του Ανδρέα Θεοφάνους*

Όταν πρόσφατα στην Κύπρο έγιναν έκτροπα βίας και χουλιγκανισμού σε καλαθοσφαιρικό αγώνα μεταξύ του ΑΠΟΕΛ και τουρκικής ομάδας υπήρξε  φυσιολογικά καταδίκη. Το βάρος της δημοσιότητας αναλώθηκε σε αφορισμούς και στην προσπάθεια ανατροπής της επικοινωνιακής εκμετάλλευσης από την τουρκική πλευρά. Εκείνο το οποίο δεν υπήρξε, εκτός από τις συνηθισμένες αόριστες παροτρύνσεις και αναφορές, είναι ο σοβαρός προβληματισμός και δημόσιος διάλογος για τα βαθύτερα αίτια των γεγονότων αυτών και κατά πόσον τα κρούσματα βίας που παρατηρούνται είναι τυχαία ή επαναλαμβανόμενα.

Δεν αρκεί η εξήγηση ότι εάν υπήρχε καλύτερη οργάνωση και συντονισμός από πλευράς αστυνομίας θα αποφεύγαμε τα έκτροπα.  Ενδεχομένως η τοποθέτηση αυτή να είναι σωστή.  Όμως υπάρχουν σήμερα στην Κύπρο συνθήκες που δημιουργούν και αναπαραγάγουν συγκεκριμένες ιδεολογικοπολιτικές τάσεις:

Φιλοσοφικά η ιδέα και έννοια του έθνους είναι σεβαστή και αποδεκτή.  Για τη φιλελεύθερη και σοσιαλδημοκρατική παράταξη δεν είναι η μόνη έννοια και ιδέα που είναι μέρος του αξιακού συστήματος.  Όταν όμως σε μια κοινωνία υπάρχει σε ένα μέρος της αριστεράς η πεποίθηση ότι το έθνος δεν αποτελεί καν αξία, αναπόφευκτα θα προβάλει στον αντίποδα η θέση ότι είναι η μόνη αξία!  Με βάση αυτή την πραγματικότητα αλλά και το γεγονός ότι για συγκεκριμένους πολιτικούς λόγους (π.χ. στάση στο εθνικό θέμα) το μεγαλύτερο κόμμα της αντιπολίτευσης και της αστικής παράταξης δεν μπορεί να συγκρατήσει ένα μεγάλο μέρος των νέων οι οποίοι επιλέγουν εξωκοινοβουλευτικούς σχηματισμούς.

Τα φαινόμενα που παρατηρούνται δεν είναι αποκλειστικά κυπριακά.  Αντίθετα υπάρχει κύμα που σαρώνει την Ευρώπη.  Στη Δανία, στην Ολλανδία, ακόμα και στη μακρινή Αυστραλία, την κατ’ εξοχήν χώρα υποδοχής μεταναστών, η κυρίαρχη φιλοσοφία είναι ότι οι μετανάστες θα πρέπει να αποδέχονται το αξιακό σύστημα της χώρας. Σε διαφορετική περίπτωση, σύμφωνα με την άποψη αυτή, δεν μπορούν να ενταχθούν στη χώρα γιατί αν και διαφορετικοί πρέπει να μπορούν να συνεισφέρουν στη συνοχή της.

Αναπόφευκτα η κατάσταση που έχει δημιουργηθεί σε διάφορα επίπεδα είναι πολύ ανησυχητική καθώς η διαιώνισή τους τείνει να δημιουργεί ακραίες ιδεολογικοπολιτικές τάσεις.  Για να αποφύγουμε δυσάρεστες εξελίξεις αλλά πάνω απ’ όλα για να επιλύσουμε τα προβλήματα η Κύπρος χρειάζεται όραμα – όραμα ενότητας, όραμα απελευθέρωσης και συμβίωσης, όραμα συμφιλίωσης καθώς και σύζευξης του σεβασμού της εθνικής ταυτότητας του κάθε Κύπριου πολίτη με ευρύτερες ευρωπαϊκές και διεθνείς έννοιες και αξίες, όραμα ανάπτυξης και ισοτιμίας όλων των πολιτών.

*Ο Ανδρέας Θεοφάνους είναι Καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας και Διευθυντής του Κυπριακού Κέντρου Ευρωπαϊκών και Διεθνών Υποθέσεων.