Συνέντευξη του πρωθυπουργού της Βουλγαρίας Μπόικο Μπορίσοφ στον ΝΙΚΟ ΜΕΛΕΤΗ
Ενα μήνυμα φιλίας προς την Αθήνα και μια αυστηρή προειδοποίηση προς τα Σκόπια στέλνει ο πρωθυπουργός της Βουλγαρίας Μπόικο Μπορίσοφ, ο οποίος ανοίγει τα χαρτιά του για το πώς βλέπει σήμερα η Βουλγαρία τη συνεργασία στα Βαλκάνια και την ανάγκη ανάπτυξης υποδομών που θα φέρουν την οικονομική ανάπτυξη.
Ο Βούλγαρος πρωθυπουργός προειδοποιεί αυτούς που επιμένουν σε ξεπερασμένους εθνικισμούς στα Βαλκάνια και δηλώνει ότι η αναζήτηση από τα Σκόπια ευρωπαϊκής λύσης στα προβλήματά τους αποτελεί όρο και προϋπόθεση για την ευρωπαϊκή πορεία τους. Μια δήλωση που έχει ιδιαίτερη σημασία και για την Ελλάδα, καθώς για πρώτη φορά δεν θα είναι μόνο η χώρα μας αλλά και μια ακόμη γειτονική που εκφράζει ανησυχία για τις εθνικιστικές εξάρσεις της σκοπιανής κυβέρνησης.
Ο κ. Μπορίσοφ επιμένει στο «πάγωμα» του αγωγού Μπουργκάς – Αλεξανδρούπολης αλλά και στο άνοιγμα νέων μεθοριακών διόδων, καλώντας τον Α. Σαμαρά εν όψει της συνάντησης που θα έχουν να φροντίσει ώστε να ανοίξει ο σταθμός της Μακάζα-Ροδόπης.
Κύριε πρόεδρε, έχουν φθάσει κραδασμοί στη Βουλγαρία από την ελληνική κρίση;
Είναι σαφές ότι τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η Ελλάδα έχουν τον αντίκτυπό τους και στη Βουλγαρία. Ξέρετε ότι το 31-34% των τραπεζών στη Βουλγαρία είναι ελληνικές. Κι όταν έχουν προβλήματα οι μητρικές τράπεζες στην Ελλάδα, υπάρχει αντίκτυπος και εδώ. Προβλήματα υπάρχουν και στις επενδύσεις και στις εμπορικές ανταλλαγές, διότι οι Ελληνες ήταν από τους πρώτους επενδυτές στη Βουλγαρία.
Υπάρχει προοπτική στις διμερείς σχέσεις και ποιοι τομείς μπορεί να δείξουν αντοχές;
Μέχρι το τέλος του χρόνου θα πραγματοποιηθεί το Συμβούλιο Ανώτατης Συνεργασίας που θα δρομολογήσει αυτήν τη συνεργασία. Υπάρχουν πολλοί Βούλγαροι που επισκέπτονται την Ελλάδα και πολλοί Ελληνες τη Βουλγαρία. Στον τομέα του τουρισμού εδώ και χρόνια έχουμε καλές σχέσεις. Επαναλαμβάνω ότι είναι σημαντικό να φύγει από την ημερήσια διάταξη το θέμα της κρίσης. Διότι αν κάθε μέρα μιλάμε για κρίση και κρίση, αυτό επηρεάζει αρνητικά την ψυχολογία, την κατανάλωση, τις επενδύσεις. Ελπίζω ότι ο κ. Σαμαράς θα κρατήσει την υπόσχεσή του, που είχε αναλάβει και ο Γ. Παπανδρέου, για να κάνουμε τη διάβαση στη Μακάζα. Από τη δική μας πλευρά, ακόμη και τα κομπιούτερ είναι μέσα στους συνοριακούς σταθμούς και απομένει ένα μέρος δρόμου 1,2 χλμ. για ασφαλτόστρωση. Είναι καλός ο δρόμος και για τα δύο κράτη.
