσλαμβάνεται στην τότε καταξιωμένη ημερήσια εφημερίδα Εθνικός Κήρυκας. Τον προσλαμβάνει ο γνωστός ομογενής δημοσιογράφος Μακριάς και τον ορίζουν υπεύθυνο των αγγελιών, στις μεταφράσεις και πολύ σύντομα αρχίζει να γράφει και ως σχολιογράφος. Μόνος στην Νέα Υόρκη οι μοναδικοί γνωστοί που είχε ήσαν δυο κληρικοί ο ένας αργότερα χειροτονήθηκε Επίσκοπος και ο άλλος διορίστηκε σε μια πλούσια ενορία. Συνεχίζοντας την διήγηση του μου λέει:
«Είχα λοιπόν δυο φίλους εδώ. Όταν έμαθε λοιπόν ο Σεβ. ο Σίλας ότι ήμουν εδώ, με καλεί, και είχε μάθει ότι είχε μπει η Αλίκη στην ζωή μου, λέει «θα σου δώσω μια καλή κοινότητα, θα έχεις καλό σπίτι, θα έχεις αυτοκίνητο, θα έχεις χρήματα».
Λέω «σας ευχαριστώ» και με έστειλε στον π. Τσελεντάκη, στο Queens για να κάνω το κήρυγμα το αγγλικό, γιατί ο πατήρ Τσελεντάκης δεν ήταν καλός στα αγγλικά και επίσης να κάνω και το κατηχητικό.» Και εδώ όμως πάνω που είχε βρει μια δουλειά με ένα καλό εβδομαδιαίο εισόδημα, η συνεχής πολυσχιδής ενασχόληση του προκαλεί και πάλι και αυτή την φορά το έργο του, ως Ιεροκύρηκα, την διεύθυνση της εφημερίδας «εθνικός κήρυκας» και απολύεται με το αιτιολογικό ότι «αυτή η δουλειά του δημοσιογράφου δεν συνάδει με τον ρόλο του ως ιεροκήρυκα». Τότε πληρωνόταν με 70 δολάρια για πεντέμιση μέρες την εβδομάδα στον ιερό ναό για τις υπηρεσίες του ως ιεροκύρηκας και δάσκαλος στο κατηχητικό προκειμένου να στηριχτεί οικονομικά ο νεαρός Μιχάλης Χαλκιάς και του διασφάλιζαν 50 δολάρια την εβδομάδα. Απηυδισμένος και με τον άλλον, φεύγει και από τον Εθνικό Κήρυκα. Την τελευταία ημέρα στην εφημερίδα κάποιος τηλεφωνά στην εφημερίδα και το σηκώνει ο Μιχάλης Χαλκιάς. Από την άλλη γραμμή του ακουστικού ακούγεται μια μεστή με αποφασιστικότητα φωνή που λέει «θέλω έναν λεβέντη, θέλω να με βοηθήσετε, θέλω έναν διευθυντή για να ανοίξω ένα γραφείο ταξιδιωτικό.» Ήταν ο γνωστός ταξιδιωτικός πράκτορας Γογολίδης. «Έχω γραφείο στην Αθήνα, την Μυτιλήνη, την Μελβούρνη, το Σύνδεϊ και θέλω να ανοίξω στην Νέα Υόρκη, στο Μόντρεαλ και το Τορόντο». Στην γραμμή ο απολυμένος Μιχάλης Χαλκιάς ευφυής και εύστροφος του λέει «σας βρήκα τον κατάλληλο άνθρωπο. Τον θέλετε να είναι ξύπνιος, να μιλάει αγγλικά, να μιλάει ελληνικά, να είναι αλεπού. Να σας τον φέρω;». «να μου τον φέρεις». Τον ρωτάω «τι ώρα;», «στις 5». Την επομένη συναντιούνται ο γνωστός ταξιδιωτικός πράκτορας με τον νεαρό Μιχάλη Χαλκιά. Τέτ α τετ οι δυο άνδρες και ο Μιχάλης Χαλκιάς. «Στις 5 πάω στους 39 δρόμους στην 8η λεωφόρο την ξακουστή και ήταν εκεί το στέκι όλων των ελλήνων, με γνώρισε ο άνθρωπος, με προσέλαβε αμέσως. Αυτός ήθελε να φύγει, ήταν νέος με πολλά λεφτά, βαρέθηκε να βλέπει την Νέα Υόρκη της 8ης Λεωφόρου και έτσι έγινα διευθυντής στο πρακτορείο του Γογολίδη και χωρίς να το καταλάβω βρέθηκα ως διευθυντής» Ο Μιχάλης Χαλκιάς όμως ανήσυχος επιχειρηματικό πνεύμα καθώς ήταν μετά από έναν χρόνο είχε το δικό του πρακτορείο στους 43 δρόμους, το περίφημο “Super jet travel” δραστηριότητα που συνέχισε για αρκετά χρόνια αργότερα και μέχρι πρόσφατα. Όμως ένα ανήσυχο πνεύμα, όπως ο Μιχάλης Χαλκιάς, δεν σταμάτησε την πρόοδο του επειδή απλά κέρδιζε χρήματα. Λόγιο και ανήσυχο πνεύμα καθώς ήταν ζώντας στην Νέα Υόρκη αρχίζει να εκδίδει την δεκαετία του 1970 την εφημερίδα το “Greek American” για επί πέντε συνεχή έτη.
