ΕΡΕΥΝΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
Του Γιώργου Δημητρομανωλάκη
Ως μέτρο πίεσης προκειμένου οι ξένες κεντρικές τράπεζες να ενταχθούν στην διαδικασία κουρέματος των ομολόγων που έχουν στην κατοχή τους αλλά και να αυξηθεί το επιτόκιο που προσφέρει η Ελλάδα ερμηνεύεται από ελληνικές τραπεζικές πηγές η ανακοίνωση του Διεθνούς Χρηματοπιστωτικού Ινστιτούτου περί προσωρινής διακοπής των συνομιλιών μεταξύ των δυο πλευρών.
Αν και ο Ευάγγελος Βενιζέλος δήλωσε στο «Θέμα» ότι «έχουμε διακοπή των συνομιλιών για 5 ημέρες και όχι κατάρρευση τους» εν τούτοις είναι σαφές ότι γύρω από τα ομόλογα του ελληνικού δημοσίου παίζεται ένα παιχνίδι πολλών δισεκατομμυρίων ευρώ και όλες οι πλευρές έχουν βγάλει τα περίστροφα στο τραπέζι.
Μετά την δεύτερη συνάντηση που είχαν σήμερα Παπαδημος -Βενιζέλος με τον επικεφαλής του Διεθνούς Χρηματοπιστωτικού Ινστιτούτου Τσαρλς Νταλάρα οι δυο πλευρές αποφάσισαν να τα «ξαναπούν» την ερχόμενη Τετάρτη.
Αιφνιδιαστικά όμως από την πλευρά του το IIF δημοσιοποίησε ένα κείμενο σύμφωνα με το οποίο «οι διαπραγματεύσεις για το PSI plus θα συνεχισθούν την επόμενη εβδομάδα σημειώνοντας ότι η απαιτείται “διακοπή στις συνομιλίες ώστε να επανεξεταστεί η εθελοντική φύση του προγράμματος”.
Ταυτόχρονα, η ανακοίνωση του IIF διατυπώνει την ελπίδα η Ελλάδα να είναι σε θέση να επιστρέψει στις διαπραγματεύσεις για το PSI σε κάποια φάση”, αλλά δεν αναφέρεται σε σχετική ημερομηνία.
Όπως πληροφορείται το protothema .gr
- H συμμετοχή των ενδιαφερόμενων είναι μικρή (απέχουν τα Hedge Funds) και ως εκ τούτου εκτιμάται ότι πρέπει να δεχτεί να μπει στην διαδικασία και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα η οποία έχει ομόλογα αξίας κοντά στα 60 δισ. ευρώ όπως επίσης και οι κεντρικές τράπεζες των κρατών μελών της ευρωζώνης . Το πρόβλημα με την ΕΚΤ είναι ότι από το καταστατικό της απαγορεύεται να υπαχθεί σε αυτή την διαδικασία. Επίσης πιέζονται να υπαχθούν και οι υπόλοιπες κεντρικές τράπεζες χωρών μελών της ευρωζώνης που έχουν αγοράσει ομόλογα πάνω απο1 10 δισ. ευρώ .
- Το επιτόκιο που προσφέρει η Ελλάδα είναι χαμηλό όμως προσφέρει την «έξυπνη» λύση τα νέα ομόλογα να είναι με το αγγλικό δίκαιο κάτι που ικανοποιεί βέβαια τους πιστωτές. Τραπεζικές πηγές αφήνουν να εννοηθεί ότι οι τραπεζίτες ζητάνε υψηλό επιτόκιο για τα νέα ομόλογα που θα πάρουν στα χέρια τους της τάξης του 5% άλλα σε αυτή την περίπτωση η Ελλάδα θα τους δώσει τα ελληνικά ομόλογα υπό ελληνικό δίκαιο.
Πάντως σύμφωνα με τηλεγράφημα του ειδησεογραφικού πρακτορείου Dow Jones Newswires ο λόγος της διακοπής των συνομιλιών στην Αθήνα ήταν η παρέμβαση της Γερμανίας στις διαπραγματεύσεις μεταξύ της Ελλάδας και των ιδιωτών πιστωτών!
Σύμφωνα με το τηλεγράφημα του πρακτορείου η Γερμανία απαίτησε τα νέα κουπόνια των ομολόγων που θα ανταλλαχθούν να είναι κάτω από το 4%. «Η Γερμανία και άλλα κράτη μέλη θέλουν ένα κουπόνι πολύ χαμηλότερο του 4%,» σημειώνουν χαρακτηριστικά οι πηγές που επικαλείται το πρακτορείο.
Σε κάθε περίπτωση εάν τελικά η κυβέρνηση αναγκαστεί να κηρύξει το γεγονός πιστωτικό (credit event) τότε θα σημάνει την χρεοκοπία της Ελλάδος εντός του ευρώ.
Όπως ανακοίνωσε ο υπουργός Οικονομικών Ευάγγελος Βενιζέλος «Συνεχίστηκαν σήμερα στην Αθήνα οι συνομιλίες μεταξύ αφενός μεν του Πρωθυπουργού Λουκά Παπαδήμου και του Αντιπροέδρου της Κυβέρνησης και υπουργού Οικονομικών Ευάγγελου Βενιζέλου και αφετέρου των κ.κ. Charles Dallara και Jean Lemierre συμπροέδρων της επιτροπής των πιστωτών του ιδιωτικού τομέα. Αποφασίστηκε οι επαφές να επαναληφθούν σε λίγες μέρες -κατά πάσα πιθανότητα την ερχόμενη Τετάρτη. Το μεταξύ χρονικό διάστημα θα αξιοποιηθεί για επαφές, καθώς και για την ανάλυση επιμέρους παραμέτρων του χρηματοοικονομικού σχήματος. Η Ελλάδα και το IIF συνομιλούν σε κλίμα εμπιστοσύνης και συναντίληψης. Η Ελλάδα ενεργεί βεβαίως στο πλαίσιο της Ευρωζώνης και σε απόλυτη συνεννόηση με τους θεσμικούς της εταίρους».
