Του οικονομολόγου Βασίλη Βιλιάρδου
“Άφησε με ελεύθερο να εκδίδω και να ελέγχω τα χρήματα ενός έθνους και δεν με ενδιαφέρει ποιος ψηφίζει τους νόμους του”(M.A. Rothschild).
“Υπάρχει μία σκοτεινήδύναμη τόσο οργανωμένη, τόσο λεπτή, τόσο προσεκτική, τόσο διασφαλισμένη, τόσο πλήρης και τόσο κυρίαρχη, που καλά θα κάνουν να προσέχουν όσοι καιόταν μιλούν εναντίον της” (W.Wilson).
Αρκετοί διαμαρτύρονται κατά καιρούς ή μας κατακρίνουν, όταν αποκαλούμε τους δανειστές μας τοκογλύφους – θεωρώντας προφανώς ότι, το να κερδίζει κάποιος 4-5% ετήσιο τόκο από τα δάνεια που παρέχει, αγοράζοντας ομόλογα του δημοσίου, δεν αποτελεί έγκλημα, ενώ θα έπρεπε ίσως να τον ευγνωμονούμε.
Εν τούτοις, είναι μάλλον προσβλητικό για εκείνους τους τοκογλύφους, οι οποίοι κερδίζουν 20-30% ετήσιο τόκο στα δικά τους χρήματα, τα οποία θέτουν σε κίνδυνο δανείζοντας τα, το να συγκρίνονται με τις τράπεζες ή με τις διεθνείς επενδυτικές εταιρείες.
Με «οργανισμούς» δηλαδή οι οποίοι, αφενός μεν δανείζουν ξένα χρήματα, αφετέρου κερδίζουν επιτόκια που φτάνουν ακόμη και το 500% – ειδικά όσον αφορά τις μεγάλες τράπεζες χωρίς ρίσκο, αφού μεταφέρουν τυχόν ζημίες στους φορολογουμένους πολίτες, στους οποίους δεν επιτρέπουν αντίστοιχα τη συμμετοχή τα κέρδη.
Αναλυτικότερα, οι εμπορικές τράπεζες δανείζουνστους καταναλωτές (επιχειρήσεις και ιδιώτες), ένα συγκεκριμένο πολλαπλάσιο ποσόν των εγγυητικών αποθεμάτων τους (καταθέσεων), στην εκάστοτε κεντρική τράπεζα. Στην Ευρώπη (ΕΚΤ), είναι υποχρεωμένες να διαθέτουν ένα ελάχιστο «εγγυητικό απόθεμα», ύψους 2% – γεγονός που σημαίνει ότι, μπορούν να δανείζουν το 50πλάσιο των καταθέσεων που διατηρούν στην κεντρική τράπεζα, με τη μορφή λογιστικών χρημάτων.
Απλούστερα, όταν μία τράπεζα μας εγκρίνει 100 € δάνειο, μας δίνει από το ταμείο της μόλις 2 € – όλα τα υπόλοιπα, τα 98 € λοιπόν, είναι «αέρας». Η τράπεζα όμως δεν εισπράττει τόκο μόνο για τα δικά της χρήματα, με τα οποία μας δανείζει, για τα 2 € δηλαδή, όπως ο απλός τοκογλύφος, αλλά για τα 100 € – υπολογίζοντας το ποσοστό του επιτοκίου στα 100 €, ενώ ο τοκογλύφος το υπολογίζει στα 2 €.
Από τα παραπάνω θεωρούμε ότι, τεκμηριώνεται με τον καλύτερο δυνατό τρόπο η «τοκογλυφική» λειτουργία των τραπεζών-η οποία δεν είναι «σχήμα λόγου», αλλά απτή πραγματικότητα. Οι τράπεζες βέβαια δεν έχουν την ίδια άποψη – «αμυνόμενες» με το ότι, το ρίσκο που αναλαμβάνουν απαιτώντας τόκους είναι 100 € και όχι 2 €.
Με ένα δεύτερο παράδειγμα, όταν μία εμπορική τράπεζα διαθέτει καταθέσεις ενός εκατομμυρίου στην κεντρικήμπορεί, σύμφωνα με όσα έχουμε αναφέρει, να δανείζει 50 εκατομμύρια – δηλαδή, 49.000.000 περισσότερα από αυτά που έχει. Εάν χρεώνει λοιπόν επιτόκιο 5%, «δανείζοντας» 50.000.000 € κερδίζει ετήσια 2.500.000 (50.000.000 Χ 5%) – διαθέτοντας καταθέσεις ύψους μόνο 1.000.000 €.
