Συνεργασία του αμερικανικού ινστιτούτου με τον Τύπο της Κυριακής
Του Jacob Funk Kirkegaard *
Η εκλογή του Jean-ClaudeJunckerως νέου προέδρου του ευρωπαϊκού κοινοβουλίου δεν αποτελεί το μόνο επίτευγμα των ευρωπαίων ηγετών. Υπάρχουν επίσης σημαντικές εξελίξεις σε θέματα εξωτερικής και οικονομικής πολιτικής.
Ο Βρετανός Πρωθυπουργός DavidCameronκαι ο Ούγγρος πρωθυπουργός VictorOrbanήταν οι μόνοι ηγέτες που ήταν αντίθετοι στην εκλογή Γιούνκερ. Ο Κάμερον που δεν κατάφερε να μπλοκάρει την δημοσιονομική Συνθήκη του 2011, φαίνεται ότι βρήκε την ευκαιρία να θέσει μια σειρά εσωτερικά πολιτικά ζητήματα. Μπορεί οι ενέργειές του να απογοήτευσαν τους ευρωπαίους εταίρους, ωστόσο η κριτική του για την διαδικασία εκλογής έχει σημαντική αξία.
Οι ίδιοι οι ευρωπαίοι ηγέτες εμμέσως αναγνώρισαν την ανησυχία του. Δηλώνοντας ότι "το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο" θα εξετάσει την διαδικασία για τον διορισμό του προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το μέλλον, σεβόμενο της ευρωπαϊκές συνθήκες", οι ευρωπαίοι ηγέτες επεσήμαναν την δυσαρέσκειά τους για το γεγονός ότι ξεγελάστηκαν από το Ευρωπαϊκό κοινοβούλιο για την εκλογή Γιούνκερ. Θα θελήσουν να αλλάξουν την διαδικασία προκειμένου να διασφαλιστεί η νομιμότητά της, ενισχύοντας την δική τους πολιτική επιρροή. Ωστόσο, είναι αμφισβητήσιμο το αν οι εθνικοί ηγέτες μπορούν να ανακτήσουν μέρος της δυνατότητας για λήψη αποφάσεων. Στην Ευρωπαϊκή πολιτική, υπάρχει ισχύς σε αυτό που αποτελεί προηγούμενο, και δεν υφίσταται -οπότε- εμφανής λόγος συμβιβασμού για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Η αλλαγή της διαδικασίας του Spitzenkandidat, στην οποία τα πολιτικά κόμματα τοποθέτησαν τους υποψηφίους για την προεδρία στις βουλευτικές εκλογές, θα πρέπει πιθανότατα να γίνει σε επίπεδο ευρωπαϊκού κόμματος, όπου οι εθνικοί ηγέτες έχουν ακόμα την εξουσία. Αυτή τη φορά, οι ευρωπαίοι ηγέτες βρήκαν πιο βολικό να αποφύγουν μια παρατεταμένη σύγκρουση, διορίζοντας κάποιον που όλοι γνώριζαν.
OΚάμερον προειδοποίησε ότι με την επιλογή Γιούνκερ θα είναι δύσκολο να μείνει η Βρετανία στην ΕΕ. Κάποια μέλη του κόμματός του πρότειναν ότι ίσως θα πρέπει σε ένα μελλοντικό δημοψήφισμα να κάνουν εκστρατεία ενάντια στην παραμονή στην ΕΕ. Στο τέλος, όμως, ο Κάμερον δεν θα έχει άλλη η επιλογή από το να προτιμήσει να παραμείνει στην Ευρώπη, αν θέλει να διατηρήσει τους Συντηρητικούς ως ένα αξιόπιστο -υπέρ του επιχειρηματικού κόσμου- κόμμα. Οποιαδήποτε πίεση και αν αντιμετωπίζει από το κόμμα των Ανεξάρτητων, η πολιτική πραγματικότητα είναι ότι το κόστος μια βρετανικής εξόδου από την ΕΕ θα ήταν υψηλό. Παραμένοντας στο πολιτικό περιθώριο για όσο το δυνατό περισσότερο, οι περισσότερες βρετανικές επιχειρήσεις θα προτιμήσουν στο τέλος την παραμονή στην ΕΕ. Εάν επιλέξει να στραφεί κατά της ΕΕ, ο Κάμερον θα διακινδυνεύσει την διάσπαση της βάση του, όπως ακριβώς έγινε με την κίνηση των αμερικανών "συντηρητικών".
Για την αντιπολίτευση ο Κάμερον, διαθέτει πολλά κοινά με τον Γιούνκερ. Και οι δύο έχουν καταφέρει οι οικονομίες τους να εξαρτώνται από την βιομηχανία των οικονομικών υπηρεσιών. Έχοντας έρθει σε αντίθεση με τις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες και τους κανονισμούς φορολογικής διαφάνειας στο Λουξεμβούργο, όπου υπηρέτησε ως πρωθυπουργός, ο κ. Junckerείναιμάλλον απίθανο να εξαπολύσει μια νέα επίθεση (περί ρυθμίσεων) εναντίον του Λονδίνου.