Οι «γύπες» των funds απειλούν ανοικτά την Ελλάδα
Οι συζητήσεις μεταξύ της Ελλάδας και των ιδιωτών πιστωτών της επί του φλέγοντος θέματος της σε εθελοντική βάση αναδιάρθρωσης κατά 50% του ελληνικού χρέους «πάγωσαν».
Εξέλιξη καθόλα αρνητική καθώς η επίτευξη μιας τέτοιας συμφωνίας είναι προαπαιτούμενο για την εκταμίευση της επόμενης δόσης της δανειακής στήριξης της Αθήνας από το ΔΝΤ και την ΕΕ. Χωρίς αυτά τα χρήματα η ελληνική κυβέρνηση θα … ξεμείνει από ρευστό και συνεπακόλουθα το σενάριο της αποχώρησης της χώρας από την Ευρωζώνη φαντάζει ως το πιο πιθανό.
Η επίσημη εκδοχή που δημοσιοποίησε η επιτροπή διαπραγματεύσεων των ιδιωτών πιστωτών της Ελλάδας, το ΙΙF, αναφέρεται σε μια «διακοπή των διαπραγματεύσεων που έγινε ώστε να επανεξεταστεί η εθελοντική φύση του προγράμματος» και σημειώνεται ότι οι πιστωτές μας “ελπίζουν πως η Ελλάδα θα είναι σε θέση να επιστρέψει στις διαπραγματεύσεις για το PSI σε κάποια φάση”, αλλά χωρίς να αναφέρεται μια συγκεκριμένη ημερομηνία.
Η ουσία που κρύβεται πίσω από την ανακοίνωση είναι πως η εναλλακτική του εθελοντικού «κουρέματος» του χρέους είναι μια άτακτη χρεοκοπία της Ελλάδας, μια ουσιαστική στάση πληρωμών!
Υπάρχει και μια δεύτερη εναλλακτική: η Ελλάδα να περάσει με νόμο την αποκαλούμενη «ρήτρα υποχρεωτικής συμμετοχής», κάτι όμως που αλλάζει τα δεδομένα της διαδικασίας και προφανέστατα αναιρεί το χαρακτηρισμό της αναδιάρθρωσης του χρέους ως εθελοντικής.
Πως «κόλλησαν» οι διαπραγματεύσεις για το ελληνικό «κούρεμα»;
Η απάντηση έγκειται στη δράση και στις στοχεύσεις των αποκαλούμενων και « vulture funds», με δυο λόγια των επενδυτικών κεφαλαίων που εξειδικεύονται στην «πίεση» προβληματικών οικονομιών, γενικότερα οφειλετών, ώστε να αποπληρώνονται στο ακέραιο τα λεφτά που έχουν επενδύσει.
Μια συνηθισμένη τακτική των vulture funds είναι ακριβώς το να θέτουν βέτο σε συμφωνίες μεταξύ των οφειλετών και των βασικών πιστωτών τους, με στόχο είτε να εξωθήσουν σε χρεοκοπία τους οφειλέτες – και να κερδίσουν από τα ασφάλιστρα χρεοκοπίας – είτε να κερδίσουν «ειδικά προνόμια» για το δικό τους μερίδιο χρέους, να το αποπληρωθούν δηλαδή κατά προτεραιότητα και με μεγαλύτερο ποσοστό σε σχέση με τους υπολοίπους πιστωτές.
Στην περίπτωση της Ελλάδας η δράση αυτών των funds είναι ξεκάθαρη: ήδη τα ελληνικά ομόλογα αποτιμώνται στην πρωτογενή αγορά περίπου το 20% με 25% της ονομαστικής τους αξίας. Τα περί ων ο λόγος funds αγοράζουν μαζικά ομόλογα, κάτι που τους επιτρέπει να «αντέξουν» σε συνολικές «ζημίες» από ένα haircut όχι της τάξης του 50% που δρομολογείται, αλλά ακόμα και του 80%!
Κάτι που ενισχύει τη … «διαπραγματευτική» τους θέση έναντι των τραπεζών και των υπολοίπων «κύριων πιστωτών» της Ελλάδας.
Διπλά κερδισμένα τα funds
Είναι προφανές πως υπό τις παρούσες συνθήκες τα hedge funds θα επιμείνουν ως την ύστατη ώρα στο «παιχνίδι» τους με στόχο να πληρωθούν στο ακέραιο, ανεξαρτήτως μεθόδου, τα λεφτά τους!
Γιατί ακόμα κι αν η Ελλάδα εξαναγκαστεί να ενεργοποιήσει – προκειμένου να διασφαλίσει την «επιτυχία» της διαδικασίας του κουρέματος – τις αποκαλούμενες ρήτρες συλλογικής δράσης, δηλαδή να υποχρεώσει όσους δεν συμμετάσχουν στο εθελοντικό PSI+ να το πράξουν, τότε η χώρα οδηγείται και τυπικά σε «κανονική» χρεοκοπία, επομένως πληρώνονται τα ασφάλιστρα κινδύνου.
Κι εδώ μπαίνουν στο παιχνίδι τα hedge funds. Που σε μια τέτοια περίπτωση θα πληρωθούν τα cds! Ή αυτό θα συμβεί, ή θα πιέσουν να αποπληρωθούν στο ακέραιο τα ομόλογα που κατέχουν και τα οποία εξακολουθούν να «σκουπίζουν» από την αγορά στο 20% με 25% της ονομαστικής τους αξίας.
Επομένως δεν δείχνουν να έχουν κανέναν λόγο να συμμετάσχουν στο PSI ωθώντας την Ελλάδα να ενεργοποιήσει τα Collective Action Clauses (τις ρήτρες υποχρεωτικής συμμετοχής), άρα τότε θα βγάλουν διπλά κέρδη: και όσα θα πληρωθούν στο χέρι από την αντικατάσταση των ομολόγων τους και φυσικά από τα CDS!!!
Μπορεί ο εκπρόσωπος των τραπεζών – πιστωτών της Ελλάδας Τσαρλς Νταλάρα να βρίσκεται από χτες στην Αθήνα και να διαπραγματεύεται με το ελληνικό δημόσιο τη συμφωνία για την ανταλλαγή των ελληνικών ομολόγων με μείωση της ονομαστικής αξίας τους κατά 50%, όμως τα hedge funds της Νέας Υόρκης και του Λονδίνου ετοιμάζονται να επωφεληθούν από την αναμενόμενη συμφωνία.