Επομένως, κερδίζει 250% ετησίως (στο 1.000.000 δικά της χρήματα κερδίζει 2.500.000 τόκους), στο ποσόν που πραγματικά «επενδύει» – ένα εξόφθαλμα τοκογλυφικό επιτόκιο, άνω του 20% μηνιαία (όπως αναφέραμε, οι τοκογλύφοι κερδίζουν πολύ λιγότερα).
Ποιος κατανοεί όμως, για παράδειγμα, ότι, το επιτόκιο 5% που πληρώνει ένα κράτος για τα ομόλογα που εκδίδει, είναι 250% για τους τοκογλύφους, στα χρήματα που πραγματικά διαθέτουν; Εάν δεν είναι αυτό «ηχηρή» τοκογλυφία, όπως υποστηρίζεται από πολλούς, τότε τι είναι;
Συμπληρώνοντας δε ότι οι τράπεζες, με διάφορα τεχνάσματα, πολλαπλασιάζουν ακόμη περισσότερο τον «αέρα» που δανείζουν (για παράδειγμα, όταν ασφαλίζουν τα δάνεια τους, θεωρούνται σαν να μην υπάρχουν – έτσι λειτούργησαν οι τράπεζες με τα γνωστά μας πια CDS, τα CreditDefaultSwaps), τότε τα επιτόκια που απολαμβάνουν στο αρχικό τους εγγυητικό κεφάλαιο του 1.000.000, ξεπερνούν κατά πολύ το 500% ετησίως.
Αρκετοί βέβαια, βλέποντας απότους Ισολογισμούς των περισσοτέρων τραπεζών ότι, οι καταθέσεις είναι περίπου ίδιες με τις χορηγήσεις, θεωρούν πως δανείζουν μόνο τα χρήματα των καταθετών τους – χωρίς να συνειδητοποιούν ότι, αφενός μεν οι χορηγήσεις δεν έχουν καμία σχέση με τις καταθέσεις, αφετέρου πως οι τράπεζες επενδύουν σε πολλά άλλα προϊόντα. Για παράδειγμα, σε ομόλογα του δημοσίου, σε ακίνητα, σε μετοχές κοκ.
ΤΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΤΟΥ LTCM
Όπως εύκολα διαπιστώνεται, δεν υπάρχει πιο κερδοφόρα δουλειά στον πλανήτη από τις τράπεζες – ευρύτερα, από το χρηματοπιστωτικό τομέα, από τους επίσημους τοκογλύφους λοιπόν, μπροστά τους οποίους οι ποινικά διωκόμενοι τοκογλύφοι της καθημερινότητας, είναι πραγματικά αγγελούδια.
Εν τούτοις, με δεδομένο πως τόσο η απληστία, όσο και η ανοησία δεν έχουν όρια, οι κίνδυνοι που αναλαμβάνονται είναι συχνά ανάλογοι της κερδοφορίας – όπως φαίνεται από το παράδειγμα του LTCM(LongTermCapitalManagement), το οποίο κατέρρευσε το 1998.
Ειδικότερα, οι διαχειριστές του επενδυτικού αυτού κεφαλαίου, διαθέτοντας δικά τους χρήματα ύψους 5 δις $, είχαν δανεισθεί 125 δις $ – δηλαδή, 25 φορές περισσότερα από τα κεφάλαια τους. Τα 125 δις $ τώρα τα «αξιοποίησαν», πραγματοποιώντας κερδοσκοπικές κινήσεις συνολικής αξίας 1,25 τρις $ – 250 φορές λοιπόν υψηλότερες (μόχλευση) από τα δικά τους χρήματα.
Επειδή δε τα ίδια κεφάλαια τους μειώθηκαν κάποια στιγμή στα 2,2 δις $, τον Αύγουστο του 1998 έφτασαν να τα επενδύουν πάνω από 500 φορές. Απλούστερα, έχοντας στο ταμείο τους 1 €, επένδυαν 500 € – 499 € λοιπόν αέρα.