Καθώς μας διηγείται και ξεδιπλώνει τις σελίδες της ιστορίας της ζωής του μας λέει για αυτή την περίοδο της ζωής του «μετά ήρθε ο εβραίος ο καινούργιος ιδιοκτήτης του κτιρίου που στεγαζόταν η εφημερίδα μου στους 43 δρόμους να μου πει ότι θα μου αυξήσει το ενοίκιο κατά τρεις φορές. Πήγα σους 42 δρόμους στο 251 και βρήκα έναν χώρο εκεί, τέσσερις φορές πιο μεγάλο, με τα μισά χρήματα και έτσι άνοιξα ένα γραφείο ευρέσεως εργασίας, είχα ήδη το Superjet Travel, την εφημερίδα και ταυτόχρονα είχα πάρει ένα μεγάλο τυπογραφείο στους 36 δρόμους που είχε χρηματοδοτηθεί με κάποιο ποσό από την τότε ελληνική κυβέρνηση για ημερήσια εφημερίδα, και έτσι πήρα όλο το χώρο με τον εξοπλισμό. Λίγο αργότερα για να μην μακρηγορώ, άνοιξα ένα μικρότερο τυπογραφείο στο χώρο που είχα στους 42, όπου είχα το ταξιδιωτικό γραφείο, το Eureka Employment Agency, είχα 500-700 ανθρώπους την ημέρα να παρελαύνουν για δουλειές και ταυτόχρονα είχα και την εφημερίδα» το σημαντικό για αυτή την εποχή το να είσαι εκδότης και μάλιστα νεαρός ήταν μέγα επίτευγμα και ακόμα μεγαλύτερο το να έχεις δική σου λινοτυπική μηχανή, ακριβώς διότι κατέβαζε το κόστος εξόδων εκείνη την εποχή σε αντίθεση με την σημερινή που οικονομικά είναι ασύμφορη μια τέτοια επένδυση, αν δεν χρησιμοποιείται και για άλλους επιχειρηματικούς σκοπούς, εκδόσεις και εκτυπώσεις με επιπρόσθετες συναφείς δραστηριότητες. Αυτή λινοτυπική ήταν που εξέδιδε την ομογενειακή αγγλόφωνη εφημερίδα Greek American
Ποια χρονολογία είχατε την Greek–American;
Μετά το ‘70
Πόσο κράτησε αυτή η προσπάθεια;
Πέντε χρόνια περίπου
Από εκεί και έπειτα, μετά από αυτή την πολυσχιδή δραστηριότητα…
“Είχε έρθει μια κυρά, μια λεβέντισσα, 7 ποδάρια ψηλή, γερμανίδα που είχε καταδιωχθεί από την κυβέρνηση, διότι έκανε παρέα με τους τραπεζίτες που είχαν εμπλακεί σε ένα μεγάλο σκάνδαλο real estate στην Νέα Υόρκη. Την είχαν βάλει φυλακή, αλλά συνεργάστηκε με την κυβέρνηση –ήταν μια από τους τρεις συνεργούς κατά τους New York Times-, με αποτέλεσμα να μπουν φυλακή τελικά οι τραπεζίτες. Τελικά για να βγει έξω, έπρεπε να πιάσει μια απλή δουλειά κάπου. Και ήρθε στο γραφείο μου ευρέσεως εργασίας και ζήτησε μια απλή δουλειά σε εργοστάσιο. Ήταν λίγο χοντρούλα και πολύ ψηλή… έρχεται η Αννούλα και μου λέει «Α. Κ. Χαλκιά, αυτή εδώ η χοντρούλα θέλει δουλειά, πώς θα χωρέσει εκεί μέσα για δουλειά;». Βλέπω το βιογραφικό της, βλέπω ότι είναι μορφωμένη, τις δίνω δουλειά και πράγματι ήταν εξαίρετη. Από εκείνη έμαθα πώς να αγοράζω και να πουλάω σπίτια και πριν το καταλάβω, άρχισα να ασχολούμαι με το real estate.