Σύμφωνα με αναφορές του Bloomberg, τρία μεγάλα hedge funds που έχουν αγοράσει ελληνικά ομόλογα είναι το Saba Capital Management, με ιδρυτή του τον πρώην trader της Deutsche Bank Μπαζ Βαϊνστάιν, το York Capital Management του Τζέιμι Ντινάν, και τα δυο τους με έδρα τη Νέα Υόρκη και το CapeView Capital με έδρα το Λονδίνο. Αυτά τα τρία hedge funds έχουν μαζέψει ελληνικά ομόλογα από τη δευτερογενή αγορά ενόψει της συμφωνίας ανταλλαγής σε πολύ χαμηλές τιμές και έχουν αγοράσει ασφάλεια.
Κι ενώ στόχος της Ευρωζώνης είναι η συμφωνία ανταλλαγής του ελληνικού χρέους να είναι εθελοντική ώστε να μην ενεργοποιηθούν τα συμβόλαια ασφάλισης έναντι κινδύνου πτώχευσης, τα hedge funds φαίνεται απίθανο να συμφωνήσουν σε κάτι τέτοιο. Κάποιες αρνήσεις είναι αναμενόμενες, εκτιμούν πηγές του Λονδίνου. Ο κλάδος των hedge funds χωρίζεται σε εκείνους που το παλεύουν ως το τέλος και σε εκείνους που αναζητούν απλά την καλύτερη τιμή και μετά πάνε αλλού – οπότε το θέμα είναι τι τιμή θα δώσεις.
Πράγματι, τα hedge funds που έχουν αγοράσει ελληνικά ομόλογα δεν έχουν σοβαρά κίνητρα να δεχτούν το PSI και θα επιδιώξουν την πλήρη αποπληρωμή των τίτλων που κατέχουν. Αν η Ελλάδα αρνηθεί να αποπληρώσει το σύνολο, τότε θα επιδιώξουν την ενεργοποίηση των CDS, προκειμένου να πάρουν τα λεφτά τους στο ακέραιο.
Η Ευρώπη όμως, με επικεφαλής τον πρώην πρόεδρο της ΕΚΤ Ζαν Κλοντ Τρισέ, είχε προσπαθήσει από την αρχή να αποφύγει πάση θυσία μια ελληνική χρεοκοπία που θα προκαλούσε αυτό που ονομάζεται ‘πιστωτικό γεγονός’, ενδεχομένως και γιατί η ενεργοποίηση των CDS θα μπορούσε να ενθαρρύνει τα hedge funds να αυξήσουν τα στοιχήματα τους απέναντι στις άλλες χώρες του ευρωπαϊκού Νότου, δηλαδή την Ιταλία, την Πορτογαλία και την Ισπανία, επιδεινώνοντας την κρίση χρέους και τη ‘μόλυνση’. Τον Οκτώβριο βέβαια η Γερμανίδα καγκελάριος Αγγέλα Μέρκελ και ο Γάλλος πρόεδρος Νικολά Σαρκοζί έπεισαν τις ευρωπαϊκές τράπεζες να αποδεχτούν την ανταλλαγή των ελληνικών τίτλων τους με νέους που θα έχουν πολύ μακρύτερη διάρκεια αποπληρωμής και χαμηλότερο επιτόκιο στο πλαίσιο μιας συμφωνίας που θα στοχεύει στη μείωση του ελληνικού χρέους και στην ανακοπή της κρίσης που ταλαιπωρεί την Ευρώπη εδώ και δύο χρόνια.
Το ελληνικό χρέος σήμερα βρίσκεται στα 355 δις ευρώ, εκ του οποίου το ένα τρίτο κατέχουν οι επίσημοι πιστωτές, δηλαδή η ΕΚΤ, η Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΔΝΤ. Η συμφωνία ανταλλαγής αφορά το υπόλοιπα 200 δις ευρώ του ελληνικού χρέους που βρίσκεται κυρίως στα χέρια των ευρωπαϊκών τραπεζών. Σύμφωνα με την Open Europe όμως, άλλα 80 δις ευρώ βρίσκονται στα χέρια ασφαλιστικών, κρατικών επενδυτικών εταιρειών και hedge funds από τις ΗΠΑ και το Λονδίνο. Σύμφωνα με έκθεση της Barclays η ΕΚΤ έχει αγοράσει ελληνικά ομόλογα ύψους 36 δις ευρώ από το 2010 και βεβαίως υποστηρίζει ότι η αποκαλούμενη ‘συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα’ που σημαίνει την επιβολή ζημιών στους ιδιώτες πιστωτές δεν περιλαμβάνει τους ευρωπαϊκούς θεσμούς και τα κράτη. Ο αντιπρόεδρος της ΕΚΤ Βίτορ Κοστάντσιο το επανέλαβε αυτό μάλιστα χτες: «Η θέση μας δεν έχει μεταβληθεί. Το PSI αφορά εξ ορισμού τον ιδιωτικό τομέα. Εμείς δεν συμμετέχουμε σε αυτές τις διαπραγματεύσεις».
Τα hedge funds ωστόσο δεν πρόκειται να ανταλλάξουν τα ελληνικά τους ομόλογα με νέα όσο η ΕΚΤ αρνείται να συμμετάσχει στο PSI, και τούτο επειδή είναι νομικά δύσκολο για ένα κράτος να κάνει στάση πληρωμών σε έναν ομολογιούχο του ενώ θα συνεχίζει κανονικά την αποπληρωμή ενός άλλου, δήλωσε ο Αντρέας Κούτρας, αναλυτής του InTouch Capital Markets στο Bloomberg. Επομένως τα hedge funds έχουν αρκετές πιθανότητες να αποπληρωθούν τα ομόλογά τους στην ονομαστική τους αξία, ιδίως οι τίτλοι που ωριμάζουν μέσα στους επόμενους μήνες αν η ΕΚΤ αρνηθεί ως το τέλος να πάρει μέρος στην ανταλλαγή.
