Φάκελος Κύπρου: Ολόκληρο το πόρισμα της Μειοψηφίας της Εξεταστικής Επιτροπής της Βουλής των Ελλήνων

MEPOΣ Β

Με το ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙΕ' ξεκινά η παράθεση των απόψεων της μειοψηφίας -σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 148 παρ. 1 του κανονισμού της Βουλής – των βουλευτών της εξεταστικής επιτροπής για το Κυπριακό για τα Κεφάλαια Α' έως ΙΔ.

OFFICIAL DOCUMENT ΕΠΙΣΗΜΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΤΟΥ ΠΟΡΙΣΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΟΠΩΣ ΚΑΤΑΧΩΡΗΘΗΚΕ ΚΑΙ ΕΠΙΚΥΡΩΘΗΚΕ ΣΤΑ ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΤΗΣ ΟΛΟΜΕΛΕΙΑΣ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ ΤΗΣ 31^ΗΣΟΚΤΩΒΡΙΟΥ1988

Στην υποενότητα Ι. περιλαμβάνεται η ΠΡΟΤΑΣΗ του ανεξάρτητου βουλευτή επικρατείας Νικολάου Στ. Ψαρουδάκη, ο οποίος επικεντρώνεται στο κεφάλαιο ΙΑ του πορίσματος της εξεταστικής επιτροπής για τον ΑΤΤΙΛΑ ΙΙ. Ο βουλευτής Ψαρουδάκης, αν και αποδέχεται τα όσα λέει το πόρισμα-της τότε κυβερνητικής πλειοψηφίας της ΚΟ του ΠΑΣΟΚ- για τις ευθύνες του Υπουργού Άμυνας Ευ. Αβέρωφ, της ηγεσίας των Ενόπλων Δυνάμεων, των Άγγλων, των Αμερικανών και της Τουρκίας, θεωρεί ότι το πόρισμα παραλείπει να κατονομάσει τον Κων. Καραμανλή ως τον κύριο ένοχο της κυπριακής τραγωδίας. Χαρακτηρίζει μάλιστα "κραυγαλέα" την ευθύνη του τότε πρωθυπουργού, επισημαίνοντας χαρακτηριστικά ότι "το πόρισμα που τον απαλλάσσει θα πάσχει εσαεί, κάτι που η πλειοψηφία δεν μπορεί να αγνοήσει". Και παραθέτει μια σειρά από λόγους, προκειμένου να υποστηρίξει την άποψη του ότι ο Κων. Καραμανλής έχει τεράστιες ευθύνες για τον ΑΤΤΙΛΑ ΙΙ. Λέει χαρακτηριστικά: "Ο κ. Καραμανλής δεν είχε την πολιτική βούληση της βοήθειας των μαχόμενων δυνάμεων της Κύπρου και επιστρατεύει όλες τις προφάσεις που ήταν δυνατό να ευρεθούν, για να δικαιολογήσει την πολιτική του. Αυτό είναι ολοφάνερο και στα λόγια του και στις αλλοπρόσαλλες ενέργειές του και του ιδίου και των συνεργατών των", και συνεχίζει "Γι' αυτό ο κ. Καραμανλής είναι βαρύτατα υπόλογος απέναντι στη γενιά μας και στην ιστορία. Στάθηκε ανίκανος να αρθεί στο ύψος των περιστάσεων, να φέρει το πνεύμα της εθνικής ενότητας και ανάτασης. Ήρθε ως κλέφτης της εξουσίας και ως κλέφτης εσκέπτετο τη διατήρησή της και όχι ως εθνικός ηγέτης, που βλέπει μπροστά, εμπνέει και οδηγεί το έθνος στο δρόμο της ιστορίας του".