Αυτά την δεκαετία του ’70;
Ναι
Πόσο καθίσατε στο real estate;
Ήμουν ιδιοκτήτης. Μετά πήρα real estate brokers license. Αλλά δεν είχα ανάγκη από αυτό. Είχα πολλά κτίρια δικά μου, μικρά και μεγάλα, και μετά πήγα σε πιο μεγάλα. Έτσι πούλησα το γραφείο ευρέσεως εργασίας, άφησα το πρακτορείο –είχα πλέον τρία γραφεία, ένα στο Pittsburgh, ένα στην 5η Λεωφόρο και στους 42 δρόμους-. Ήμουν πάρα πολύ απασχολημένος και η πολλή δουλειά με ευχαριστούσε και παράλληλα είχα και το ραδιόφωνο».
Αυτή όμως όλη η επιχειρηματική δραστηριότητα δεν πτοεί την αγωνιστικότητα και την πνευματική ανησυχία του Μιχάλη Χαλκιά. Δεν του αρκούσε η έκδοση της εφημερίδας Greek American αλλά και ως δεινός ρήτωρ καθώς ήταν αποφασίζει να εκφράσει δημόσιο λόγο μέσα από το πρόγραμμα του Μιχάλη Μάνου. Έτσι την ίδια αυτή γόνιμη περίοδο ο Μιχάλης Χαλκιάς κάθε Τρίτη βράδυ έκανε εκπομπές στο WEVD, του Μιχάλη του Μάνου το πρόγραμμα το οποίο και είχε αναλάβει.. Πολυσχιδής, ο Μιχάλης Χαλκιάς έτοιμος να προσφέρει πάντα αναμεμιγμένος με τα ομογενειακά, «να βοηθήσουμε τους έλληνες…» όπως χαρακτηριστικά λέει γιατί ποτέ δεν ξέχασε πως τον ίδιο ουδείς τον βοήθησε. Αντιθέτως τον κυνήγησε το κάθε μορφής και λογής κατεστημένο. Εκείνος στάθηκε όρθιος και συνέχισε τον δρόμο της επιτυχίας.
Το διάσημο ιστορικό κτήριο αρχιτεκτονικό αριστούργημα γερμανικής και πολωνικής κατασκευής του 19ου αιώνα Prospect Hall της Νέας Υόρκης ιδιοκτησία του ζεύγους Αλίκης και Μιχάλη Χαλκία
Το 1981 αγοράζει το ιστορικό κτήριο του Prospect Hall(music hall) στο Brooklyn της Νέας Υόρκης στην πιο ακριβή περιοχή από τους Πολωνούς ιδιοκτήτες του και το μεταμορφώνει σε ένα πραγματικό ανάκτορο τέχνης και πολιτισμού. Ένας πολυχώρος τον οποίο μετονομάζει σε Grand Prospect Hall όπου σήμερα έχει καθιερωθεί στην υψηλή Αμερικάνικη κοινωνία. Ένας χώρος πασίγνωστος στην Αμερική και ειδικά στην Νέα Υόρκη, όχι μόνον μέσα από την συχνή τηλεοπτική διαφήμιση του αλλά και διότι εδώ και 30 χρόνια τώρα καθιερώθηκε, ως τόπος συνάντησης μεγάλων πολιτιστικών γεγονότων. Ένας χώρος όπου διακεκριμένες οικογένειες αμερικανών εμπιστεύονται για τις πιο προσωπικές ευχάριστες στιγμές τους γάμους και δεξιώσεις. Αποφοιτήσεις και δεξιώσεις μεγάλων εταιριών. Ένας χώρος που το ζεύγος Αλίκη και Μιχάλη Χαλκιά έχουν ανανεώσει και αναμορφώσει προσθέτοντας το έντονο ελληνικό στοιχείο, χωρίς να αλλοιώσουν τον ιστορικό χαρακτήρα του βαρύ μπαρόκ, τον οποίο μάλιστα τονίζουν με αρκετές παρεμβάσεις που κοστίζουν οικονομικά, προσθέτουν ελάχιστες πινελιές προσδίδοντας ένα ευρωπαϊκό και ελληνικό χαρακτήρα. Το ρεπορτάζ όμως Grand Prospect Hall είναι ένα άλλο εξίσου μεγάλο ρεπορτάζ που θα δούμε σε επόμενο ρεπορτάζ μας.