«Αν η ΕΚΤ μείνει εκτός, τότε κι ο καθένας θα προσπαθήσει να μείνει εκτός στηριζόμενος στην ΕΚΤ. Θα ήταν βλακεία να συμμετέχεις αν η ΕΚΤ δεν συμμετέχει», σημειώνει ο Κούτρας.
Η πρώτη δοκιμή για αυτό το στοίχημα θα γίνει το Μάρτιο. Η κρίσιμη ημερομηνία είναι η 20η Μαρτίου καθώς εκείνη την ημέρα λήγει ομόλογο αξίας 14.4 δις ευρώ.
Κάποια hedge funds αγοράζουν ομόλογα ακόμη και σήμερα με την προσδοκία ότι η συμφωνία ανταλλαγής δεν θα έχει ολοκληρωθεί πριν το Μάρτιο. Το στοίχημά τους είναι ότι με τον ένα ή τον άλλο τρόπο η Ελλάδα θα υποχρεωθεί να πληρώσει το ομόλογο του Μαρτίου και ότι πιο πριν δεν μπορεί να επιτευχθεί λύση είτε πρόκειται για κούρεμα είτε για χρεοστάσιο.
Η ελληνική πλευρά μπορεί ωστόσο να συμπεριλάβει ρήτρες συλλογικής δράσης στη συμφωνία που θα ‘θολώσει’ την εθελοντική βάση της ανταλλαγής, σύμφωνα με πηγές προσκείμενες στις διαπραγματεύσεις. Η εισαγωγή αυτής της ρήτρας θα δώσει στους πιστωτές της Ελλάδας το δικαίωμα να επιβάλουν τη συμφωνία ανταλλαγής σε όλους τους πιστωτές, αν η πλειοψηφία των ομολογιούχων συμφωνήσει. Οι σχεδιαστές πολιτικής προσδοκούν ότι η εισαγωγή ρήτρας συλλογικής δράσης θα οδηγήσει περισσότερους επενδυτές, συμπεριλαμβανομένων και ορισμένων hedge funds, να αποδεχτούν την ανταλλαγή. Η εισαγωγή της ρήτρας συλλογικής δράσης δεν θα είναι πιστωτικό γεγονός, αλλά η απόφαση της Ελλάδας να την αξιοποιήσει μπορεί κάλλιστα να ενεργοποιήσει τα CDS.
Ο ΓΡΙΦΟΣ ΤΟΥ PSI: Από τα 200 δις €, τα οποία οφείλει η χώρα μας στους ιδιώτες, μόλις τα 120 δις € ανήκουν στις τράπεζες, με τις οποίες διαπραγματευόμαστε – τα υπόλοιπα 80 δις € ανήκουν σε επενδυτικά κεφάλαια, σε hedge funds, καθώς επίσης σε απλούς αποταμιευτές (Αγγλικό Δίκαιο)
“Η βασική αιτία των πολέμων, εμφυλίων και μη, καθώς επίσης των εσωτερικών αιματηρών επαναστάσεων, ήταν ανέκαθεν η αδυναμία των κυβερνήσεων να χρηματοδοτήσουν τις βασικές ανάγκες των πληθυσμών τους”
“Η Ελλάδα δεν χρειάζεται σε καμία περίπτωση νέα δάνεια, με τοκογλυφικούς τόκους και με εγκληματικές εγγυήσεις, Η χώρα μας χρειάζεται ένα σύνολο μέτρων αναμόρφωσης και ενίσχυσης της οικονομίας της, με κέντρο βάρους τα χαμηλά επιτόκια δανεισμού (βασικό της ΕΚΤ), την αναδιάρθρωση (επιμήκυνση) του δημοσίου χρέους, καθώς επίσης τις ευρωπαϊκές επενδύσεις – μέσω του οποίου θα καταπολεμηθεί η ύφεση, ο στασιμοπληθωρισμός καλύτερα, καθώς επίσης η εγκληματική ανεργία που προκάλεσε η καταστροφική διαχείριση της κρίσης, τόσο εκ μέρους της κυβέρνησης, όσο και της τευτονοκρατούμενης Τρόικας (για την οποία ανέλαβε τη «βρώμικη δουλειά» το ΔΝΤ)”.
“Ενώ οι τράπεζες και οι ασφαλιστικές εταιρείες αποσβένουν τις επενδύσεις τους στην Ελλάδα, τα hedge fund επενδύουν μαζικά τόσο στη αγορά Ελληνικών ομολόγων, όσο και στα ασφάλιστρα κινδύνου (CDS) – στοιχηματίζοντας προφανώς στη χρεοκοπία της Ελλάδας”.
Του Οικονομολόγου Βασίλη Βιλιάρδου
Οι απόψεις μας για τη (θεωρητική) συμφωνία της 26ης Οκτωβρίου (άρθρο) είναι δεδομένες – ενώ θεωρούμε ότι, τόσο το Ευρώ, όσο και η Ελλάδα, ευρίσκονται σε τροχιά αποσύνθεσης. Δυστυχώς για όλους μας, μάλλον δεν υπάρχει σοβαρό, εφικτό καλύτερα σχέδιο εξόδου από την κρίση, εκ μέρους της δικής μας κυβέρνησης – ενώ αφενός μεν οι κοινωφελείς, αφετέρου οι ιδιωτικές επιχειρήσεις της χώρας μας, οδηγούνται σε μονόδρομους.
Η μάχη της ΔΕΗ, της σημαντικότερης ίσως κοινωφελούς επιχείρησης της χώρας μας (μαζί με τις ΕΥΔΑΠ, ΕΥΑΘ), η οποία έχει ξεκινήσει από αρκετό καιρό τώρα, ευρίσκεται πιθανότατα στην τελική ευθεία – ενώ αρκετοί εργαζόμενοι της αδυνατούν δυστυχώς να κατανοήσουν ότι, στις σημερινές οικονομικές συνθήκες απαιτούνται εξειδικευμένες γνώσεις και όχι «άναρθρες» διαμαρτυρίες, εάν θέλει κανείς να αντιμετωπίσει με επιτυχία την επιχειρούμενη «λεηλασία».
