Η άνοδος του ΑΚΡ έχει σοβαρά υπονομεύσει την πολιτική επιρροή του τουρκικού στρατού. Η θέα των κάποτε άτρωτων τούρκων στρατηγών στη φυλακή επιβεβαιώνει ότι η πολιτική ηγεσία της Τουρκίας έχει αντικαταστήσει το στρατιωτικό κατεστημένο.
Συνεργασία του Ελεύθερου Τύπου με την αμερικανική εταιρία αναλύσεων Startfor
Ένας μεγάλος σε μόνιμη επιστράτευση στρατός δεν μπορεί πλέοννα αποτελεί τον καταλληλότερο τρόπο για την Τουρκία για την προστασία των συμφερόντων της και την υπεράσπιση της έναντι εξωτερικών απειλών. Η Άγκυρα φαίνεται να το γνωρίζει, όταν στις 21 Οκτωβρίου ψήφισε να μειωθεί το χρονικό διάστημα των επιστρατευμένων στρατιωτών που οφείλουν να υπηρετούν. Το μέτρο, το οποίο θα τεθεί σε ισχύ από την 1η Ιανουαρίου, 2014, θα συρρικνώσει αποτελεσματικά το στρατό κατά 70.000 μέλη. Ο αριθμός αυτός δεν αποτελεί μικρή μείωση, λαμβάνοντας υπ ' όψιν ότι η Τουρκία, με 750.000 στρατιώτες του, διαθέτει τον δεύτερο μεγαλύτερο στρατό μεταξύ των μελών του ΝΑΤΟ. Πολιτικοί και οικονομικοί λόγοι έχουν οδηγήσει στην απόφαση της Άγκυρας, αλλά, τελικά, η κίνηση αντανακλά τις μεταβαλλόμενες γεωπολιτικές συνθήκες υπό τις οποίες βρίσκεται τώρα η Τουρκία.
Ανάλυση
Ιστορικά, η θέση και η γεωγραφία της Τουρκίας έχει καταστήσει αναγκαίο έναν ισχυρό στρατό. Ευρισκόμενη στο σταυροδρόμι μεταξύ Ασίας και Ευρώπης, η χώρα αποτελούσε μια καθοριστικής σημασίας περιοχή κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου. Το 1952, η Τουρκία έγινε μέλος του ΝΑΤΟ, που χρησίμευε ως το νοτιοδυτικό προπύργιο εναντίον του Συμφώνου της Βαρσοβίας. Τοποθετήθηκε πολύς στρατός, με την καθιέρωση της υποχρεωτικής θητείας για όλους τους Τούρκους. Αν και ο Ψυχρός Πόλεμος τελείωσε πριν από δύο δεκαετίες, η Τουρκία έχει διατηρήσει την πρακτική αυτή.
Η στρατολόγηση είναι υποχρεωτική από το τουρκικό σύνταγμα, αλλά ο νομοθέτης καθορίζει το πώς θα τίθεται σε ισχύ. Επί του παρόντος, ένας υγιής τούρκος, χωρίς τριτοβάθμια εκπαίδευση υπηρετεί για 15 μήνες. Πριν από το 2003, η ελάχιστη θητεία ήταν 18 μήνες. Η επικείμενη αλλαγή θα μειώσει την θητεία σε 12 μήνες. Φυσικά, υπάρχουν ορισμένες εξαιρέσεις. Οι άνδρες με τριτοβάθμια εκπαίδευση έχουν μικρότερη θητεία από έξι έως 12 μήνες, ενώ άνδρες πάνω από την ηλικία των 30 ετών μπορούν να εξαγοράσουν την θητεία τους.
Παρά τις εξαιρέσεις, οι στρατεύσιμοι αποτελούν την πλειοψηφία των Τούρκων στρατιωτών, που φτάνουν περίπου τις 500.000. Με τόση σύντομη θητεία, πολλοί στρατευμένοι δεν καταφέρνουν να αποκτήσουν εμπειρία μετά την βασική τους εκπαίδευση. Ως αποτέλεσμα, ο τουρκικός στρατός έχει ένα μικρό επαγγελματικό πυρήνα που αυξάνεται με ελαφρώς εκπαιδευμένες δυνάμεις.