Σε τελική ανάλυση τότε, κυρίως σαν αποτέλεσμα της Ασιατικής κρίσης, η οποία επεκτάθηκε στη Ρωσία, καθώς επίσης στη Λατινική Αμερική και αλλού, το LTCMκινδύνευε να καταρρεύσει άμεσα – παρασέρνοντας μαζί του ολόκληρο το χρηματοπιστωτικό σύστημα του πλανήτη.
Για να αποφευχθεί η καταστροφή, «διασώθηκε» από τις τράπεζες, υπό τις οδηγίες της Fed– με ορισμένες από αυτές, οι οποίες το είχαν δανείσει ανόητα, να εγγράφουν τεράστιες ζημίες (DeutscheBank, Sumitomo, MerrillLynch, CreditSuisse, Paribas, Chaseκλπ.).
ΟΙ ΤΟΚΟΓΛΥΦΟΙ ΚΑΙ Η ΕΛΛΑΔΑ
Από τα παραπάνω διαπιστώνεται το τεράστιο πρόβλημα πουθα δημιουργούταν στις τράπεζες των χωρών που έχουν δανείσει τη χώρα μας (κάτι ανάλογο συνέβη με την πτώχευση της LehmanBrothers, η οποία δεν διασώθηκε όπως το LTCM), στην περίπτωση μίας ενδεχόμενης χρεοκοπίας της το 2010.
Στον Πίνακα Ι φαίνεται, για παράδειγμα, ότι, οι Γαλλικές τράπεζες, οι οποίες είχαν δανείσει στην Ελλάδα 75 δις $, είχαν καταθέσεις στην ΕΚΤ, για το συγκεκριμένο βέβαια δάνειο, το πολύ 1,5 δις $ – με υποθετικό πολλαπλασιαστή (leverage– ξεπερνάει συχνά το 100πλάσιο) «μόλις» 50πλάσιο:
ΠΙΝΑΚΑΣ Ι: Ομόλογα Ελληνικού Δημοσίου σε εκ. δολάρια, καταθέσεις χρημάτων στην εκάστοτε κεντρική τράπεζα, σε εκ. δολάρια
|
ΧΩΡΑ |
Ομόλογα |
Καταθέσεις στις κεντρικές τράπεζες |
|
|
|
|
|
Γαλλία |
75.452 |
1.509,04 |
|
Ελβετία |
63.966 |
1.279,32 |
|
Γερμανία |
43.236 |
864,72 |
|
16.411 |
328,22 |
|
|
Μ. Βρετανία |
12.342 |
246,84 |
|
Ολλανδία |
11.849 |
236,98 |
|
Πορτογαλία |
10.317 |
206,34 |
|
8.506 |
170,12 |
|
|
Ιαπωνία |
8.447 |
168,94 |
|
Ιταλία |
8.381 |
167,62 |
|
Υπόλοιπες χώρες |
43.693 |
873,86 |
|
|
|
|
|
Γενικό σύνολο |
302.600 |
6.052 |
Πηγή:Αναφορά τρίτου τετράμηνου 2009 της Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών (BIS).
Πίνακας: Β. Βιλιάρδος
Από τον Πίνακα Ι διαπιστώνεται ότι, υποθέτοντας πως όλες οι ξένες τράπεζες δάνεισαν τη χώρα μας«μόνο» με το 50πλάσιο των καταθέσεων τους στην εκάστοτε κεντρική τους, διέθεσαν μόλις 6,052 δις $ – για συνολικά δάνεια 302,600 δις $.
Εάν όμως η Ελλάδα χρεοκοπούσε, θα ήταν υποχρεωμένες να καταθέσουν τα υπόλοιπα 296,548 δις $ στην κεντρική τράπεζα – ένα πραγματικά τεράστιο ποσόν, το οποίο θα οδηγούσε ίσως κάποιες από αυτές επίσης στη χρεοκοπία (ένα από τα σημαντικότερα «διαπραγματευτικά χαρτιά», το οποίο φαίνεται ότι δεν χρησιμοποίησε η κυβέρνηση μας, για λόγους που μόνο η ίδια γνωρίζει).
Ένα επόμενο συμπέρασμα είναι το ότι, μας δάνεισαν 6,52 δις $ πραγματικά χρήματα, εισπράττοντας «τοκογλυφικούς τόκους» για 302.600 δις $ λογιστικό χρήμα (το ίδιο συμβαίνει προφανώς και με τις Ελληνικές τράπεζες, όσον αφορά τα δάνεια τους στο δημόσιο).