Ανεξάρτητα από τα παραπάνω, η χρηματοδότηση της «αποκομμένης» από τις αγορές Ελλάδας, τόσο η παλαιότερη, όσο και η καινούργια (130 δις €), έχει συνδεθεί από την Τρόικα με την επιτυχία της συμφωνίας διαγραφής χρέους (PSI) – η οποία, κατά την άποψη μας, είναι όχι μόνο ασύμφορη για την Ελλάδα, αλλά και άδικη για τους ιδιώτες-δανειστές μας.
Δεν είναι δυνατόν να απαιτείται μόνο από τους ιδιώτες η εθελούσια διαγραφή του 50% των απαιτήσεων τους και να εξαιρούνται όλοι οι υπόλοιποι – όπως η ΕΚΤ (η οποία έχει αγοράσει πολύ φθηνότερα τα ομόλογα του Ελληνικού Δημοσίου από τη δευτερογενή αγορά, οπότε ουσιαστικά κερδοσκοπεί εις βάρος μας), το ΔΝΤ και οι άλλες χώρες της ΕΕ.
Ειδικά όσον αφορά τώρα το PSI, θεωρούμε πως είναι πάρα πολύ δύσκολο να επιτευχθεί – γεγονός που σημαίνει ότι, ο μελλοντικός δανεισμός της Ελλάδας δεν είναι καθόλου δεδομένος. Ειδικότερα, από τα 200 δις €, τα οποία οφείλει η χώρα μας στους «ιδιώτες», μόλις τα 120 δις € ανήκουν σε εκείνες τις τράπεζες (πηγή:Spiegel), με τις οποίες διαπραγματεύεται η Ευρώπη (η Γερμανία δηλαδή). Τα υπόλοιπα 80 δις € ανήκουν σε επενδυτικά κεφάλαια, σε hedge funds, καθώς επίσης σε απλούς ιδιώτες, οι οποίοι δεν έχουν κανένα λόγο να αποδεχθούν τη διαγραφή (οι μεγάλες τράπεζες, οι οποίες φαίνεται ότι συμφωνούν, περιμένουν προφανώς ανταλλάγματα άλλου είδους από τις κυβερνήσεις της Ευρωζώνης).
Ακόμη λοιπόν και εάν υποθέσουμε ότι, οι μεγάλες τράπεζες (τα ταμεία κλπ.) θα συμφωνήσουν με τη διαγραφή του 50% (με το εγκληματικό αγγλικό Δίκαιο, με ασύμφορα επιτόκια για την Ελλάδα ή με όποιες άλλες επί πλέον εγγυήσεις ή/και παραχωρήσεις εθνικής κυριαρχίας), η μείωση του χρέους θα είναι «μόλις» 60 δις € – ενώ η Τρόικα απαιτεί τουλάχιστον 100 δις €, για να εγκρίνει την περαιτέρω χρηματοδότηση της Ελλάδας. Επομένως, είναι απαραίτητη η συμφωνία όλων των υπολοίπων, έτσι ώστε να έχει νόημα το PSI.
Όμως, πολλά από τα επενδυτικά κεφάλαια, από τα hedge funds και από τους ιδιώτες, έχουν αγοράσει ασφάλιστρα κάλυψης κινδύνου (CDS) τα οποία, σε περίπτωση χρεοκοπίας της Ελλάδας, θα υποχρεωνόταν να καλύψουν την αξία των ομολόγων κατά 100%. Για ποιο λόγο λοιπόν θα δεχόταν να διαγράψουν εθελούσια το 50%, επιβαρυνόμενα τόσο με το κόστος της αγοράς των CDS, όσο και με τη μείωση της ονομαστικής αξίας των ομολόγων;
Με κριτήριο τα παραπάνω έχουμε την άποψη ότι, αφού το PSI δεν φαίνεται να είναι εύκολο να επιτευχθεί (τόσο από την πλευρά των ιδιοκτητών των 80 δις €, όσο και από τις υπόλοιπες λεπτομέρειες, με τις οποίες δύσκολα θα συμφωνήσει μία μη ενδοτική Ελληνική κυβέρνηση), ενώ η Τρόικα δεν είναι δυνατόν να μην το γνωρίζει, γίνεται απλά προσπάθεια καθυστέρησης του «μοιραίου» – της χρεοκοπίας δηλαδή, έτσι ώστε να εξουδετερωθεί η Ελληνική βόμβα στα θεμέλια της Ευρωζώνης, καθώς επίσης του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος (αν και «το πλήρωμα του χρόνου» είναι η 20η Μαρτίου, όπου λήγει το ομόλογο των 14,4 δις €, θεωρούμε ότι δεν είναι βέβαιο – αφού θα μπορούσε να το αγοράσει σήμερα η ΕΚΤ, μόλις με 7 δις €).
Στα πλαίσια αυτά θεωρείται ότι, το μεγάλο «διαπραγματευτικό» όπλο της Ελλάδας, είναι «η απειλή για επιστροφή στη δραχμή» – όπου τα ομόλογα θα μπορούσαν να μετατραπούν στο νέο νόμισμα, ενώ επίσης με απόφαση της Βουλής θα επιμηκυνόταν ο χρόνος αποπληρωμής τους, έτσι ώστε να υφίσταντο οι δανειστές την υποτίμηση, σε όλη την έκταση της (αν και σύμφωνα με αρκετούς νομικούς, επειδή το Ευρωπαϊκό Δίκαιο υπερισχύει του Ελληνικού, τίποτα δεν είναι δεδομένο ή/και τόσο απλό, όσο φαίνεται – ειδικά επειδή η τυχόν μη συμμόρφωση της Ελλάδας, σε σχέση με την πληρωμή των οφειλών της, θα σήμαινε την παράβαση πολλών ευρωπαϊκών κανονισμών, οπότε θα αποτελούσε αιτία «απέλασης» της από την Ε.Ε.).
Το ενδεχόμενο όμως αυτό θα σήμαινε ότι, οι περισσότεροι δανειστές θα μπορούσαν να χάσουν ακόμη και το 90% των απαιτήσεων τους, χωρίς ίσως να χρεοκοπήσει η Ελλάδα – ενώ το δημόσιο χρέος θα περιοριζόταν ανάλογα (αν και η αλλαγή του συναλλάγματος στα ομόλογα, θεωρείται ότι αποτελεί «πιστωτικό γεγονός»).