Στην συνέχεια, ακολουθούν οι απόψεις του Αν. Παπαληγούρα που αναπτύχθηκαν προφορικά κατά τη συζήτηση της 30/10/1988, και αναφέρονται στην υπόθεση του σχηματισμού της Μεραρχίας. Ακολουθεί η ΓΝΩΜΗ ΤΟΥ ΑΝ. ΠΑΠΑΛΗΓΟΥΡΑ ΓΙΑ ΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙΑ, για ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ ΑΤΤΙΛΑ ΙΙ, όπου διατυπώνει δυο ερωτήματα προς την εξεταστική επιτροπή: α. Υπήρξαν λάθη επιλογών ή χειρισμών, ευθύνες ή παραλείψεις της πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας της χώρας, μεταξύ πρώτου και δεύτερου Αττίλα (24.7.74-18.7.74) και αμέσως μετά απ' αυτόν; β. Ποια ανάμιξη -αν υπήρξε- και εν γένει ποιος ο ρόλος του ξένου παράγοντα κατά την ίδια περίοδο; Δίνει την δική του εκδοχή για τα όσα γίνονταν το κρίσιμο διάστημα μετά τον ΑΤΤΙΛΑ Ι στην Ελλάδα, με την ανάληψη της εξουσίας από την κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας υπό τον Κων. Καραμανλή, στην Κύπρο ύστερα από το πραξικόπημα κατά του Μακαρίου, τον ΑΤΤΙΛΑ Ι, στην διπλωματική δραστηριότητα των κρίσιμων ημερών μεταξύ ΑΤΤΙΛΑ Ι και ΙΙ, για τις ελληνικές ΕΔ, και τα πολεμικά συμβούλια της 3ης, 13ης και 14ης Αυγούστου 1974, αποσπάσματα των οποίων παραθέτει αυτούσια (Απόσπασμα από την σύσκεψη της 3ης Αυγούστου 1974, Απόσπασμα από τα Πρακτικά της Σύσκεψης της 13 Αυγούστου 1974, Απόσπασμα από τα Πρακτικά της Σύσκεψης της 14ης Αυγούστου 1974). Στα συμπεράσματά του ο βουλευτής Αν. Παπαληγούρας αναφέρει μεταξύ άλλων ότι "το πραξικόπημα κατά του Μακαρίου έδωσε την ευκαιρία στην Τουρκία να δημιουργήσει τα τετελεσμένα γεγονότα του ΑΤΤΙΛΑ Ι που μοιραία και αναπόδραστα οδήγησαν στον ΑΤΤΙΛΑ ΙΙ", ότι "Η Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας παρέλαβε μια κατάσταση, η οποία σε στρατιωτικό επίπεδο είχε ήδη κριθεί. Μόνο το διπλωματικό πεδίο δράσης απέμενε για να περισώσει ό,τι ήταν δυνατόν να περισωθεί. Και σ' αυτό επικέντρωσε τις προσπάθειές της, παράλληλα με τους λεπτούς χειρισμούς που απαιτούνταν για την πλήρη αποκατάσταση της δημοκρατικής ομαλότητας στο εσωτερικό". Επίσης σε άλλο σημείο των συμπερασμάτων αναφέρει ο βουλευτής Κορινθίας τα εξής: "…η αυτόματη γενίκευση της ελληνο-τουρκικής σύρραξης θα επέφερε την κατάληψη ολόκληρης της Κύπρου αλλά και θα δημιουργούσε κινδύνους για την ακεραιότητα του ίδιου του ελλαδικού χώρου".

Στην τέταρτη υποενότητα του Κεφαλαίου ΙΕ καταγράφεται η ΓΝΩΜΗ ΤΟΥ ΒΟΥΛΕΥΤΗ του (ΚΚΕ) Κουμουνιστικού Κόμματος Ελλάδος ΚΩΣΤΑ ΚΑΠΠΟΥ ΓΙΑ ΤΟ ΠΟΡΙΣΜΑ ΤΟΥ ΦΑΚΕΛΟΥ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ.

