Αν βάλουμε στην άκρη τις γνώμες που τροχίζονται είτε από το συμφέρον («πρακτοριλίκι» κατά το κοινώς λεγόμενον) είτε από κόμπλεξ κατωτερότητας, δυο είναι οι τίμιες προτάσεις στο δημόσιο λόγο για το πώς θα αποτινάξουμε την πνιγερή κομματοκρατία:
Η πρώτη προέρχεται από τους λεγόμενους «Εκσυγχρονιστές», οι οποίοι έχοντας εμπειρία βίωσης μιας δυτικής κοινωνίας προτείνουν την επέκταση των απρόσωπων σχέσεων Κράτους- Πολίτη σε κάθε πτυχή του δημόσιου βίου μας δηλαδή την πραγμάτωση κι εδώ του «Κράτους Δικαίου». Τους δικαιώνουν τα ελάχιστα δε ψίγματα τέτοιων σχέσεων που στέριωσαν στην Ελλάδα, όπως είναι το εξαιρετικό ΑΣΕΠ ή οι Πανελλήνιες Εξετάσεις.
Η δεύτερη πρόταση προήλθε από τους λεγόμενους «Νεοορθοδόξους», οι οποίοι αντίστροφα προτείνουν τη διαμόρφωση Θεσμών επί τη βάσει των διαπροσωπικών σχέσεων, δηλαδή το «Κοινοτικό Σύστημα». Τους «Νεοορθοδόξους» τους δικαιώνει η ίδια η εκκλησιαστική εμπειρία του λαού μας που διαμορφώνει πολίτες διψώντες για Μετοχή στο κοινωνικό γεγονός («Μη απορρίψης με από του προσώπου σου») και όχι απλώς για «αντιπροσώπευση».
Ο λαός μας ζει, ως γνωστόν, στο μεταίχμιο δυο κόσμων (Ανατολής και Δύσης) και ελλείψει αυτοσυνειδησίας (παράγωγο ή προϋπόθεση της αυτοδιάθεσης), έχει χτίσει ένα κράτος που είναι γκροτέσκο και όχι σύνθεση τους. Η φιγούρα του Καραγκιόζη με από πάνω φράκο κι από κάτω τρύπιο σώβρακο είναι δυο αιώνες τώρα η εθνική μας φορεσιά. Ο Μιχάλης Χαραλαμπίδης το αποκαλούσε «κράτος τουρκομπαρόκ», προορισμένο γονιδιακά να γίνεται άλλοτε «γερμανικό λάντερ», άλλοτε «τουρκικό βιλαέτι». Την περίοδο που διανύουμε είναι «γερμανικό λάντερ»…
Πού χωλαίνουν λοιπόν οι δυο αυτές προτάσεις που και μελετημένες είναι και φέρουν ένα βιωματικό φορτίο για τους εκφραστές τους; Γιατί δε βλασταίνουν;
Γνώμη του γράφοντος είναι ότι:
Αφενός οι Εκσυγχρονιστές λησμονούν ότι η διαμόρφωση α-πρόσωπων σχέσεων εξουσίας για έναν λαό εδράζεται στο κομμένο κεφάλι των Λουδοβίκων του, δηλαδή αυτών που ως το Πρόσωπο της Εξουσίας διακηρύσσουν «l’état, c’est moi». Από τέτοια επαναστατική διεργασία δεν έχει περάσει ο λαός μας από τότε που απελευθερώθηκε.
Αφετέρου, οι Νεοορθόδοξοι φαίνεται να υποτιμούν το ότι οι διαπροσωπικές σχέσεις ποτέ δεν έλειψαν απ’ το δημόσιο βίο μας, όχι όμως ως παράγωγο μιας Κοινωνίας Αγάπης, αλλά, αντίθετα, ως παράγωγο μιας ανατολίτικης κοινωνίας εκμετάλλευσης όπου το δίπολο «κοτζαμπάσης- ραγιάς», εξελίχθηκε απλώς στο «κομματάρχης- ψηφοφόρος» ή «εργολάβος- stagier». Το γεγονός ότι με το ’21 απλώς «μεταλλάξαμε τύραννους» (κατά τον Παπαδιαμάντη), θα επέβαλλε ως πιο δόκιμο χαρακτηρισμό της Ελλάδας το «απέραντο πορνείο» και όχι το «απέραντο φρενοκομείο»… Η «Οντολογία της Σχέσης» εν Ελλάδι απέδειξε ότι η Σχέση δεν είναι ο αυτόματος πιλότος προς την Αγάπη και την κοινωνική συνοχή κατ’ επέκταση, αλλά απαιτείται και η Επιθυμία για συμβίωση με τον άλλο, επιθυμία που γεννiέται ομαλά μόνο σε όποιον «ελεύθερα συλλογάται». Το παράδειγμα τόσο του Ζακχαίου από το Ευαγγέλιο, όσο και του Αριστοτέλη (1) πιστοποιούν του λόγου το αληθές.
Δεδομένου λοιπόν ότι «το παλαιό δεν έχει ακόμα εντελώς καταστραφεί γι’ αυτό και το νέο δεν έχει ακόμα ανθίσει», θα ήθελα να εκφράσω την αγωνία μου για το τι μέλλει γενέσθαι. Ναι, είναι προφανές ότι τα κόμματα- ληστοσυμμορίες οδεύουν προς τον ιστορικό τους αφανισμό. Μήπως όμως και τα νέα κόμματα που θα ξεπηδήσουν από τούτη την καταστροφή, πέσουν και πάλι στο ίδιο ιστορικό λάθος που φαίνεται να είναι η κατάρα της φυλής; Μήπως αυτός ο διχασμός του λαού μας, η έλλειψη αυτοσυνειδησίας του, είναι νομοτελειακό να ζευγαρώνει Αλέκο Παπαδόπουλο με Άκη Τσοχατζόπουλο και Παπαθεμελή με Φώφη Πιπιλή; Θέλω να πω, μήπως ο δρόμος για τη νέα κόλαση στρωθεί και πάλι με όψιμες καλές προθέσεις;
(1.) “Είναι φανερό ότι Πόλις δεν είναι η συγκατοίκησις σ’ έναν τόπο, και δε συνεστήθη πρός τόν σκοπό να μήν αδικεί ο ένας τον άλλο, και για χάρι των εμπορικών συναλλαγών. Όλα αυτά βέβαια ανάγκη να υπάρχουν, αν πρόκειται να υπάρξει Πόλις, αλλ’ όμως κι όταν υπάρχουν όλα τούτα, δεν έχουμε ακόμα Πόλη. Πόλη είναι η συμμετοχή στον ευδαίμονα βίο προς το σκοπό εξασφαλίσεως τέλειας διαβίωσης με επαρκή μέσα. Έργον φιλίας, γιατί φιλία είναι πεθυμιά πρός συμβίωσιν”.
