Του Θωμά Συρμού, ειδική συνεργασία με το Statesmen.gr

Το προνόμιο της έκδοσης χρήματος, σε συνδυασμό με καινοτόμες μεθόδους ποσοτικής χαλάρωσης, θεωρεί o πολύς κ. Martin Wolf πως πρέπει άμεσα να εξασκήσουν οι κεντρικές τράπεζες στο Ηνωμένο Βασίλειο και σε άλλες, υψηλού εισοδήματος, χώρες, σε άρθρο του στους Financial Times, αν δεν επιθυμούμε να βιώσουμε μια ολόκληρη δεκαετία ύφεσης.

Ας δεχτούμε αυτή την υπόθεση, ξεχνώντας ότι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), με τα περιορισμένα εργαλεία που έχει στη διάθεσή της για να λύσει πολλαπλά προβλήματα, εμμέσως το αυτό πράττει. Ξεχνώντας ότι οι διεθνείς αγορές κάθε άλλο παρά σε ισορροπία βρίσκονται και ότι η ποσοτική χαλάρωση εν μέσω πιστωτικής κρίσης δεν βελτιώνει τίποτε άλλο παρά, βραχυπρόθεσμα, τους ισολογισμούς των τραπεζών. Ας δεχτούμε ακόμη και ότι αυτή η υπερπροσφορά χρήματος δεν θα δημιουργήσει εν τέλει πληθωριστικές πιέσεις, το μεγαλύτερο φόβο πολλών εκ των κρατών-μελών της ευρωζώνης, όπως υποθέτει ο κ. Wolf.

 

Είναι πολύ αργά, δυστυχώς, ώστε μια παρέμβαση της ΕΚΤ να μετριάσει μια επερχόμενη κρίση, ακόμα και σε αυτή την εξιδανικευμένη περίπτωση.  Διότι, όχι μόνο είμαστε στο μέσο μιας παρατεταμένης οικονομικής, πολύ περισσότερο δε, και κοινωνικής κρίσης, αλλά με την άρνηση μας να αντιμετωπίσουμε συντεταγμένα σαν Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) το ζήτημα, δείχνουμε στις διεθνείς αγορές ότι δεν έχουμε καν κατανοήσει την ύπαρξή του.

Καθίσταται αναποτελεσματική εν τη γενέσει της, λοιπόν, οποιαδήποτε παρέμβαση και αν πραγματοποιηθεί από την ΕΚΤ, αφού εξουδετερώνεται άμεσα από το έλλειμμα αξιοπιστίας που υφίσταται στους κόλπους της, η ΕΕ.

Οι αγορές δεν χαρίζονται, και η ΕΚΤ θα είναι αναγκασμένη να προβεί εκ νέου, σε ακόμα πιο δραστικές παρεμβάσεις, με μεγαλύτερες παρενέργειες, και σε έκταση αλλά και σε διάρκεια. Ένας φαύλος κύκλος θα έχει δημιουργηθεί και θα ελλοχεύει ο κίνδυνος υπονόμευσης της δυνατότητας μιας δραστικής παρέμβασης της ΕΚΤ για πολλά χρόνια στο μέλλον.

Είναι τόσο μεγάλος ο ηθικός κίνδυνος, τα στρεβλά κίνητρα που θα δημιουργηθούν από αυτόν το φαύλο κύκλο, που θα υποσκάψουν συθέμελα τη μακροχρόνια ευημερία της ευρωζώνης. Ορθά, λοιπόν, ο κ. Wolf αναφέρεται στο εκδοτικό προνόμιο των κεντρικών τραπεζών ως ένα πυρηνικό όπλο. Για τους λάθος, όμως, λόγους.

Εύκολες λύσεις δεν υπάρχουν. Για να απαιτήσουμε όμως από την ΕΚΤ να ασκήσει το ρόλο που της αναλογεί αποτελεσματικά, με τα όποια περιορισμένα εργαλεία της, θα πρέπει πρώτα η ΕΕ να ανακτήσει τη χαμένη της αξιοπιστία, παρουσιάζοντας συντεταγμένα μια πολιτική, ακόμα και αν αυτή δεν είναι απολύτως σωστή, αρκεί να είναι σαφής και ξεκάθαρη.

Μόνο τότε η ΕΚΤ θα αποκτήσει ξανά την ικανότητα να διαμορφώνει τις κατάλληλες προσδοκίες στις αγορές, ώστε παρεμβαίνοντας σταδιακά, να ομαλοποιηθεί η αναπτυξιακή πορεία της οικονομίας της ευρωζώνης και να μην βιώσουμε μια δεκαετία ύφεσης, αλλά ήπιας και μακροχρόνιας ανάπτυξης.