Το τι θα σήμαινε μία ενδεχόμενη χρεοκοπία της Ιρλανδίας, η οποία όφειλε πάνω από 730 δις $ στις τράπεζες (εξ αυτών, τα 508,6 δις $ στις ευρωπαϊκές), είναι τουλάχιστον «ανατριχιαστικό». Πόσα κερδίζουν βέβαια οι νέοι δανειστές μας, από το «πακέτο» στήριξης της οικονομίας μας, με το «ψηφιακό ποσόν» των 240 δις € που μας δανείζουν πλέον ενυπόθηκα, είναι αρκετά εμφανές – γεγονός που σημαίνει ότι, δεν θα έχουν την παραμικρή διάθεση να μας «επιτρέψουν» (επιστρέψουν) την Εθνική μας κυριαρχία.
ΕΥΡΩΠΗ, Η ΤΡΑΠΕΖΙΚΗ ΒΟΜΒΑ
Σύμφωνα με την GoldmanSachs(Πίνακας ΙΙ), ακόμη και σήμερα οι εμπορικές τράπεζες δεν έχουν δυστυχώς περιορίσει σημαντικά τη μόχλευση των ιδίων κεφαλαίων τους – παρά τα τεράστια προβλήματα, τα οποία δημιούργησαν την παγκόσμια οικονομία, μετά το 2007.
ΠΙΝΑΚΑΣ ΙΙ:Μόχλευση ιδίων κεφαλαίων των ευρωπαϊκών τραπεζών (τελευταία στήλη), κατά σειρά επικινδυνότητας
Ο Πίνακας ΙΙ περιγράφει τη σχέση των «καθαρισμένων» περιουσιακών στοιχείων των τραπεζών, με τα ίδια κεφάλαια τους – ενώ ο χαρακτηριστικός τίτλος της μελέτης είναι: «Ο τρόμος όλων των τρόμων».
Σύμφωνα με τον Πίνακα ΙΙ, στην πρώτη πεντάδα των υποψηφίων για διάσωση τραπεζών, προφανώς εκ μέρους των κρατών, άρα των φορολογουμένων πολιτών τους, είναι τρεις γαλλικές (CreditAgricole, Natixis, SocieteGenerale), μία ελβετική (CreditSuisse) και μία γερμανική (DeutscheBank) – με την EFGInternational(γνωστή από τη Eurobank) να ακολουθεί την όγδοη θέση.
Περαιτέρω, με βάση τους κανόνες της Βασιλείας ΙΙΙ, οι τράπεζες επιτρέπεται εν μέρει να αξιολογούν οι ίδιες την ποιότητα των χαρτοφυλακίων τους, όσον αφορά τους κινδύνους που εμπεριέχουν. Αυτό σημαίνει ότι, η αξιολόγηση δεν είναι τόσο υπεύθυνη, όσο θα έπρεπε – όσον αφορά τουλάχιστον την ύπαρξη αρκετών ιδίων κεφαλαίων, για την κάλυψη τυχόν απωλειών.
Μία τράπεζα άλλωστε, όπως η CreditAgricoleστον Πίνακα ΙΙ, της οποίας η σχέση των ιδίων κεφαλαίων με τα περιουσιακά της στοιχεία είναι 46,7 (μόχλευση), δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να θεωρηθεί υγιής – γεγονός που τεκμηριώνει ξανά την ανάλυση μας, όσον αφορά την τραπεζική βόμβα μεγατόνωνστα θεμέλια της Ευρωζώνης.
Το γεγονός αυτό θα πρέπει να ανησυχεί κυρίως τους μετόχους των τραπεζών, τους πιστωτές αλλά και τους καταθέτες τους – οι οποίοι, με βάση τις τελευταίες αποφάσεις της Ευρωζώνης, θα συμμετέχουν σε τυχόν μελλοντικές διασώσεις τραπεζών, σύμφωνα με το «δεδικασμένο» της δήμευσης καταθέσεων την Κύπρο. Κατά την άποψη μας δε, τα περί ορίου 100.000 € είναι ανοησίες – αφού οι αντίστοιχοι ευρωπαϊκοί «μηχανισμοί εγγυήσεων» δεν διαθέτουν τόσα χρήματα.
