Έντονο προβληματισμό προκάλεσε στην τουρκική κοινή γνώμη η ακύρωση των στρατιωτικών ασκήσεων από το τουρκικό γενικό επιτελείο λίγο πριν την ολοκλήρωσή τους. Η απόφαση είναι ενδεικτική της έντασης που επικρατεί στην εσωτερική πολιτική σκηνή της Τουρκίας προεκλογικά.

Ασυνήθιστη τροπή πήρε φέτος η διεξαγωγή των στρατιωτικών ασκήσεων της Τουρκίας στο Αιγαίο. Υπάρχουν βάσιμες υποψίες ότι οι ασκήσεις ακυρώθηκαν λόγω εξελίξεων στην υπόθεση «Βαριά» που εξετάζει η τουρκική Δικαιοσύνη.

Την εβδομάδα που πέρασε ακυρώθηκε κατά ένα απρόσμενο τρόπο το τελικό στάδιο των ασκήσεων «Ντενίζκουρντου 2011» (Θαλασσόλυκος) και «Έφες 2011» (Έφεσος) που διεξήγαν οι Τουρκικές Ένοπλες Δυνάμεις στο Αιγαίο. Οι εν λόγω ασκήσεις είχαν ξεκινήσει στις αρχές και στα μέσα Μαΐου αντίστοιχα και υπολείπετο η τελική φάση για την ολοκλήρωσή τους. Η εν λόγω φάση, αφενός, θα γινόταν με χρήση αληθινών πυρών, και, αφετέρου, θα γινόταν παρουσία της πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας της χώρας.

Καμία επίσημη ανακοίνωση δεν έγινε από το τουρκικό Γενικό Επιτελείο ή από την κυβέρνηση σχετικά με τα αίτια που οδήγησαν στην ακύρωση των ασκήσεων. Το πέπλο μυστηρίου που καλύπτει την υπόθεση, προς το παρόν, πολιτικοί αναλυτές της γείτονας το αποδίδουν στη δυσαρέσκεια της στρατιωτικής ηγεσίας. Ο τουρκικός Τύπος συνέδεσε το γεγονός με την εντολή προανάκρισης επτά υψηλόβαθμων αξιωματικών, που εξέδωσε η εισαγγελία Κωνσταντινουπόλεως λίγες ώρες πριν από τη διεξαγωγή της τελικής φάσης των ασκήσεων. Οι εν λόγω εντολές εκδόθηκαν στο πλαίσιο της υπόθεσης «Βαριά», σύμφωνα με την οποία οι Ένοπλες Δυνάμεις σχεδίαζαν να πραγματοποιήσουν επιθέσεις εις βάρος ισλαμικών στόχων, να προκαλέσουν κρίση με την Ελλάδα κ.λπ., για να πετύχουν την απομάκρυνση των ισλαμιστών από την εξουσία. 

Ας σημειωθεί ακόμη ότι ανάμεσα στα ονόματα για τα οποία εκδόθηκε εντολή ήταν και ο διοικητής της Σχολής Πολέμου, ο στρατηγός Μπιλγκίν Μπαλανλί, ο οποίος αναμένεται να ανέλθει στην ιεραρχία προσεχώς. Ο Μπαλανλί επρόκειτο να συνοδεύσει τον Αρχηγό του Γενικού Επιτελείου, στρατηγό Ισίκ Κοσάνερ στη Μαρμαρίδα, στη Νοτιοδυτική ακτή της Μικράς Ασίας, όπου θα διεξαγόταν η τελική φάση της άσκησης. Κατόπιν σύσκεψης των στρατιωτικών αποφασίστηκε η ακύρωση της άσκησης και η επιστροφή του αρχηγού στην πρωτεύουσα. Στην Άγκυρα φαίνεται ότι ο Κοσάνερ επισκέφτηκε το Προεδρικό Μέγαρο, προφανώς για να εκφράσει τη δυσαρέσκειά του στον Πρόεδρο Αμπντουλάχ Γκιούλ. Το ίδιο εκτιμάται ότι έπραξε και στη συνάντησή του με τον ισλαμιστή πρωθυπουργό την επομένη. («Βατάν», 26/5/2011) 

Από την πλευρά της η πολιτική ηγεσία απέφυγε να προβεί σε δηλώσεις σχετικά με το θέμα. Ο ίδιος ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν αρκέστηκε στο να δηλώσει ότι «δε θα πρέπει να δίνεται προσοχή σε κάθε φήμη που κυκλοφορεί» και ότι «ισχύει ότι ανακοινώθηκε από τις ένοπλες δυνάμεις». Σε σχόλιο δε δημοσιογράφων περί της μη έκδοσης σχετικής ανακοίνωσης από το στρατό, ο πρωθυπουργός ανταποκρίθηκε λέγοντας ότι «δε δίνονται εξηγήσεις για κάθε απόφαση».

Εξάλλου, σε ορισμένα φύλλα του τουρκικού Τύπου παρουσιάστηκαν προβοκατόρικες ειδήσεις με εμφανή πρόθεση την εξαγωγή και εκτόνωση της κρίσεως μεταξύ στρατιωτικών και ισλαμιστών. Η ημερήσια «Μιλιέτ», επί παραδείγματι, στις 27 Μαΐου ανάρτησε στην ηλεκτρονική της έκδοση είδηση -για σύντομο χρονικό διάστημα – σύμφωνα με την οποία ελληνικά αεροσκάφη «κλείδωσαν τα ραντάρ των τουρκικών F-16 για περίπου είκοσι λεπτά». 

Η σοβούσα κρίση μεταξύ των τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων και της ισλαμικής παράταξης κρίνουμε ότι δεν είναι τυχαία, καθώς λαμβάνει χώρα στο τέλος της προεκλογικής περιόδου. Δεδομένης της ισχυρής αυτοδυναμίας που έχει ανάγκη ο Ερντογάν για να πετύχει την τροποποίηση του Συντάγματος του 1982 κατά την επόμενη θητεία του, όλα δείχνουν πως θα επιδιώξει να ανεβάσει τους τόνους στις σχέσεις του με τον θεματοφύλακα του κεμαλισμού, πετυχαίνοντας συσπείρωση των οπαδών και ψηφοφόρων του.

Κ. Βοσπορίτης, ο νεώτερος