Παλαιές δομές, νέες απειλές
Αυτή η δομή είχε νόημα κατά τη διάρκεια τουΨυχρού Πολέμου, όταν η Τουρκία αντιμετώπιζε τον -με παρόμοια δομή- στρατό της Σοβιετικής Ένωσης και όσων την υποστήριζαν. Κινητοποιώντας έναν ολόκληρο πληθυσμό, ακόμη και τους ελαφρά εκπαιδευμένους στρατιώτες όταν υπήρχε ανάγκη, σίγουρα έχει τα πλεονεκτήματά του. Όμως οι καιροί έχουν αλλάξει, όπως αντίστοιχα και οι πρωταρχικές στρατηγικού χαρακτήρα απειλές για την Τουρκία. Τότε η χώρα βρέθηκε αντιμέτωπη με την προοπτική μιας σοβιετικής εισβολής, τώρα μάχεται την εγχώρια τρομοκρατία, τους Κούρδους αντάρτες, και πιο πρόσφατα, τα θέματα των συνόρων με την γειτονική Συρία, που ακόμα βρίσκεται στη δίνη του εμφυλίου πολέμου. Μικρότερες, πιο ευέλικτες επαγγελματικές δυνάμεις, μαζί με τις παραστρατιωτικές δυνάμεις της Τουρκίας, είναι καταλληλότερες για την αντιμετώπιση της ανησυχίας που υπάρχει για την ασφάλεια.
Ωστόσο, οι δομές των δυνάμεων δεν καθορίζονται μόνο από τις απειλές. Για δεκαετίες, ο τουρκικός στρατός ενήργησε ως θεματοφύλακας των κεμαλικών αρχών, στις οποίες βασίστηκε η ίδρυση της χώρας. Διατηρώντας ένα μεγάλο μόνιμο στρατό βοήθησε στην επέκταση της στρατιωτικής επιρροής στις πολιτικές υποθέσεις του κράτους. Όμως, η άνοδος και η πολιτική ενοποίηση του κυβερνώντος Κόμματος της Δικαιοσύνης και της Ανάπτυξης κατά την τελευταία δεκαετία έχει σοβαρά υπονομεύσει την πολιτική επιρροή του τουρκικού στρατού. Η απλή θέα των κάποτε άτρωτων τούρκων στρατηγών στη φυλακή επιβεβαιώνει ότι η πολιτική ηγεσία της Τουρκίας έχει αντικαταστήσει το στρατιωτικό κατεστημένο.
Είναι σαφές ότι υπάρχειένα πολιτικό στοιχείο στην μεταρρύθμιση του στρατού, όπως αποδεικνύεται από την πολιτική εξυγίανση του κόμματος της Δικαιοσύνης και της ανάπτυξης και της επιτακτικής ανάγκης του να περιορίσει την επιρροή του στρατού. Εξίσου σημαντικό, οι προεδρικές εκλογές, που θα γίνουν το 2014 και γενικές εκλογές, το 2015. Η ανάγκη για μια καθορισμένη στρατιωτική θητεία είναι πιθανό να δώσει στο κυβερνών κόμμα ένα σημαντικό πολιτικό κεφάλαιο μεταξύ των ψηφοφόρων, πολλοί από τους οποίους θα προτιμούσαν να σπουδάσουν, να εργαστούν και να κερδίσουν τα προς το ζην, παρά να επιδίδονται σε μια όλο και πιο αρχαϊστική κοινωνική υπηρεσία.
Πέρα απότις πολιτικές σκοπιμότητες, ο εκσυγχρονισμός του στρατού και οι ολοένα και μεγαλύτερες δυνατότητες της στρατιωτικής τεχνολογίας απατούν ώστε δομές του στρατού να διατηρούν ένα άριστα εκπαιδευμένο, επαγγελματικό προσωπικό. Οι νέες τεχνολογίες και το απαιτούμενο προσωπικό που τις χειρίζεται απαιτεί περισσότερο χρόνο και περισσότερα χρήματα. Το σημερινό μοντέλο του στρατού δεν καλύπτει επαρκώς αυτές τις απαιτήσεις. Ως εκ τούτου, ο στρατός μετατρέπεται σε μια μικρότερη, καλύτερα καταρτισμένη και πιο ακριβή κατά κεφαλήν επαγγελματική δύναμη που υποστηρίζεται από υψηλότερης εμβέλειας τεχνολογικές πλατφόρμες.
Αυτός ο μετασχηματισμός κατά πάσα πιθανότητα θα συνεχιστεί στο προσεχές μέλλον. Η υποχρεωτική στράτευση θα τροποποιηθεί σε σημείο που να αντιμετωπίζει την εξάλειψη της, η οποία θα απαιτούσε πιθανόν μια συνταγματική τροποποίηση. Άλλες χώρες που έχουν υποστεί παρόμοιες τροποποιήσεις, συμπεριλαμβανομένων των πρώην μελών του Συμφώνου της Βαρσοβίας που εντάχθηκαν αργότερα στο ΝΑΤΟ, έχουν μάθει ότι αυτή η διαδικασία μπορεί να πάρει δεκαετίες για να ολοκληρωθεί και ότι ένας μικρότερος στρατός δεν είναι απαραίτητα και πιο φτηνός
