Του Κώστα Ράπτη
Πώς αντιμετωπίζει κανείς τη Ρωσία μετά την αμφιλεγόμενη εκλογική νίκη του Βλαντίμιρ Πούτιν στις προεδρικές εκλογές της 4ης Μαρτίου;
HΠΑ: Πότε θα τελειώσει ο Ψυχρός Πόλεμος με τη Ρωσία;
Χαρακτηριστική από αυτή την άποψη είναι η έκκληση που απευθύνουν οι κυριότερες φιγούρες της ρωσικής αντιπολίτευσης για την ανάκληση του «Νόμου Jackson-Vanik» του 1974. Ο νόμος (για την υιοθέτηση του οποίου πρωτοστάτησε ο Δημοκρατικός ιέραξ Scoop Jackson, που έμεινε στην Ιστορία ως ο «γερουσιαστής της Boeing» και αποτέλεσε των μέντορα των σημαντικότερων νεοσυντηρητικών που μετέπειτα στελέχωσαν την κυβέρνηση του George W. Bush) επέβαλε εμπορικές κυρώσεις στην τότε ΕΣΣΔ, σε αντίποινα για την παρεμπόδιση της ελεύθερης μετανάστευσης των Ρωσοεβραίων στο Ισραήλ.
Η ΕΣΣΔ έπαψε να υπάρχει το 1991, σχεδόν ένα εκατομμύριο Ρωσοεβραίοι εγκαταστάθηκαν έκτοτε στο Ισραήλ (και κάποιοι από αυτούς επέλεξαν ενδιαμέσως να πάρουν την αντίστροφη οδό της παλιννόστησης), αλλά ο «Νόμος Jackson-Vanik» παραμένει τυπικά εν ισχύι, μολονότι από το 1993 και εξής δίδονται διαδοχικές ετήσιες εξαιρέσεις της εφαρμογής του.
Ο «Νόμος Jackson-Vanik» βρίσκεται σε αντίθεση προς το δίκαιο του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου, στον οποίο η Ρωσία αναμένεται να ενταχθεί τον προσεχή Ιούνιο, ενώ η διατήρησή του εν ισχύι κινδυνεύει να προκαλέσει μεγάλες απώλειες δυνάμει κερδών για τους Αμερικανούς εξαγωγείς.
Στο πνεύμα της «επανεκκίνησης» των ρωσο-αμερικανικών σχέσεων που είχε διακηρυχθεί επί των ημερών του Ντμίτρι Μεντβιέντεφ, η κυβέρνηση Obama έχει ταχθεί υπέρ της κατάργησης του «Νόμου Jackson-Vanik», ωστόσο οι αντιστάσεις στο αμερικανικό Κογκρέσο παραμένουν ισχυρές. Ο Ρεπουμπλικανός βουλευτής Chris Smith και η Δημοκρατική Ileana Ros-Lehtinen (κουβανοεβραϊκής καταγωγής νεοσυντηρητική, στενά συνεργαζόμενη εσχάτως με το ελληνοαμερικανικό λόμπι) προβάλλουν ενστάσεις σχετιζόμενες με την οικονομική πολιτική της Ρωσίας και τις επιδόσεις της στα ανθρώπινα δικαιώματα, ενώ ο ισχυρός Δημοκρατικός γερουσιαστής Richard Durbin σχετίζει την όποια πρόοδο στο θέμα του «Νόμου Jackson-Vanik» με τη στάση της Ρωσίας στην κρίση της Συρίας.
Απέναντι σε αυτούς, γνωστές φιγούρες της ρωσικής αντιπολίτευσης, που πρωτοστάτησαν στις πρόσφατες διαδηλώσεις κατά του Πούτιν, όπως οι Μπορίς Νεμτσόφ, Βλαντίμιρ Ρυζκόφ και ο γνωστός μπλόγκερ Αλεξέι Ναβάλνι, προσπερνώντας τις μεταξύ τους διαφορές δημοσίευσαν την Δευτέρα κοινή ανοιχτή επιστολή με την οποία τονίζουν ότι η διατήρηση του «Νόμου Jackson-Vanik» βλάπτει την προώθηση της δημοκρατίας στη Ρωσία, τροφοδοτεί την προπαγάνδα του Πούτιν και κυρίως ότι διατηρεί τη χώρα τους σε μία κατάσταση παρατεταμένης εξάρτησης από την «μονοκαλλιέργεια» των υδρογονανθράκων η οποία στερεί από τα αναδυόμενα ρωσικά μεσοστρώματα την υλική βάση της πολιτικής ενδυνάμωσής τους. Αντίστοιχα σε επιστολή τους την Τρίτη προς τα μέλη του αμερικανικού Κογκρέσου, προσωπικότητες όπως η Λιουντμίλα Αλεξέγεβα του Moscow Helsinki Group τονίζουν ότι η μη κατάργηση του νόμου θα αποτελέσει «δώρο» προς τις συντηρητικές δυνάμεις της Ρωσίας.
Πολλοί από τους Ρώσους αντιπολιτευόμενους εμφανίζονται θετικοί στην ιδέα αντικατάστασης του «Νόμου Jackson-Vanik» από μια ρύθμιση σαν αυτή που εισηγήθηκε από πέρσι ο Δημοκρατικός γερουσιαστής Benjamin Cardin: πρόκειται για νομοσχέδιο που φέρει το όνομα του Σεργκέι Μαγκνίτσκι (του 38χρονου Ρώσου δικηγόρου που κατήγγειλε μεγάλη υπόθεση διαφθοράς των φορολογικών αρχών, για να βρεθεί ο ίδιος κρατούμενος και εντέλει νεκρός από ξυλοδαρμό και έλλειψη ιατρικής φροντίδας) για την υιοθέτηση στοχευμένων κυρώσεων (απαγόρευση βίζας και πάγωμα τραπεζικών καταθέσεων) εναντίον Ρώσων αξιωματούχων που εμπλέκονται σε παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Ενδιαφέρον είναι ωστόσο ότι ο Αμερικανός πρεσβευτής στη Μόσχα Miachael McFaul, ο οποίος βρίσκεται στη Ουάσιγκτον για διαβουλεύσεις με το Κογκρέσο, σε δημόσια τοποθέτησή του υποστήριξε ότι ακόμη και το «νομοσχέδιο Μαγκνίτσκι» είναι περιττό, εφόσον αντίστοιχες πρακτικές εφαρμόζονται ήδη, όποτε χρειάζεται, από την αμερικανική διοίκηση.
capitalgr
