Απειλείται η Κίνα από μια οικονομική κατάρρευση; Αυτό είναι ένα ερώτημα που αποκτά μείζονα σημασία, όσο ο ρυθμός ανάπτυξης της χώρας επιβραδύνεται: στο δεύτερο τρίμηνο η κινεζική οικονομία «έτρεξε» με ρυθμό 7,5%, «κόβοντας» ταχύτητα για δεύτερο διαδοχικό τρίμηνο. Το συνολικό της χρέος ξεπερνά πλέον τα 17 τρισ. δολάρια ή το εντυπωσιακό ποσοστό 210% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος, έχοντας σημειώσει αύξηση 50% την τελευταία τετραετία.
Οι ανησυχίες είναι βάσιμες. Τα εταιρικά χρέη διαμορφώθηκαν στο 113% του ΑΕΠ στο τέλος του 2012, πάνω από το 86% του 2008, όταν η κυβέρνηση έδωσε οδηγίες στις τράπεζες να ανοίξουν τις κάννουλες δανεισμού τους κατά τη διάρκεια της κρίσης, σημειώνει ο Louis Kuijs, επικεφαλής οικονομολόγος για την Κίνα της RBS.
Ακόμα χειρότερα, οι μεγαλύτερες επιχειρήσεις-δανειολήπτες (κρατικές επιχειρήσεις σε βαριές βιομηχανίες, όπως ο χάλυβας, το αλουμίνιο, η ηλιακή ενέργεια και η ναυτιλία) πλήττονται από πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα που χρηματοδότησε ο φθηνός δανεισμός.
Σημαντικό τμήμα των νέων δανείων διοχετεύεται στην καταβολή των τόκων επί παλαιών δανείων.
«Οι κατασκευαστές που αντιμετωπίζουν προβλήματα υπερπροσφοράς θα είναι η πιο πιθανή πηγή νέων, μη εξυπηρετούμενων δανείων για τις τράπεζες φέτος», λέει ο Liao Qiang, διευθυντής αξιολόγησης χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων της Standard & Poor΄s. «Και το επόμενο έτος οι τράπεζες θα γνωρίσουν αυξανόμενες πιέσεις από εργολάβους, κατασκευαστικές εταιρείες και δανειολήπτες των τοπικών κυβερνήσεων».
Και, ενώ τα επίσημα στοιχεία δείχνουν ακόμη πολύ χαμηλό επίπεδο επισφαλών δανείων -μόλις κάτω από 1% για τις εμπορικές τράπεζες έως τα τέλη του περασμένου έτους-, πιθανότατα δεν αντανακλούν την πραγματικότητα.
Ο δανεισμός των τοπικών κυβερνήσεων -εν μέρει μέσω του ανεξέλεγκτου σκιώδους τραπεζικού συστήματος- έχει πάρει την ανιούσα τα τελευταία χρόνια και ανέρχεται πλέον περίπου στο 1/3 του ΑΕΠ, σύμφωνα με τη UBS.
Μεγάλο μέρος των κεφαλαίων αυτών έχει διοχετευτεί σε έργα υποδομής και ανάπτυξης ακινήτων που δεν προσφέρουν αποδόσεις για πολλά χρόνια. Εάν οι αγορές ακινήτων της Κίνας αποθερμανθούν, οι τοπικές κυβερνήσεις -που στηρίζονται σε μεγάλο βαθμό στην πώληση γης- μπορεί να αρχίσουν να εκδηλώνουν αδυναμία εξόφλησης των δανείων τους.
Η άλλη πλευρά του νομίσματος
Ενώ πολλοί αναλυτές γίνονται όλο και πιο απαισιόδοξοι για την οικονομία της Κίνας, αναγνωρίζουν ότι ο κίνδυνος μιας συστημικής κρίσης είναι μικρός. Οι κεφαλαιακοί έλεγχοι προστατεύουν την Κίνα από τις εκροές που είχαν οδηγήσει χώρες όπως την Ταϊλάνδη και τη Μαλαισία στην οικονομική κατάρρευση στα τέλη του 1990. Επίσης, το εξωτερικό χρέος της Κίνας είναι πολύ μικρό, αγγίζοντας μόλις το 7,2% του ΑΕΠ, οπότε μια αλλαγή στην εμπιστοσύνη των ξένων δεν θα έχει μεγάλο αντίκτυπο.
Με τις υψηλές της αποταμιεύσεις και το 1,7 τρισ. δολάρια σε καθαρά συναλλαγματικά διαθέσιμα, η Κίνα έχει άφθονους πόρους για τη διάσωση των τραπεζών και των προβληματικών επιχειρήσεων της. Ο Kuijs συμπεραίνει ότι ακόμα και αν ισχύσει το σενάριο «πολύ σοβαρής πίεσης», όπου το ένα τρίτο των δανείων θα έχει «κακοφορμίσει», το κόστος της διάσωσης θα αύξανε το δημόσιο χρέος μόνο κατά 7 ποσοστιαίες μονάδες, σπρώχνοντάς το σε ακόμα ένα διαχειρίσιμο 60%. «Θα ήταν σίγουρα άσχημο. Αλλά η Κίνα διαθέτει τα φορολογικά μέσα για να απορροφήσει προβλήματα σαν αυτό», συμπληρώνει.
Ο Wang της UBS είναι επίσης αισιόδοξος. «Το επίπεδο του χρέους δεν είναι καλό κριτήριο για το αν μια χώρα έχει σοβαρό πρόβλημα», λέει. «Το ζήτημα είναι κατά πόσο μπορεί να αντέξει οικονομικά το χρέος. Και μέχρι σήμερα η Κίνα μπορεί».
Η ηγεσία της Κίνας δεν βιάζεται καθόλου να αντιμετωπίσει το πρόβλημα του χρέους. Σε μια πρόσφατη συνάντησή του με οικονομολόγους, ο Κινέζος πρωθυπουργός, Li Keqiang, δήλωσε ότι η ηγεσία της χώρας δεν θα επιτρέψει η οικονομική ανάπτυξη να πέσει κάτω από το 7%. Σύμφωνα με τον Shen Minggao, επικεφαλής έρευνας για την επαρχία της Κίνας στη Citigroup, «Αν η Κίνα θέλει να μειώσει το χρέος της, τότε η ανάπτυξη πρέπει να είναι αργή. Τελικά, θα πρέπει να επιλέξουν».
* Αναδημοσίευση από την εφημερίδα "Κεφάλαιο" της 3ης Αυγούστου
Πηγή:www.capital.gr
