Μπορεί οι αβρότητες και τα εκατέρωθεν εγκωμιαστικά σχόλια στο περιθώριο της συνάντησης του προέδρου των ΗΠΑ, Μπαράκ Ομπάμα, με τον Τούρκο πρωθυπουργό, Ταγίπ Ερντογάν,να δημιούργησαν την εντύπωση ότι οι σχέσεις μεταξύ των δύο ανδρών είναι άριστες, η πραγματικότητα, ωστόσο, είναι αρκετά διαφορετική.
Είναι γεγονός πως υπήρξε μια περίοδος όταν η αλληλοεκτίμηση ανάμεσα στους δύο ηγέτες αποτυπωνόταν στις συχνές τηλεφωνικές τους ομιλίες, αλλά και στις από κοινού φωτογραφίες τους. Οι εποχές αυτές, ωστόσο, ανήκουν στο παρελθόν, καθώς η εγκαρδιότητα που κάποτε χαρακτήριζε τη σχέση τους επισκιάστηκε από τις διαφορές τους όσον αφορά τις εξελίξεις στη Συρία, την κατάσταση στο Ιράκ και την ειρηνευτική διαδικασία για τη Μέση Ανατολή.
Το συριακό ζήτημα, όπως ήταν αναμενόμενο άλλωστε, μονοπώλησε τη συνάντηση της περασμένης Πέμπτης στον Λευκό Οίκο, με τον κ. Ερντογάν να εκφράζει ποικιλοτρόπως στον Αμερικανό πρόεδρο την έντονη ανησυχία του για την παρατεταμένη αστάθεια στα νότια σύνορα της Τουρκίας. Το χάσμα απόψεων μεταξύ Ουάσιγκτον – Αγκυρας είχε διαφανεί στις αρχές του περασμένου μήνα, όταν ο κ. Ερντογάν είχε χαρακτηρίσει τη σφαγή στο χωριό Αλ Μπάιντα της Συρίας «εθνοκάθαρση», λέξη που ουδέποτε συμμερίστηκαν οι ΗΠΑ. Την περασμένη εβδομάδα δε, ο κ. Ερντογάν κατηγόρησε ευθύς αμέσως το συριακό καθεστώς για την πολύνεκρη τρομοκρατική επίθεση στο Ρεϊχανλί της νότιας Τουρκίας, την ώρα που η Ουάσιγκτον απέφευγε να επιρρίψει ευθύνες οπουδήποτε.
Στη συνάντηση της Πέμπτης, ο Τούρκος πρωθυπουργός έθεσε ζήτημα δημιουργίας ζώνης απαγόρευσης πτήσεων πάνω από τη Συρία, μολονότι γνώριζε ότι η απάντηση του συνομιλητή του θα ήταν αρνητική. «Δεν υπάρχει μαγική φόρμουλα για τη Συρία», δήλωσε ο πρόεδρος Ομπάμα, που έδειξε να εναποθέτει ουσιαστικές ελπίδες στις συνομιλίες με τους Ρώσους.
Οι πιέσεις του κ.Ερντογάν απέφεραν, εντούτοις, μια δέσμευση ότι ο Λευκός Οίκος θα επανεξετάσει τον εξοπλισμό των ανταρτών με σύγχρονα όπλα από την 1η Ιουνίου, όταν και λήγει το εμπάργκο όπλων της Ε.Ε. στη Συρία, ενώ οι δύο πλευρές συμφώνησαν ότι ο Μπασάρ Αλ Ασαντ δεν αποτελεί μέρος μιας λύσης.
Ενα ακόμη «αγκάθι» στις σχέσεις Ομπάμα – Ερντογάν αποτελεί η επιμονή του τελευταίου στη διεθνή αναβάθμιση της Χαμάς:
Οι συστάσεις που δέχθηκε ο Τούρκος πρωθυπουργός προκειμένου να ακυρώσει το προγραμματισμένο για τέλη του μήνα ταξίδι του στη Γάζα δεν οδήγησαν σε κάποιο ουσιαστικό αποτέλεσμα. Το ταξίδι, το οποίο θα προκαλέσει την αντίδραση του Τελ Αβίβ, θα πραγματοποιηθεί πιθανότατα κανονικά, πλην όμως ο πρόεδρος Ομπάμα φέρεται να εξασφάλισε τη δέσμευση του κ. Ερντογάν ότι θα αναλάβει πρωτοβουλίες για την άμεση βελτίωση των σχέσεων με το Ισραήλ στον απόηχο της συγγνώμης του Μπέντζαμιν Νετανιάχου για την αιματηρή επιδρομή στο τουρκικό πλοίο Μαβί Μαρμαρά τον Ιούνιο του 2010.
Διαφωνίες, που παραμένει αμφίβολο αν αμβλύνθηκαν την Πέμπτη, υφίστανται και για το Ιράκ. Ο κ. Ερντογάν αγνοεί εδώ και μήνες τις εκκλήσεις της Ουάσιγκτον για αποκατάσταση των σχέσεων με τον σιίτη πρωθυπουργό του Ιράκ, Νούρι Αλ Μαλίκι, προχωρώντας σε σύσφιγξη των σχέσεων με το ιρακινό Κουρδιστάν.
Η συνάντηση Ομπάμα – Ερντογάν άμβλυνε κάποιες έστω από τις διαφορές μεταξύ των δύο κρατών όσον αφορά το συριακό ζήτημα. Οπως έγραψε η Τζόις Καράμ στην αραβική εφημερίδα του Λονδίνου «Αλ Χαγιάτ», «οι φιλοδοξίες της Τουρκίας υπό τον κ. Ερντογάν και η επιφυλακτική στάση του προέδρου Ομπάμα καθιστούν βέβαιες νέες διαφωνίες στο μέλλον, δίχως κάτι τέτοιο να συνεπάγεται υποβάθμιση της στρατηγικής συμμαχίας ΗΠΑ – Τουρκίας στον τομέα της ασφάλειας, αλλά και του εμπορίου»
