Η πρόγνωση έρχεται παρά τις τεράστιες προσπάθειες της Αθήνας να τακτοποιήσει τα οικονομικά της χώρας με δρακόντεια μέτρα λιτότητας που κατάφεραν να μειώσουν το δημοσιονομικό έλλειμμα της χώρας σε ένα σχεδόν απίστευτο ποσοστό 39,7 τοις εκατό, μετα από τις σπατάλες των προηγούμενων κυβερνήσεων και την μακροχρόνια παραποίηση των στατιστικών δεδομένων. Τα μέτρα έχουν μειώσει τις δημόσιες δαπάνες συνολικά κατά 10 τοις εκατό, 4,5 τοις εκατό περισσότερο από τις απαιτήσεις της ΕΕ και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου.
Το πρόβλημα είναι ότι τα μέτρα λιτότητας επηρεάζουν κάθε πτυχή της οικονομίας της χώρας. Η αγοραστική δύναμη μειώνεται, η κατανάλωση κάνει βουτιά και ο αριθμός των πτωχεύσεων και των ανέργων βρίσκεται σε ανοδική τροχιά. Το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν της χώρας συρρικνώθηκε κατά 1,5 τοις εκατό στο δεύτερο τρίμηνο του τρέχοντος έτους. Σαν αποτέλεσμα τα φορολογικά έσοδα που απελπισμένα χρειάζεται ο προϋπολογισμός έχουν πέσει έξω. Ένα μείγμα φόβου, απελπισίας και θυμού σιγοβράζει στην ελληνική κοινωνία.
Ποσοστά ανεργίας μέχρι 70 τοις εκατό
Ο Νίκος Μελέτης είναι καθαρά ντυμένος, και το μεσαίας τάξης αυτοκίνητό του είναι καθαρό και τακτοποιημένο. Δουλεύει, σε μία ναυπηγική επιχείρηση στο Πέραμα, ένα λιμάνι απέναντι από το νησί της Σαλαμίνας. “Αυτή τη στιγμή, ζω από τις οικονομίες μου,” λέει ο 54χρονος οξυγονοκολλητής μπροστά στο σιωπηλό λιμάνι γεμάτο αγκυροβολημένα πλοία.
Ο Μελέτης δουλεύει με τη μέρα και έφτανε μέχρι 300 ημέρες το χρόνο. Φέτος μέχρι τώρα έχει καταφέρει να μαζέψει εργασία 25 ημέρες δουλειάς »μέχρι στιγμής. Αυτό του δίνει 25 ένσημα, όταν χρειάζεται 100 για να ασφαλίσει τον εαυτό του και την οικογένειά του – συμπεριλαμβανομένης της συζύγου του, η οποία έχει καρκίνο. “Πώς θα πληρώσω το νοσοκομείο;” αναρωτιέται. Το επίδομα ανεργίας του, το πολύ σε 460 ευρώ το μήνα είναι διαθέσιμο για μέγιστο χρονικό διάστημα ενός έτους, και μόνο αν διαθέτει τουλάχιστον 150 ένσημα από τους τελευταίους 15 μήνες.
Μετά βίας ένας εργαζόμενος στην περιοχή της ναυπηγικής βιομηχανίας του Περάματος θα μπορούσε να πληροί αυτές τις προϋποθέσεις. Η ανεργία στην πόλη αιωρείται μεταξύ 60 και 70 τοις εκατό, σύμφωνα με μια μελέτη που έγινε από το Πανεπιστήμιο του Πειραιά. Ενώ 77 τοις εκατό των ελληνικών ναυτιλιακών εταιρειών δηλώνουν ότι είναι ικανοποιημένοι με την ποιότητα της εργασίας που πραγματοποιείται στο Πέραμα, σχεδόν 50 τοις εκατό στέλνουν τα πλοία τους να επισκευαστούν στην Τουρκία, την Κορέα ή την Κίνα. Το κόστος είναι πολύ υψηλό στην Ελλάδα, λένε. Η χώρα, υποστηρίζουν, έχει πάρα πολλή γραφειοκρατία και υπερβολικά πολλές απεργίες, με τις εργατικές διαφορές συχνά να καθυστερούν τους χρόνους παράδοσης.
