Του Άγγελου Αθανασόπουλου

Προφανώς ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε δεν μπορούσε να υπολογίσει ότι η εβδομάδα που διάλεγε για να επισκεφθεί την Ελλάδα θα συνέπιπτε με το σπουδαιότερο και δυσκολότερο κρας τεστ της κυβέρνησης Σαμαρά. Ο ακάματος γερμανός υπουργός Οικονομικών αφικνείται στην Ελλάδα την προσεχή Πέμπτη, 18 Ιουλίου, σχεδόν ταυτόχρονα με την ψήφιση του πολυνομοσχεδίου που περιλαμβάνει τις απολύσεις στο Δημόσιο.  

Ο συμβολισμός παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Ερχεται λίγες ημέρες μετά το ομόφωνο μεν, αλλά με σαφή γερμανική επίνευση δε, «βέτο» του Eurogroup στην εκταμίευση ολόκληρης της δόσης των 8,1 δισ. ευρώ. Σε αυτήν είχε ποντάρει η κυβέρνηση για να πλεύσει πιο ήρεμα το κυβερνητικό καράβι ως τον Φεβρουαρίου και όχι, αγκομαχώντας, ως τον Οκτώβριο, όπως τελικά θα συμβεί.

Η κυβέρνηση και προσωπικά ο κ. Αντ. Σαμαράς αιφνιδιάστηκαν από το «ψαλίδισμα» της δόσης στο Eurogroup της περασμένης Δευτέρας. Η εικόνα που είχε καλλιεργηθεί ήταν ότι οι εταίροι θα έδιναν το «πράσινο φως» για τα 8,1 δισ. ευρώ. Δεν λείπουν μάλιστα και όσοι καταλογίζουν ευθύνες για υπεραισιοδοξία στο υπουργείο Οικονομικών. Ηδη, όπως «Το Βήμα» πληροφορείται, στο Μέγαρο Μαξίμου έχουν ανάψει τα τελευταία 24ωρα οι συζητήσεις, σε συσκέψεις που φυσικά δεν ανακοινώνονται, ώστε να διαλευκανθεί ποια ακριβώς είναι η γερμανική στρατηγική έναντι της Αθήνας. Το σενάριο ότι μετά τις γερμανικές εκλογές της 22ας Σεπτεμβρίου η Ελλάδα θα μπορούσε να περιμένει μια κίνηση καλής θελήσεως από την Ανγκελα Μέρκελ έχει αρχίσει να θολώνει…

