Ο αμερικανός αναλυτής χαρακτηρίζει το ελληνικό πρόγραμμα ως αποτυχία…

Συνέντευξη στην Δέσποινα Συριοπούλου

Με την διαπίστωση ότι η "Ελλάδα θα χρειαστεί είτε περισσότερα χρήματα, είτε μεγάλη απομείωση του χρέους", ο αμερικανός οικονομολόγος Desmond Lachman, από το American Enterprise Institute, δεν αφήνει κανένα περιθώριο παρερμηνείας για την πορεία της ελληνικής υπόθεσης, θεωρώντας μάλιστα ότι η συζήτηση για το χρέος είναι μια "υπόθεση με πολλές δυσκολίες και αντίστοιχες καθυστερήσεις, δεδομένου ότι είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τις μεταρρυθμίσεις στην χώρα". Στη αποκλειστική συνέντευξη που παραχώρησε στον ΤτΚ, ο αμερικανός αναλυτής -με προηγούμενη θητεία πολλών ετών στο ΔΝΤ-, εκτιμά ότι μετά από την κατάρρευση της ελληνικής οικονομίας από την συνεχιζόμενη ύφεση ετών, η υποτονική ανάπτυξη του 1% δεν θα αλλάξει τις κοινωνικές συνθήκες στη χώρα, ενώ δεν διστάζει να χαρακτηρίσει ως "αποτυχία" -βάσει του αποτελέσματος και των προβλέψεων που είχαν γίνει- το ελληνικό πρόγραμμα. Ο Desmond Lachman, κρούει τον κώδωνα του κινδύνου και για την Ευρώπη, θεωρώντας μάλιστα ότι οι προοπτικές στην οικονομία είναι περιορισμένες, με τον κίνδυνο μιας εκ νέου κρίσης να παραμένει ορατός.

 

Πώς βλέπετε την ελληνική οικονομία σήμερα;

Φαίνεται πως τελικά η οικονομία έφτασε στο κατώτατο σημείο και η ανάπτυξη εξακολουθεί να παραμένει υποτονική. Δεν θεωρώ, λοιπόν, ότι είναι λόγος για πανηγυρισμούς όταν η ανάπτυξη την επόμενη χρονιά θα είναι της τάξεως του 1%. Εξερχόμενη η χώρα από μια τέτοια βαθιά ύφεση, θα περίμενε κανείς ότι ο ρυθμός ανάπτυξης θα ήταν μεγαλύτερος, ώστε θα μείωνε την ανεργία σε φυσιολογικά επίπεδα. Ωστόσο η οικονομία της Ελλάδας έχει συρρικνωθεί κατά 5,5% τα προηγούμενα 5-6 χρόνια, το γεγονός ότι θα υπάρξει ανάπτυξη 1%, δεν αλλάζει τις κοινωνικές συνθήκες στην χώρα.

Το πιο ανησυχητικό, όμως, είναι ότι και στην υπόλοιπη Ευρώπη υπάρχει το ενδεχόμενο επιβράδυνσης. Η ένταση που βλέπουμε, -και είναι κάτι καινούργιο-, μεταξύ της Ευρώπης και της Ρωσίας για την Ουκρανία που οδήγησε στην επιβολή κυρώσεων, δεν βλέπω να επιλύεται σύντομα. Αυτό που βλέπουμε, ιδίως στο δεύτερο τρίμηνο, ήταν η άμεση επιβράδυνση της ευρωπαϊκής οικονομίας και πιθανόν αυτό θα συνεχιστεί. Οι εκτιμήσεις του ΟΟΣΑ προ ημερών για τον ρυθμό ανάπτυξης 0,8% το 2014 και 1% το 2015 στην Ευρώπη,  θα περιορίσουν και την ανάπτυξη στην Ελλάδα.

Αυτή την περίοδο είναι η Ουκρανία, κάποια στιγμή μπορεί να είναι κάτι άλλο που θα επηρεάζει την ευρωπαϊκή οικονομία. Τι είναι αυτό που θα πρέπει να κάνει η Ευρώπη για να θωρακίσει την οικονομία της;

Η Ευρώπη μπορεί να κάνει κάτι. Ο Μάριο Ντράγκι στο JacksonHoleανέφερε τι πρέπει να γίνει. Υπέδειξε τρία σημεία: την χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής και σε αυτό θεωρώ ότι μπορεί να κάνει περισσότερα από αυτά που μέχρι τώρα κάνει, ώστε να υπάρχει ένα "φθηνότερο" ευρώ, δίνοντας έτσι μεγάλη ώθηση στην ευρωπαϊκή οικονομία. Δεύτερον, τις προσδοκίες του για τον πληθωρισμό και τρίτο, οι δομικές μεταρρυθμίσεις, για τις οποίες δεν έχει την στήριξη παντού στην Ευρώπη. Υπάρχουν λύσεις, αλλά αυτές που έχουν μέχρι τώρα παρθεί δεν μου φαίνονται τόσο καλές. Η ΕΚΤ δεν κινείται προς την κατεύθυνση της ποσοτικής χαλάρωσης με γρήγορους ρυθμούς, γεγονός που σημαίνει ότι θα χρειαστεί περισσότερος χρόνος, και παράλληλα θα έχει χαθεί χρόνος με την Ευρώπη ενδεχομένως να αντιμετωπίσει πρόβλημα αποπληθωρισμού. Επίσης θα υπάρξουν προβλήματα στο μέτωπο της πολιτικής, ανησυχητικά γεγονότα, όπως αυτό που βλέπουμε με το δημοψήφισμα στην Σκωτία ή στην Ισπανία με την Καταλονία. Οι προοπτικές για ανάπτυξη στην Ευρώπη δεν φαίνονται να είναι μεγάλες. Και πρέπει να δοθεί έμφαση ότι αν δεν υπάρξει ανάπτυξη στην Ευρώπη, το πρόβλημα με τον αποπληθωρισμό μπορεί να γίνει αρκετά σοβαρό. Ως εκ τούτου ο κίνδυνος για την Ευρώπη να αποκτήσει ιαπωνικού τύπου οικονομία -δεν υπάρχει ανάπτυξη, υπάρχει αποπληθωρισμός,- το κάνει δυσκολότερο για χώρες με μεγάλο χρέος, όπως είναι η Ελλάδα, η Πορτογαλία, η Ιταλία και άλλες, να το αντιμετωπίσουν. Για μένα, ο κίνδυνος στην Ευρώπη παραμένει.   