Επιπλέον, οι Συντηρητικοί του Κάμερον έχουν διατηρήσει την προεδρία της Επιτροπή Εσωτερικής Αγοράς και Προστασίας των Καταναλωτών, της οποίας θα ηγείται η για δεύτερη θητεία βουλευτής, Βίκυ Φόρντ. Αν συμφωνήσει ο Γιούνκερ και οι άλλοι ηγέτες το χαρτοφυλάκιο για τις Εσωτερικές Αγορές στην νέα Ευρωπαϊκή Επιτροπή μπορεί να δοθεί σε έναν αξιόπιστο, μη ευρωσκεπτικιστή βρετανό. Το Συντηρητικό κόμμα τότε θα μπορούσε να ελέγχει δυο σημαντικές θέσεις που σχετίζονται με την εσωτερική αγορά της ΕΕ, το βασικό ζήτημα που έχει υποσχεθεί ο Κάμερον να προωθήσει για να βοηθήσει την Βρετανία να παραμείνει στην ΕΕ. Υπάρχουν, συνεπώς, πολλοί τρόποι με τους οποίους ο Κάμερον, ο Γιούνκερ, και άλλοι ηγέτες μπορούν να συνεργαστούν.
Επανεξέταση των νέων δημοσιονομικών κανόνων της ΕΕ
Οι ευρωπαίοι ηγέτες επέλυσαν επίσης την διαφορά μεταξύ της νέαςκυβέρνησης του ιταλού πρωθυπουργού Matteo Renzi και της Γερμανίας για την ερμηνεία των πρόσφατα αναθεωρημένων δημοσιονομικών κανόνων της ΕΈ. Στο ανακοινωθέν τους, σημείωσαν ότι «οι δυνατότητες που προσφέρονται από το υφιστάμενο δημοσιονομικό πλαίσιο της ΕΕ για την εξισορρόπηση της δημοσιονομικής πειθαρχίας με την ανάγκη ενίσχυσης της ανάπτυξης" και πρόσθεσαν: "Πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που ενισχύουν την ανάπτυξη και βελτιώνουν την δημοσιονομική βιωσιμότητα, μέσω -μεταξύ άλλων- της κατάλληλης αξιολόγησης των δημοσιονομικών μέτρων και των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, χρησιμοποιώντας με τον καλύτερο τρόπο την ευελιξία που παρέχεται από το κανόνες του υπάρχοντος Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης".
Τα όσα λέει το ανακοινωθέν δίνουν στο Ρέντσι, που θέλει να χαλαρώσει την δημοσιονομική πολιτική, κάποιο περιθώριο να το κάνει, έστω και αν η Γερμανία ισχυρίζεται ότι οι κανόνες δεν έχουν αλλάξει. Εν πάση περιπτώσει, επειδή οι νέοι κανόνες του ΣΣΑ δεν έχουν εφαρμοστεί ή ερμηνευτεί λεπτομερώς, ο ισχυρισμός της Γερμανίας είναι άνευ σημασίας. Με την πολιτική στήριξη της ΕΕ για χαλαρότερη δημοσιονομική πολιτική μέσω πρωτοβουλιών, φιλικών προς τους επενδυτές, η Ιταλία θα μπορούσε εύκολα να χάσει κάποιους από τους δημοσιονομικούς στόχους στο μέλλον. Αν ο Ρέντσι πραγματοποιήσει την υπόσχεσή του να κάνει διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, κανείς στις Βρυξέλλες δεν θα του επιβάλει κυρώσεις για την παραβίαση των δημοσιονομικών κανόνων. Ακόμα και αν προσπαθήσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το Συμβούλιο θα το μπλοκάρει.
Το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο 2014
Οι ευρωπαίοι ηγέτες, με την έγκρισή τους, "σε γενικές γραμμές υποστήριξαν" την πρόοδο της διαρθρωτικής προσαρμογής που έκανε ο καθένας τους την περασμένη χρονιά, στο πλαίσιο της διαδικασίας, του "Ευρωπαϊκού Εξαμήνου" που θεσπίστηκε πρόσφατα και αποσκοπεί στην διασφάλιση ότι η ΕΕ θα πετύχει μέχρι το 2020 τους πέντε στόχους: 75% της απασχόλησης των εργαζομένων σε ηλικία μεταξύ 20-64 ετών, δαπάνες του 3% του ΑΕΠ για έρευνα και ανάπτυξη, 20% της ενέργειας να προέρχεται από ανανεώσιμες πηγές και αύξηση 20% της ενεργειακής απόδοσης, μείωση της πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου σε ποσοστό λιγότερο του 10% και διασφάλιση του 40% αποφοίτησης από την τριτοβάθμια εκπαίδευση σε ηλικίες 30-33 ετών, και μείωση του αριθμού των Ευρωπαίων κατά 20 εκατ. που βρίσκονται ήδη ή είναι κοντά στο όριο της φτώχειας. Το γεγονός ότι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο δεν μπήκε στον κόπο να προβεί σε περαιτέρω ενέργειες για το σημαντικό αυτό θέμα, παρά την εξαιρετικά άνιση διαρθρωτική προσαρμογή στα κράτη μέλη, αναδεικνύει το έλλειμμα εφαρμογής του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου.
Τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου κάνουν σαφή την αναντιστοιχία μεταξύ των δηλωμένων στόχων της ΕΕ, τις συγκεκριμένες ανά χώρα συστάσεις, και την πραγματική πρόοδο των μεταρρυθμίσεων στα κράτη μέλη. Αν δεν υπήρχε η οικονομική κρίση, το "Ευρωπαϊκό Εξάμηνο" δεν θα μπορούσε να βελτιώσει την εφαρμογή της δημοσιονομικής προσαρμογής σε επίπεδο κρατών-μελών, ή την απαξιωμένη ανοιχτή μέθοδο του συντονισμού και τους τρόπους της κοινωνικής πίεσης στις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις. Η ΕΕ παραμένει σε αυτόν τον τομέα χωρίς συντονισμένη πολιτική.
*Αναλυτής του Ινστιτούτου Peterson(www.piie.com)
