Του Νίκου Μελέτη
Ένας πραγματικός παροξυσμός, μια πραγματική τρέλα δείχνει να καταλαμβάνει την προσωπικότητα του Τούρκου ηγέτη Ταγίπ Ερντογάν, που εκδηλώνεται με ξεσπάσματα, αψυχολόγητες επιθέσεις κατά πάντων και επίκληση της συμμαχίας του με τον «θεό», δημιουργώντας ανησυχία και προβληματισμό στο εξωτερικό και ζυμώσεις στο εσώτερο, που ίσως προδιαγράφουν έστω και αχνά την αρχή του τέλους της διαδρομής του Τούρκου πολιτικού που ήδη έχει γράψει ιστορία.
Η μεγαλειώδης πορεία για τον ίδιο και την Τουρκία που είχε δρομολογήσει ο κ. Ερντογάν πριν ένα χρόνο, δεν φαίνεται να βρίσκει πλέον τις “ράγες” για να προχωρήσει, καθώς η εμμονή του (με την ενθάρρυνση του Αχμέτ Νταβουτογλου) να επιδιώξει για την Τουρκία ρόλο περιφερειακής δύναμης και ηγέτιδας χώρας στο σουνιτικό Ισλάμ αναδεικνύουν τις εσωτερικές αδυναμίες και αντιθέσεις της Τουρκίας και συγχρόνως την οδηγούν σε σύγκρουση με όλους τους γείτονες της και ακόμη πέραν αυτών.
Υιοθετώντας την θρησκεία ως μέσο και ταυτόχρονα σκοπό άσκησης εξωτερικής πολιτικής ο μετριοπαθής(;) ισλαμιστής Ταγίπ Ερντογάν εγκατέλειψε όπως τον κατηγορούν ήδη στο εσωτερικό, τα τουρκικά εθνικά συμφέροντα, με τον κίνδυνο να παρασυρθεί η χώρα του σε επικίνδυνες περιπέτειες.
Η κρίση στην Συρία, η εσωτερική αμφισβήτηση του με τα επεισόδια στο Γκεζί και τελικά το πραξικόπημα κατά του Μόρσι στην Αίγυπτο, ήταν τρία γεγονότα που κλόνισαν την πολιτική ηγεμονία και εξαφάνισαν τα τελευταία ψήγματα ψυχραιμίας και λογικής του Τούρκου ηγέτη.
Το τελευταίο ξέσπασμά του, που επέρριψε ευθύνες στο Ισραήλ για την ανατροπή του αιγύπτιου προέδρου Μόρσι, σήμανε καμπανάκι στην Δύση. Ο κ. Ερντογαν ανέφερε πως έχει στοιχεία για αυτή την εμπλοκή, τα οποία τελικά αποδείχθηκαν ότι ήταν απλώς η αναφορά του γάλλου φιλοσόφου Μπερνάρ Λεβί σε δημόσια συζήτηση το 2011 με την ισραηλινή πολιτικό Τζίπι Λίβνι, εναντίον της Μουσουλμανικής Αδελφότητας και του Μόρσι.
Υιοθετώντας με αυτή την ευκολία τις θεωρίες συνομωσίας, ο κ. Ερντογάν, υποχρέωσε ακόμη και έναν από τους τελευταίους υποστηρικτές του τον Μπάρακ Ομπαμα να αποδοκιμάσει τις δηλώσεις αυτές. Έξαλλου την Άνοιξη ο κ.Ομπαμα είχε με προσωπική παρέμβαση του συμβάλλει σε ένα πρώτο βήμα αποκατάστασης της έντασης μεταξύ Ισραήλ και Τουρκίας και τώρα είδε ξαφνικά τον Τούρκο ηγέτη να διαλύει ακόμη και αυτό το modus vivendi το οποίο είχε επιτευχθεί.
Η εμμονή του με το Ισραήλ που παραπέμπει στον φανατικό ισλαμικό αντισημιτισμό στερεί την Τουρκία από σημαντικές δυνατότητες, όπως αυτή της προοπτικής εξαγωγής του φυσικού αερίου της Ανατολικής Μεσογείου με αγωγούς προς το έδαφος της Τουρκίας. Αυτό όμως δεν φαίνεται να απασχολεί τον Ταγίπ Ερντογάν και τον θρησκευτικό προσανατολισμό της εξωτερικής πολιτικής.