Ο βουλευτής Κάππος διατυπώνει την άποψη ότι "το χουντικό πραξικόπημα στην Κύπρο και η τουρκική κατοχή ενός μεγάλου μέρους του νησιού, που επακολούθησε, σε ξέσπασαν σαν κεραυνός σε ξάστερο ουρανό", τονίζοντας ότι "Ολόκληρη η νεώτερη ιστορία του νησιού και ιδιαίτερα τα γεγονότα της τελευταίας 30ετίας, δείχνουν ότι το 1974 ήταν ο πιο δραματικός και αιματηρός κρίκος στην αλυσίδα της μόνιμης ιμπεριαλιστικής επιβουλής των αγγλο-αμερικανών, του επεκτατισμού της Άγκυρας και του συμβιβασμού των ελληνικών αστικών κυβερνήσεων, μέχρι την ανοιχτή προδοσία του δικτατορικού καθεστώτος". Προς επίρρωση των όσων υποστηρίζει, ο βουλευτής Κάππος στην συνέχεια κάνει μνεία σε μια σειρά από πολιτικά και στρατιωτικά γεγονότα. Αναφέρεται στις συμφωνίες Ζυρίχης-Λονδίνου, "αρνητικό σταθμό στην πορεία της Κυπριακής υπόθεσης", όπως χαρακτηριστικά αναφέρει, αφού "έθεσαν την Κύπρο κάτω από την δαμόκλειο σπάθη των εγγυητριών δυνάμεων". Στα γεγονότα που αναφέρεται ο Κ. Κάππος γίνεται λόγος για:

-τον Σεπτέμβριο του 1960, οπότε και η Κύπρος ανακηρύχθηκε ανεξάρτητο κράτος, μέλος του ΟΗΕ, "μια σε μεγάλο βαθμό πλασματική ανεξαρτησία, εφόσον τελούσε υπό την κηδεμονία των εγγυητριών δυνάμεων, αλλά και γιατί μεγάλο μέρος του εδάφους της παρέμεινε στην κυριαρχία της Μ. Βρετανίας, και επίσης γιατί οι θεσμοί του κυπριακού συντάγματος δεν επέτρεπαν στην Κυπριακή κυβέρνηση να λειτουργήσει αποτελεσματικά.

– τα 13 σημεία του Μακαρίου για την τροποποίηση του Συντάγματος και οι απόρριψη των προτάσεών του από την τουρκική κυβέρνηση και την τουρκοκυπριακή ηγεσία στις 16 Δεκεμβρίου του 1963.

– (την ίδια περίοδο) τις δράσεις των ένοπλων ομάδων από την τουρκοκυπριακή και ελληνοκυπριακή πλευρά, που στόχευαν στο διχασμό των δυο κοινοτήτων, την ανατροπή της νόμιμης ηγεσίας και την κατάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας. Την περίοδο εγκαινιάζεται η χρήση των βρετανικών βάσεων από αμερικανούς πεζοναύτες.

-Το επεισόδιο της 22ας Δεκεμβρίου 1963 που δημιούργησαν οι ΤΟΥΡΔΥΚ (τουρκικές δυνάμεις Κύπρου) αποκλείοντας την πρόσβαση από την Λευκωσία στην Κερύνεια και την πρωτοβουλία του "Φόρεϊν Όφις" με την ΠΡΑΣΙΝΗ ΓΡΑΜΜΗ και την μετέπειτα ίδρυση της ΓΕΝΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ (Μάρτιος 1964).

– Την ψήφιση της νομοθεσίας με πολλές από τις 13 τροποποιήσεις που είχε προτείνει ο Μακάριος στο Σύνταγμα του 1960

-Την περίοδο 1963-64, όπου οι ΗΠΑ σε συνεργασία με την Αγγλία προωθούσαν την ΝΑΤΟποίηση της Κύπρου. Για το σκοπό χρησιμοποίησαν αξιωματικούς της ΕΛΔΥΚ. που προκαλούσαν συγκρούσεις μεταξύ ελληνοκυπρίων και τουρκοκυπρίων.

– Το ρόλο της Αγγλίας ως "ειρηνοποιού", η οποία κάλεσε στις 14.1.64 τα ενδιαφερόμενα μέλη σε Διάσκεψη στο Λονδίνο, αλλά η προσπάθεια απέτυχε. Η δεύτερη λύση που προτάθηκε ήταν στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ, την οποία απέρριψε η Κυπριακή Κυβέρνηση.

-Η άφιξη του υφυπουργού εξωτερικών των ΗΠΑ Μπωλ, προκειμένου να αναζωογονήσει το αγγλικό σχέδιο, και με πρόταση να πάρουν μέρος στη σύσκεψη και χώρες πουδ εν ανήκουν στο ΝΑΤΟ. Το σχέδιο απέρριψε η κυπριακή κυβέρνηση, δηλώνοντας ότι μόνο τον ΟΗΕ αποδέχεται να αναλάβει ρόλο ειρηνευτικής δύναμης.

