Της Δωρας Αντωνιου
Τη στιγμή που η Αθήνα δηλώνει ότι τα ελληνοτουρκικά δεν μπορούν να προχωρήσουν, καθώς βρισκόμαστε στην καρδιά της προεκλογικής εκστρατείας για τις βουλευτικές εκλογές της 12ης Ιουνίου στη γείτονα, στην Τουρκία το Αιγαίο εντάχθηκε στην προεκλογική εκστρατεία με πολλαπλές διαστάσεις. Ετσι, η ακύρωση της τελευταίας φάσης των δύο μεγάλων στρατιωτικών ασκήσεων, που διεξήγαγαν οι τουρκικές ένοπλες δυνάμεις το τελευταίο εικοσαήμερο στο Αιγαίο, φαίνεται ότι σχετίζεται με συνέχιση του «ξηλώματος» του στρατιωτικού κατεστημένου, στο πλαίσιο των ερευνών για την υπόθεση «Βαριοπούλα» και την πρόκληση έντασης, για άλλη μια φορά, στις σχέσεις πολιτικής – στρατιωτικής ηγεσίας, στην καρδιά της προεκλογικής εκστρατείας.
Με προεκλογικές σκοπιμότητες συνδέει η Αθήνα και τη διοχέτευση από το τουρκικό ΥΠΕΞ πληροφοριών για αξιόλογη πρόοδο στις διερευνητικές επαφές, ενώ, απόλυτα χαρακτήρα προεκλογικής πόλωσης είχε η επιλογή του εξωκοινοβουλευτικού τουρκικού «Δημοκρατικού Κόμματος» να «βαφτίσει» τουρκικά νησιά που καταπατήθηκαν από την Ελλάδα, το Αγαθονήσι και το Φαρμακονήσι.
Οπως όλα δείχνουν, η απόφαση του Τούρκου προέδρου, Αμπντουλάχ Γκιουλ και του πρωθυπουργού, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να μην παρακολουθήσουν το τελευταίο κομμάτι των ασκήσεων «Εφες» και «Ντενίζ Γκορντού», που είναι περισσότερο τελετουργικό και περιλαμβάνει ασκήσεις επίδειξης, η οποία πυροδότησε την απόφαση του Γενικού Επιτελείου να ανακοινώσει εντελώς αιφνιδιαστικά την ακύρωση, δεν είναι άσχετη με την κλήση πέντε υψηλόβαθμων αξιωματικών και ενός απόστρατου να καταθέσουν σχετικά με νέα στοιχεία που προέκυψαν για την υπόθεση «Βαριοπούλα».
Η λακωνική ανακοίνωση, αργά το βράδυ της περασμένης Τρίτης, για την ακύρωση των ασκήσεων, η οποία δεν συνοδεύθηκε από κάποια εξήγηση, πυροδότησε κύμα εικασιών στην Τουρκία, τη στιγμή που ούτε από πλευράς πολιτικής ηγεσίας δόθηκε κάποια ερμηνεία. Οι συναρμόδιοι υπουργοί, που, όπως φάνηκε εκ των υστέρων, δεν είχαν ενημερωθεί, παρέπεμπαν στο Γενικό Επιτελείο για απαντήσεις. Από τα επικρατέστερα σενάρια που κυκλοφόρησαν ήταν η ακύρωση των ασκήσεων να έγινε ως χειρονομία καλής θέλησης προς την Ελλάδα. Τόσο από το υπουργείο Εξωτερικών όσο και από το ΓΕΕΘΑ, έσπευσαν από την πρώτη στιγμή να απορρίψουν τις σχετικές εικασίες, επισημαίνοντας ότι οι δύο ασκήσεις έγιναν κανονικά και δεν θα μπορούσε να προβληθεί ως χειρονομία καλής θέλησης η ακύρωση του τελευταίου τμήματος, της επίδειξης, δηλαδή. Τη φημολογία έσπευσε να διαψεύσει και η Αγκυρα, με πηγές του τουρκικού ΥΠΕΞ να δηλώνουν ότι δεν θα μπορούσε να υπάρξει τέτοια χειρονομία «τη στιγμή που καθ’ όλη την διάρκεια των ασκήσεων οι ελληνικές Ενοπλες Δυνάμεις παρενοχλούσαν τα τουρκικά αεροσκάφη που συμμετείχαν», ενώ και από πλευράς τουρκικού γενικού επιτελείου έγινε ρητή αναφορά σε «στρατιωτικούς λόγους» ως αιτία ακύρωσης.