Πιθανολογούμε λοιπόν ότι, αυτό το «χαρτί» παίζεται από τους διαπραγματευτές, με στόχο να συμφωνήσουν οι ιδιοκτήτες των 80 δις €. Βέβαια, όταν «παίζει» κανείς με τη φωτιά, κινδυνεύει να καεί ο ίδιος – πόσο μάλλον όταν, η έξοδος από το Ευρώ, την οποία κανείς δεν μπορεί να μας επιβάλλει, συνδέεται αυτόματα με την έξοδο από την ΕΕ.
Σημείωση: Σχετικά με το Δίκαιο των ομολόγων, υπάρχει μεταξύ πολλών μία νομική μελέτη, της οποίας επισυνάπτουμε το σύνδεσμο (PSI + Αγγλικό Δίκαιο = Ελληνική Τραγωδία).
ΒΒ – Αθήνα, 09. Ιανουαρίου 2012
UPD: Ανάλυση του Αγγλικού Δικαίου (του ιδίου συγγραφέα)
Αν το δίκαιο των ομολόγων του PSI+ ήταν το αγγλικό τότε, σε περίπτωση πτώχευσης, η Ελλάδα θα έπρεπε να πληρώσει το χρέος της στους δανειστές σε ευρώ, παρά το γεγονός ότι σε περίπτωση ενδεχόμενης επιστροφής της σε εθνικό νόμισμα, η χώρα θα είχε επιστρέψει σε ένα σημαντικά υποτιμημένο εθνικό νόμισμα.
Αυτό θα προέκυπτε ως υποχρέωση της χώρας από τη διεθνή πολυμερή σύμβαση μεταξύ της Ελλάδας και των πιστωτών της, η οποία μάλιστα, δυνάμει του αρ 28 παρ 1 του Συντάγματος της χώρας θα κατίσχυε έναντι κάθε άλλης (ακόμα και αντίθετης διάταξης) της Ελληνικής έννομης τάξης.
Έτσι, το χρέος της Ελλάδας θα πολλαπλασιαζόταν και καθώς η χώρα θα αδυνατούσε να το αποπληρώσει, οι δανειστές θα αποκτούσαν δικαίωμα κατάσχεσης επί της ελληνικής περιουσίας, με βάση το Αγγλικό Δίκαιο.
Η πρώτη συνέπεια, λοιπόν, θα ήταν μια νομισματική ομηρία στο ευρώ και πάντως, μια νομισματική δέσμευση του χρέους μας σε ένα συγκεκριμένο νόμισμα, ανεξάρτητα από την ενδεχόμενη πολιτική βούληση της χώρας, να επιστρέψει σε εθνικό νόμισμα.
Κατά δεύτερο λόγο, το ελληνικό χρέος, ως υπαγόμενο και θεωρούμενο υπό το πρίσμα του Αγγλικού «State immunity act» (1978) δεν θα συνιστούσε πράξη άσκησης πολιτικής εξουσίας αλλά εμπορική πράξη, όπως ρητά προβλέπεται στον Αγγλικό νόμο.
Ως τέτοια πράξη, θα ετίθετο υπό δικαστικό έλεγχο από εκάστοτε αρμόδια Δικαστήρια, τα οποία θα καλούνταν να εφαρμόσουν το Αγγλικό Δίκαιο. Στην περίπτωση του PSI+ ήδη γίνεται απόπειρα από τους πιστωτές μας, προκειμένου να οριστούν ως αρμόδια, τα Δικαστήρια του Λουξεμβούργου.
Η άμεση δεύτερη συνέπεια, μιας τέτοιας εξέλιξης, όμως, θα ήταν ότι, με την υπαγωγή του Ελληνικού χρέος στο Αγγλικό Δίκαιο, το Ελληνικό χρέος θα είχε καταστεί αντικείμενο δικαστικών μαχών μεταξύ των ιδιωτών πιστωτών μας και του Ελληνικού Δημοσίου, στα Δικαστήρια του Λουξεμβούργου, τα οποία θα υποχρεούνταν δυνάμει της πολυμερούς συμφωνίας του PSI+ να εφαρμόσουν το Αγγλικό Δίκαιο.
Επειδή από το Αγγλικό Δίκαιο, δεν αναγνωρίζεται στην Ελληνική πολιτεία το δικαίωμα της ετεροδικίας, αυτό θα είχε ως συνέπεια την έκδοση δικαστικών αποφάσεων σε βάρος της Ελλάδας. Αλλά «το κουτί της Πανδώρας» δεν θα εξαντλούσε εκεί τις εκπλήξεις του.
Το Αγγλικό Δίκαιο θα παρείχε δυνατότητα εκτελέσεως των δικαστικών αυτών αποφάσεων ακόμα και στο έδαφος της Ελληνικής επικράτειας.
Συνεπώς, αυτές οι δικαστικές αποφάσεις θα μπορούσαν να περιληφθούν τον εκτελεστήριο τύπο, σύμφωνα με τον Κανονισμό (ΕΚ) 44/2001 αλλά και τον Κανονισμό (ΕΚ) 805/2004 και θα έθεταν στη διάθεση των πιστωτών μας, όλα τα καταδιωκτικά μέτρα της Ελληνικής νομοθεσίας. Μόνο, που αυτή τη φορά, τα μέτρα αυτά θα στρέφονταν κατά του ίδιου του Ελληνικού Δημοσίου.
Η αναγκαστική εκτέλεση των πιστωτών μας θα μπορούσε να αφορά κινητά του Ελληνικού Δημοσίου, ακίνητα του Ελληνικού Δημοσίου (ιδίως τα ανήκοντα στην λεγόμενη ιδιωτική περιουσία του Δημοσίου) καθώς και χρηματικές απαιτήσεις του Ελληνικού Δημοσίου.