Έξαλλου ο κ. Ερντογάν δεν πιστεύει ότι η Τουρκία οδηγείται σε απομόνωση, καθώς όπως κραύγαζε μπροστά σε μεγάλο πλήθος στην γενέτειρα του, την Ριζούντα στην Μαύρη Θάλασσα (φορώντας «παλαιομοδίτικο» σακάκι με σκούρο πράσινο καρό, που παραπέμπει στην ισλαμική μόδα) αποκάλυψε ότι «δεν έχουμε απομονωθεί γιατί στο πλευρό μας υπάρχει πρώτα ο θεός και μετά ο λαός…».
Όλο το προηγούμενο διάστημα με αφορμή την μη αντίδραση της Δύσης στην ανατροπή του Μόρσι, ο κ. Ερντογάν είχε εξαπολύσει μια άνευ ορίων επίθεση εναντίον της Ε.Ε. ενώ είχε στραφεί και εναντίον του Οργανισμού Ισλαμικής Διάσκεψης (όπου κεντρικό ρόλο έχει η Σαουδική Αραβία) για την παθητική στάση του στις εξελίξεις της Αιγύπτου.
Με αφορμή τις εξελίξεις στην Συρία ο κ. Ερντογάν αποδοκίμασε τον ΟΗΕ και εξήγγειλε την αναγκαιότητα δημιουργίας νέου οργανισμού προς αντικατάσταση του… ΟΗΕ.
Στο πρόσωπο του Μοχάμεντ Μόρσι, ο κ. Ερντογάν θεωρούσε ότι είχε βρει έναν σημαντικό σύμμαχο ώστε να δημιουργηθεί ένα σουνιτικος άξονας με πυλώνες την Άγκυρα και το Κάιρο, όπου φυσικά το πάνω χέρι θα είχε ο ίδιος μια και οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι δεν είχαν την εξωθεν καλή μαρτυρία. Η απάντηση ήρθε και από την Σαουδική Αραβία που στήριξε το πραξικόπημα αλλά και από την αιγυπτιακή κυβέρνηση που διεμήνυσε στον Τούρκο ηγέτη ότι όσο κι αν προσπαθήσει δεν θα μπορέσει ποτέ η Τουρκία να ηγηθεί του Αραβικού κόσμου.
Στην Συρία ο κ. Ερντογάν δίνει τον υπέρτατο αγώνα εναντίον του πρώην συμμάχου και προσωπικού φίλου του Άσαντ, ενώ στον χώρο της συριακής αντιπολίτευσης το πάνω χέρι παίρνει το παρακλάδι της Αλ Κάιντα, η οργάνωση Αλ Νούσρα. Η Άγκυρα δεν έδειχνε να ενοχλείται καθώς η Αλ Νούσρα είχε αναλάβει το ξεκαθάρισμα των Κούρδων της Συρίας. Όμως και αυτή η επιλογή ήταν αποτυχημένη. Οι Κούρδοι της Συρίας συσπειρώθηκαν απέναντι στην απειλή αυτή, υπό την αιγίδα του PYD διεκδικώντας αυτονομία στο Δυτικό Κουρδιστάν. Και η Τουρκία έμεινε εκτός των άλλων και με μια μικρή Αλ Κάιντα στα νότια σύνορά της, στην εκτροφή της οποίας συνέβαλλε η ίδια η τουρκική κυβέρνηση.
Και ο εφιάλτης του κουρδικού ξαναγύρισε για την Τουρκία πολύ πιο έντονος πια. Δίπλα στο αυτόνομο ιρακινό Κουρδιστάν που χρησιμοποίησε την Τουρκία για να απογαλακτισθεί ακόμη περισσότερο από την κεντρική εξουσία της Βαγδάτης, δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για την συγκρότηση μιας νέας αυτόνομης οντότητας στη βόρειο Συρία, που θα ελέγχεται όμως όχι από μετριοπαθείς Κούρδους αλλά από το PYD, που είναι «αδελφό» του PKK και έχει στενές σχέσεις με τον πρόεδρο Άσαντ (αν και οι Κούρδοι δεν φημίζονται για την συνέπεια και την σταθερότητα στις φιλίες και στις συμμαχίες τους).