Η ΕΕ και η διαδικασία ευρωπαϊκής ενοποίησης αφομοιώνουν τους εθνικισμούς που υπήρχαν στην Ευρώπη, αλλά παρ' όλα αυτά στα Βαλκάνια τέτοιες αντιλήψεις συνεχίζουν να επιβιώνουν…
Παρόμοια προβλήματα, όπως ξέρετε, υπάρχουν και στο Βέλγιο, στην Ισπανία, μιλάνε για αυτονομίες, εκεί που οι πιο πλούσιες περιοχές έχουν δυνατότητα να διεκδικούν περισσότερη αυτονομία και ιδιαίτερα εν μέσω κρίσης υπάρχει κάποια δικαιολογία σε αυτές τις περιοχές. Σε όλη την Ευρώπη όμως πρέπει να τηρούμε τους κανόνες.
Εγώ δεν είμαι υπέρ πολιτικής αυτονομίας και αυτονόμησης, αλλά υπέρ της πολιτικής της οικονομικής πειθαρχίας. Στη Βουλγαρία λέμε ότι όταν τελειώσουν τα χρήματα αρχίζουν οι καβγάδες. Και γι' αυτό αυτήν τη στιγμή στην Ευρώπη έχουμε αυτές τις διαδικασίες και αυτά τα φαινόμενα.
Στα Βαλκάνια πάντως υπάρχουν φαινόμενα και όχι μόνο η Ελλάδα, αλλά και η Βουλγαρία έχει εμπειρία από εθνικιστικές αντιλήψεις που έρχονται από τα Σκόπια, με την προσπάθεια εξαρχαϊσμού, της καπηλείας της ιστορικής κληρονομιάς του άλλου. Αυτά είναι θέματα που μπορεί να μεταφερθούν μέσα στην ΕΕ;
Στα Βαλκάνια κατά κάποιον τρόπο όλοι είμαστε λίγο εθνικιστές, όλοι λέμε ότι είμαστε οι πιο μεγάλοι, οι πιο έξυπνοι που τα γνωρίζουμε όλα, αλλά στο θέμα της «Μακεδονίας» ξέρουμε τόσα χρόνια ότι δεν μπορεί να λυθεί το θέμα με το όνομα. Εγώ μπορώ να πω τι θα έκανα αν ήμουν ο ίδιος πρωθυπουργός της «Μακεδονίας».
Θα άφηνα την Ιστορία στους ιστορικούς, να ερίζουν για να αποδείξουν ο ένας στον άλλον ποιος έχει δίκιο και θα άρχιζα να ασχολούμαι με υποδομές, δρόμους, σιδηροδρομικές γραμμές, θα έκανα τις καλύτερες δυνατές προσπάθειες για να έχω τις καλύτερες σχέσεις με τους γείτονές μου στην περιοχή μας.
Η «Μακεδονία» είναι συγγενική χώρα στη Βουλγαρία, πρώτοι την αναγνωρίσαμε με την ονομασία της, παραδεχθήκαμε τη γλώσσα, έχουμε δώσει ελαφρύνσεις στο θέμα των θεωρήσεων, είμαστε από τους πρώτους που τους βοηθήσαμε. Από την πλευρά της Βουλγαρίας αυτοί είχαν πάντοτε την καλύτερη δυνατή κατανόηση.
Μέχρι και όπλα τούς είχαμε δώσει, άρματα μάχης. Είμαστε λαοί αδέλφια με αυτούς. Δεκάδες χιλιάδες πολίτες της χώρας έχουν ζητήσει βουλγαρική υπηκοότητα και διαβατήρια.
Καταβάλλουμε τεράστιες προσπάθειες να μη σχολιάζουμε αυτά που συνέχεια βγαίνουν εκ μέρους της κυβέρνησης των Σκοπίων. Ταυτόχρονα όμως είμαστε πολύ απογοητευμένοι από τη ρατσιστική ταινία που έδειξαν στην τηλεόραση και είχε θέμα τη Βουλγαρία. Μέχρι και οι Γερμανοί πια δεν μιλάνε γι' αυτά. Η Ιστορία ήταν πολύ δύσκολη, έχουν πέσει δεκάδες εκατομμύρια άνθρωποι, αλλά για ποιον λόγο τώρα να κάνουν μια ταινία που απλώς δείχνει τη Βουλγαρία ως ένα φασιστικό κράτος;
Αφού γνωρίζουμε ποια ήταν η ιστορία τότε. Δεν επέτρεψαν ούτε καν στον Βούλγαρο πρέσβη να καταθέσει λουλούδια σε ένα μνημείο. Εμείς διατηρούμε την ψυχραιμία μας γι' αυτά, διότι θεωρώ ότι αυτή η πολιτική και αυτού του είδους οι σχέσεις δεν είναι παραγωγικές για τη χώρα μου.