Εκτός αυτού, αν και προβλέπεται από την Κομισιόν ότι, η συμμετοχή των καταθετών θα είναι του ύψους των 8% επί των καταθέσεων τους, θεωρείται απίθανο να φτάσουν, εάν τυχόν υπάρξει ανάγκη διάσωσης – πόσο μάλλον όταν λάβει κανείς υπ’ όψη τις ιδιαιτερότητες, καθώς επίσης τις εξαιρέσεις που φαίνεται πως συμφωνήθηκαν.
Τέλος, η πρόταση νόμου που θα κατατεθεί από την Κομισιόν, όσον αφορά το κεφάλαιο (fund) για την ενδεχόμενη εκκαθάριση τραπεζών σε ευρωπαϊκό επίπεδο, θα αντιμετωπίσει πολλές αντιδράσεις – αφού προβλέπει μεταξύ άλλων ότι, για παράδειγμα, μία τράπεζα με έδρα την Αθήνα, θα συμμετέχει τη διάσωση μίας τράπεζας στη Ρώμη ή στο Βερολίνο.
Η.Π.Α., Η ΒΟΜΒΑ ΤΩΝ ΟΜΟΛΟΓΩΝ
Επειδή δεν έχουμε σαφή εικόνα, σχετικά με την κατάσταση των αμερικανικών τραπεζών, οι οποίες θεωρητικά είναι εκτεθειμένες σε μικρότερους κινδύνους, λόγω χαμηλότερης μόχλευσης, θα αρκεσθούμε την παράθεση ενός διαγράμματος – σύμφωνα με το οποίο, οι διεθνείς κεντρικές τράπεζες πούλησαν την τελευταία εβδομάδα μεγάλες ποσότητες ομολόγων του δημοσίου των Η.Π.Α.
Με βάση το παραπάνω διάγραμμα, πουλήθηκαν ομόλογα συνολικής αξίας 32,4 δις $ – με αποτέλεσμα να μειωθούν τα αμερικανικά ομόλογα που διαθέτουν οι διεθνείς κεντρικές τράπεζες στα 2,93 τρις $ (πηγή: FT). Ήταν η τρίτη συνεχής εβδομάδα πώλησης ομολόγων του δημοσίου των Η.Π.Α. – ενώ ξεπεράσθηκε το προηγούμενο ρεκόρ του Αυγούστου του 2007 (24 δις $).
Οι ιδιώτες επενδυτές πούλησαν επίσης αμερικανικά ομόλογα, συνολικού ύψους 10,6 δις $ (πηγή: EPFRGlobal). Αντίθετα, η Fedαγοράζει μαζικά,ενώ το μερίδιο της στο σύνολο των ομολόγων που εκδίδει το αμερικανικό δημόσιο (διάγραμμα), έχει ανέλθει στο 30,86%. Με δεδομένο δε το ότι, την αμέσως προηγούμενη εβδομάδα ήταν στο 30,63%, συμπεραίνεται πως αυξάνεται κατά 0,23% εβδομαδιαία.
Αντίστοιχη με την πώληση ομολόγων ήταν η πτώση των αποδόσεων – η αύξηση του επιτοκίου δανεισμού των Η.Π.Α. δηλαδή, η οποία έφτασε το 2,52% από το 1,62% που ήταν τις αρχές Μαΐου. Πρόκειται προφανώς για ένα επικίνδυνο ποσοστό για μία χώρα, η οποία έχει συνεχώς αυξανόμενα, τεράστια δίδυμα ελλείμματα (έλλειμμα προϋπολογισμού και τρεχουσών συναλλαγών), ευρισκόμενη το έλεος των διεθνών τοκογλύφων.
ΤΟ ΜΥΣΤΙΚΟ ΟΠΛΟ ΤΗ ΔΥΣΗΣ
Η εφεύρεση του λογιστικού χρήματος, καθώς επίσης ο τρόπος, με τον οποίο το διαχειρίζονται οι τράπεζες, τόσο οι κεντρικές, όσο και οι εμπορικές, αποτέλεσε κατά πολλούς το βασικό «όπλο» της Δύσης – αυτό δηλαδή με το οποίο, αφενός μεν αυξήθηκε «δραματικά» το βιοτικό επίπεδο των Πολιτών της, εις βάρος φυσικά του υπολοίπου πλανήτη, αφετέρου επικράτησε παγκοσμίως.