-Την 4η Μαρτίου 1964, οπότε και το ΣΑ του ΟΗΕ ενέκρινε την αποστολή ειρηνευτικής δύναμης στην Κύπρο. Στις 27 Μαρτίου έγινε η εγκατάσταση με επικεφαλής τον στρατηγό Γκιάνι, ενώ ο Φιλανδός διπλωμάτης Τουομόγια διορίστηκε από το ΓΓ του ΟΗΕ διαμεσολαβητής με την σύμφωνη γνώμη της Κύπρου, Αγγλίας, Ελλάδας και Τουρκίας.

-Τις άλλες μεσολαβητικές ενέργειες: Ο απεσταλμένος του αμερικανού προέδρου Τζόνσον, Ντην Άτσεσον πηγαίνει στην Γενεύη για ανεπίσημες συναντήσεις με εκπροσώπους της Ελλάδας και Κύπρου. Το σχέδιο Άτσεσον, υπό το όνομα "Ένωση" και με περιεχόμενο τη διχοτόμηση της Κύπρου περιελάμβανε την ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα, την εγκαθίδρυση τριών τουρκικών καντονιών και την ίδρυση μιας τουρκικής στρατιωτικής βάσης, και την παραχώρηση ενός μικρού ελληνικού νησιού στην Τουρκία. Η κυβέρνηση Παπανδρέου ζήτησε την ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα.

-Μέρος του Μνημονίου του Γ. Παπανδρέου προς τον πρόεδρο Τζόνσον, όπου αναφέρεται το δίλλημα "Νατοποίηση ή Κούβα" για την Κύπρο. Η μεν πρώτη μπορεί να επιτευχθεί μέσω της ένωσης με την Ελλάδα, να λειτουργήσει η Κύπρος ως βάση του ΝΑΤΟ (όπως η Κρήτη), μειώνοντας σημαντικά τον κομουνισμό. Στην δεύτερη περίπτωση, -αν δεν ενωθεί με την Ελλάδα- η Κύπρος θα μετατραπεί σε μια άλλη Κούβα, με την ισχυροποίηση του κομουνισμού, που θα έχει τη στήριξη της Σοβιετικής Ένωσης.

-Την κατάθεση του Ν. Κουρή (5.11.87) ότι όλες οι κυβερνήσεις από το 1952 και εντεύθεν ήθελαν να λύσουν το Κυπριακό στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ.

-Την απόρριψη του σχεδίου Άτσεσον από τον Μακάριο που έκανε λόγο για "αυτόκλητους μεσολαβητές".

-Τα γεγονότα του Αυγούστου του 64 με την βομβαρδισμούς κυπριακών χωριών από τουρκικά αεροπλάνα, το αίτημα της Κύπρου για σύγκληση του ΣΑ του ΟΗΕ, την παρέμβαση της Σοβιετικής Ένωσης στον Ινονού, υπέρ της Κύπρου, τη σύγκληση του ΣΑ που ζήτησε την άμεση κατάπαυση του πυρός.

-Την απόφαση της ελληνικής κυβέρνησης για αποστολή της Μεραρχίας στην Κύπρο

-Τις ενέργειες της κυβέρνησης της χούντας για την διευκόλυνση της διχοτόμησης της Κύπρου (βάσει καταθέσεων του Γ. Παπαδόπουλου και Ευ. Αβέρωφ), τη συνάντηση της Κεσάνης όπου η κυβέρνηση της χούντας ζήτησε την ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα με την προϋπόθεση να παραχωρηθεί μια βάση στην Τουρκία (Κατάθεση Κόλλια 26.2.87), την απάντηση εκ μέρους της Τουρκίας του Τσαγλαγιαγκίλ.

-Τα γεγονότα του Νοεμβρίου του 1967 στην Κοφινού από το Γρίβα.

-Στην επίσκεψη του Σ. Βανς στην Ελλάδα ως απεσταλμένου του αμερικανού προέδρου, ζητώντας να απομακρυνθεί η Μεραρχία από την Κύπρο, κάτι που έγινε τον Νοέμβριο του 1967 "με την φορτική σύσταση εκ μέρους της Αμερικής…" (κατάθεση Κόλλια 26.2.87).

