Του Γιώργου Καισάριου
Εξακολουθώ και εκτιμώ ότι τα πράγματα στη χώρα μας είναι οριακά, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι είμαστε καταδικασμένοι. Ο δρόμος είναι μεν πολύ δύσκολος, αλλά δεν σημαίνει ότι η επιστροφή στον σωστό δρόμο είναι αδύνατη.
Εδώ και πολλά χρόνια αισθάνομαι ότι ακολουθούμε έναν δρόμο που θα μας οδηγήσει στην καταστροφή. Και για όσους νομίζουν ότι καταστροφή είναι αυτό που βιώνουμε, σας πληροφορώ ότι ο λάκκος είναι πάρα πολύ βαθύς και κανείς μας δεν ξέρει που είναι ο πάτος.
Χωρίς να κάνω αναφορά σε συγκεκριμένα πρόσωπα, η άποψή μου είναι ότι οι περισσότεροι στην πολιτική ηγεσία:
* Είτε δεν έχουν ιδέα τι πρέπει να γίνει (όσον αφορά τον τομέα των θεσμικών αλλαγών),
* είτε δεν προλαβαίνουν να τις κάνουν, διότι διαχειρίζονται την καθημερινότητα (που ομολογώ ότι είναι ένα πολύ μεγάλο βάρος σήμερα),
*ή δεν μπορούν να κάνουν αυτές τις αλλαγές, διότι κάποιοι δεν τους αφήνουν, διότι δεν θεωρούν ότι αυτές οι αλλαγές είναι σημαντικές (εδώ έχω εντοπίσει πολλές τέτοιες περιπτώσεις).
Όπως και να έχει, σημασία έχει ότι αυτά που πρέπει να γίνουν, με σκοπό να έχουμε πιθανότητα για ένα καλύτερο αύριο, δεν βλέπω να γίνονται. Σημειώστε ότι αυτά που θα ήθελα να δω να γίνονται δεν θα προσφέρουν άμεση ανακούφιση, αλλά είναι προϋπόθεση για να ανακάμψουμε (αν υποθέσουμε ότι η Ευρώπη θα αναλάβει ορισμένα από αυτά που έγραψα χτες) τα επόμενα χρόνια.
Το πρωτογενές πλεόνασμα εξ ορισμού προκαλεί ύφεση. Πολλοί λένε ότι πρέπει να πετύχουμε πρωτογενές πλεόνασμα προκειμένου να τα βγάλουμε πέρα. Μια χώρα όμως που πετυχαίνει πρωτογενές πλεόνασμα, ουσιαστικά σημαίνει ότι αφαιρείται από την αγορά.
Ανάκαμψη είναι σχεδόν αδύνατον να επιτευχθεί και να υπάρξει πρωτογενές πλεόνασμα ταυτόχρονα. Ιδίως όταν οι τράπεζες έχουν ακόμα πρόβλημα, όταν οι επενδύσεις είναι ανύπαρκτες και όταν το κράτος βγάζει φωτογραφικά νομοσχέδια προκειμένου να εμποδίσει τους μετόχους μιας εταιρείας να πάνε κάπου αλλού.
Ανάκαμψη απαιτεί (εκτός από την αναδιάρθρωση αυτής της οικονομίας και βάζοντας στην άκρη το θέμα του μη βιώσιμου χρέους) θετικές ενέσεις ρευστότητας στην οικονομία για να αναπληρωθεί η ρευστότητα που έχει χαθεί.
Ο γενικότερος κανόνας είναι όταν η οικονομία είναι σε ύφεση, η κυβέρνηση έχει έλλειμμα και όταν η οικονομία αυξάνεται με ικανοποιητικούς ρυθμούς, η κυβέρνηση στοχεύει σε πλεόνασμα. Στην περίπτωση της Ελλάδος εμείς κάνουμε ακριβώς το αντίθετο. Τώρα πως θα μπορεί η οικονομία αυτή να δει αύξηση της οικονομικής δραστηριότητας (ανάπτυξη) ειλικρινά δεν ξέρω.
Σημειώστε όμως ότι δεν κατηγορώ την κυβέρνηση για αυτό, διότι δεν έχει επιλογές και δεν είναι στο χέρι της. Ούτε τους Ευρωπαίους κατηγορώ, διότι η δημοσιονομική προσαρμογή πρέπει να γίνει έτσι και αλλιώς (τα έχουμε πει πολλές φορές). Κατηγορώ όμως την κυβέρνηση ότι δεν έχει κάνει αρκετά στον τομέα των διαρθρωτικών αλλαγών, που θα βοηθήσουν την οικονομία να ανακάμψει μελλοντικά.
Και αν σε αυτό προσθέσουμε τους διάφορους τρελούς που έχει αυτή η βουλή, όπου όλοι τους είναι ενάντια σε οποιαδήποτε διαρθρωτική αλλαγή, ή τέλος πάντων σε κάποια λογική πρόταση και αλλαγή, τότε όπως αντιλαμβάνεστε η όποια προσπάθεια για αλλαγές γίνεται ακόμα δυσκολότερη.
Δυστυχώς αγαπητέ αναγνώστη, τα επόμενα χρόνια θα είναι δύσκολα. Ναι μεν η κυβέρνηση αυτή και η επόμενη θα καταφέρουν να σταθεροποιήσουν την κατάσταση και θα πάψει να αυξάνεται η ανεργία, αλλά όσον αφορά το πότε θα γυρίσουμε στο προ της κρίσης βιοτικό επίπεδο, δεν θα κρατούσα την αναπνοή μου…
Άρα ερχόμαστε ξανά στο επίμαχο θέμα του, ποιοι μπορεί να είναι αυτοί που θα κάνουν αυτές τις αλλαγές; Η απάντηση είναι ότι θα πρέπει να ψηφιστούν από τον ελληνικό λαό στη βουλή. Ναι μεν σήμερα υπάρχουν πρόσωπα στην πολιτική ηγεσία που θα ήθελαν αυτές τις αλλαγές (και στην κυβέρνηση), αλλά είναι πολλοί λίγοι για να ακουστούν ή για να μπορέσουν να επιβληθούν, πόσο μάλλον να μπορούν να δράσουν και να κάνουν τη διαφορά …