Μια ολόκληρη πορεία γεμάτη εντάσεις. Δράσεις και πολυσχιδή επιχειρηματική δραστηριότητα που τον φέρνει, μαζί με 100αδες άλλους έλληνες της Αμερικής, στην κορυφή της επιτυχίας. Μια επιτυχία που αποδέχτηκε με την ίδια ταπεινοφροσύνη, σεμνότητα και την ίδια λιτότητα που διέκρινε πάντα τον Μιχάλη Χαλκιά. Ο Μιχάλης Χαλκιάς μια προσωπικότητα συγκροτημένη και δομημένη μέσα στο αρχαίο ελληνικό ήθος και κάλλος. Ζυμωμένος με την Ορθοδοξία και τα εκκλησιαστικά κείμενα εκφέρει Λόγο ουσιαστικό χωρίς να φείδεται κριτικής. Οξυδερκής νους καθώς είναι δεν διστάζει, όπως είδαμε στην σημαντικότατη συνέντευξη που μας παραχώρησε μετά από χρόνιας αυστηρής σιωπής και συνεχούς περισυλλογής να καταγγείλει και να πει τα πράγματα με το όνομα τους, αποζητώντας να αφυπνίσει, όπως μας είπε με το φοβερό «Wake Up! Ξύπνα. Αφυπνίσου. Αντιστάσου. Μείνε έλληνας. Κράτα τις παραδόσεις και τα έθιμα σου Έλληνα Ομογενή πατριώτη, μείνε Έλληνας» μια κραυγή αγωνίας που δεν πρέπει να μας αφήσει ασυγκίνητους. Αυτός είναι ο Μιχάλης Χαλκιάς. Απλός. Λιτός. Σεμνός. Ταπεινός. Με αυτοσαρκασμό και σκωπτικό χιούμορ που δεν περνά απαρατήρητο. Ένας άνθρωπος που άγγιξε την κορυφή της επιτυχίας αλλά ποτέ δεν ξέχασε από πού ξεκίνησε. Και το κυριότερο ένας Άνθρωπος που ποτέ δεν αλλοτριώθηκε… Έμεινε Άνθρωπος και βαθιά Έλληνας. Γνήσιος πατριώτης που πρέπει να μάθουν την ιστορία του και στην Ελλάδα αλλά που κυρίως εκείνο που αξίζει κάποιος να προσέξει δεν είναι μόνον η ζωή και η δράση του ως έναν Έλληνα μετανάστη που πέτυχε, όπως χιλιάδες άλλοι, αλλά οφείλει να παραδειγματίζει και να μας βάζει σε περισυλλογή είναι αν μη τι άλλο ο γνήσιος πατριωτικός και ειλικρινής Λόγος του. Η έμπρακτη αγωνία του για την συνέχεια και διάδοση του Ελληνικού πολιτισμού και της Ελληνικής παιδείας στις ΗΠΑ. Ένας λόγος που περισσότερο από ποτέ άλλοτε πρέπει να προβληματίζει τους εδώ ευρισκόμενους Έλληνες Α’, Β’ και Γ’ γενιάς ελληνικής καταγωγής Αμερικανούς. Ο Λόγος του Μιχάλη Χαλκιά οφείλει να μας αφυπνίζει. Να μας παραδειγματίζει. Αυτή συνοπτικά και περιεκτικά μέσα σε ελάχιστες γραμμές ήταν η ζωή του Μιχάλη Χαλκιά. Του βαθιά αληθινού Έλληνα! Γνήσιου Ορθόδοξου, αλλά πρώτα και πάνω από όλα Έλληνα! Ένα είδος που συστηματικά χάνεται από τους κόλπους της ελληνικής κοινότητας των ΗΠΑ. Αυτό το είδος ανθρώπων ήρθε να μας θυμίσει η γνήσια, μετά από πολλά χρόνια, παρέμβαση του δημόσιου λόγου του Μιχάλη Χαλκιά.
