Νέα εξέλιξη σημειώθηκε στο κουρδικό μετά την απαίτηση των Κούρδων να τους παραχωρηθεί καθεστώς αυτονομίας στην Τουρκία. Το γεγονός αυτό αναμένεται να αυξήσει τις πιέσεις προς την ισλαμική κυβέρνηση, καθώς συνδέεται με το δόγμα της «εδαφικής ακεραιότητας» στο οποίο η κεμαλική παράταξη προσδίδει μεγάλη σημασία.
Την παραχώρηση αυτόνομου καθεστώτος στον κουρδικό λαό ζήτησαν από την ισλαμική κυβέρνηση ΑΚΡ κορυφαίοι κούρδοι πολιτικοί. Το αίτημα των κούρδων ηγετών διατυπώθηκε την περασμένη εβδομάδα στα πλαίσια των εργασιών της Συνέλευσης για μία Δημοκρατική Κοινωνία (ΣΔΚ) και συνοδεύτηκε από αίτημα για αμοιβαίο τερματισμό των εχθροπραξιών.
Στην 4η Γενική Συνέλευση της ΣΔΚ που διήρκησε δύο μέρες και έλαβε χώρα στα γραφεία της Τ.Ο. Ντιαρμπακίρ του κουρδικού Κόμματος της Ειρήνης και της Δημοκρατίας (ΚΕΔ), κυριάρχησε το θέμα της παροχής αυτόνομου καθεστώτος στον κουρδικό πληθυσμό στα πλαίσια των κινήσεων «εκδημοκρατισμού» που φαίνεται ότι θέλει να προωθήσει το ΑΚΡ. Κατά τις εργασίες της Συνέλευσης επικράτησε η άποψη ότι το καθεστώς της «δημοκρατικής αυτονομίας» ταιριάζει απόλυτα στις ανάγκες του κουρδικού λαού που προσδοκά σε ένα πιο φιλελεύθερο καθεστώς. Και αυτό το καθεστώς, δηλώνουν οι κούρδοι, μπορεί να επιτευχθεί μόνο όταν εκδημοκρατιστεί πλήρως η Τουρκία. Η Συνέλευση υιοθέτησε ένα σχέδιο για την αυτονόμηση, οι βασικές γραμμές του οποίου προβλέπουν: α) Ριζικές μεταρρυθμίσεις που θα εξασφαλίσουν τον εκδημοκρατισμό του τουρκικού πολιτικού και διοικητικού συστήματος. β) Την καθιέρωση της κοινωνικής αυτάρκειας ως βασική διοικητική αρχή, δεδομένου ότι η αλλαγή του συστήματος δεν αρκεί από μόνη της για την επίλυση των προβλημάτων. γ) Την υιοθέτηση μιας φιλοσοφίας που θα ενδυναμώνει την περιφέρεια και θα καθιστά τον γηγενή πληθυσμό υπεύθυνο και θα του παρέχει δικαίωμα λόγου στις αποφάσεις αναφορικά με τις μεθόδους επίλυσης προβλημάτων που θα αναπτυχθούν. δ) Την υπεράσπιση της δημοκρατικής συμμετοχής για την ένταξη του γηγενή πληθυσμού στις διαδικασίες λήψης απόφασης και την υιοθέτηση του συστήματος εκπροσώπησης σε όλα τα επίπεδα της τοπικής αυτοδιοίκησης. ε) Την υποστήριξη μίας δομής στην τοπική αυτοδιοίκηση κατά την οποία οι πολιτισμικές διαφορές θα εκφράζονται ελεύθερα αντί μίας νοοτροπίας που βασίζεται στην έννοια του «έθνους και του εδάφους». στ) Τη δημιουργία δομών δημοκρατικής αυτοδιοίκησης, συμπεριλαμβανομένης της υιοθέτησης των ιδιαίτερων χρωμάτων και συμβόλων κάθε περιοχής, δίχως να αναιρείται η έννοια της σημαίας και της επίσημης γλώσσας του «Λαού της Τουρκίας». ζ) Την οργάνωση της δημοκρατικής αυτοδιοίκησης σε «περιφερειακά κοινοβούλια». Τα μέλη τους αποκαλούνται «εκπρόσωποι των περιφερειακών κοινοβουλίων» και έχουν συγκεκριμένα δικαιώματα και υποχρεώσεις. η) Κάθε περιφέρεια θα αποκαλείται με το όνομα της μεγαλύτερης πόλης που περιλαμβάνεται στα γεωγραφικά της όρια. θ) Την ανάθεση στους νομάρχες της εκτέλεσης των αποφάσεων που έχει λάβει τόσο η κεντρική κυβέρνηση όσο και η τοπική αυτοδιοίκηση.