-Την αποστολή του Γρίβα στην Κύπρο, για τον σχηματισμό της ΕΟΚΑ Β' σε συνεργασία με έλληνες αξιωματικούς της Εθνοφρουράς, την δράση της και εναντίον του Μακαρίου.

-Την επιστολή του Μακαρίου στον Γκιζίκη στις 2.7.74, όπου ο Μακάριος κατηγορούσε την κυβέρνηση των Αθηνών ότι υποκινούσε και καθοδηγούσε "την εγκληματική δραστηριότητα της ΕΟΚΑ Β'".

-Παρέμβαση των ΗΠΑ για αναβολή του πραξικοπήματος εναντίον του Μακαρίου, όπως προκύπτει από την κατάθεση του νομικού συμβούλου της αρμόδιας υποεπιτροπής της γερουσίας των ΗΠΑ, Χένρυ Τάσκα (26.9.75).

-Τις ενέργειες -διεξοδικά- που προηγήθηκαν, τα πρόσωπα που συμμετείχαν, τις διεργασίες και τις δράσεις σε Αθήνα και Κύπρο για την οργάνωση του πραξικοπήματος για την ανατροπή του Μακαρίου.

Στην αναλυτική περιγραφή του βουλευτή Κάππου της οργάνωσης του πραξικοπήματος, περιλαμβάνει και ορισμένα γεγονότα που έχουν σημασία: Το τηλεγράφημα του Κίσσινγκερ, το οποίο ο πρεσβευτής των ΗΠΑ Τάσκα έδειξε στον Αβέρωφ , που ζητούσε να βρουν τον Ιωαννίδη και να του πουν να αποφύγει οτιδήποτε δυναμικό στην Κύπρο. Ενέργεια, ως άλλοθι για την αμερικανική πλευρά, σύμφωνα με τον Κ. Κάππο. Παράλληλα, παρά την γνώση που είχε ο Ε. Αβέρωφ δεν ενημέρωσε τον Μακάριο. Επίσης οι Άγγλοι γνώριζαν για το πραξικόπημα και τρίτο, ο Γεωργίτσης, μετά την παραίτηση Σαμψών όρισε πρόεδρο τον Κληρίδη, ο οποίος ως πρόεδρος της Βουλής μπορούσε να αναπληρώσει τον πρόεδρο Μακάριο. Καταλήγοντας ο Κ. Κάππος αναφέρει ότι το πραξικόπημα στην Κύπρο είχε καταστροφικές συνέπειες για την αμυντική ικανότητα του νησιού, λόγω της μετακίνησης μονάδων και του διχασμού του κυπριακού λαού, με άμεσο αντίκτυπο στο φρόνημα των ΕΔ.

Στην συνέχεια ο Κ. Κάππος διεξοδικά αναφέρεται με βάση τις καταθέσεις και τις εκθέσεις, στα γεγονότα των τελευταίων ωρών πριν την εισβολή των Τούρκων στην Κύπρο, αλλά και στην συνάντηση που είχε στην Αθήνα ο υφυπουργός εξωτερικών των ΗΠΑ Σίσκο με τον πρεσβευτή Τάσκα (κατάθεση Αλ. Παπανικολάου), καθώς και στην συνάντηση στο ΑΕΔ μεταξύ άλλων των αρχηγών κλάδων, του προέδρου της Δημοκρατίας, των αρμοδίων υπουργών, του υποστράτηγου Χανιώτη και του Ταξίαρχου Ιωαννίδη. Ο Κ. Κάππος αναφέρεται στην οργισμένη απάντηση του Ιωαννίδη στον Σίσκο περί εξαπάτησης, δηλώνοντας ότι "θα πάμε εις επιστράτευση και πόλεμον". Έτσι, σύμφωνα με τον Κ. Κάππο, εξηγούν την καθυστέρηση από το ΑΕΔ της διαταγής για την εφαρμογή των σχεδίων άμυνας της Κύπρου που δόθηκε στις 10:00 της 20.7.74 (κατάθεση Γεωργίτση, 1975).