Αν είσαι μέλος του ΝΑΤΟ και της ΕΕ, πρέπει να δέχεσαι τα πάντα στα πραγματικά τους όρια και να τιμάς την ιστορία του άλλου, τις απόψεις του. Η κυβέρνηση στα Σκόπια πρέπει να λύσει τα προβλήματά της με έναν ευρωπαϊκό τρόπο, για να μπορέσει έτσι να κερδίσει τη στήριξή μας.
Αυτό αποτελεί έναν όρο, μια προϋπόθεση για τη στήριξη της ευρωπαϊκής πορείας της χώρας;
Ναι. Σαφώς. Είναι φυσιολογικό. Το ίδιο ισχύει και για την Τουρκία. Εάν ένα κράτος καλύψει τα κριτήρια της ένταξης, καλώς να έρθει. Το ίδιο ισχύει και για τη Σερβία, τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη. Το καλύτερο είναι όλα τα κράτη της περιοχής μας να είναι μέλη του ΝΑΤΟ και της ΕΕ.
Και δεν μπορώ να πω ότι ιστορικά γνωρίζω τόσα πολλά. Ομως δεν θυμάμαι άλλη περίοδο που όλα τα βαλκανικά κράτη να έχουν έναν κοινό σκοπό. Αλλά αυτό δεν σημαίνει μόνο να παίρνεις λεφτά από τα ευρωπαϊκά ταμεία, αλλά σημαίνει να μάθουμε να σεβόμαστε τον άλλον, σημαίνει να καταβάλλουμε κοινή προσπάθεια για την αντιμετώπιση της διαφθοράς Δεν γνωρίζω ποια προτεραιότητα θέτει ο καθένας.
Αλλά αν η προτεραιότητά τους είναι να κάνουν μνημεία ή ταινίες, είναι δική τους υπόθεση, εγώ όμως θα προτιμούσα να κάνω δρόμους. Τον αυτοκινητόδρομο Στρούμα-Στρυμόνα προς Ελλάδα, αυτό σημαίνει ότι ύστερα από δύο χρόνια θα έχουμε έναν αυτοκινητόδρομο από τη Θεσσαλονίκη μέχρι τη Σόφια. Δηλαδή ξεκινώ από δω και σε μιάμιση-δύο ώρες θα πίνω τον καφέ μου στη Θεσσαλονίκη. 'Η από τη Θεσσαλονίκη στον Στρυμόνα, Θράκη, Εβρο και σε πέντε ώρες στην Κωνσταντινούπολη. Θέλουμε σιδηροδρομικές γραμμές για να μεταφέρουμε προϊόντα που παράγουμε οι βαλκανικές οικονομίες.
Χθες ανοίξαμε τη δεύτερη γέφυρα από τον Δούναβη για τη Ρουμανία. Αυτό σημαίνει από Θεσσαλονίκη μέσω Βουλγαρίας πάμε κατευθείαν στην Ευρώπη. Εχουμε την Κονστάντσα ή το Μπουργκάς Αυτό κάνει η Βουλγαρία αυτήν τη στιγμή. Και γι' αυτό λέγονται διευρωπαϊκά δίκτυα. Κι όταν τα κατασκευάζω εγώ, χαίρονται και οι Ελληνες. Δηλαδή ανοίγουμε τον δρόμο της Ελλάδας προς όλες αυτές τις κατευθύνσεις. Αυτή είναι μια καλή εταιρική σχέση. Και έτσι πρέπει να είναι και με τους άλλους. Αλλά επαναλαμβάνω, αυτό είναι θέμα των Σκοπίων.