Το μεγάλο σχέδιο του Ταγίπ Ερντογάν στο εσωτερικό, αυτό του εκδημοκρατισμού και της επίλυσης του κουρδικού προβλήματος δεν δείχνει να προχωρά. Το PKK έχοντας απαιτήσει σημαντικές παραχωρήσεις σε θεσμικό επίπεδο από τον κ. Ερντογάν προκειμένου οι ένοπλες ομάδες του να αποχωρήσουν στο Β. Ιράκ, εγκλώβισε τον Τούρκο πρωθυπουργό. Το PKK έχει ανά πάσα στιγμή την δυνατότητα να ανασυντάξει τις δυνάμεις του είτε στο Β. Ιράκ είτε στην Β. Συρία και στο εσωτερικό της Τουρκίας να κινητοποιήσει εκατομμύρια Κούρδων, ενώ ο κ. Ερντογάν οφείλει μέσα στον επόμενο μήνα να εκπληρώσει τις δεσμεύσεις που ανέλαβε, καθιστώντας πρακτικά τους κούρδους επίσημα και θεσμικά, συστατικό στοιχείο του τουρκικού κράτους. Όλα αυτά όμως είναι πια στον αέρα…
Την προηγούμενη Δευτέρα ο κ. Ερντογάν ασχολήθηκε και με αλλά «σοβαρά ζητήματα». Υποσχέθηκε ότι θα υπάρξουν στους Ολυμπιακούς Αγώνες (εάν δοθούν στην Κωνσταντινούπολη) ξεχωριστές πισίνες για άνδρες και γυναίκες…
Όλα έδειχναν να πηγαίνουν καλά για τον Ταγίπ Ερντογάν, μέχρι που ήρθε το Γκεζί, αποτελεσμα της αλαζονείας που του δημιούργησε η προσήλωσή του στο Ισλάμ, στην οθωμανική (και όχι τουρκική) κληρονομιά του και η αντίληψη περί «θεϊκής» αποστολής του.
Δεν είχε υπολογίσει ότι εκτός από το 50% των Τούρκων που τον ψήφισαν στις τελευταίες εκλογές υπάρχει και το υπόλοιπο 50%. Στην δική του αντίληψη περί δημοκρατίας αυτό το υπόλοιπο 50% δεν δικαιούται να έχει λόγο… Εκεί όλα άρχισαν να χάνονται για τον Ταγίπ Ερντογάν, καθώς τελικά δεν υπάρχει καλός ή κακός αυταρχισμός. Κάτι που έσπευσε να καταδείξει με έντονο και δημόσιο τρόπο ο άλλοτε σύμμαχός του Φετουλάχ Γκιουλέν. Και έδειξε να μην έχει αντιληφθεί ότι η επιλογή της Τουρκίας ως μοντέλου για τις αραβικές και μουσουλμανικές χώρες δεν έγινε τιμής ένεκεν, ούτε για να δικαιωθεί ο ίδιος. Το μοντέλο προέβλεπε ότι θα μπορούσε να γεφυρώσει το Ισλάμ με την Δημοκρατία. Την Δημοκρατία όμως για όλους και όχι μόνο για τους θρησκόληπτους φανατικούς οπαδούς…
(ΥΣΤΕΡΟΓΡΑΦΟ: Ο κ. Ερντογάν, όπως από διμήνου σας έχουμε ενημερώσει, δέχεται πλέον τις συμβουλές του δημοσιογράφου Γιγιτ Μπουλούτ που έχει αποφανθεί δημοσίως ότι κάποιοι απειλούν να δολοφονήσουν τον πρωθυπουργό της Τουρκίας με την… τηλεκίνηση).
Πηγή περιοδικό "Επίκαιρα"