Ο Κ. Κάππος προχωρά στην περιγραφή των αμερικανικών και αγγλικών κινήσεων στο στρατιωτικό επίπεδο, με τις "ασυνήθεις κινήσεις" που έκαναν "που έδειχναν ότι θα μας παρεμποδίσουν αν προσπαθήσουμε να ενισχύσουμε αεροπορικά την Κύπρο" (κατάθεση Παύλου Σεμερτζάκη 26.5.87). Στην συνέχεια, περιγράφεται η προσπάθεια των άγγλων να μην φτάσουν οι ελληνικές δυνάμεις στην Κύπρο, υποστηρίζοντας -ο έλληνας βουλευτής της εξεταστικής επιτροπής- ότι "είναι φανερό ότι η χούντα είχε δεσμευτεί να μην στείλει στρατιωτική βοήθεια στην Κύπρο". Φτάνοντας στην παρέμβαση του ΟΗΕ στις 22.7.74, με παρέμβαση των ΗΠΑ, έγινε η αλλαγή της κυβέρνησης στην Ελλάδα, με την κυβέρνηση των 70 ημερών, η οποία τηρούσε την συμφωνία ανακωχής μονομερώς, (όχι η Τουρκία).

Στο κρίσιμο διάστημα από 23.7.74 μέχρι 14.8.74, ο Κ. Κάππος αναφέρει ότι "δεν έλαβε χώρα κανένα πολεμικό συμβούλιο, ή πρακτικά, από τα οποία να προκύπτει ότι δεν μπορούσαν να σταλούν στρατιωτικές δυνάμεις για ενίσχυση της άμυνας της Κύπρου", κάνει λόγο για την κατάθεση Αβέρωφ, ο οποίος ανέλαβε την ευθύνη να μην πάει ενίσχυση στην Κύπρο, καταλήγοντας ότι "από την ανάκριση και όλο το υλικό δεν προκύπτει ότι μπορούσαν να σταλούν στρατιωτικές δυνάμεις στην Κύπρο μετά τις 23.7.74". Τέλος ο Κ. Κάππος αναφέρεται στην έκθεση του ΓΕΕΦ προς ΑΕΔ 710154/14.1.75 και στην έκθεση του αντισυνταγματάρχη Γεωργίου Τσουμή.

Στα συμπεράσματα του ο Κ. Κάππος αναφέρει χαρακτηριστικά:

Απ' όλα τα παραπάνω γίνεται φανερό ότι για την τραγωδία της Κύπρου δεν είναι δυνατόν να επιμεριστούν μόνο ποινικές ευθύνες στους αυτουργούς και πρωταίτιους της ελληνικής πλευράς. Προηγείται, αντίθετα η ανάγκη να καταλογιστούν οι τεράστιες πολιτικές ευθύνες πέρα από τις αυτονόητες ευθύνες της τουρκικής πλευράς, για την εγκληματική εισβολή και κατοχή στην Κύπρο τόσο στους έλληνες ιθύνοντες όσο και στον ξένο παράγοντα.

Ξεκινώντας από τον τελευταίο αυτόν, ευθύνες έχουν:

α) Οι ΗΠΑ γιατί οργάνωσαν το πραξικόπημα της χούντας στην Ελλάδα στις 21.4.67 και την κίνηση Ιωαννίδη στις 25.7.73 με σκοπό να δημιουργήσουν τους αναγκαίους πρακτικούς μηχανισμούς και προϋποθέσεις για την εισβολή στην Κύπρο, κατάσταση σύμφωνη με τα πάγια σχέδιά τους. Μ' αυτούς δε τους μηχανισμούς δημιούργησαν κρίσιμες καταστάσεις στις σχέσεις των δυο κοινοτήτων στην Κύπρο, κατηύθυναν την οργάνωση του πραξικοπήματος στην Κύπρο στις 15.7.74 και την εισβολή της Τουρκίας στην Κύπρο. Ακόμη γιατί αναμείχθηκαν άμεσα στη δυσμενή για την Κύπρο εξέλιξη της εμπλοκής, με διπλωματικά και στρατιωτικά μέσα.

Τέλος, εμποδίσανε την ενίσχυση των κυπριακών ενόπλων δυνάμεων.

