Toυ ΓΙΩΡΓΟΥ ΠΙΚΟΥΛΑ
Πλαίσιο διερευνητικών εντολών για τον σχηματισμό κυβέρνησης ή επιχείρηση σχηματισμού κυβέρνησης εθνικής ενότητας, με ορίζοντα και στις δύο περιπτώσεις -βραχυπρόθεσμο ή μεσο-μακροπρόθεσμο- τη διεξαγωγή πρόωρων εκλογών, είναι ιδιαίτερα πιθανό να διαμορφωθεί σήμερα το βράδυ, μετά την κρίσιμη ψηφοφορία επί του αιτήματος του πρωθυπουργού για παροχή ψήφου εμπιστοσύνης.
Με δεδομένες τις έντονες αντιδράσεις στο εσωτερικό τόσο της κυβέρνησης όσο και του κόμματος του ΠΑΣΟΚ, οι οποίες έφτασαν μέχρι και σε αρνήσεις από βουλευτές για την παροχή ψήφου εμπιστοσύνης, επ’ αφορμή της απόφασης του πρωθυπουργού να διενεργήσει δημοψήφισμα, είναι πιθανό το ενδεχόμενο η κυβέρνηση να μη συγκεντρώσει τις απαιτούμενες 151 ψήφους επί του συνόλου των 300 ή την πλειοψηφία επί των παρόντων βουλευτών, που πάντως δεν μπορεί να είναι κάτω των 120 βουλευτών με θετική ψήφο.
Στην περίπτωση, λοιπόν, που σήμερα δεν εξασφαλιστούν οι απαιτούμενες ψήφοι, τότε βάσει του άρθρου 38 του Συντάγματος, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας “απαλλάσσει την κυβέρνηση από τα καθήκοντά της” και στην περίπτωση αυτήν εφαρμόζονται αναλόγως οι διατάξεις του άρθρου 37 περί διερευνητικών εντολών.
Σύμφωνα με τη συγκεκριμένη διάταξη, “ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας παρέχει στον αρχηγό του κόμματος που διαθέτει τη σχετική πλειοψηφία διερευνητική εντολή για να διακριβωθεί η δυνατότητα σχηματισμού κυβέρνησης που να απολαμβάνει της εμπιστοσύνης της Βουλής.
Αν δεν διαπιστωθεί αυτή η δυνατότητα, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας παρέχει διερευνητική εντολή στον αρχηγό του δεύτερου σε κοινοβουλευτική δύναμη κόμματος και εάν δεν τελεσφορήσει και αυτή, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δίνει διερευνητική εντολή στον αρχηγό του τρίτου σε κοινοβουλευτική δύναμη κόμματος. Η καθεμία από τις διερευνητικές εντολές ισχύει για τρεις ημέρες”.
Εν συνεχεία, αν δεν τελεσφορήσουν οι διερευνητικές εντολές, τότε ανοίγει ο δρόμος για την πρόωρη προσφυγή στις κάλπες. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας καλεί τους αρχηγούς των κομμάτων και, αν επιβεβαιωθεί η αδυναμία σχηματισμού κυβέρνησης που να έχει την εμπιστοσύνη του Κοινοβουλίου, επιδιώκει τον σχηματισμό κυβέρνησης από όλα τα κόμματα της Βουλής για τη διενέργεια εκλογών. Σε περίπτωση αποτυχίας αναθέτει στον πρόεδρο του Συμβουλίου της Επικρατείας ή του ΑΠ ή του Ελεγκτικού Συνεδρίου τον σχηματισμό κυβέρνησης, όσο το δυνατόν ευρύτερης αποδοχής, για να διενεργήσει εκλογές, και διαλύει τη Βουλή.
Ενα από τα σενάρια που έπεσαν χθες στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων ήταν αυτό για τη συγκρότηση κυβέρνησης εθνικής ενότητας. Σε αυτή την περίπτωση παραιτείται ο πρωθυπουργός και συγκαλείται συμβούλιο πολιτικών αρχηγών υπό τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, ώστε να συζητηθεί και να εγκριθεί η πρόταση συγκρότησης κυβέρνησης εθνικής ενότητας και να συμφωνηθούν τα πρόσωπα και η διάρκεια του βίου της. Η νέα κυβέρνηση ορκίζεται, διατυπώνονται οι προγραμματικές δηλώσεις από τον νέο πρωθυπουργό και ξεκινά η τριήμερη συζήτηση επί των προγραμματικών, και ακολουθεί η ψηφοφορία για την παροχή ψήφου εμπιστοσύνης.
Ο άλλος…. δρόμος για άμεση προσφυγή στις κάλπες είναι η επίκληση του άρθρου 41, παρ. 2 του Συντάγματος, όπου διαλύεται η Βουλή ύστερα από πρόταση της κυβέρνησης “για ανανέωση της λαϊκής εντολής, προκειμένου να αντιμετωπιστεί εθνικό θέμα εξαιρετικής σημασίας”.
ΨΗΦΟΦΟΡΙΑ
Πάνω από 150, όχι κάτω από 120
Η θετική ψήφος της πλειοψηφίας επί των παρόντων βουλευτών απαιτείται στην αποψινή ιδιαιτέρως κρίσιμη φανερή ονομαστική ψηφοφορία στη Βουλή, προκειμένου η παρούσα κυβέρνηση να λάβει ψήφο εμπιστοσύνης από το Κοινοβούλιο. Αν για παράδειγμα παραστούν και οι “300” βουλευτές στην ψηφοφορία, τότε απαιτούνται 151 “ναι” για να εξασφαλίσει η κυβέρνηση την εμπιστοσύνη της Βουλής. Αν παραστούν λιγότεροι βουλευτές, τότε εξασφαλίζεται η ψήφος εμπιστοσύνης αρκεί οι θετικές ψήφοι να είναι περισσότερες από τα 2/5 της Βουλής, ήτοι 120 βουλευτές.
Ωστόσο, εδώ υπάρχει πολιτικό και ηθικό θέμα, αν η κυβέρνηση πάρει -για παράδειγμα- 145 ψήφους επί 280 παρόντων, μπορεί με το γράμμα του νόμου να λαμβάνει ψήφο εμπιστοσύνης, αλλά επί της ουσίας θα έχει απολέσει τη δεδηλωμένη.
ΕΘΝΟΣ