Το Πέραμα είναι σίγουρα μια ασυνήθιστα ακραία περίπτωση. Αλλά η παρακμή των ναυπηγείων αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα της αυξανόμενης αδυναμίας της ελληνικής οικονομίας να ανταγωνιστεί. Σχεδόν καμία από τις βιομηχανίες της χώρας δεν μπορεί να συμβαδίσει με το διεθνή ανταγωνισμό όσον αφορά την παραγωγικότητα, καθώς και οι εμπειρογνώμονες αναμένουν το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν της χώρας να μειωθεί κατά 4 τοις εκατό κατά τη διάρκεια ολόκληρου του έτους. Η Γερμανία, για λόγους σύγκρισης, ελπίζει σε αύξηση 3 τοις εκατό.
Οι πωλήσεις πέφτουν παντού
Η δέσμη μέτρων λιτότητας του πρωθυπουργού Γεώργιου Παπανδρέου κλόνισε σοβαρά την ελληνική οικονομία. Το πακέτο περιλαμβάνει τη μείωση των μισθών των δημοσίων υπαλλήλων κατά ποσοστό έως 20 τοις εκατό και περικοπή των συντάξεων, ενώ αυξάνονται πολυάριθμοι φόροι. Το αποτέλεσμα είναι ότι οι Έλληνες έχουν όλο και λιγότερα χρήματα να δαπανήσουν και οι πωλήσεις πέφτουν παντού, πράγμα καταστροφικό σε μια χώρα όπου το 70 τοις εκατό των οικονομικών εκροών βασίζεται στην ιδιωτική κατανάλωση. Μια σύντομη βόλτα με τους εμπορικούς δρόμους της Αθήνας αποκαλύπτει το μέγεθος της μείωσης. Το ένα τέταρτο από τις βιτρίνες της οδού Σταδίου φέρει την κόκκινη επιγραφή “Ενοικιάζεται” -. Η Εθνική Συνομοσπονδία Ελληνικού Εμπορίου (ΕΣΕΕ) υπολογίζει ότι το 17 τοις εκατό του συνόλου των καταστημάτων στην Αθήνα θα κηρύξει πτώχευση.
Τα πράγματα δεν είναι καθόλου καλύτερα στις μικρότερες πόλεις. Η Χαλκηδόνα ήταν, μέχρι πριν από λίγα χρόνια, ένα κομβικό σημείο για τις μεταφορές με φορτηγά στην περιοχή της Θεσσαλονίκης. Δύο σημαντικοί εμπορικοί δρόμους, με εστιατόρια γρήγορου φαγητού και καταστήματα εξυπηρέτησης σε οδηγούς φορτηγών, διασταυρώνονται στη μικρή, μελαγχολική πόλη. Το σπίτι της Μαρίας Λιαλιαμβίδου βρίσκεται ακριβώς στην κύρια διαδρομή φορτηγά. Το ενοίκιο από ένα ζαχαροπλαστείο στο ισόγειο του κτιρίου της αποφέρει, με 350€ το μήνα, ένα ποσό που συμβάλλει σημαντικά στην συμπλήρωση της σύνταξη χηρείας ύψους 320 €. Αυτές τις μέρες, όμως, ο Κώστας που έχει το ζαχαροπλαστείο, δεν μπορεί πλέον να αντέξει οικονομικά το ενοίκιο. Και εδώ, μια τεράστια «ενοικιάζεται» απλώνεται σε ολόκληρη την πρόσοψη αλλά. κανείς δεν θέλει να νοικιάσει το κατάστημα. όπως και το άδειο κρεοπωλείο λίγα μέτρα πιο σχετικά. Μια πινακίδα στην άλλη πλευρά του δρόμου διαφημίζει “Εστιατόριο Σάκη». ” Ο ιδιοκτήτης, ο Σάκης, εξακολουθεί να λειτουργεί με ένα η δυο τραπέζια του εστιατορίου που και που. “Δεν υπάρχει πραγματικά καμία δουλειά για μένα πια εδώ», λέει ένας Αλβανός υπάλληλος. “Πολλοί άλλοι έχουν ήδη πάει πίσω στην Αλβανία, όπου δεν είναι καθόλου χειρότερα από ό, τι εδώ. Θα δούμε πότε θα πάω και εγώ.”