β) Η Μ. Βρετανία, γιατί ενώ άφησε ανενόχλητα τα τουρκικά αεροπλάνα να πετούν πάνω από την Κύπρο και να ρίχνουν αλεξιπτωτιστές ή να βομβαρδίζουν στόχους παρενέβαλαν κάθε είδους εμπόδια για ενίσχυση των ενόπλων δυνάμεων της Κυπριακής Δημοκρατίας από την Ελλάδα.

γ) Το ΝΑΤΟ γιατί την επιχείρηση απόβασης στο κυπριακό έδαφος την ένταξε στις προγραμματισμένες ασκήσεις και επέτρεψε στη βρετανική αεροπορία (ΡΑΦ) που είναι ενταγμένη στο ΝΑΤΟ να παρεμποδίζει την ελληνική αεροπορία.

δ) Η χούντα του Παπαδόπουλου γιατί απόσυρε τη Μεραρχία, κατόπιν αμερικανικών υποδείξεων, έστειλε το Γρίβα και οργάνωσε την ΕΟΚΑ Β' με στόχο τη δημιουργία κρίσιμων καταστάσεων στις σχέσεις των δυο κοινοτήτων. Επίσης ευθύνεται για τις δολοφονικές απόπειρες ενάντια στον πρόεδρο Μακάριο, και την απόπειρα πραξικοπήματος στην Κύπρο το 1972.

ε) Η χούντα του Ιωαννίδη για την οργάνωση του πραξικοπήματος στην Κύπρο και την καθοδήγηση της εκτέλεσής του. Και την αποδιοργάνωση της άμυνας της νήσου.

Ευθύνες έχει επίσης γιατί αποδεχόμενη τις συστάσεις του υφυπουργού εξωτερικών Σίσκο δεν εμπόδισε την απόβαση και έδωσαν διαταγή για εφαρμογή των σχεδίων άμυνας της Κύπρου 4 ολόκληρες ώρες μετά την εισβολή. Ακόμη ευθύνες έχει γιατί δεν ενίσχυσε τις αμυντικές δυνάμεις με τα αεροπλάνα και τα υποβρύχια που προβλέπουν τα σχέδια.

Τέλος, η πολιτική της κυβέρνησης των 70 ημερών, παρά το γεγονός ότι η Τούρκοι παραβίαζαν την εκεχειρία, δεν κινήθηκε στην κατεύθυνση της καταγγελίας των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ και της αποχώρησης από το ΝΑΤΟ που ήταν οι κύριοι υπεύθυνοι για την κυπριακή τραγωδία.

Ιδιαίτερες ευθύνες έχει και ο κ. Ευάγγελος Αβέρωφ γιατί ενώ γνώριζε την προετοιμασία του πραξικοπήματος στην Κύπρο, δεν ενημέρωσε τον Μακάριο.

Ευθύνες, φυσικά, έχουν όλες οι κυβερνήσεις από το 1974-1986 γιατί δεν άνοιξαν τον φάκελο της Κύπρου και ανέστειλαν ή διατήρησαν την αναστολή της δίωξης των υπευθύνων για την κυπριακή τραγωδία.

Ποινική ευθύνη φέρουν οι Δ. Ιωαννίδης, Γ. Παπαδόπουλος, Φ. Γκιζίκης, Γρ. Μπονάνος, Αδ. Ανδρουτσόπουλος, Χρ. Παλαΐνης, Κων. Παπαγιάννης, Γεωρ. Παπαγιάννης, Παν. Γιανακοδήμος και Περ. Κορκότζελος για εσχάτη προδοσία με βάση το Κυπριακό Δίκαιο και τον Ελληνικό Ποινικό Κώδικα.

Επίσης ποινική ευθύνη φέρουν και μια σειρά άλλοι αξιωματικοί που πήραν μέρος στην εκτέλεση του πραξικοπήματος στην Κύπρο και προέβησαν σε μια σειρά αδικήματα και παραβιάσεις του ποινικού κώδικα.

Το υπουργικό συμβούλιο έχει χρέος να καταργήσει την πράξη 45/7.3.75 και τις εκδοθείσες με βάση αυτή την πράξη διαταγές του υπουργού εθνικής άμυνας για αναστολή δίωξης των κατηγορουμένων για το πραξικόπημα της Κύπρου, ώστε οι υπεύθυνοι να λογοδοτήσουν ενώπιον των ελληνικών δικαστηρίων.