Ενημερωμένες πηγές σημειώνουν ότι οι ελληνογερμανικές σχέσεις κινούνται σε δύο παράλληλες τροχιές που δεν έχουν τα ίδια χαρακτηριστικά. Η πρώτη αφορά αποκλειστικά τη διμερή συνεργασία, που είναι αρκετά πυκνή. Σύμφωνα με πληροφορίες, ο κ. Σόιμπλε αναμένεται να έχει στις βαλίτσες του κατά την επίσκεψή του στην Αθήνα την ανακοίνωση ότι η γερμανική κρατική επενδυτική τράπεζα Kreditanstalt fuer Wiederaufbau (KfW) θα συμμετάσχει με ένα εγγυητικό ποσό που θα μπορούσε να φθάνει στα 100 εκατ. ευρώ στο αρχικό κεφάλαιο του Ελληνικού Επενδυτικού Ταμείου. Σημειώνεται ότι μέχρι αυτό το ποσό δεν απαιτείται έγκριση της Μπούντεσταγκ.  
Το ταμείο αυτό, η αγγλική επωνυμία του οποίου θα είναι Institute for Growth, με έδρα το Λουξεμβούργο, αναμένεται να έχει αρχικό κεφάλαιο περίπου 500 εκατ. ευρώ. Τα 350 εκατ. ευρώ θα προέλθουν από το ΕΣΠΑ και το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, ενώ πέραν της KfW αναμένεται να συνεισφέρει και η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ). Σκοπός είναι η ενίσχυση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων (SMEs), που θεωρούνται η ραχοκοκαλιά της ελληνικής οικονομίας. Στο θέμα του Ταμείου, που θα λειτουργεί ως επενδυτική τράπεζα, υπάρχει πάντως έντονη αντίδραση του ΔΝΤ που πιστεύει ότι οι τράπεζες πρέπει να είναι ιδιωτικές.
Οι Γερμανοί εκτιμούν ότι είναι οι μόνοι που βοηθούν σε τόσο μεγάλο βαθμό την Ελλάδα. Το τελευταίο διάστημα άλλωστε υπάρχει μια επίθεση φιλίας. Πριν από τον κ. Σόιμπλε βρέθηκε στην Αθήνα ο υπουργός Εξωτερικών Γκίντο Βεστερβέλε. Ο κ. Σαμαράς συνάντησε στο Βερολίνο την κυρία Μέρκελ, η οποία λέγεται ότι του θύμισε και ένα σχέδιο για συνδρομή της Γερμανίας σε θέματα υγείας (ΕΟΠΥΥ και κλειστά νοσήλια) που είχε πέσει στο τραπέζι κατά τη δική της επίσκεψη στην Ελλάδα. Αυτό θα αναλάβει να διεκπεραιώσει ο αρμόδιος υπουργός κ. Αδ. Γεωργιάδης.
Υπάρχει επίσης η διμερής ελληνογερμανική συνεργασία σε τομείς όπως η Υγεία, ο τουρισμός, η επαγγελματική εκπαίδευση, η έρευνα κ.ά. Αυτή δεν αφορά μόνο τη δραστηριότητα του Χανς-Γιόαχιμ Φούχτελ. Μόλις πριν από μερικές ημέρες βρέθηκε στην Αθήνα πολυμελής ομάδα επτά γερμανών αξιωματούχων, με επικεφαλής την υφυπουργό Εξωτερικών Εμιλι Χάμπερ. Στη γερμανική αποστολή, η επίσκεψη της οποίας, επικοινωνιακά, μάλλον υποβαθμίστηκε, συμμετείχαν μεταξύ άλλων οι υφυπουργοί Παιδείας Τόμας Ράχελ και Οικονομίας Αν-Ρουθ Χέρκες, ενώ από ελληνικής πλευράς οι υφυπουργοί Εξωτερικών κ. Δ. Κούρκουλας και Ανάπτυξης κ. Ν. Μηταράκης. Αυτή η συνεργασία εκφράζεται σε πολλά επίπεδα, όπως η εξ ημισείας χρηματοδότηση ενός ελληνογερμανικού προγράμματος έρευνας ή η προσπάθεια για τη διάδοση του γερμανικού μοντέλου «επαγγελματικής εκπαίδευσης εν εργασία» (vocational training).
Ωστόσο δεν πρόκειται να επηρεάσει τη γερμανική στρατηγική στη δεύτερη τροχιά που αφορά το πρόγραμμα προσαρμογής. Σε αυτήν το σύνθημα παραμένει σαφές και απαράλλακτο. Οσο η Ελλάδα εκπληρώνει τις δεσμεύσεις της η χρηματοδότηση θα συνεχίζεται. Αυτός είναι και ο λόγος που η μη εκπλήρωση συγκεκριμένων δεσμεύσεων, όπως οι απολύσεις και η κινητικότητα στο Δημόσιο, οδήγησε στο «πάγωμα» 1,3 δισ. ευρώ από το πακέτο των 8,1 δισ. ευρώ.

 

Καχυποψία
Πιέσεις για μεταρρυθμίσεις
Η αίσθηση που υπάρχει είναι ότι, παρά την πολιτική απόφαση του 2012 να παραμείνει η Ελλάδα στην ευρωζώνη, η χώρα μας εμφανίζεται συνεχώς απροετοίμαστη σε όλα τα δύσκολα μέτωπα και πολιτικοποιεί τις συνομιλίες με την τρόικα. Ωστόσο, καθώς η Γερμανία έχει δώσει εκατοντάδες δισεκατομμύρια ευρώ, θέλει ένα «success story», διότι το ενδεχόμενο μακροπρόθεσμα τα χρήματα αυτά να χαθούν είναι υπαρκτό…
Για όλους τους παραπάνω λόγους η αναδιάρθρωση του δημόσιου τομέα έχει αναχθεί σε στοιχείο-κλειδί. Αν δεν προχωρήσει, θα επιβεβαιώσει την υποψία που κυριαρχεί σε γερμανικούς κύκλους ότι το ελληνικό πολιτικό σύστημα δεν θέλει αλλαγές. «Είναι εντυπωσιακό ότι ο Κουβέλης αποχώρησε από την κυβέρνηση για τους 2.600 εργαζομένους στην ΕΡΤ αλλά αδιαφορεί για τους απολυμένους του ιδιωτικού τομέα» λέει χαρακτηριστικά στο «Βήμα» πηγή από το Βερολίνο.  
Και φυσικά στο βάθος ανακύπτει το ζήτημα του «κουρέματος». Η επίκλησή του από την ελληνική πλευρά φαντάζει στα μάτια των Γερμανών ένας τρόπος «να αποπροσανατολιστεί η συζήτηση από αυτά που πρέπει να κάνουν οι Ελληνες σε αυτά που επιθυμούν να κάνουν οι άλλοι για εκείνους». Προτού φθάσουμε σε διαγραφή χρέους του επίσημου τομέα υπάρχουν πολλά άλλα εργαλεία για τη μείωσή του. Το Βερολίνο δεν αποκλείει τίποτα αυτή τη στιγμή. Ολα τα σενάρια είναι στο τραπέζι, ακόμη και νέο δάνειο – αν και είναι άγνωστο τι μορφή θα μπορούσε να πάρει. «Το παράθυρο για κάτι τέτοιο όμως είναι οι μεταρρυθμίσεις» καταλήγει η ίδια πηγή.