ΤHN πολιτική ένταξή της στην Ευρωπαϊκή Ενωση υπονομεύει η Τουρκία με την ένταση που προκαλεί στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Το «πάγωμα» των διπλωματικών σχέσεων με το Ισραήλ και οι απειλές σχετικά με την εξόρυξη φυσικού αερίου από την Κύπρο διαταράσσουν εύθραυστες ισορροπίες προκαλώντας τις ανησυχίες συμμάχων της Τουρκίας, όπως οι ΗΠΑ και η Ευρωπαϊκή Ενωση.
Η Τουρκία βρέθηκε στο επίκεντρο ενός γεωγραφικού τριγώνου πολιτικής αστάθειας, δηλαδή Βαλκάνια, Κεντρική Ασία – Καύκασος και Μέση Ανατολή, εξαιτίας της κατάρρευσης των καθεστώτων τα τελευταία είκοσι χρόνια. Σταδιακά έχτισε το οικονομικό της προφίλ με την αδιαμφισβήτητη ενσωμάτωσή της στις είκοσι μεγαλύτερες οικονομίες της υφηλίου. Από τον Μάιο του 2010, με αφετηρία τα γεγονότα με τον στολίσκο ακτιβιστών προς τη Γάζα, οι τουρκο-ισραηλινές σχέσεις διανύουν τη χειρότερη φάση των τελευταίων δεκαετιών.
Διεθνείς παρατηρητές προεξοφλούσαν ως αυτονόητη εξέλιξη ότι η κρίση στις σχέσεις Ισραήλ – Τουρκίας θα επηρέαζε άμεσα και την Κύπρο. Το πρόβλημα εκδηλώθηκε με τις παρεμβάσεις Ερντογάν για να μην προχωρήσει η Λευκωσία, από την 1η Οκτωβρίου, σε εξόρυξη φυσικού αερίου από το οικόπεδο «Αφροδίτη».
Παρά τις υποδείξεις των ΗΠΑ, της Ρωσίας και της Ευρωπαϊκής Ενωσης να αποφύγει ενέργειες που θα επέφεραν «εκρήξεις» σε μια ήδη ασταθή περιοχή, ο Ταγίπ Ερντογάν δεν δείχνει να ανταποκρίνεται. Σημειώνεται ότι κατά τη συνάντησή του με τον πρόεδρο Μπαράκ Ομπάμα στη Νέα Υόρκη την προηγούμενη εβδομάδα, ο Αμερικανός ηγέτης τόνισε το ενδιαφέρον του να δει «μια επίλυση αυτού του ζητήματος ανάμεσα στις δύο χώρες και ενθάρρυνε τη συνέχιση των προσπαθειών για τον σκοπό αυτό».
Η τουρκική ηγεσία δεν προτίθεται να ενδώσει στα κελεύσματα των πανίσχυρων συμμάχων, χωρίς να μπορεί κανείς να προβλέψει έως πού θα τραβήξει το σχοινί. Οι νέες γεωπολιτικές συνθήκες σε μια οξυμένη φάση της κρίσης της παγκόσμιας οικονομίας ανανεώνουν παλιά αντίληψη της Ακγυρας ότι θα μπορούσε να αναδειχθεί σε επίκεντρο του νέου status quo στην περιοχή. Γι’Α αυτό και οι τελευταίες διπλωματικές πρωτοβουλίες του Ταγίπ Ερντογάν θα μπορούσαν να διαβαστούν με δύο τρόπους. Μακροπρόθεσμα επιθυμεί να αναβαθμίσει τον ρόλο της Τουρκίας ως ηγετικής δύναμης στην περιοχή, αμφισβητώντας το Ισραήλ. Στο εσωτερικό της χώρας του αποκτά άνεση κινήσεων για την επιβολή της επιθυμητής μεταρρύθμισης του Συντάγματος, αποβλέποντας στην κατάληψη της ύπατης αρχής της Τουρκίας.
Διεθνείς οικονομικοί αναλυτές επισημαίνουν πως οι υποδείξεις της Τουρκίας ότι τουρκικά αεροσκάφη και πλοία θα εποπτεύουν στην Ανατολική Μεσόγειο όταν οι Κύπριοι και Ισραηλινοί θα ερευνούν για φυσικό αέριο, συνιστούν κυρίως απειλή απορρύθμισης κάθε επενδυτικής παρουσίας στην περιοχή. Η Αγκυρα ξεχνά ή υποτιμά ή θέλει να αγνοήσει ότι η απορρύθμιση θα έχει επιπτώσεις και στη δική της οικονομία.
Αναλυτές της Chathma House στο Λονδινο τόνιζαν ότι είναι σαφές πως «Ευρώπη και ΗΠΑ θα σταθούν πίσω από την πολιτική της Κύπρου», υπενθυμίζοντας διακριτικά ότι στις έρευνες σημαντικό ρόλο έχει η εδρεύουσα στο Τέξας εταιρία Noble.
Ιδιαίτερη σημασία στις εξελίξεις αποδίδεται στον ρόλο των Ηνωμένων Πολιτειών. Οι αμερικανοτουρκικές σχέσεις, παρά το κορυφαίο πρόβλημα με την αμερικανική εισβολή στο Ιράκ το 2003, παραμένουν σταθερές. Την τελευταία δεκαετία, οικοδομημένες στη γεωπολιτική αξία της Τουρκίας για τις ΗΠΑ αλλά και στα οφέλη που αποκόμιζε η Αγκυρα από την αμερικανική στήριξη σε θέματα διεθνούς εμβέλειας, όπως η ευρωπαϊκή της πορεία και η επίλυση του Κυπριακού. Σήμερα όμως οι σχέσεις των δύο χωρών καθίστανται περισσότερο σύνθετες καθώς οι Ηνωμένες Πολιτείες επιχειρούν μια πρώτη προσέγγιση του Ιράν. Η Τουρκία ανησυχεί για τη διάσταση αντιμετώπισης από τις ΗΠΑ του θέματος του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν. Διαβλέπει ότι οι ΗΠΑ στηρίζουν άνευ όρων το Ισραήλ και συνεπώς η πολιτική τους πιθανόν να βλάψει τις ισορροπίες που επιδιώκει η Τουρκία προκειμένου να καταστεί περιφερειακή δύναμη.
Το ερώτημα παραμένει εάν όντως η Τουρκία προτίθεται να ρισκάρει την εκπλήρωση του στόχου ένταξής της στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Το ταξίδι του Τούρκου προέδρου Γκιουλ στη Γερμανία δεν ικανοποίησε την τουρκική διπλωματία. Η Αγκελα Μέρκελ λίγες ώρες πριν συναντηθεί με τον Τούρκο ηγέτη, σε ομιλία της, απέρριπτε κάθε ενδεχόμενο ένταξης της Τουρκίας στην E.E. Η Τουρκία γνωρίζει ότι ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες έχουν δεσμευθεί ότι θα κρίνουν σε δημοψηφίσματα το θέμα της εντάξής της. Αλλαγές καταγράφονται και στο εσωτερικό της Τουρκίας. Στην τουρκική κοινή γνώμη αυξάνεται τελικά η δυσπιστία ως προς τη σκοπιμότητα ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης της χώρας. Η δυσπιστία αυτή προέρχεται κυρίως από τα επιχειρήματα ότι οι αλλαγές ευρείας κλίμακας ενδέχεται να έχουν αποσταθεροποιητικές επιπτώσεις, σε μια χώρα που η στρατηγική της Δύσης δεν επιθυμεί να διατηρήσει τη συνοχή της.
Πηγή