Στη Συνέλευση (ΣΔΚ) συμμετείχαν σημαντικά ονόματα, όπως ο Αχμέτ Τούρκ και η Αϊσέλ Τουγλούκ, οι οποίοι εκλέχτηκαν στην προεδρία από τους συνέδρους. Οι Τουρκ και Τουγλούκ είχαν διατελέσει πρόεδροι του κουρδικού Κόμματος της Δημοκρατικής Κοινωνίας (ΚΔΚ), το οποίο έκλεισε με απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου τον Δεκέμβριο του 2009, ενώ οι ίδιοι είχαν καταδικαστεί σε ποινή πενταετούς αποκλεισμού από κάθε πολιτική δράση. Άλλοι επιφανείς κούρδοι πολιτικοί που έδωσαν το παρόν στη Συνέλευση ήταν ο Σελαχατίν Ντεμίρτας, ο Πρόεδρος του ΚΔΚ, ο Δήμαρχος του Ντιαρμπακίρ, Οσμάν Μπαϊντεμίρ, στέλεχος του ΚΕΔ το οποίο βρέθηκε πρόσφατα στο μάτι του κυκλώνα για την πρόσφατη πρότασή του περί της τοποθέτησης της κουρδικής σημαίας δίπλα στην τουρκική σε δημαρχία της Νοτιοανατολικής Μικράς Ασίας, ο Χατίπ Ντιτζλέ και η Λεϊλά Ζανά.
Μέλη του κουρδικού Κόμματος της Ειρήνης και της Δημοκρατίας (ΚΕΔ), δήλωσαν ότι το σχέδιο της αυτονόμησης περιλαμβάνει δύο πολύ σημαντικές διαστάσεις: Η πρώτη συνίσταται στο να ενώσει όλες τις κουρδικές οργανώσεις υπό τη σκέπη του ΣΔΚ και η δεύτερη στο να πείσει την κυβέρνηση να υιοθετήσει το επίμαχο σχέδιο. Έσπευσαν ακόμη να δηλώσουν ότι το καθεστώς της «δημοκρατικής αυτονομίας» περιορίζεται με την τοπική αυτοδιοίκηση και δεν πρέπει να συγχέεται με εκείνο των ομοσπονδιών και συνομοσπονδιών. Έτσι, αμέσως μετά το τέλος των εργασιών οργανώθηκαν συλλαλητήρια και πορείες συμπαράστασης στο σχέδιο αυτονομίας σε πόλεις της Νοτιοανατολικής Μικράς Ασίας. Ωστόσο, οι αστυνομικές δυνάμεις απαγόρευσαν την πορεία και επιτέθηκαν στους διαδηλωτές με δακρυγόνα κ.λπ., αυξάνοντας την ένταση.
Το αίτημα για αυτονόμηση δεν είναι καινούριο. Έχει εκφραστεί πολλές φορές στο πρόσφατο παρελθόν από ηγετικές φυσιογνωμίες του κουρδικού πολιτικού κόσμου. Ωστόσο, η υφιστάμενη πολυφωνία και φήμες να θέλουν ηγετικό στέλεχος των κούρδων αγωνιστών του ΡΚΚ να προβαίνει σε δηλώσεις περί αυτονομίας στα μέσα του Αυγούστου, έχουν περιπλέξει την κατάσταση. Στην προσπάθειά τους να αυξήσουν τις πιθανότητες υιοθέτησης του σχεδίου, αλλά και για να πείσουν για τις ειλικρινείς προθέσεις τους, οι κούρδοι σπεύδουν να υπενθυμίσουν την απόφαση της πρώτης τουρκικής εθνοσυνέλευσης – με σύμφωνη γνώμη του Μ. Κ. Ατατούρκ – να παρέχει καθεστώς αυτονομίας στους κούρδους, κάτι που δεν εφαρμόστηκε ποτέ.
Το κουρδικό αίτημα έρχεται σε μία δύσκολη χρονική στιγμή, καθώς το κυβερνόν κόμμα αναγκάστηκε σε ταπεινωτική υποχώρηση ενώπιον των στρατιωτικών στην πρόσφατη κρίση που ξέσπασε στο Ανώτατο Στρατιωτικό Συμβούλιο, ενώ η πολιτική του για «δημοκρατικό άνοιγμα» προς τον κουρδικό λαό απείχε κατά πολύ από τα επιθυμητά αποτελέσματα. Θα πρέπει να υπολογίσουμε ακόμη ότι το ισλαμικό κόμμα ΑΚΡ διανύει προεκλογική περίοδο μιας και το δημοψήφισμα για την κύρωση των συνταγματικών μεταρρυθμίσεων απέχει μόλις ένα μήνα. Έχει ενδιαφέρον να δούμε αν και κατά πόσο η κίνηση αυτή των κούρδων στοχεύει στο να αποσπάσει αυτονομία από το ισλαμικό κόμμα σε αντάλλαγμα προς την κουρδική υποστήριξή υπέρ των μεταρρυθμίσεων. Γεγονός είναι πάντως ότι η κουρδική αντίσταση δεν στάθηκε δυνατό να καμφθεί ούτε με στρατιωτικά, αλλά ούτε και με πολιτικά μέσα με αποτέλεσμα μία συμβιβαστική λύση, που στη σκέψη της και μόνο ταράζονται οι στρατηγοί, να φαντάζει αναπόφευκτη.
