Του Παναγιώτη Ήφαιστου*
Η κρίση της ΕΕ είναι βαθειά. Ιεραρχικά προεξάρχει η διασφάλιση των μειζόνων ελληνικών συμφερόντων και η διαχείριση της κατάστασης έκτακτης ανάγκης με τρόπο που να μην προκληθούν ακόμη μεγαλύτερες ζημιές μελλοντικά αβάστακτες.
Σπασμωδικά και απελπισμένα, τεχνοκράτες και γραφειοκράτες που τις τελευταίες δεκαετίες κυριαρχούν στο ευρωπαϊκό πολιτικό σύστημα, νομίζουν πως θα διασώσουν τα συμφέροντα των πελατών τους με το να μεθοδεύουν τον αργό θάνατο της Ελλάδας. Θα μπορέσουν, έτσι νομίζουν, να πετάξουν στον Καιάδα μόνο την Ελλάδα. Θα πάψει να αποτελεί, έτσι νομίζουν, «συστημικό κίνδυνο». Αδιόρθωτοι και κοντόφθαλμοι, επεξεργάζονται στα παρασκήνια νέους πύργους στην άμμο. Ένα είναι σίγουρο: Η τελική αποσύνθεση της θεσμικοπολιτικής παράκρουσης που ακούει στο όνομα ΟΝΕ είναι σχεδόν βεβαία. Συνεπακόλουθα το μέλλον της ίδιας της ΕΕ απρόβλεπτο.
Προεξάρχει να μην γίνει η Ελλάδα εξιλαστήριο θύμα μιας κατά τα άλλα ευρύτερης κρίσης. Να μην γίνουν περαιτέρω δεσμεύσεις που θα υποθηκεύσουν τα μείζονα συμφέροντα των μελλοντικών γενιών και που θα οδηγήσουν, ενδεχομένως, σε κατακερματισμό του νεοελληνικού κράτους.
Παρά το γεγονός ότι η ένταξη της Ελλάδας στην ΟΝΕ ήταν γιγαντιαίο ιστορικό σφάλμα, βραχυχρόνια μια μόνο ορθολογιστική στάση αρμόζει στις περιστάσεις: Παραμονή της Ελλάδας στο ευρώ και συγκρότηση μιας αιτιολογημένα διεκδικητικής αντεπίθεσης. Η στοιχειοθέτηση τεκμηριωμένων επιχειρημάτων είναι σχετικά «εύκολη» και η αντίστασή μας να καταστούμε άσκοπα εξιλαστήριο θύμα νομιμοποιημένη.
Όσο είμαστε «συστημικός κίνδυνος» μας υπολογίζουν, μετά η δύναμή μας θα εκμηδενιστεί. Επείγει, ως κύριο θύμα, να σηκώσουμε με θάρρος και αυτοπεποίθηση τη σημαία του πολιτικοθεσμικού εξορθολογισμού στην Ευρώπη και διεθνώς. Πηγές κακών είναι η καταστροφικά δομημένη ΟΝΕ, το έλλειμμα ευρωπαϊκής και διεθνούς διακυβέρνησης και η εγκληματική ασυδοσία των ανεξέλεγκτων διεθνικών χρηματοοικονομικών δρώντων. Οι οικονομικοί μας δείκτες συγκρινόμενοι με τα υπόλοιπα κράτη δεν δικαιολογούσαν εκτροχιασμό σε φαύλο κύκλο χρέους, ύφεσης, μεγαλύτερου χρέους, καθήλωσης της ανάπτυξης και στο τέλος αναπόδραστης πτώχευσης. Την κύρια ευθύνη τη φέρουν τα διεθνικά γεράκια και η ανευθυνότητα των κυβερνητών των ηγεμονικών κρατών. Απαιτούμε, επιπλέον, όπως ορθολογιστικά υποστήριξε ο Στρος Καν, διαγραφή μεγάλου μέρους ή και όλου του χρέους.
Στο διπλωματικοστρατηγικό πεδίο, τέλος, απαιτείται να κατανοηθεί ότι με ιστορικούς όρους η συντρέχουσα κρίση είναι εφήμερη. Συντελούνται οι μεγαλύτερες γεωπολιτικές και στρατηγικές ανακατατάξεις μετά τον Ψυχρό Πόλεμο. Αν ήμασταν ισχυροί, θα είχαμε δώσει τέλος στα ιστορικά μας προβλήματα και θα είχαμε πρωτοστατήσει στη συγκρότηση μιας πιο σταθερής περιφέρειας.
Ακόμη και υπό τις παρούσες δυσμενείς συνθήκες και με όσα μέσα διαθέτουμε, εν τούτοις, μπορούμε να διατηρήσουμε μια εθνική αποτρεπτική στρατηγική. Άμεσοι σκοποί προς εκπλήρωση, πρώτον, η αποτροπή κατάλυσης της Κυπριακής Δημοκρατίας την άμυνα της οποίας αλλόκοτα φαίνεται πως διασφαλίζουν άλλα κράτη, δεύτερον, κατοχύρωση των υποθαλάσσιων πλουτοπαραγωγικών πόρων στη ζώνη που αρχίζει από το Αιγαίο μέχρι την Κύπρο. Δηλαδή οριοθέτηση της ΑΟΖ με τρόπους και προσεγγίσεις συμβατούς με το διεθνές δίκαιο. Πώς θα αντιδρούσε η Τουρκία; Θα εκτιθόταν ολοένα και περισσότερο όπως απελπισμένα και σπασμωδικά πράττει τώρα στην Κύπρο.
*Καθηγητής διεθνών σχέσεων-Στρατηγικών Σπουδών www.ifestosedu.gr, Πανεπιστήμιο Πειραιώς
Έθνος της Κυριακής 23/10/2011