Η ενεργειακή συνεργασία μεταξύ των δύο χωρών μπορεί να συνεχισθεί; Ο αγωγός Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολη είναι «νεκρό» project ή υπάρχουν εναλλακτικά σχέδια;
Σταματήσαμε τον αγωγό Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολη για μια σειρά από λόγους. Ο πρώτος ήταν η προστασία του περιβάλλοντος, ο δεύτερος ότι το κέρδος που έχει προβλεφθεί για τη Βουλγαρία ήταν μόλις τριάντα εκατομμύρια ευρώ τον χρόνο. Και γι' αυτό το μικρό ποσό θα θέταμε σε κίνδυνο το περιβάλλον, θα είχαμε τα μεγάλα τάνκερ στο μικρό λιμάνι του Μπουργκάς και αντί να γεμίζει από μικρά γιοτ θα είχαμε αποβάθρες εκφόρτωσης πετρελαίου. Αυτό το έργο έπρεπε να γίνει με εντελώς διαφορετικό τρόπο, με τη συμμετοχή όλων των κρατών, με εγγυήσεις, με απόλυτη ασφάλεια για το περιβάλλον, επειδή είδατε τι έγινε στο Μεξικό ή στην περίπτωση του καπετάνιου του Κονκόρντια. Αρκεί ένας μεθυσμένος καπετάνιος για να τα ρυπάνει όλα. Αυτό δεν υπήρχε στη συμφωνία και γι' αυτό το έκλεισα. Αν κάποιος έρθει κάποια ημέρα με άλλες προτάσεις, θα το συζητήσουμε. Εγώ δεν θέλω να σταματήσω τους γείτονες από το να κάνουν τις μπίζνες τους, αλλά είμαι υποχρεωμένος να προστατεύσω τα βουλγαρικά συμφέροντα.
Δέχεστε επικρίσεις ότι και στα ενεργειακά εγκαταλείπετε τη Ρωσία…
Είναι στοιχειώδη θέματα, σας έδωσα το παράδειγμα του Μπουργκάς. Αν έπαιρνε ο Ελληνας πρωθυπουργός τη δική μου θέση, πολύ αμφιβάλλω αν θα είχε υπογράψει αυτήν τη συμφωνία. Σε ό,τι αφορά τον πυρηνικό σταθμό του Μπελένε, το 2006 για τρίτη φορά έχουν κάνει το πρώτο σκάψιμο, χωρίς καμία συνεννόηση για την τιμή. Πέρασε το 2007, δεν υπογράψαμε, επειδή πρέπει να προβλεφθεί ποιος θα δώσει τα 10-11 δισ. ευρώ. Ποιος θα τα πληρώσει; Ξέρουμε τι έγινε στη Φουκουσίμα και βλέπετε ότι ακόμη και η Γερμανία, η Ιταλία, η Αυστρία λένε όχι στην πυρηνική ενέργεια.
Και η Βουλγαρία λέει συνεπώς όχι στην πυρηνική ενέργεια;
Η δική μου απάντηση είναι ότι απλώς δεν διαθέτουμε τα χρήματα. Μπορεί να θέλω να κάνω αεροδρόμιο για διαστημόπλοια, να στείλω δορυφόρους στο διάστημα, αλλά δυστυχώς δεν διαθέτω τα χρήματα? Το South Stream, που συμφέρει και τη Βουλγαρία και τη Ρωσία, που αφήνει οφέλη στη Βουλγαρία και δεν έχει οικολογικά προβλήματα και είμαστε εταίροι κατά 50% με τους Ρώσους, θα το υπογράψουμε στις 9 Νοεμβρίου. Οταν όλα γίνονται σωστά, τότε μπορώ να τα χειροκροτήσω και να τα υπογράψω.
