Από τον Simeon Djankov, Ινστιτούτο Peterson
Σε λιγότερο από ένα μήνα από την στιγμή που ανέλαβε την εξουσία, η ελληνική κυβέρνηση υπό την ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ βρίσκεται σε δύσκολη θέση.
Το γεγονός οφείλεται στον πολύ εσφαλμένο υπολογισμό που έκαναν οι ηγέτες του ότι η Ευρώπη θα ανταποκριθεί μπροστά στην νίκη που πέτυχε ο αρχηγός του κόμματος, Αλέξης Τσίπρας στις εκλογές του περασμένου μήνα. Έγινε ακριβώς το αντίθετο: Μέχρι τώρα, η Ευρώπη κάνει λόγο για την μπλόφα του ΣΥΡΙΖΑ, δίνοντάς του ελάχιστο χώρο για ελιγμούς.
Την ώρα που ο συνασπισμός που έχει κάνει αποτελεί έναν νέο σχηματισμό, ο ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι κάτι νέο στην ελληνική πολιτική σκηνή. Η θητεία του Αλέξη Τσίπρα στην πολιτική μετρά 20 χρόνια, ξεκινώντας ως μέλος της κομμουνιστικής Νεολαίας στη δεκαετία του 1990 και στην συνέχεια το 2006 γίνεται μέλος του δημοτικό συμβούλιου της Αθήνας. Ο υπουργός Οικονομικών, Γιάννης Βαρουφάκης, διετέλεσε το 2004 οικονομικός σύμβουλος στον πρώην πρωθυπουργό Γιώργο Παπανδρέου. Πώς, λοιπόν, είναι δυνατόν μια ομάδα που δεν αποτελείται από πρωτάρηδες, να υπολογίζουν τόσο λανθασμένα τις πιθανότητες που έχουν να πετύχουν στο πρόγραμμα που έχουν θέσει εναντίον των μέτρων λιτότητας;
Οι πολιτικοί της αντιπολίτευσης συχνά υπόσχονται περισσότερα από αυτά που μπορούν να προσφέρουν, προσπαθώντας να ανατρέψουν την τρέχουσα κυβέρνηση. Η λαϊκιστική ωστόσο ατζέντα συνήθως σταματά αμέσως μετά το σχηματισμό της νέας κυβέρνησης. Αυτό δεν συνέβη και αυτή την φορά. Το δηλητήριο εναντίον της πορείας υπό γερμανική καθοδήγηση προς την κατεύθυνση της δημοσιονομικής υπευθυνότητας στην Ευρώπη συνεχίστηκε.
Ο κακός υπολογισμός έγκειται στο γεγονός ότι ο ΣΥΡΙΖΑ, υποτίμησε την επιμονή των χωρών της Νότιας Ευρώπης, -οι οποίες έχουν εφαρμόσει τα δικά τους μέτρα λιτότητας-, ότι δεν πρέπει να επιτραπεί στην Ελλάδα να χαλαρώσει το δικό της πρόγραμμα λιτότητας. Αν το μέλλον της Ελλάδας ήταν το μοναδικό υπό εξέταση ζήτημα, ίσως τότε η ζώνη του ευρώ να επεδείκνυε περισσότερη προθυμία να ακούσει. Αλλά με τις εκλογές στην Πορτογαλία και την Ισπανία το Σεπτέμβριο και τον Δεκέμβριο αντίστοιχα του τρέχοντος έτους, η ευρωζώνη έχει πολλά να χάσει στην περίπτωση που υποκύψει στον λαϊκισμό της Ελλάδας. Συγκεκριμένα, το ισπανικό αντίστοιχο του ΣΥΡΙΖΑ –οι Podemos-παρακολουθούν προσεκτικά τον τρόπο με τον οποίο εξελίσσεται η συζήτηση στις Βρυξέλλες και την Αθήνα.
Και ενώ οι αριστεροί λαϊκιστές ανεβαίνουν πολύ σε ολόκληρη την Ευρώπη, η μεγαλύτερη πρόκληση για τη σταθερότητα της ζώνης του ευρώ είναι δυνατό να προέλθει από την λαϊκιστική δεξιά -από το Εθνικό Μέτωπο της Marine Le Pen- της Γαλλίας. Με τις προεδρικές εκλογές σε δύο χρόνια από σήμερα, το Εθνικό Μέτωπο απολαμβάνει τεράστια (ασύγκριτη) αποδοχή, και η κα LePenκάλλιστα θα μπορούσε να αποτελέσει μια σοβαρή υποψηφιότητα για την προεδρία. Το οικονομικό πρόγραμμα του Εθνικού Μετώπου είναι εντυπωσιακά παρόμοιο με αυτό του ΣΥΡΙΖΑ: ανάκληση της δημοσιονομικής ευθύνης και αύξηση της κρατικής παρέμβασης στην οικονομία.
Ανεξάρτητα από το πώς θα καταλήξουν οι διαπραγματεύσεις του ΣΥΡΙΖΑ με την ευρωζώνη, η πρόσφατη λαϊκιστική ορμή στην Ευρώπη έχει ήδη προσφέρει κάτι θετικό στη συζήτηση για την ανάπτυξη που γίνεται στις Βρυξέλλες: το επενδυτικό σχέδιο του προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Jean-ClaudeJuncker. Το σχέδιο «επιστρατεύει» 315 δισεκατομμύρια ευρώ για να δαπανηθούν σε νέους δρόμους, λιμάνια, εγκαταστάσεις παραγωγής ενέργειας, πράσινη τεχνολογία, καθώς και έργα πληροφορικής.
Πολλά από αυτά είχαν προγραμματιστεί εντός των εθνικών προϋπολογισμών ή αποτελούσαν ιδιωτικές πρωτοβουλίες, ωστόσο ματαιώθηκαν ή σημείωσαν καθυστερήσεις, ως αποτέλεσμα της κρίσης στη ζώνη του ευρώ. Ο Jyrki Katainen, ο Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αρμόδιος για την απασχόληση, την ανάπτυξη, τις επενδύσεις και την ανταγωνιστικότητα, έχει επιφορτιστεί να θέσει σε λειτουργία το σχέδιο Γιούνκερ μέχρι το καλοκαίρι. Από την εμπειρία μου ως υπουργός Οικονομικών της Βουλγαρίας, δουλεύοντας δίπλα στον Katainenκατά τη διάρκεια της κρίσης στη ζώνη του ευρώ, θεωρώ ότι είναι ο κατάλληλος άνθρωπος για αυτή τη δουλειά.
Ίσως μετά από όλα αυτά, να μπορέσει να βρεθεί ένας ευτυχής συμβιβασμός: Ένα μεγάλο μέρος των έργων στο πλαίσιο επενδυτικού σχεδίου Γιούνκερ να λάβει χώρα στη Νότια Ευρώπη. Ένα τέτοιο σχέδιο θα βοηθήσει την ανάπτυξη σε αυτές τις χώρες, μειώνοντας παράλληλα την ανισότητα των ευκαιριών στην απασχόληση μεταξύ Βορρά και Νότου, η οποία έχει γίνει η νέα διαχωριστική γραμμή στην Ευρώπη.
*Συνεργασία με τον Τύπο της Κυριακής-Δημοσιεύθηκε την Κυριακή 22 Φεβρουαρίου