Οσον αφορά τις πληροφορίες για «πολλά υποσχόμενη πρόοδο στις διερευνητικές», η Αθήνα τις αποδίδει σε μια ακόμη προεκλογική τακτική της Αγκυρας, καθώς, όπως αναφέρουν πηγές του υπουργείου Εξωτερικών, το κυβερνών κόμμα, ΑΚΡ, πιστεύει ότι η ελληνοτουρκική προσέγγιση «πουλάει» στην τουρκική κοινή γνώμη. Οι σχετικές πληροφορίες, που δημοσιεύθηκαν σε άρθρο της εφημερίδας «Hurriyet», αναφέρουν ότι οι δύο πλευρές βρίσκονται κοντά σε συμφωνία για την υφαλοκρηπίδα αλλά και τον εναέριο χώρο. Η ελληνική πλευρά επιμένει ότι δεν υπάρχει κάποια εντυπωσιακή εξέλιξη που να επιτρέπει αισιοδοξία για απτά αποτελέσματα σύντομα και παραπέμπει για το διάστημα μετά τις τουρκικές εκλογές τις όποιες εξελίξεις. Με δεδομένο, πάντως, ότι ο υπουργός Εξωτερικών κ. Δημήτρης Δρούτσας έχει δηλώσει ότι μετά τις εκλογές η Αγκυρα θα πρέπει να απαντήσει εάν θα πάμε σε συμφωνία ή εάν, σε διαφορετική περίπτωση, θα πάμε στη Χάγη, φαίνεται ότι ένα γενικό περίγραμμα επί του οποίου θα μπορούσαν να καταλήξουν οι διαπραγματεύσεις, έχει επιτευχθεί.
Δεν ακυρώνεται η άσκηση «Ιωνάς»
Η απόφαση για ακύρωση της τελικής φάσης των δύο τουρκικών ασκήσεων στο Αιγαίο συνοδεύτηκε από διασπορά φημών για ενδεχόμενη ακύρωση της μεγάλης άσκησης έρευνας και διάσωσης «Ιωνάς», που έχει προγραμματιστεί για τις 7 Ιουνίου στη θαλάσσια περιοχή μεταξύ Ρόδου και Καστελλόριζου. Η Αγκυρα, αμέσως μετά την ανακοίνωση της άσκησης με NOTAM, αντέδρασε επαναφέροντας τους ισχυρισμούς για δικαιοδοσία της στην έρευνα και διάσωση στο Αιγαίο και εξέδωσε navigation warning, επαναλαμβάνοντας τις θέσεις της, τις οποίες απέρριψε η Αθήνα. Οπως διαβεβαιώνουν η πολιτική και φυσική ηγεσία των ενόπλων δυνάμεων, η άσκηση «Ιωνάς» θα πραγματοποιηθεί κανονικά, όπως είχε ανακοινωθεί. Θα συμμετέχουν πλωτά και εναέρια μέσα της πολεμικής αεροπορίας, του πολεμικού ναυτικού και του Λιμενικού με το σύνολο των στελεχών τους και οι ειδικές δυνάμεις της πολεμικής αεροπορίας. Αύριο Δευτέρα αρχίζει, και θα ολοκληρωθεί την Παρασκευή, η διακλαδική άσκηση «Καταιγίδα», η οποία εξελίσσεται στο κεντρικό και ανατολικό Αιγαίο με τη συμμετοχή του συνόλου των δυνάμεων του στόλου του πολεμικού ναυτικού.