Φέτος συμπληρώνονται 100 χρόνια από τους Βαλκανικούς Πολέμους και η Τουρκία προκαλεί εντύπωση με τη διοργάνωση εκδηλώσεων και στα Βαλκάνια για το οθωμανικό παρελθόν. Σας προβληματίζει, με δεδομένη και την προσπάθεια να εμφανίζονται και οι μειονότητες στα Βαλκάνια ως δική της κληρονομιά;
Το σημαντικό δεν είναι το τι τους θεωρεί η Τουρκία. Το θέμα είναι πώς αισθάνονται οι ίδιοι οι άνθρωποι. Εμείς φροντίσαμε αυτοί να χαίρονται ότι είναι Βούλγαροι πολίτες ή οτιδήποτε άλλο. Και τότε η θρησκεία δεν έχει σημασία. Το κακό είναι αν αυτοί δεν νιώθουν Βούλγαροι πολίτες. Ενα από τα αγαπημένα τραγούδια του βουλγαρικού στρατού λέει ότι «στον Βόσπορο ακούγεται θόρυβος από τα σπαθιά των Βουλγάρων, έρχεται ο Συμεών με τους βοεβόδες…», λες και μιλάμε εμείς για τη Μεγάλη Βουλγαρία που φθάνει μέχρι τον Βόσπορο. Αλλά να επιστρέψω σε αυτά που είπαμε για τους «Μακεδόνες». Εγώ θέλω να έχω με τους Τούρκους έναν καλό αυτοκινητόδρομο Σόφιας-Κωνσταντινούπολης και θα είναι έτοιμος του χρόνου. Θέλω να έχω τον ίδιο δρόμο με την Ελλάδα και δύο από τα τμήματα κατασκευάζονται από την ελληνική εταιρεία ΑΚΤΩΡ (Σαντάνσκι-Κούλατε μέχρι τον Προμαχώνα στον Στρυμόνα και από την άλλη, από Θράκη προς το Μπουργκάς).
Θα έχουμε μια σιδηροδρομική γραμμή υψηλών ταχυτήτων με την Κωνσταντινούπολη, που θα μεταφέρονται εμπορεύματα. Γι' αυτό λέω ότι αφήνω την Ιστορία σε ιστορικούς και τα τραγούδια σε τραγουδιστές… Στον Α' Βαλκανικό Πόλεμο οι Βούλγαροι ήταν οι πρώτοι που βομβάρδισαν την Αδριανούπολη… Αν θέλουμε να έχουμε καβγάδες στα Βαλκάνια, να πιάσουμε τον Αλέξανδρο τον Μακεδόνα, τον Συμεών, τον Γκότσε Ντέλτσεφ και να αρχίσουμε τους καβγάδες. Εχουμε χιλιάδες αφορμές για να έχουμε καβγάδες. Αλλά τι θα γίνει εάν η Γαλλία και η Γερμανία αρχίσουν να μιλάνε για τον πόλεμο; Δεν έχουν λόγους να αρχίσουν τους καβγάδες; Ομως αυτοί ασχολούνται με την οικονομία και οι πολίτες τους ζουν καλύτερα από τους Βούλγαρους, Σκοπιανούς, Τούρκους κ.λπ. Υπάρχει το ποδόσφαιρο που μπορούμε να εκτονωθούμε και να δείξουμε ποιος είναι ο πιο μεγάλος.
Κύριε πρόεδρε, ποιο μήνυμα στέλνετε στην Αθήνα;
Εγώ είμαι υπέρ του Σαμαρά, να τα καταφέρει με τις μεταρρυθμίσεις, δεν υπάρχει άλλος τρόπος να βγει η Ελλάδα από την κρίση, όσο δύσκολα κι αν είναι. Εμείς ως έθνος περάσαμε την κρίση όταν καταστράφηκε όλο το τραπεζικό σύστημα. Εύχομαι καλή επιτυχία στον Α. Σαμαρά και σε ολόκληρο τον ελληνικό λαό. Και με όλη την ειλικρινή φιλία, τον παρακαλώ ως συνάδελφο να ρίξει την άσφαλτο στα τελευταία χιλιόμετρα στη διάβαση Μακάζα για να ανοίξει ένας ακόμη συνοριακός σταθμός μεταξύ των δύο χωρών και η συνάντησή μας στο τέλος της χρονιάς να ξεκινήσει από εκεί.
