Παρότι εσωτερικά πληγωμένος στο ηθικό πεδίο, ο Ερτογάν θα παραμείνει κυρίαρχος στο πολιτικό παιγνίδι στο άμεσο διάστημα
του Μάριου Ευρυβιάδη
Στήν ισλαμοκρατούμενη πλέον Τουρκία ο για μιά δεκαετία και βάλε απόλυτος δεσπότης, θριαμβευτής τριών εθνικών εκλογών και δαμαστής της στρατογραφιoκρατίας και του κεμαλισμού, πρωθυπουργός Ταγίπ Ερτογάν, υπέστη σημαντικό όχι όμως θανάσιμο πολιτικό πλήγμα. Και η ζημιά του έγινε εκεί που διακήρυττε με κάθε ευκαιρία την ανωτερότητα του ως πιστός μουσουλμάνος–σε ζητήματα δικαιοσύνης και ηθικής τάξης.
Το Ισλάμ , ως σύστημα αξιών έχει την δικαιοσύνη και την απονομή της ως το ύψιστο επίγειο αγαθό της κοινότητας των πιστών. Το δε πολιτικό Ισλάμ των Ερπαγκάν και Ερτογάν, πρέπει να υπενθυμίσουμε, κυριάρχησε και μεθοδικά ευνούχισε πολιτικά την Κεμαλική τάξη σε μια εκστρατεία που σύνθημα της ήταν η φράση "Καθαρά Χέρια"( Temiz Eller). Και επειδή η Κεμαλική τάξη ήταν βουτηγμένη στη διαφθορά και την αδικία απώλεσε το ηθικό πεδίο της μάχης και, μαζί, την πολιτική εξουσία στους Ισλαμιστές. Ακριβώς όμως επειδή η εξουσία διαφθείρει ήταν θέμα χρόνου τα "Καθαρά Χέρια"της ισλαμοπαρέας του Ταγίπ να βουτηχθούν και αυτά στη βρωμιά και τή λάσπη της διαφθοράς και της αδικίας. Όπως και έγινε.
Μαζί με την ηθική καταβαράθρωση απομυθοποιήθηκε και το περιβόητο και πολυδιαφημιζόμενο made in Washington μεταψυχροπολεμικό τουρκικό "ισλαμικό μοντέλο". Αυτό που, πρέπει να υπενθυμίσουμε και πάλι, αντικατέστησε το άλλο επίσης περιβόητο, πολυδιαφημιζόμενο και πάλι made in Washington, "κεμαλο-κοσμικό μοντέλο"της μεταπολεμικής εποχής του Ψυχρού Πολέμου .
Είναι υψίστης πολιτικής και στρατηγικής σημασίας, ιδιαίτερα για τα δικά μας συμφέροντα, η επι των ημερών Ερτογάν καταβαράθρωση του τουρκικού "μοντέλού"και κατά συνέπεια της δυτικό-κατασκευασμένης εικόνας της Τουρκίας. Για μισό και πλέον αιώνα η Τουρκία ως "μοντέλο" πολιτικής (δηλαδή, "δημοκρατικής
") και οικονομικής (δηλαδή "φιλελεύθερης") ανάπτυξης για τα Αφρό-Ασιατικά και μουσουλμανικά κράτη, λειτούργησε ως το κατ´εξοχή στρατηγικό εργαλείο "ήπιας ισχύος" της Ουάσινγκτον και της Τουρκίας. Στην διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου η στρατηγική αυτή λειτούργησε με αντίπαλο τη Σοβιετική Ένωση και το δικό της σοσιαλιστικό και κρατοκεντρικό μοντέλο , ενώ μεταψυχροπολεμικά έχοντας ως αντίπαλο το ριζοσπαστικό Ισλάμ και τις θεοκεντρικές του αξιώσεις.
Προσφερόμενο και ως γέφυρα μεταξύ των δυτικών και μη-δυτικών πολιτισμών, το "μοντέλο"-Τουρκία "πουλούσε"ως ζωντανό και, τελευταία οικονομικά δυναμικό , παράδειγμα καθώς επίσης και ως τρανή απόδειξη για το εσφαλμένο της θεωρίας του Χάντικτον για τη "σύγκρουση των πολιτισμών". Και δεν είναι καθόλου τυχαίο το γεγονός οτι η Τουρκία υπήρξε ο μεγαλύτερος αποδέκτης ξένης οικονομικής και στρατιωτικής βοήθειας, μεταπολεμικά, απο οιανδήποτε άλλη χώρα στο κόσμο συμπεριλαμβανομένου και του Ισραήλ! Σήμερα όμως, και αποκαλυπτόμενο, το ισλαμικό καθεστώς του Ερτογάν χάνει τη εσωτερική νομιμοποίητική του βάση . Ως δε συνέπεια των απανωτών λανθασμένων επιλογών του σε ζητήματα εξωτερικής
πολιτικής, οπως και της διπροσωπίας του, χάνει και τα ερείσματα του στο αραβικό κυρίως κόσμο, εκει ακριβώς που φιλοδοξούσε να κυριαρχήσει με το "παράδειγμα "του. Για τη δική μας πλευρά η εξέλιξη αυτή είναι πολιτικά ανεκτίμητη εάν γίνει σωστής εκμετάλλευσης ως μέρος μιάς δικής μας στρατηγικής αναθεώρησης.