Ξεκινώντας από το τελευταίο, θα διαπιστώναμε ευχερώς, ότι οι χρηματικές απαιτήσεις που έχει το Ελληνικό Δημόσιο, αφορούν κυρίαρχα την απαίτησή του στους φόρους, που καλούμαστε να καταβάλλουμε όλοι μας, φυσικά και νομικά πρόσωπα, που υπαγόμαστε στο Ελληνικό Φορολογικό Σύστημα.
Συνεπώς οι πιστωτές μας, θα αποκτούσαν εκτελεστό τίτλο, με τον οποίο θα μπορούσαν να επιδιώξουν την απευθείας εξόφληση του χρέους, επιβάλλοντας κατάσχεση χρηματικής απαιτήσεως στα χέρια καθενός από εμάς, δηλαδή στα χέρια κάθε Έλληνα πολίτη.
Αυτή η «κατάσχεση εις χείρας τρίτου» (εν προκειμένω του Έλληνα πολίτη) θα αποστράγγιζε το κράτος από κάθε έσοδο, καθιστώντας το τελευταίο, πραγματικό όμηρο των δανειστών του, στους οποίους θα έπρεπε, με ακόμα μεγαλύτερη ένταση να καταφύγει, προκειμένου να εξασφαλίσει έστω και τα στοιχειώδη χρήματα για την εξακολούθηση της ύπαρξής του.
Και ακόμα παραπέρα, θα δημιουργούσε μια νομική και οικονομική φαύλη πραγματικότητα, ένα λογικό παράδοξο: Το Ελληνικό Δημόσιο θα προσέφευγε σε δανεισμό, δανειζόμενο εντόκως τα δικά του χρήματα, δηλαδή τα χρήματα που θα προέρχονταν από την φορολογία των Ελλήνων πολιτών και τα οποία οι τελευταίοι, λόγω των επιβληθέντων κατασχέσεων, θα κατέβαλαν απευθείας στους δανειστές του Ελληνικού Δημοσίου.
Θα μπορούσαμε στην περίπτωση αυτή να μιλήσουμε για μια εν τοις πράγμασι υποκατάσταση του Ελληνικού Δημοσίου από ξένους πιστωτές και πλήρη κατάργηση της κυριαρχίας του.
Σε αυτό το σημείο προβαίνω σε μια παρέκβαση από την ανωτέρω υπόθεση εργασίας και επιστρέφω (στιγμιαία) στην πραγματικότητα, αφού αξίζει να αναφερθεί, ότι, ήδη το Ελληνικό Δημόσιο, στην πραγματικότητα, έχει ήδη επιβάλλει κατασχέσεις επί κινητών, ακινήτων και δικαιωμάτων και αναγγέλλεται σε πλειστηριασμούς που επισπεύδονται κατά των οφειλετών του, προς ικανοποίηση των απαιτήσεών του, δυνάμει των σχετικών διατάξεων του ΚΕΔΕ.
Με το δεδομένο αυτό, επιστρέφω εκ νέου στην υποθετική κατάσταση ισχύος του Αγγλικού Δικαίου για το PSI+ όπου…
…Η αλλοδαπή εκτελεστή δικαστική απόφαση σε βάρος της Ελλάδας, θα επέτρεπε, πέραν όλων των προηγούμενων, στους πιστωτές να ασκούν πλαγιαστικά τα δικαιώματα του Ελληνικού Δημοσίου (να κατάσχουν κινητά, ακίνητα και δικαιώματα και να αναγγέλλονται σε πλειστηριασμούς) επ’ ονόματί τους, προκειμένου για την ικανοποίηση της απαιτήσεώς τους, υποκαθιστώντας το Ελληνικό Δημόσιο.
Μάλιστα, η εξοπλισμένη με εκτελεστό τίτλο πιστωτική αξίωση θα μπορούσε κάλλιστα να επεκταθεί το σύνολο της κινητής και ακίνητης περιουσίας του Ελληνικού Δημοσίου και ομοίως τα καταδιωκτικά μέτρα να στραφούν κατά αυτών των περιουσιακών στοιχείων.
Στο σημείο αυτό, θα ανέκυπτε το ερώτημα «τι συνιστά την κινητή και ακίνητη περιουσία του Ελληνικού Δημοσίου;»
Κι αν στο ερώτημα «τι συνιστά την κινητή περιουσία του Ελληνικού Δημοσίου;» η απάντηση είναι (σχεδόν) εύκολη, στο ερώτημα «τι συνιστά την ακίνητη περιουσία του Ελληνικού Δημοσίου;» η απάντηση είναι από αδύνατη έως επικίνδυνη και αφορά και την ιδιωτική περιουσία του κάθε Έλληνα πολίτη.
Στην ακίνητη περιουσία του Δημοσίου υπάγονται όσα ακίνητα έχουν καταχωρηθεί ως δημόσια κτήματα, όλα τα κοινόχρηστα πράγματα, τα εκτός συναλλαγής πράγματα, τα μεταλλεία, τα ορυχεία, τα αδέσποτα, τα ποτάμια, οι λίμνες, οι όχθες, οι αιγιαλοί κλπ.
Αλλά, εν δυνάμει, στην ακίνητη περιουσία του Δημοσίου θα μπορούσε να υπαχθεί και κάθε ακίνητο, το οποίο, μετά το πέρας της Κτηματογραφήσεως και μετά την πάροδο της προθεσμίας για την διόρθωση της εσφαλμένης πρώτης Κτηματολογικής εγγραφής θα φέρει την ένδειξη «αγνώστου ιδιοκτήτη» στα τηρούμενα Κτηματολογικά φύλλα.
Επίσης, κάθε διεκδικούμενο, από το Ελληνικό Δημόσιο, αυτή τη στιγμή ακίνητο, για το οποίο ο ιδιοκτήτης του δεν θα μπορεί να αποδείξει ότι κατέστη κύριος του ακινήτου, είτε με παράγωγο τρόπο κτήσης της κυριότητας (ιδίως με την απόκτηση της κυριότητας με παραχωρητήριο του Ελληνικού Δημοσίου), είτε, κυρίως, με πρωτότυπο τρόπο κτήσης της κυριότητας (με 30ετή άσκηση διακατοχικών πράξεων νομής και κατοχής προ του 1915, δηλαδή με πράξεις νομής και κατοχής προ του 1885, σύμφωνα με τις διατάξεις του προϊσχύσαντος Βυζαντινορωμαϊκού Δικαίου) θα κινδύνευε να απολέσει στην ιδιοκτησία του, εάν, είτε απευθείας το Ελληνικό Δημόσιο είτε πλαγιαστικώς ή υποκαθιστώντας το Ελληνικό Δημόσιο πιστωτές του, εξοπλισμένοι με τον εκτελεστό κατά του Ελληνικού Δημοσίου τίτλο ασκούσαν διεκδικητική αγωγή, ενώπιον των αρμοδίων πολιτικών δικαστηρίων.