Καμία προοπτική
Το σύνολο της χώρας είναι στο έλεος της κατάθλιψης. Τα πάντα φαίνεται να πηγαίνουν προς το χειρότερο. Ο φαύλος κύκλος συνεχίζεται αμείωτος, και δεν υπάρχει καμία διέξοδος. Το χειρότερο όμως, είναι το γεγονός ότι σχεδόν κανείς πια δεν ελπίζει ότι τα πράγματα θα βελτιωθούν κάποια ημέρα.
Το ποσοστό ανεργίας της χώρας καθιστά αυτή την τάση ιδιαίτερα σαφή. Το 2009, ήταν 9,5 τοις εκατό. Αυτό το έτος μπορεί να αυξηθεί σε 12,1 τοις εκατό και οι οικονομολόγοι αναμένουν ότι θα φθάσει 14,3 τοις εκατό το 2011. Οι αριθμοί αυτοί παρέχονται από τον Angel Gurría, γενικό γραμματέα του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ). Η ελληνική συνδικαλιστική ένωση ΓΣΕΕ θεωρεί όμως ότι είναι υπερβολικά αισιόδοξοι. Θεωρεί το 20 τοις εκατό πιο πιθανό για το 2011. Αυτό θα έφερνε το ποσοστό ανεργίας στα επίπεδα του 1960, όταν εκατοντάδες χιλιάδες Έλληνες αναγκάστηκαν να μεταναστεύσουν. Εν τω μεταξύ, η αγοραστική δύναμη έχει πέσει στο επίπεδο του 1984 του, σύμφωνα με τη ΓΣΕΕ.
«Τα πράγματα έχουν αρχίσει να σιγοβράζουν»
Ο Μενέλαος Γκίβαλος, καθηγητής πολιτικών επιστημών στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, έχει εμφανιστεί στην τηλεόραση, προειδοποιώντας τους θεατές ότι τα χειρότερα πρόκειται ακόμα να έρθουν. Προβλέπει ένα μεγάλο κύμα απολύσεων το Σεπτέμβριο, με “ακραίες κοινωνικές συνέπειες.”
“Όλα είναι πιο ακριβά, κερδίζω ελάχιστα χρήματα, και πρέπει να πληρώσω περισσότερους φόρους για να βοηθήσω τη χώρα; Πώς θα δουλέψει αυτό ;” ρωτά ο Νίκος Μελέτης. Οι φίλοι του, που συγκεντρώθηκαν σε μια μικρή καφετέρια στην προβλήτα του Περάματος, μουρμουρίζουν όλο και πιο έντονα. Όλοι τους είναι άνεργοι, απελπισμένοι και θυμωμένοι με τους πολιτικούς που τα έκαναν μαντάρα. Δεν υπάρχει καμία συμπάθεια εδώ για κανένα από τα πολιτικά κόμματα, ούτε και για τα συνδικάτα.
“Οργανώνουν απεργίες μόνο για να εξυπηρετήσουν τα συμφέροντά τους!” φωνάζει ένας άνθρωπος, του οποίου το όνομα είναι ο Παναγιώτης Περετρίδης. “Το μόνο πράγμα που με ενδιαφέρει πια είναι η καθημερινή αμοιβή μου. Ένα καρβέλι ψωμί είναι το πολιτικό κόμμα μου. Θέλω να βοηθήσω τη χώρα μου – να μου δώσει δουλειά και εγώ θα πληρώσω φόρους! Αλλά η αξιοπρέπεια μας σαν ειδικευμένοι εργάτες, σαν πατέρες οικογενειών έχει εξευτελιστεί!»
“Αν στερήσουν το ψωμί της οικογένειάς μου, θα τους πάρει η κάτω βόλτα – η κυβέρνηση πρέπει να το γνωρίζει” λέει ο Μελέτης. “Και μην μας λένε αναρχικούς αν συμβεί κάτι τέτοιο! Είμαστε πατέρες οικογενειών και είμαστε απελπισμένοι.”
Αυτός προβλέπει ότι η κατάσταση θα γίνει πιο έντονη. “Τα πράγματα έχουν αρχίσει να βράζουν εδώ», λέει. «Και κάποια στιγμή θα εκραγούν”