Παρότι εσωτερικά πληγωμένος στο ηθικό πεδίο, ο Ερτογάν θα παραμείνει κυρίαρχος στο πολιτικό παιγνίδι στο άμεσο διάστημα. Η εκτίμηση μου είναι οτι θα κυριαρχήσει και του κατεξοχή αντιπάλου του στο πεδίο αυτό, του "εξόριστου"στις ΗΠΑ μουσουλμάνου διανοούμενου-δάσκαλου, του περιβόητου Φετουλάχ Γκιουλέν. Ο τελευταίος υπήρξε εργαλειακός σύμμαχος του Ερτογάν οταν και οι δύο πολεμούσαν τον κοινό εχθρό τους, τους κοσμικούς Κεμαλιστές. Τώρα είναι θανάσιμοι αντίπαλοι για τη μουσουλμανική πίστη των Τούρκων, οπως και τον έλεγχο της εξουσίας που εκφράζεται και με την προσωπική και κομματική διαφθορά. Αλλά ο ένας βρίσκεται χιλιάδες μίλια μακριά ενώ ο άλλος ελέγχει το "δεβλέτι"και το μακρύ του βρώμικο κρατικό χέρι. Και το παραγματικά αδύναμο στοιχείο κάθε εξουσίας, που είναι η οικονομία, παράγει ακόμη πλούτο υπέρ του Ερτογάν. Διαμορφώνεται είναι γεγονός μια ακόμη εργαλειακή "συμμαχία"μεταξύ των πρώην εχθρών, των Γκιούλλενιστών" και των Κεμαλιστών κατά του Ερτογάν, στη οποία πολλοί στη Δύση και στο Ισραήλ βασίζονται οτι θα ανατρέψει τον Ερτογάν. Ένα εκδηλωθεί δυναμικά εναντίον του Ερτογάν μια τέτοια συμμαχία ένα είναι σίγουρο: η Τουρκία θα αιματοκυλισθεί με οτι αυτό συνεπάγεται.
Σε ζητήματα εξωτερικής πολιτικής θα πρέπει η δική μας πλευρά ν´ αντλήσει κάποια σοβαρά μαθήματα απο τις εμπειρίες των ισλαμιστών. Το πρώτο και βασικό είναι οτι κάθε άλλο παρά έχουν "στρατηγική" οι Τούρκοι . "Αρπακολίζοντας" είναι που οδεύουν. "Κάνοντας και βλέποντας" είναι και η στρατηγική τους και οι συναφείς τακτικές τους. Αυτό αποδεικνύει το φιάσκο του νεο-οθωμανισμού (της πολιτικά και κοινωνιολογικά διεστραμμένης αντίληψης οτι τα θύματα ηταν ευχαριστημένα με τους θύτες τους και τους αναπολούν ), του "στρατηγικού βάθους", και της πολιτικής των "μηδενικών προβλημάτων". Οταν ο "αρπακολισμός" παντρεύεται με την αλαζονεία και την παρανοϊκότητα, κύρια χαρακτηριστικά της εξωτερικής πολιτικής των ισλαμιστών, το αποτέλεσμα καταλήγει να είναι αυτό που προέβλεψε ο αμερικανός πρέσβης στην Άγκυρα , James Jeffrey το 2010, και το γνωρίζουμε απο τα Wikιleaks: οτι οι ισλαμιστές φιλοδοξούν να έχουν εξωτερική πολιτική μεγέθους και ποιότητας Ρόλς Ρόις αλλά οι δυνατότητες τους είναι επιπέδου Φόρτ.