Βέβαια, οι εν λόγω αξιώσεις δεν πρόκειται να ασκηθούν κατά προφανή καταχρηστικότητα. Απεναντίας! Τα δικαιώματα του Δημοσίου, ιδίως επί ακινήτων, μπορούν να μην προβάλλονται επί σειρά ετών, ακόμα και για χρονικό διάστημα, που μπορεί να αγγίζει το χρόνο ζωής 2 ή 3 γενεών! Αλλά αυτό, σε καμιά περίπτωση δεν συνεπάγεται απώλεια αυτών των δικαιωμάτων, ενόψει του απαράγραπτου χαρακτήρα τους.
Περαιτέρω, το Ελληνικό Δημόσιο, με διοικητικές πράξεις μπορεί να καθορίζει τεράστιες εκτάσεις, που περνούν στην κυριότητά του. Οι πράξεις αυτές, αν και δημοσιεύονται στο ΦΕΚ, δεν γίνονται άμεσα αντιληπτές από τους πολίτες αλλά δημιουργούν συνθήκες προσδοκίας δικαιώματος κυριότητας του Ελληνικού Δημοσίου, σε βάρος της ιδιωτικής περιουσίας.
Μάλιστα, υπάρχει πλήθος νομοθετικών ρυθμίσεων περί αποσβέσεως των ιδιωτικών δικαιωμάτων στις εκτάσεις αυτές και μάλιστα σε ιδιαίτερα σύντομες αποσβεστικές προθεσμίες (πχ η εξάμηνη προθεσμία εντός της οποίας πρέπει ο ιδιοκτήτης ακινήτου να αναγγείλει τις αξιώσεις του στον Υπουργό Οικονομικών, όταν το ακίνητό του περιληφθεί σε ζώνη αιγιαλού, οπότε και θεωρείται απαλλοτριωθέν το ακίνητο, δυνάμει του άρθρου 10 του Ν.2971/2001 και πολλές παρόμοιες διατάξεις). Με τον τρόπο αυτό, το Ελληνικό Δημόσιο καθίσταται κύριος των εκτάσεων αυτών (αν και πολλές από αυτές τις αποσβεστικές προθεσμίες έχουν κριθεί αντισυνταγματικές από το ΣτΕ αλλά προϋποτίθεται η εκκίνηση δικαστικού αγώνα για ανάκτηση της κυριότητας από τον πολίτη).
Πάντως, αυτή τη στιγμή υπολογίζονται σε μερικά εκατομμύρια τα ακίνητα που βρίσκονται εντός των λεγόμενων «ζωνών κυριότητας του Ελληνικού Δημοσίου» και των οποίων οι ιδιοκτήτες, θεωρούν ότι είναι απόλυτοι κύριοι, νομείς και κάτοχοι των ακινήτων τους.
Ουδέποτε έχουν ενοχληθεί από το Ελληνικό Δημόσιο, ουδέποτε φαντάστηκαν ότι ενδέχεται η ιδιοκτησία τους να αμφισβητηθεί, ουδέποτε σκέφτηκαν να αναζητήσουν τα αρχικά παραχωρητήρια του Ελληνικού Δημοσίου, με τα οποία αποκτήθηκε το ακίνητό τους από τους δικαιοπαρόχους τους και ουδέποτε σκέφτηκαν, ότι θα πρέπει να αποδείξουν περισσότερα από 130 χρόνια νομής και κατοχής, ώστε να διασφαλιστούν έναντι του Ελληνικού Δημοσίου και ενόψει Αγγλικού Δικαίου, έναντι των ξένων πιστωτών της χώρας.
Και βέβαια, η «μεγαλοψυχία» του Ελληνικού Δημοσίου ή/και των πιστωτών του δεν θα εξαντλούνταν εκεί. Οι παλαιότερες μέθοδοι της διοικητικής αποβολής ιδιωτών από ακίνητα κυριότητας του Ελληνικού Δημοσίου ουδόλως συνεισέφεραν στα Δημόσια Οικονομικά. Όμως, με τις νέες ρυθμίζεις του δικαίου της επιφάνειας, τα ακίνητα αυτά, τα οποία θα διεκδικούσε και ενδεχομένως να αποκτούσε το Ελληνικό Δημόσιο, θα αποκτούσαν οικονομική σημαντικότητα. Δηλαδή, θα ήταν δυνατό εκ των υστέρων να συσταθεί δικαίωμα επιφάνειας, καθιστώντας τον μέχρι πρότινος ιδιοκτήτη, νέο επιφανειούχο κι επί της ουσίας μισθωτή στην περιουσία του!
Όλα τα παραπάνω είναι υποθετικές ασκήσεις επί χάρτου, οι οποίες όμως, αποδεικνύουν το πόσο σημαντικό είναι το διακύβευμα, σχετικά με το δίκαιο των ομολόγων.
Αντίθετα, αν το δίκαιο των ομολόγων παραμείνει το Ελληνικό, ως έχει δηλαδή σήμερα, ενδεχόμενη έξοδος της Ελλάδας από το ευρώ θα της επιτρέψει να προχωρήσει μονομερώς (με νομοθετική πράξη της Βουλής των Ελλήνων, σύμφωνα με το τεκμήριο της αρμοδιότητας) σε αναδιάρθρωση του χρέους της με νόμιμο τρόπο ή να το αποπληρώσει σε νέο εθνικό νόμισμα νομίμως, ενώ δεν θα κινδυνεύει από επίσπευση κατά της περιουσίας της (Μ.Σ. Μαρινάκος)
συνεχίζεται…