Ας επιστρέψουμε στην ελληνική οικονομία. Η συζήτηση για το ελληνικό χρέος έχει καθυστερήσει. Πιστεύετε ότι θα ξεκινήσει άμεσα; Πώς μπορεί να εξελιχθεί;

Δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία ότι η Ελλάδα θα χρειαστεί ανακούφιση στο χρέος της, ωστόσο αυτό για να γίνει, συνδέεται με την πρόοδο στις μεταρρυθμίσεις, γεγονός που θα οδηγήσει σε δύσκολες συζητήσεις. Η συμφωνία είναι η Ελλάδα να κάνει όλες τις μεταρρυθμίσεις που υποσχέθηκε ότι θα κάνει, και μετά να προχωρήσει η ανακούφιση στο χρέος (επέκταση ωριμότητας, μείωση των επιτοκίων). Είναι πολύ απίθανο η τρόικα να προχωρήσει σε μια τέτοια συζήτηση, εκτός και αν οι Έλληνες προχωρήσουν στις μεταρρυθμίσεις. Θα είναι κάτι πολύ δύσκολο, διότι γνωρίζετε καλύτερα από μένα, ότι το πολιτικό περιβάλλον στην Ελλάδα δεν είναι το καλύτερο, πριν προεδρική εκλογή, και είναι δύσκολο (για τους έλληνες) να κάνουν αυτά που θέλει η τρόικα. Θεωρώ, λοιπόν, ότι θα υπάρχουν περαιτέρω καθυστερήσεις και περισσότερες δυσκολίες για να συμφωνήσουν με την τρόικα.

Το επίπεδο του χρέους στο 175% του ΑΕΠ είναι υπερβολικά υψηλό, οπότε θα πρέπει να πρέπει να υπάρξει αναδιάρθρωση, είτε διαγραφή της ονομαστικής  αξίας του χρέους, είτε -κάτι που βλέπω πιο πιθανό- μείωση των επιτοκίων και επέκταση της ωριμότητας.  Πάντως με το 175% του ΑΕΠ, το χρέος δεν δείχνει βιώσιμο.

Πιστεύετε ότι το πρόγραμμα της τρόικας "δουλεύει";

Με τη ζημιά που έχει ήδη γίνει, θεωρώ ότι το όλο πρόγραμμα είναι μια τεράστια αποτυχία. Όταν η οικονομία υποχωρεί κατά 25%, η ανεργία ανέρχεται στο 27%, υπάρχει κάτι που είναι πολύ λάθος. Με το συγκεκριμένο πρόγραμμα, οι έλληνες έδωσαν βάρος στην δημοσιονομική προσαρμογή, με αποτέλεσμα να καταρρεύσει η οικονομία. Αν δούμε τι έλεγε το ΔΝΤ στις εκτιμήσεις στην αρχή, θα διαπιστώσουμε ότι δεν είχε προβλέψει αυτά που βλέπουμε. Έλεγε ότι θα υπάρξει μια ύφεση για ένα-δυο χρόνια και μετά τα πράγματα θα αλλάξουν. Δεν άλλαξαν όμως. Και οι προβλέψεις απείχαν από αυτό που βλέπουμε σήμερα.

Η Ελλάδα θα χρειαστεί και τρίτο πακέτο στήριξης;

Η Ελλάδα θα χρειαστεί είτε περισσότερα χρήματα, ή μεγάλη απομείωση του χρέους.

Πώς βλέπετε την ελληνική κυβέρνηση; Και το ενδεχόμενο αλλαγής στο πολιτικό σκηνικό θα επηρεάσει την οικονομία;

Αναμφισβήτητα. Αν η Ελλάδα πάει σε εκλογές, θα υπάρξει αντίκτυπος και στην οικονομία.

who is who

O Desmond Lachman είναιοικονομολόγοςαναλυτήςστοAmerican Enterprise Institute. Έχει διατελέσει εκτελεστικός διευθυντής και επικεφαλής στην χάραξη στρατηγικής των αναδυόμενων αγορών στην SalomonSmithBarney, αναπληρωτής διευθυντής της αναπτυξιακής πολιτικής και ανώτερος σύμβουλος στο ευρωπαϊκό τμήμα του ΔΝΤ. Επίσης διατέλεσε καθηγητής στα πανεπιστήμια Georgetown και Johns Hopkins. Είναι κάτοχος διδακτορικού διπλώματος στα οικονομικά από του Cambridge, και μεταπτυχιακού τίτλου από το πανεπιστήμιο Witwatersrandτου Γιοχάνεσμπουργκ.

Δημοσιεύθηκε στον Τύπο της Κυριακής στις 28 Σεπτεμβρίου 2014