Ο μεγαλοϊδεατισμός των Τούρκο-ισλαμιστών και οι φιλοδοξίες τους να ηγεμονεύσουν όλων των περιφερειακών τους γειτόνων, με εντυπωσιακά παράδειγμα τα αποτυχίας την Συρία και την Αίγυπτο, εχει καταρρεύσει σε όλα τα μέτωπα πλην πιθανώς ενός, του δικού μας . Και οπως επανειλημμένα εχει επισημάνει ο Παναγιώτης ´Ηφαιστος, εκει που πιθανό να δικαιωθούν οι νεο-Οθωμανοί κοπής Νταβούτογλου για πρώτη και τελευταία φορα , είναι έναντι σε Ελλάδα και Κύπρο.
Η Αθήνα έχει δυστυχώς, απο εποχής της "ισχυράς" Ελλάδας του μεγάλου εκσυχρονι στή Σημίτη, εισέλθει σε διαδικασία "φιλανδοποίησης" (προσαρμογής) της πολιτικής της έναντι της ´Αγκυρας. Τελευταίο δείγμα γραφής τέτοιας συμπεριφοράς καταγράφεται αυτή του ΥΠΕΞ Βενιζέλου , που ανταγωνίζεται τον γραφικό Δρούτσα σε υποκλίσεις και χαριεντισμούς, κάθε φορά που ανταμώνεται με τον Νταβούτογλου. Την δε Κύπρο οι Τούρκοι δεν τη αντιλαμβάνονται και δεν την αποδέχονται ως συγκροτημένο κράτος, παρά μόνο ως δική τους εσαεί σατραπεία. Αυτό και μόνο επιβάλει μια αντιμετώπιση της Τουρκίας διαμετρικά αντίθετη με αυτή που ακολουθείται απο τους σημαιοφόρους της δικοινοτικής διζωνικής ομοσπονδίας.
Εφόσον η δική μας πλευρά, κυρίως η Αθήνα, απελευθερωθεί απο τα λογής λογής φοβικά της σύνδρομα και αρθρώσει αυτόφωτη εξωτερική πολιτική, θα διαπιστώσει οτι μπορεί να διαχειριστεί αποτελεσματικά την Άγκυρα. Αυτό καταδεικνύεται απο τα αποτελέσματα της τουρκικής εξωτερικης της τελευταίας τριετίας.
Είναι ακριβώς απο την τελευταία διαπίστωση που πρέπει να αντληθεί το δεύτερο μάθημα. Αυτό είναι η ταχύτητα με τη οποία η Άγκυρα έκανε όπισθεν και πισωγύρισε σ´όλα σχεδόν τα ζητήματα εξωτερικής πολιτικής, οταν διαπίστωσε οτι οι φιλοδοξίες της βρισκόντουσαν σε σύγκρουση με την πραγματικότα γύρω της. Στα περιφερειακά ζητήματα που τη αφορούσαν είδε να περιθωριοποίηται απο τη Ρωσία, το Ιράν τις ΗΠΑ, την ΕΕ , το Ισραήλ ακόμη και απο την Αίγυπτο. Αναγκάσθηκε ετσι να αποδεχθεί οτι δεν μπορεί να καθορίσει το μέλλον της Συρίας, για παράδειγμα . Μάλιστα στη περίπτωση μια αιμάσσουσας Συρίας αναγκάσθηκε να ζητήσει και Νατοϊκή αρωγή! Όπως επίσης εξαναγκάζεται να παραδεχθεί, με τις πρόσφατες αναστροφές του ο μεγάλος μάγιστρος του νεο-οθωμανισμού Νταβούτογλου, οτι η διεθνής πολιτική δεν είναι απλοϊκή αλλά πολυσύνθετη και δεν καθορίζεται απο όγκο , στρατιωτική ισχύ, αλαζονεία και προπαγάνδα . Εάν έτσι είχαν τα πράγματα οι αμερικάνοι θα είχαν φύγει νικητές απο το Βιετνάμ και οι Σοβιετικοί απο το Αφγανιστάν. Και στη Κύπρο θα επικρατούσε πρό πολλού μια Τούρκο-οθωμανική "ειρήνη". Ούτε κάν το δικό της μέλλον δεν μπορεί να καθορίσει η Μπουγιούκ Τουρκία.
Με όπλα τη πολιτική βούληση, με θεσμικά εργαλεία που προκύπτουν απο το διεθνές σύστημα και απο πολυμερείς και διμερείς συμμαχίες και συνασπισμούς, Ελλάδα και Κύπρος μπορούν να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά τον αναθεωριτισμό και ηγεμονισμό της Άγκυρας. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι να πιστεύψουν οι ταγοί τους οτι τα κράτη τους είναι κυρίαρχα υποκείμενα και οτι εχουν εθνικά συμφέροντα που πρέπει να υπερασπιστούν .