Ειδικότερα, το ότι οι δυτικές επιχειρήσεις ήταν σε θέση να δανείζονται, επενδύοντας με μακροπρόθεσμη προοπτική κερδών, συντέλεσε τα μέγιστα την τεχνολογική και λοιπή πρόοδο της Δύσης– με τη βοήθεια της οποίας κατέκτησε τον πλανήτη.
Από την άλλη πλευρά, εάν απαγορευθεί στους επίσημους τοκογλύφους (τράπεζες, επενδυτικές εταιρείες κλπ.) να χρεώνουν επιτόκια στον αέρα που δανείζουν, στα 98 € δηλαδή από τα 100 €, με την έννοια να υποχρεωθούν να διαθέτουν 100% κάλυψη των δανείων που προφέρουν, οι δανειζόμενοι μάλλον δεν θα ωφεληθούν καθόλου – αφού θα συνεχίσουν να πληρώνουν τόκο στα 100 € που θα δανείζονται.
Ενδεχομένως δε να επιβαρυνθούν με ακόμη υψηλότερα επιτόκια, αφού τα υφιστάμενα δεν θα αρκούν ίσως για να καλύψουν τα ρίσκα των τραπεζών – ενώ ο δανεισμός θα μειωνόταν σε μεγάλο βαθμό, επειδή οι τράπεζες δεν θα είχαν τα κεφάλαια, τα οποία διαθέτουν σήμερα μέσω της μόχλευσης.
Όπως έχουμε τώρα αναφέρει (ανάλυση μας), ένα νομισματικό σύστημα, όπως το παγκόσμιο σήμερα, το οποίο στηρίζεται σε χάρτινα ή διαδικτυακά χρήματα μη καλυμμένα με χρυσό ή με οτιδήποτε άλλο, είναι εξαιρετικά ασταθές – κάτι που αποδεικνύεται από τα συνεχώς αυξανόμενα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε, μετά την έξοδο από τον κανόνα του χρυσού (1971).
Αν και είναι λοιπόν εντελώς άδικο και ανήθικο να εκτρέφει κανείς την τοκογλυφία, πόσο μάλλον να την χρησιμοποιεί με τον τρόπο που περιγράψαμε, οφείλει να είναι εξαιρετικά προσεκτικός με τις κινήσεις ελέγχου της – αφού μπορούν να κάνουν πολύ μεγαλύτερο κακό, προκαλώντας την εκπυρσοκρότηση του κυρίαρχου όπλου της Δύσης προς τα πίσω.
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Έχουμε την άποψη πως εάν, ή μάλλον όταν ξεφύγει η Ελλάδα από την ύφεση, κάτι που είναι την κυριολεξία απλούστατο, αφού αρκεί η εξυγίανση του δημοσίου, καθώς επίσης η πάταξη της κομματικής διαφθοράς, η αξία των Ελληνικών τραπεζών θα εκτοξευθεί τα ύψη – μαζί με τα κέρδη τους.
Η υποκειμενική αυτή πρόβλεψη μας στηρίζεται κυρίως στο ότι,ο ιδιωτικός τομέας της χώρας μας ήταν ανέκαθεν υγιής, σε πλήρη αντίθεση με την υπόλοιπη Ευρώπη – ενώ οι τιμές των ακινήτων δεν πρόκειται να καταρρεύσουν όπως, για παράδειγμα, στην Ισπανία, επειδή δεν κατασκευάσθηκαν τόσο πολλά.
Εκτός αυτού, η ανάγκη ανακεφαλαιοποίησης των ελληνικών τραπεζών προήλθε από «εξωγενείς» παράγοντες – αφενός μεν από το «κούρεμα» των ομολόγων του δημοσίου, αφετέρου από τη μαζική εκροή καταθέσεων, σαν αποτέλεσμα κυρίως των φόβων εξόδου από τη ζώνη του ευρώ. Πολύ λιγότερο λοιπόν από τα «κόκκινα δάνεια» ή από την έκθεση τους σε τοξικά ομόλογα, όπως συμβαίνει με όλες σχεδόν τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές τράπεζες.
Επομένως, εάν ολοκληρωθεί με επιτυχία η ανακεφαλαιοποίηση, καθώς επίσης εάν παραμείνει η Ελλάδα στην Ευρωζώνη, πιθανολογούμε ότι οι ελληνικές τράπεζες θα ανακάμψουν εντυπωσιακά – ενισχύοντας τότε την πραγματική οικονομία και την ανάπτυξη.
